Στις 24 Οκτωβρίου του 1979 ο Γερμανικός Στρατός παρέλαβε το πρώτο άρμα μάχης Leopard-2, με αριθμό οχήματος «Y-377 046». Σήμερα, 40 χρόνια μετά, το Leopard-2 έχει εξελιχθεί στην τελευταία και πλέον σύγχρονη έκδοση Leopard-2A7V, έχουν παραχθεί πάνω από 3.500 άρματα μάχης, για 18 χώρες (αρχικοί αγοραστές και αγοραστές μεταχειρισμένων), μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Τουρκία. Για την ιστορία της ανάπτυξης και της εξέλιξης του Leopard-2 έχουν γραφτεί πολλά άρθρα και αφιερώματα από τον ελληνικό αμυντικό τύπο. Ομοίως, πολλά μπορεί να διαβάσει κανείς και στο διαδίκτυο. Το αντικείμενο του άρθρου δεν είναι η ιστορία του Leopard-2, αλλά η ιστορία της επιλογής του από τον ΕΣ (Ελληνικό Στρατό), η οποία έγινε την 1η Μαρτίου 2002 από το ΚΥΣΕΑ (Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας).
Η Κρίση των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996, οδήγησε, μεταξύ άλλων, και στην κατάρτιση του ΕΜΠΑΕ 1996-2000 (Ενιαίο Μεσοπρόθεσμα Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Εκσυγχρονισμού). Ένα από τα προγράμματα που περιελάμβανε ήταν και αυτό της προμήθειας νέων αρμάτων μάχης. Το 1996 ο ΕΣ διατηρούσε σε υπηρεσία 1.735 άρματα μάχης, όσα δηλαδή του επέτρεπε η Συνθήκη Συμβατικών Δυνάμεων για την Ευρώπη (CFE Treaty : Conventional Forces in Europe Treaty): 77 Leopard-1A5, 170 Leopard-1V1 (έκδοση εφάμιλλη της «A5»), 104 Leopard-1GR (ένας συγκερασμός των εκδόσεων «A3» και «A4»), 312 M-60A3 TTS (Tank Thermal Sight), 357 M-60A1 RISE (Reliability Improvement of Selected Equipment), 396 M-48A5 MOLF (Modular Laser Fire Control) και 319 M-48A5.
Το 1998 εκφράστηκε και επίσημα η ανάγκη-απαίτηση προμήθειας 246 νέων αρμάτων μάχης για τον εξοπλισμό των έξι (6) ΕΜΑ (Επιλαρχία Μέσων Αρμάτων) της 21ης, της 23ης και της 25ης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας (ΤΘΤ), τότε ανεξάρτητες Ταξιαρχίες, υπό το Δ’ Σώμα Στρατού (Δ’ ΣΣ), αλλά με σαφή προσανατολισμό την υποστήριξη της 16ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Πεζικού (16 Μ/Κ ΜΠ), της 50ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού (50 Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ) και της 12Μ/Κ ΜΠ αντίστοιχα. Το συμβόλαιο της αρχικής προμήθειας θα περιελάμβανε και δικαίωμα προαίρεσης για την προμήθεια άλλων 246 αρμάτων μάχης για τον εξοπλισμό των δύο (2) ΕΜΑ της 24ης ΤΘΤ, της 50ης ΕΜΑ (οργανικά εντεταγμένη στην 50 Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ) και των τριών (3) ΕΜΑ της Τακτική Διοίκηση/21ο Σύνταγμα Πεζικού (ΤΔ/21 ΣΠ), της 3ης και της 30ης Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ της 16 Μ/Κ ΜΠ (221, 311 και 16 ΕΜΑ αντίστοιχα).
Το κονδύλι που είχε εγγραφεί στο ΕΜΠΑΕ 1996-2000 ήταν ύψους 550.000.000.000 δραχμών (€ 1.614.086.500). Η αρχική σύμβαση θα έπρεπε να περιλαμβάνει και την προμήθεια 24 αρμάτων περισυλλογής, 12 γεφυροφόρων και 12 εκπαιδευτικών οχημάτων οδήγησης, δηλαδή αρμάτων μάχης χωρίς πύργο. Την ίδια χρονιά, δηλαδή το 1998, το ΓΕΣ (Γενικό Επιτελείο Στρατού) συνέταξε και απέστειλε στη ΓΔΕ (Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών) τις απαιτούμενες προδιαγραφές του νέου άρματος μάχης και η ΓΔΕ προκήρυξε το σχετικό διεθνή διαγωνισμό, στις 5 Οκτωβρίου του 1999. Στον διαγωνισμό ανταποκρίθηκαν τα κορυφαία άρματα μάχης της εποχής: Το αμερικανικό M-1 Abrams, το βρετανικό Challenger-2E, το γερμανικό Leopard-2, το γαλλικό Leclerc, το ρωσικό T-80 και το ουκρανικό T-84. Τα υποψήφια άρματα μάχης ήρθαν στην Ελλάδα και δοκιμάστηκαν σε πραγματικές συνθήκες και σε διαφορετικά σενάρια στο Λιτόχωρο.
