Η χρήση των αρμάτων μάχης Leopard-2A4 στη Συρία, από τον Τουρκικό Στρατό, επέφερε την απώλεια τουλάχιστον 10 Leopard-2A4 (ο Τουρκικός Στρατός έχασε και άλλα οχήματα, αλλά το αντικείμενο του άρθρου είναι τα Leopard-2A4). Το πώς χάθηκαν τα τουρκικά Leopard-2A4, εκ των πραγμάτων, ενδιαφέρει ή θα πρέπει να ενδιαφέρει και την Ελλάδα, καθώς διαθέτουμε στο οπλοστάσιο μας 183 Leopard-2A4, εκτός των 170 Leopard-2HEL. Λεπτομέρειες και φωτογραφίες για τις τουρκικές απώλειες, σε άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, στη Συρία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ (η ανάρτηση είναι στην αγγλική γλώσσα)
Η εμπειρία των Τούρκων στη Συρία και ιδιαίτερα η απώλεια των Leopard-2A4, αλλά και των M-60T, οδήγησε την Άγκυρα στην υιοθέτηση ενός προγράμματος αναβάθμισης τους με κύριο μέλημα την εγκατάσταση του ενεργητικού συστήματος αυτοπροστασίας Pulat. Είχε προηγηθεί κρούση στη Γερμανία για την αναβάθμιση των τουρκικών Leopard-2A4 στο επίπεδο Leopard-2NG (αντίστοιχο του πακέτου αναβάθμισης Revolution της Rheinmetall), σε συνεργασία με την Aselsan. Ωστόσο, η χρήση των Leopard-2A4 στη Συρία, σε συνδυασμό με την έντονη κριτική προς τη γερμανική κυβέρνηση για το ζήτημα αυτό, ανάγκασε το Βερολίνο να υπαναχωρήσει και να «παγώσει» τη συμμετοχή γερμανικών εταιριών στο πρόγραμμα.
Η άρνηση της Γερμανίας να επιτρέψει στην αμυντική βιομηχανία της χώρας να συμμετέχει στην αναβάθμιση των τουρκικών Leopard-2A4, οδήγησε την Τουρκία στην εσπευσμένη υιοθέτηση του προγράμματος «Firat», την υλοποίηση του οποίου ανέλαβε η Aselsan (το πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί), δηλαδή της αναβάθμισης 120 αρμάτων μάχης M-60T, 40 M-60A3 TTS (Tank Thermal Sight) και 40 Leopard-2A4 του Τουρκικού Στρατού, μεταξύ άλλων με το ενεργητικό σύστημα αυτοπροστασίας Pulat (στη συνέχεια ο Τουρκικός Στρατός αποφάσισε να αναβαθμίσει το σύνολο των 170 M-60T στο επίπεδο «Firat»). Το συνολικό κόστος αναβάθμισης των 170 M-60T, των 40 M-60A3 και των 40 Leopard-2A4 ανήλθε στα € 302,7 εκατομμύρια. Τα 250 άρματα μάχης αναβαθμίστηκαν με διαφορετικό πακέτο ως εξής:
1/ M-60T: Σύστημα προειδοποίησης δέσμης λέιζερ 360ο, σύστημα εγγύς επιτήρησης 360ο YAMGOZ της Aselsan, τηλεχειριζόμενος πύργος SHARP της Aselsan με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών (σε 80 άρματα μάχης) ή αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 40 χιλιοστών (σε 90 άρματα μάχης) και ενεργητικό σύστημα αυτοπροστασίας Pulat
2/ M-60A3 TTS: Σύστημα προειδοποίησης δέσμης λέιζερ 360ο, σύστημα εγγύς επιτήρησης 360ο YAMGOZ της Aselsan, τηλεχειριζόμενος πύργος SHARP της Aselsan με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών, επιπλέον θωράκιση τύπου ERA (Explosive Reaction Armor) και αυτόματο σύστημα κατάσβεσης πυρκαγιάς.
3/ Leopard-2A4: Επιπλέον θωράκιση τύπου ERA και ενεργητικό σύστημα αυτοπροστασίας Pulat.
Επιπλέον, όλα τα αναβαθμισμένα άρματα μάχης έχουν εφοδιαστεί με θερμικό σύστημα οδήγησης ADIS της Aselsan, σύστημα ηχητικού συναγερμού για την προειδοποίηση όσων πεζών βρίσκονται πέριξ του άρματος μάχης ή το ακολουθούν και με νέο σύστημα εκτόξευσης καπνογόνων βομβίδων.
Το ενεργητικό σύστημα αυτοπροστασίας Pulat (Zaslon) μπορεί να αναχαιτίσει απειλές, που κινούνται με μέγιστη ταχύτητα 1.200 μέτρα το δευτερόλεπτο. Αποτελείται από ένα ραντάρ εντοπισμού της επερχόμενης απειλής, ένα σύστημα καθοδήγησης και εκτοξευτές αντιμέτρων. Το αντίμετρο δεν εκτοξεύεται με την έννοια της κατευθυνόμενης εκτόξευσης που πραγματοποιεί το Trophy, το οποίο χρησιμοποιεί πυροτεχνικά αντίμετρα, αλλά εκτοξεύεται-εξέρχεται του εκτοξευτή και εκρήγνυται εντός ενός μέτρου από το όχημα-φορέα, προς την κατεύθυνση της επερχόμενης απειλής. Το ωστικό κύμα που παράγεται από την έκρηξη προκαλεί είτε την πρόωρη έκρηξη του αντιαρματικού ή την αλλαγή της πορείας του και την αστοχία του. Στη βασική του διαμόρφωση προστατεύει το άρμα μάχης σε τόξο 180ο, ενώ το ολικό του βάρος είναι της τάξεως των 130 κιλών.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η έκδοση Leopard-2A4 αναπτύχθηκε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, με φιλοσοφία μαζικής δράσης, εντός τεθωρακισμένων μονάδων και σχηματισμών, όχι για πόλεμο χαμηλής έντασης (αντάρτικο) ή για επιχειρήσεις εντός κατοικημένων περιοχών. Με άλλα λόγια δεν είναι σχεδιασμένο για να αντιμετωπίζει απειλές όπως οι αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί ή αντιαρματικά πυρά από φορητά όπλα (PRG). Το Leopard-2A4 ενσωματώνει πύργο τραπεζοειδούς σχεδίασης, ενώ το πίσω μέρος και τα πλευρά του δεν είναι τόσο θωρακισμένα όσο το εμπρόσθιο τόξο, κάτι που αποτελεί σοβαρό μειονέκτημα, ειδικά σε επιχειρήσεις εντός πόλεων.
Οι αδυναμίες αυτές έγιναν τραυματικές εμπειρίες για τον Τουρκικό Στρατό στη Συρία με την απώλεια 10 Leopard-2A4 και μάλιστα σε μικρό σχετικά διάστημα. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, από τα 10 άρματα μάχης, τα πέντε (5) προσβλήθηκαν από κατευθυνόμενα αντιαρματικά βλήματα (AT-7 Metis και AT-5 Konkurs), δύο (2) από νάρκες ή αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, ένα (1) από αντιαρματικό RPG ή βλήμα όλμου και δύο (2) από απροσδιόριστο μέσο, πιθανότατα από επίθεση αυτοκτονίας με όχημα. Εκτός της αδυναμίας των Leopard-2A4 να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες απειλές του σήμερα, ο τρόπος χρήσης τους από τους Τούρκους βοήθησε στην πρόκληση των απωλειών.
