Τρεισήμισι περίπου χρόνια πριν, το Μάρτιο του 2019, το DefenceReview με αφορμή αφιέρωμα άλλου ιστοχώρου με θέμα την ενδεχόμενη πώληση των Mirage 2000-5Mk.2, δημοσίευσε άρθρο (https://defencereview.gr/giati-prepei-oposdipote-na-enischysoy/) που αντέκρουε την άποψη αυτή με κύρια επιχειρήματα τις πολύ καλές δυνατότητες του μαχητικού αυτού στην εναέρια μάχη, αλλά και σε ρόλο αέρος – εδάφους και δυνητικά και σε ρόλο αέρος – επιφανείας.

Tο Mirage 2000 παραμένει ενεργό στις αεροπορικές δυνάμεις όλων των χωρών από τις οποίες αγοράστηκε… Στη Γαλλία, την Αίγυπτο, το Περού, την Ινδία, την Ταϊβάν, την Ελλάδα, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Οι Γάλλοι εκσυγχρονίζουν 55 Mirage 2000D με κόστος τριών εκατομμυρίων ευρώ ανά μονάδα (https://defencereview.gr/mirage-2000d-apotelei-enallaktiki-stratigikis/), ενώ εξακολουθούν να διατηρούν σε υπηρεσία 28 αναχαιτιστικά Mirage 2000-5F. Οι Αιγύπτιοι επίσης εξακολουθούν να χρησιμοποιούν 19 παλιά Mirage 2000EM/BM στα οποία πρόσφατα ενσωματώθηκε η κατευθυνόμενη βόμβα Al Tariq (HAE).

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επίσης αναβαθμίζουν τα 55 περίπου Mirage 2000-9 που διαθέτουν, στο πλαίσιο σειράς ξεχωριστών προγραμμάτων σε συνεργασία με την κατασκευάστρια Dassault Aviation, την ΜΒDA και την Thales, η συνολική αξία των οποίων ανέρχεται σε 929 εκατομμύρια δολάρια. Ο εκσυγχρονισμός, που βασίστηκε σε αυτόν των ινδικών μαχητικών, περιλαμβάνει νέο υπολογιστή αποστολής, προβολικό σύστημά στοχοποίησης κάσκας (HMD), αναβάθμιση του ραντάρ RDY-2 σε RDY-3, του συστήματος αυτοπροστασίας με βάση το ινδικό πρότυπο, εγκατάσταση νέων συστημάτων ασφαλών επικοινωνιών και ναυτιλίας και νέων οθονών απεικόνισης στο πιλοτήριο, καθώς και συστήματος data link. Επιπρόσθετα, υπογράφηκε ξεχωριστό συμβόλαιο με την αμερικανική Lockheed Martin για την ενσωμάτωση ατρακτιδίου στοχοποίησης SNIPER. 

Όπως όλα δείχνουν, τα ΗΑΕ σκοπεύουν να διατηρήσουν τα – 9 σε υπηρεσία για 15 τουλάχιστον ακόμα χρόνια, μαζί με τα F – 16E/F Block 60. Το ίδιο ισχύει και για την Ινδία η Αεροπορία της οποίας έχει αναπτύξει μία ειδική σχέση με το Mirage 2000 και αρνείται να το αποχωριστεί… Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 51 ινδικών Mirage 2000H/TH (μετονομάζονται Mirage 2000I/TI) δεν έχει ακόμα (σχεδόν μία δεκαετία μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης τον Ιούλιο του 2011), δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί (!) και παρά το ότι παραλαμβάνονται τα 36 Rafale F3R, επανήλθαν στο κλασικό δελταπτέρυγο μαχητικό, μέσω της αγοράς 24 μεταχειρισμένων μονάδων από  τη Γαλλία, έναντι 27 εκατομμυρίων ευρώ (31,6 εκατομμυρίων δολαρίων). 