Στα τέλη Νοεμβρίου του 2019 οι κατασκευάστριες εταιρίες κατέθεσαν στη ΓΔΕ τις οικονομικές προσφορές τους. Σε ύστερο χρόνο, μετά την επιλογή του Leopard-2 και την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, κυκλοφόρησε στον αμυντικό τύπο της χώρας η κατάταξη των αρμάτων μάχης, όπως την συνέταξαν τα στελέχη του ΓΕΣ, με βάση τις επιδόσεις των αρμάτων μάχης στο Λιτόχωρο. Σύμφωνα με την κατάταξη αυτή την πρώτη θέση κατέλαβε το Leopard-2 και ακολούθησαν το Leclerc, το M-1 Abrams, το Challenger-2, το T-80 και το T-84. Μετά την κατάθεση των αρχικών προσφορών των κατασκευαστριών εταιριών ακολούθησε η αξιολόγηση τους και το αίτημα κατάθεσης των τελικών και βέλτιστων προσφορών (BAFO : Best And Final Offer), που έγινε το Σεπτέμβριο του 2000.
Οι BAFO ανακοινώθηκαν από τη ΓΔΕ στις 5 Φεβρουαρίου του 2001 και είχαν ως εξής: (α) Η γερμανική KMW κατέθεσε συνολική προσφορά € 2.246.000.000 για τα άρματα μάχη, τα οχήματα περισυλλογής και τα γεφυροφόρα. Επίσης προέβλεπε και την παραχώρηση 123 Leopard-2A4 (στο πλαίσιο της λεγόμενης «ενδιάμεσης λύσης») (β) Η γαλλική Giat κατέθεσε προσφορά € 2.580.000.000 για τα άρματα μάχη και τα οχήματα περισυλλογής, αλλά όχι για γεφυροφόρα οχήματα, ούτε μεταχειρισμένα άρματα μάχης ως «ενδιάμεση λύση» (γ) Η αμερικανική General Dynamics κατέθεσε προσφορά € 2.260.000.000 για τα άρματα μάχη, τα οχήματα περισυλλογής και τα γεφυροφόρα συν 82 M-1A1 Abrams, ως «ενδιάμεση λύση». Τέλος, η βρετανική Vickers κατέθεσε προσφορά € 2.495.000.000 για τα άρματα μάχη, τα οχήματα περισυλλογής και τα γεφυροφόρα, καθώς και 14 Challenger-2 και 80 Challenger-1 ως «ενδιάμεση λύση».
Την 1η Μαρτίου του 2002 το ΚΥΣΕΑ αποφάσισε και επέλεξε το Leopard-2, αλλά στο μειωμένο αριθμό των 170 αρμάτων μάχης, των 16 οχημάτων περισυλλογής και των οκτώ (8) γεφυροφόρων (τα έξι επιπλέον άρματα μάχης είναι για την εκπαίδευση) έτσι ώστε η προμήθεια να μην ξεφύγει από τον προϋπολογισμό των 550 δισεκατομμυρίων δραχμών. Επίσης η τεχνική υποστήριξη των αρμάτων περιορίστηκε σε μια διετία, πάλι για λόγους συμπίεσης του κόστους, ενώ παραπέμφθηκε σε ύστερο χρόνο η υλοποίηση του προγράμματος προμήθειας 25.320 πυρομαχικών μάχης (κινητικής ενέργειας και υψηλής εκρηκτικότητας) και 3.000 εκπαιδευτικών. Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και της KMW για την τελική διαμόρφωση της σύμβασης, η οποία υπογράφηκε στις 20 Μαρτίου του 2003. Στην τελική διαμόρφωση τα Leopard-2HEL (πλέον) περιελάμβαναν το πυροβόλο L55, το Σύστημα Διοίκησης και Ελέγχου «Ηνίοχος» και τα σκοπευτικά Ophelios. Το συνολικό κόστος της προμήθειας ανήλθε στα € 1.726.925.641, ενώ η «ενδιάμεση λύση» περιελάμβανε την προμήθεια 183 Leopard-2A4 και 150 Leopard-1A5.
Για την εξέλιξη του αρματικού δυναμικού του ΕΣ από το 1996 και μετά, τις χαμένες ευκαιρίες, την υλοποίηση του προγράμματος προμήθειας των 170 Leopard-2HEL μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο μας:
Για τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις και τις δυνητικές επιλογές αναβάθμισης των ελληνικών Leopard-2 μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο μας:
Για τα ενεργητικά συστήματα αυτοπροστασίας τεθωρακισμένων οχημάτων και αρμάτων μάχης, τις δυνατότητες και το κόστος του μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο μας:
Για τις ανάγκες τους ΕΣ σε σύγχρονα πυρομαχικά αρμάτων μάχης των 120 χιλιοστών και τις δυνητικές επιλογές μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο μας:
