Στις 14 Ιανουαρίου του 2019 η γαλλική Dassault Aviation ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε το πρόγραμμα ανάπτυξης της έκδοσης F4 του Rafale, με αρχικό πελάτη τη Γαλλική Πολεμική Αεροπορία, η οποία αναμένεται να παραλάβει 28 αεροσκάφη, την περίοδο 2023-2026, έναντι συνολικού ποσού των € 2 δισεκατομμυρίων, ενώ, σύμφωνα με τον ισχύοντα προγραμματισμό και τις ανακοινώσεις, θα ακολουθήσει νέα παραγγελία, για 30 επιπλέον αεροσκάφη, τα οποία αναμένεται να παραδοθούν την περίοδο 2027-2030. Στην έκδοση F4 το Rafale θα ενσωματώνει μια σειρά από βελτιώσεις, σε σχέση με την τρέχουσα έκδοση F3R, οι οποίες αναμένεται να αναβαθμίσουν ακόμα περισσότερο τη μαχητική ισχύ και ικανότητα του Rafale. Ας δούμε πιες είναι αυτές οι βελτιώσεις.
Αρχικά στην έκδοση F4 το Rafale θα διαθέτει αυξημένες ικανότητες εκτέλεσης αποστολών και επιχειρήσεων σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον, ενώ και οι διαδικασίες συλλογής, επεξεργασίας και διαβίβασης πληροφοριών και δεδομένων θα ενισχυθούν, τόσο σε επίπεδο υπολογιστικής ισχύος και αποθηκευτικού χώρου, όσο και σε επίπεδο ταχύτητας στην επεξεργασία δεδομένων και ασφάλειας κατά τη διαβίβαση τους από και προς άλλες φίλιες πλατφόρμες. Οι δύο αυτές προσθήκες θα επιτρέπουν στο Rafale να παράγει και να μοιράζεται, γρήγορα και με ασφάλεια, μια ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης που επικρατεί, ανά πάσα στιγμή, στο πεδίο της μάχης. Οι βελτιώσεις αυτές θα πλαισιώνονται από την προσθήκη της ικανότητας επικοινωνίας του Rafale, μέσω δορυφορικών συστημάτων, καθώς και της υιοθέτησης ενός νέου και βελτιωμένου συστήματος απεικόνισης δεδομένων επί της κάσκας του πιλότου.
Έμφαση αναμένεται να δοθεί και στον τομέα της ενίσχυσης του ρόλου του Rafale ως μια ικανή πλατφόρμα προσβολής στόχων εδάφους, μέσω της αναβάθμισης του ραντάρ RBE-2AA τεχνολογίας ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA), το οποίο επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές εντοπισμού 200 χιλιόμετρα. Επίσης η έκδοση F4 θα είναι εφοδιασμένη με νέο λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, υπεύθυνο για τον έλεγχο και τη διαχείριση των πιστοποιημένων ατρακτιδίων αναγνώρισης και στόχευσης. Το νέο λογισμικό θα επιτρέπει την ταχύτερη συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών και δεδομένων για τους στόχους. Τα δεδομένα αυτά θα παρουσιάζονται στον πιλότο ως μια ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης. Έτσι ο πιλότος θα έχει στη διάθεση του ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τον στόχο, άρα θα μπορεί να τον προσβάλει γρήγορα και με ακρίβεια.
Έμφαση θα δοθεί και στην επιβιωσιμότητα του αεροσκάφους, μέσω της ενίσχυσης του συστήματος αυτοπροστασίας SPECTRA με νέους και ισχυρότερους παρεμβολείς, ενώ και το κομμάτι της έγκαιρης και ορθής διάγνωσης βλαβών θα βελτιωθεί με την υιοθέτηση ενός νέου φορητού διαγνωστικού συστήματος για το τεχνικό προσωπικό. Στόχος η αύξηση της διαθεσιμότητας του αεροσκάφους και η μείωση του κόστους τεχνικής υποστήριξης, μέσω γρήγορων και αξιόπιστων διαγνωστικών διαδικασιών. Ομοίως βελτιώσεις θα υπάρξουν και στους ψηφιακούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές που ελέγχουν τη λειτουργία των κινητήρων M88. Η Dassault δίνει έμφαση στο κομμάτι της οικονομικότερης υποστήριξης του Rafale ως αντίμετρο εξισορρόπησης της χαμηλότερης τιμής απόκτησης, αλλά μεγαλύτερου κόστους χρήσης του F-35. Το χαμηλότερο κόστος απόκτησης του F-35 προκύπτει λόγω των οικονομιών κλίμακας, οι οποίες επιτυγχάνονται λόγω του όγκο των δεδομένων παραγγελιών που ήδη έχουν εξασφαλίσει για το F-35.
Στον τομέα του οπλισμού οι σημαντικότερες προσθήκες αφορούν στην υιοθέτηση των βλημάτων αερομαχίας MICA NG (New Generation) και Meteor. Υπενθυμίζουμε ότι η ανάπτυξη του MICA NG ξεκίνησε τον περασμένο Νοέμβριο, με την υπογραφή του σχετικού συμβολαίου μεταξύ της Γαλλικής Υπηρεσίας Εξοπλισμών (DGA) και της MBDA. Τα βλήματα MICA NG θα διαθέτουν μεγαλύτερη εμβέλεια, καθώς και βελτιωμένους και ικανότερους αισθητήρες. Θα μπορούν είτε να παραχθούν ως νέοι πύραυλοι, είτε να προκύψουν κατόπιν αναβάθμισης παλαιότερων MICA, δεδομένου ότι οι όποιες αλλαγές θα γίνουν στο εσωτερικό, ενώ το εξωτερικό του βλήματος θα παραμείνει αμετάβλητο. Οι νέοι MICA-NG αναμένεται να εναχθούν σε υπηρεσία την περίοδο 2026-2031.
Οι MICA NG θα μπορούν να εκτοξεύονται χωρίς να έχει προϋπάρξει εγκλωβισμός αεροσκάφους και να καθοδηγούνται, μέσω συστήματος ζεύξης δεδομένων (Data Link), προς μια συγκεκριμένη περιοχή ενδιαφέροντος. Σε δεδομένη στιγμή ο πιλότος θα μπορεί να ενεργοποιεί είτε τον υπέρυθρο, είτε τον ερευνητή ραντάρ του βλήματος προκειμένου να επιτευχθεί ο εγκλωβισμός του στόχου, η καθοδήγηση του βλήματος προς αυτόν και τελικά η προσβολή του. Οι MICA NG θα ενσωματώνουν και ακροφύσσια κατευθυνόμενης ώσης για την εκτέλεση απότομων και βίαιων ελιγμών. Δεδομένου ότι τόσο το Rafale, μέσω του αισθητήρα OSF μέγιστου βεληνεκούς 100 χιλιομέτρων, όσο και ο MICA μπορούν να εκτελέσουν παθητική υπέρυθρη στόχευση κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι ο αντίπαλος δεν θα έχει έγκαιρη προειδοποίηση για την επερχόμενη απειλή.
Εκτός της πιστοποίησης των βλημάτων MICA NG και Meteor, τα οποία είναι βλήματα αέρος-αέρος, το Rafale F4 θα πιστοποιηθεί και με τις κατευθυνόμενες βόμβες AASM της έκδοσης των 2.200 λιβρών. Οι κατευθυνόμενες βόμβες AASM είναι αντίστοιχες των αμερικανικών JDAM, αλλά ενσωματώνουν και προωθητικό κινητήρα, ο οποίος αυξάνει το μέγιστο βεληνεκές τους στα 60 χιλιόμετρα περίπου, με την προϋπόθεση όμως της άφεσης τους από μεγάλο ύψος. Φυσικά τα Rafale F4 θα διατηρήσουν την ικανότητα τους να χρησιμοποιούν τα βλήματα SCALP-EG και Exocet. Ωστόσο θα έχουν τη δυνατότητα χρήσης και των βλημάτων, που θα προκύψουν από το πρόγραμμα FC/ASW (Future Cruise and Anti-Ship Weapon), το οποίο αναπτύσσουν, από κοινού, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία. Τα βλήματα του προγράμματος FC/ASW θα προορίζεται για χρήση κατά στόχων εδάφους, αλλά και κατά χαμηλής, μέσης και υψηλής αξίας ναυτικών στόχων και ναυστάθμων. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός βλήματος, ουσιαστικά μια έκδοση του SCALP-EG με τις δυνατότητες του Exocet, μέγιστου βεληνεκούς 1.000 χιλιομέτρων, με ικανότητα ανάπτυξης μέγιστης ταχύτητας Mach 7, με χαρακτηριστικά απόκρυψης του ίχνους (Stealth) και με βελτιωμένο σύστημα τερματικής καθοδήγησης.