Η τακτική που επέλεξε ο Τουρκικός Στρατός δεν ήταν αυτή της συνδυαστικής χρήσης αρμάτων μάχης και Πεζικού (ενιαία δύναμη ελιγμού), αλλά της χρήσης τους ως όπλα υποστήριξης, στα μετόπισθεν του προπορευόμενου Πεζικού, αποτελούμενου κυρίως από Σύριους αντάρτες, φίλα προσκείμενους στην Τουρκία, και τουρκικών ειδικών δυνάμεων (καταδρομείς). Το Τουρκικό Πεζικό, δεν βρισκόταν δίπλα στα άρματα μάχης, να τα προστατεύει (περίμετρος ασφαλείας), αλλά, από το φόβο απωλειών, βρισκόταν στα μετόπισθεν των αρμάτων μάχης, σε απόσταση ασφαλείας. Η ασφάλεια των τουρκικών δυνάμεων και των φίλα προσκείμενων Σύριων ανταρτών είχε αφεθεί στο πυροβολικό, τα επιθετικά ελικόπτερα και τα μαχητικά αεροσκάφη της Τουρκικής Αεροπορίας.
Απομονωμένα, εκτεθειμένα και χωρίς δυνάμεις στην περίμετρο να τα προστατεύουν, τα τουρκικά Leopard-2A4 αποδείχθηκαν ευάλωτα σε ενέδρες. Να σημειωθεί ότι την ίδια τακτική εφάρμοσε, στην αρχή του συγκρούσεων, και η Σαουδική Αραβία στην Υεμένη με τα ίδια καταστροφικά αποτελέσματα. Σε αντίθεση με τα Leopard-2A4, η εμπειρία των νεότερων εκδόσεων του Leopard-2 στο Αφγανιστάν (Leopard-2A6M του Καναδά και Leopard-2A5 της Δανίας), έδειξε ότι οι συγκεκριμένες εκδόσεις απέδειξαν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και βαθμό επιβίωσης, κυρίως σε αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Στις περιπτώσεις προσβολής από νάρκες, η προστασία δαπέδου των αρμάτων αποδείχθηκε σωτήρια για τα πληρώματα (στη συντριπτική τους πλειοψηφία) και διαχειρίσημη τεχνικά, αφού το σύνολο των πληγέντων αρμάτων επισκευάστηκαν και επέστρεψαν σε υπηρεσία.
Τα διδάγματα από το Αφγανιστάν οδήγησαν την KMW να αναπτύξει την έκδοση Leopard-2A7 και την εξέλιξη της Leopard-2A7V. Υπενθυμίζουμε ότι η Γερμανία έχει αποφασίσει να ενισχύσει το αρματικό της δυναμικό αφενός μέσω της αριθμητικής αύξησης των εν υπηρεσία Leopard-2, από τα 244 άρματα μάχης, που είναι σήμερα, στα 328, αφετέρου, μέσω της αναβάθμισης του συνόλου των 328 Leopard-2 στο επίπεδο Leopard-2A7V, μέχρι το 2026. Η λύση της αναβάθμισης στο επίπεδο Leopard-2A7V είναι η πρώτη ενδιάμεση λύση μέχρι την έλευση του αντικαταστάτη των Leopard-2. Η δεύτερη ενδιάμεση λύση, η οποία βρίσκεται σε ανάπτυξη, αναμένεται να εφαρμοστεί, σύμφωνα με τον ισχύοντα προγραμματισμό, την περίοδο 2026-2035. Πρόκειται για την έκδοση Leopard-2X (ίσως να ονομαστεί Leopard-2A8), κύριο και κεντρικό στοιχείο της οποίας θα είναι η υιοθέτηση ενός κύριου πυροβόλου των 130 χιλιοστών.
Για την εξέλιξη του αρματικού δυναμικού του Ελληνικού Στρατού, από το 1996 μέχρι σήμερα, τις επιλογές μας, τις χαμένες ευκαιρίες και τις διαθέσιμες λύσεις αναβάθμισης, μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
Για τις τεχνολογικές εξελίξεις, που αφορούν στο παρόν και το μέλλον των Leopard-2 και θα πρέπει να μας ενδιαφέρουν, μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
Για την επιχειρησιακή αξία και την αναγκαιότητα ενσωμάτωσης των ενεργητικών συστημάτων αυτοπροστασίας στα ελληνικά Leopard-2 μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
Για τις ανάγκες και τις διαθέσιμες επιλογές του Ελληνικού Στρατού για σύγχρονα πυρομαχικά αρμάτων μάχης των 120 χιλιοστών μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