Τα 13 από αυτά τα αεροσκάφη μπορούν να επανέλθουν σε πλόιμη κατάσταση μετά από εργασίες βαριάς συντήρησης (grande visite κατά τους Γάλλους), ενώ από τα υπόλοιπα 11 λείπουν οι δεξαμενές καυσίμου και τα εκτινασσόμενα καθίσματα… Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα αξιοποιηθούν ώς ανταλλακτικά, αλλά θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι κάποια θα επανέλθουν σε πλόιμη κατάσταση και θα αξιοποιηθούν επιχειρησιακά. Προς το παρόν περισσότερα από τα μισά υπό εκσυγχρονισμό αεροσκάφη έχουν παραδοθεί στην ινδική Αεροπορία. Οι σημαντικές καθυστερήσεις που ταλαιπωρούν το πρόγραμμα αποδόθηκαν στη διερεύνηση που διαδέχθηκε ένα θανατηφόρο δυστύχημα κατά τη διάρκεια δοκιμαστικής πτήσης από το Bengaluru τον Φεβρουάριο του 2019 (μετά την έξοδό του από τις εργασίες εκσυγχρονισμού στη ΗAL), καθώς και στην πανδημία του κορωνοϊού. 

Σύμφωνα με το DefenceNews (https://www.defensenews.com/global/asia-pacific/2017/12/07/upgrade-of-indias-mirage-fighter-fleet-in-jeopardy-as-maintenace-contracts-lapse/) το ινδικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Mirage 2000H/TH έχει κόστος 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με τα 900 από αυτά να αποδίδονται στην HAL (Hindustan Aeronautics Limited), που ανέλαβε τις εργασίες σε 49 αεροσκάφη αρχής γενομένης από το 2015, καθώς τα δύο πρώτα εκσυγχρονίστηκαν στη Γαλλία. Το κόστος σύμφωνα με το economictimes.indiatimes.com, που επίσης θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστη πηγή, ανήλθε σε 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Περιλαμβάνοντας φυσικά τα 900 εκατομμύρια που αποδόθηκαν στην HAL.

H Ινδική Αεροπορία απέκτησε 59 συνολικά Mirage 2000. Τα 40 στη δεκαετία του ‘80, άλλα εννιά από το 1990 μέχρι το 1994 και άλλα δέκα που παραγγέλθηκαν το 2004. Για τα τελευταία οι πληροφορίες που υπάρχουν είναι ελάχιστες, ώς προς την ακριβή διαμόρφωση. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι επρόκειτο για αεροσκάφη εξοπλισμένα με αναβαθμισμένο ηλεκτρονικό εξοπλισμό και μία επίσης αναβαθμισμένη έκδοση του ραντάρ RDM (RDM-7), αλλά εξίσου πιθανό είναι ότι πρόκειται για αεροσκάφη της Γαλλικής Αεροπορίας (μεταχειρισμένα) που αγοράστηκαν σε πλοϊμη κατάσταση προς αναπλήρωση απωλειών, στη δεκαετία του 2000. 

Ο αρχικός σχεδιασμός των Ινδών κατά τη δεκαετία του ‘80, προέβλεπε (όπως και πριν από λίγα χρόνια με τα Rafale…), την προμήθεια 150 συνολικά μονάδων, με μεταφορά της γραμμής παραγωγής εγχώρια. Τελικά αποφάσισαν να πάνε στο δικινητήριο ρωσικό MiG-29 κάτι για το οποίο μετάνιωσαν αργότερα και συγκεκριμένα το 1999. Στις επιχειρήσεις στο Kargil στη συνοριογραμμή των Ιμαλαίων, τα ινδικά Mirage 2000 εκτέλεσαν συνολικά 514 εξόδους με μόλις τρεις ματαιώσεις λόγω τεχνικών προβλημάτων και προσέβαλαν τις θέσεις των Πακιστανών με μεγάλη ακρίβεια, καθοριστική για την έκβαση των επιχειρήσεων, ρίχνοντας συνολικά 55 τόνους βομβών. Κατευθυνομένων (LGB) με συνδυασμένη χρήση ατρακτιδίων Litening και μη! 

Η απόφαση για την αγορά του Mirage 2000 από την Ινδία πάρθηκε όταν το Πακιστάν απέκτησε μαχητικά F-16Α/Β στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Το αρχικό συμβόλαιο που προέβλεπε την αγορά 36 Mirage 2000H (s/n KF101 έως KF136, “KF” είναι το χαρακτηριστικό κλήσης των ινδικών Mirage 2000) και τεσσάρων διθέσιων –ΤΗ (s/n ΚF201 έως KF204) αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων, υπεγράφη τον Οκτώβριο του 1982. 

Το KF101 ήταν το πρώτο Mirage 2000 εξαγωγής που πέταξε (21/09/1984) και οι παραδόσεις άρχισαν με την πτήση των πρώτων εφτά αεροσκαφών από το Μερινιάκ του Μπορντό, στην αεροπορική βάση Maharajpura στο Gwalior, από την 20η μέχρι την 29^η Ιουνίου του 1985. Εκεί εδρεύουν οι δύο Μοίρες των Mirage 2000, οι 1^η “Τίγρεις” και 7^η “Πολεμικά Τσεκούρια”. Τα πρώτα 26 ινδικά αεροσκάφη φορούσαν κινητήρες Μ53-5 οι οποίοι αργότερα αναβαθμίστηκαν στο επίπεδο -Ρ2. Το Μάρτιο του 1986 δόθηκε άλλη μία συμπληρωματική παραγγελία για έξι –Η (το πρώτο «137» και το τελευταίο «142») και τρία διθέσια  –ΤΗ. 

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι η δεύτερη παρτίδα των εννέα ινδικών ινδικών Mirage 2000H διέθετε το ραντάρ Antilope-5 και διπλό INS, ενώ κάποια πιστοποιήθηκαν για τη μεταφορά και χρήση του ατρακτιδίου Litening. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται και από το ότι μέσα στο 2000 η 1^η Μοίρα εκτός από καθήκοντα αναχαίτισης, ανέλαβε και καθήκοντα προσβολής επίγειων στόχων. Ανεπιβεβαίωτες επίσης πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Ινδοί εξέτασαν το ενδεχόμενο απόκτησης 18 εξειδικευμένων Mirage 2000D με παράλληλη δυνατότητα πυρηνικής κρούσης… 

Τα ινδικά Mirage 2000Η είναι μετά τα γαλλικά αεροσκάφη του ίδιου τύπου, τα μόνα που συμμετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις στον ίδιο ή και σε μεγαλύτερο βαθμό… Συγκεκριμένα μετά από 13 χρόνια υπηρεσίας μόνο τα Mirage 2000H της 1^ης Μοίρας της Ινδικής Αεροπορίας πραγματοποίησαν 274 εξόδους, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Safed Sagar” στο Κargil (https://defencereview.gr/h-sotiria-emploki-ton-indikon-mirage-2000h-th-sto-ka/) της περιοχής του Κασμίρ και αυτά της 7ης Μοίρας άλλες 240. Τον Μάιο του 1999 αεροσκάφη της 1^ης Μοίρας, μεταστάθμευσαν στις αεροπορικές βάσεις Ambala και Jodhpur προκειμένου να παρέχουν εναέρια κάλυψη σε φίλια αεροσκάφη που πραγματοποιούσαν προσβολές επίγειων στόχων προς υποστήριξη μονάδων του Ινδικού Στρατού. 

Ο τελευταίος είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της απώθησης μονάδων του Πακιστανικού Στρατού οι οποίες κατέλαβαν στρατηγικές θέσεις γύρω από την οδική αρτηρία Leh-Srinagan και απειλούσαν να την αποκόψουν. Οι αεροπορικές επιχειρήσεις στο πλαίσιο της επιχείρησης «Safed Sagar” που είχε διάρκεια δύο περίπου μηνών, διακρίθηκαν από τη μοναδικότητά τους σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς διεξαγόταν πάνω από ορεινές και εξαιρετικά δυσπρόσιτες περιοχές στις οποίες οι στόχοι βρίσκονταν σε ύψος 17.000 ποδών! 

Η άφεση των κατευθυνομένων βομβών λέιζερ από τα ινδικά Mirage 2000H γινόταν από τα 30.000 πόδια και σε απόσταση 8  έως 8,5 χιλιομέτρων από τους στόχους.  Η δε κατάδειξη τους γινόταν από αποστάσεις της τάξης των 15 χιλιομέτρων. Η ακρίβεια των προσβολών ήταν αυτή που ανέδειξε την επιχειρησιακή αξία των γαλλικών μαχητικών, έναντι των ρωσικών. Τα οποία προσέβαλαν τις πακιστανικές θέσεις με ρουκέτες και βόμβες, με πολύ φτωχά αποτελέσματα. Οι απώλειες της Ινδικής Αεροπορίας στο Kargil ήταν πέντε άνδρες και δύο αεροσκάφη, των οποίων οι τύποι δεν ανακοινώθηκαν.  

Η επιχειρησιακή αξία του Mirage 2000 στην εκσυγχρονισμένη του πλέον μορφή, το Mirage 2000I/TI παραμένει πολύ μεγάλη για τους Ινδούς, καθώς 12 τέτοια μαχητικά συμμετείχαν στην επιχείρηση καταστροφής κέντρων εκπαίδευσης τζιχαντιστών στο Balakot (https://defencereview.gr/gia-pollosti-fora-ta-mirage-2000-apedeixan-tin-e/) στα τέλη Φεβρουαρίου του 2019, με κατευθυνόμενες βόμβες SPICE 2000 (https://defencereview.gr/spice-2000-kai-spike-gia-mi-katonomazomeni-chora-tis/). 

Οι Γάλλοι από την πλευρά τους εξακολουθούν να διατηρούν σε υπηρεσία περισσότερα από 80 Mirage 2000. Tα Mirage 2000-5F (https://defencereview.gr/metacheirismena-mirage-2000-5-5f-poso-pithani-einai-i-apoktisi-toys-apo-tin-polemiki-aeroporia/) σε καθήκοντα αέρος – αέρος και τα Mirage 2000D που εκσυγχρονίζονται σε καθήκοντα βομβαρδισμού και ηλεκτρονικής αναγνώρισης (ατρακτίδιο ASTAC). Ενώ αρχικά είχαν αποφασίσει τη δαπάνη 10 εκατομμυρίων ευρώ ανά αεροσκάφος (55 μονάδες) στο πλαίσιο εκτεταμένης αναβάθμισης του ηλεκτρονικού τους εξοπλισμού, τελικά κατέληξαν σε μία αρκετά οικονομικότερη προσέγγιση. Στον περασμένο Ηνίοχο μάλιστα τα γαλλικά βομβαρδιστικά του τύπου που συμμετείχαν ήταν μη εκσυγχρονισμένα και αξιοποιούσαν για σκοπούς στοχοποίησης το πολύ παλιό ατρακτίδιο PDL-CT. 

Η ελληνική περίπτωση… 

Όπως όλα δείχνουν το Mirage 2000 θα παραμείνει σε υπηρεσία υπό εκσυγχρονισμένη μορφή τουλάχιστον μέχρι το έτος 2035, σε αρκετές χώρες. Στα ελληνικά Mirage 2000 και των δύο εκδόσεων, έγιναν κατά καιρούς αναλυτικές αναφορές. Μεταξύ πολλών άλλων είχαμε υποστηρίξει ότι είναι λανθασμένη επιλογή η πώληση των 18 ελληνικών Mirage 2000EG/BG στη Γαλλία. Για πολλούς λόγους. Ο σημαντικότερος είναι ότι τα μαχητικά αυτά θα μπορούσαν να εκσυγχρονιστούν με βάση γαλλική πρόταση που είχε κατατεθεί το 2014-2015 και ήταν σε ισχύ για αρκετά χρόνια και να προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες. Ως μονοκινητήριο μαχητικό το Mirage 2000-5Μk.2 είναι σαφώς οικονομικότερο και καταλληλότερο από το Rafale F3R για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών αστυνόμευσης του FIR Αθηνών. Κάτι που ισχύει φυσικά και για το F-16. 

Η ποσότητα έχει τη δική της ποιότητα. O δεύτερος είναι ότι το Mirage 2000 ακόμη και υπό την προοπτική απόκτησης και δεύτερης Μοίρας Rafale, θα λειτουργούσε ώς παράγοντας πολλαπλασιασμού της ισχύος των Rafale, υπό την έννοια ότι μπορεί να εκτελέσει τις ίδιες αποστολές, αν και με μικρότερη ακτίνα μάχης και μεταφορική ικανότητα σε όπλα. Τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί τον τελευταίο χρόνο όμως, δείχνουν ότι ένας από τους λόγους που αυξάνουν ακόμα περισσότερο την αξία της προμήθειας των 12 μεταχειρισμένων Rafale από την Ελλάδα, είναι το γεγονός ότι τελικά το κόστος τους ανά μονάδα, είναι πολύ κοντά σε αυτό που θα έπρεπε να καταβάλει για τον εκσυγχρονισμό των 18 Mirage 2000EG/BG! 

Σε περίπτωση που αυτός αποφασίζονταν θα ξεπερνούσε κατά πολύ τα 40 εκατομμύρια ευρώ ανά μονάδα (https://defencereview.gr/mirage-2000-5mk-2-alitheies-kai-psemata-gia-to-mellon-toy-gallikoy-machitikoy-sto-elliniko-oplostasio/)… Γιατί τα παλιά Mirage 2000EG παρέμειναν καθηλωμένα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα με αποτέλεσμα να απαιτούνται εκτεταμένες εργασίες βαριάς συντήρησης προκειμένου να επανέλθουν σε πλόϊμη κατάσταση. Επειδή λοιπόν παρήλθε όχι μόνο ο κρίσιμος χρόνος εκσυγχρονισμού των μαχητικών αυτών και με αποκλειστική ευθύνη της ελληνικής Πολιτείας παρέμειναν ανενεργά επί πολλά χρόνια. Αυτό αποκαλύπτουν, επαναλαμβάνουμε, τα στοιχεία που έχουν προκύψει και καλό είναι να αξιοποιούμε πάντα. 

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Α. Σαμαρά το 2014 είχε δεσμεύσει 400 εκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη του στόλου των Mirage 2000 συνολικά και των όπλων τους. Αυτά τα χρήματα δεν αποδόθηκαν ποτέ για το σκοπό αυτό. Δεν ισχύει και δεν πρέπει να ισχύσει το ίδιο και για το στόλο των παλιών F-16. Των Block 30 και Block 50. Για να δώσουμε ένα μέτρο σύγκρισης, αρκεί να σημειώσουμε ότι το Mirage 2000 μέχρι το κλείσιμο της γραμμής παραγωγής το 2007, κατασκευάστηκε σε 601 μονάδες. 

Το F-16 έχει ξεπεράσει τις 4.600! Και συνεχίζει να παράγεται… Οι αριθμοί παραγωγής επομένως δεν μπορούν να συγκριθούν και αυτό είναι που καθορίζει και τα κόστη. Συντήρησης, υποστήριξης και εκσυγχρονισμού. Συμπερασματικά, εφόσον το Mirage 2000 σε αναβαθμισμένες μορφές παραμείνει σε υπηρεσία μέχρι το 2035 τουλάχιστον, το F-16 θα πετάει μέχρι το 2050. Και μάλιστα σε μεγάλους αριθμούς. Κάτι που οφείλει να εκμεταλλευτεί η ελληνική πλευρά, που χρειάζεται και θα χρειάζεται χαμηλού κόστους και αξιόμαχα στους δύο βασικούς ρόλους μονοκινητήρια μαχητικά. Για να καλύψει και στο μέλλον όχι μόνο τις καθημερινές ανάγκες αναχαίτισης των τουρκικών αεροσκαφών στο χώρο του Αιγαίου, αλλά και την επιχειρησιακή εκπαίδευση των ιπταμένων της Πολεμικής Αεροπορίας.