Για την παγκοσμίως γνωστή άσκηση Red Flag στην αεροπορική βάση Nelis στην Νεβάδα, δεν χρειάζονται ειδικές συστάσεις. Εκεί διαμορφώνονται και δοκιμάζονται νέες τακτικές χρήσης οπλικών συστημάτων, αισθητήρων, ενώ πληρώματα και προσωπικό εδάφους φτάνουν στα όρια τους με συνεχείς πτήσεις, ημέρα και νύχτα. Η Red Flag 18-1 θα διαρκέσει από τις 26 Ιανουαρίου έως και τις 16 Φλεβάρη. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές αναφορές θα είναι όχι μόνο η μεγαλύτερη άσκηση στην ιστορία των ασκήσεων αυτού του είδους αλλά κυρίαρχο στοιχείο θα είναι η εξάσκηση πληρωμάτων σε τεχνικές πλοήγησης, επικοινωνιών και κρούσης, μέσα σε περιβάλλον έντονων παρεμβολών στα συστήματα GPS των αεροσκαφών.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του κέντρου ελέγχου και διοίκησης εναέριας κυκλοφορίας (NBAA) της Αμερικανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αεροπορίας (FAA) ενδέχεται να επηρεαστούν τα συστήματα πλοήγησης αεροσκαφών της πολιτικής αεροπορίας που θα πετούν σε κοντινό εναέριο χώρο περιοχών όπως η Νεβάδα, Καλιφόρνια, Αριζόνα, Γιούτα, Κολοράντο, Μοντάνα και Νέο Μεξικό.
Στην άσκηση συμμετέχουν εκτός της USAF, το USMC (Σώμα Πεζοναυτών), η RAF και η RAAF.
Δεν έχουν δοθεί πληροφορίες για τον εξοπλισμό που θα χρησιμοποιηθεί για την εξάσκηση των πληρωμάτων σε περιβάλλον έντονων παρεμβολών στα συστήματα GPS των αεροσκαφών. Ίσως με την παράλληλη χρήση παρεμβολικών συστημάτων, να γίνει χρήση ενός συστήματος εξομοίωσης παρεμβολών.
Το σύστημα αυτό δημιουργήθηκε από τον Davide Levene, έναν χειριστή οπλικών συστημάτων (ΧΟΣ) στα F-15E της σχολήςTest Pilot της USAF, ως μέρος της διδακτορικής του διατριβής. Το σύστημα χρησιμοποιεί έναν αλγόριθμο που εισάγει ρεαλιστικά μοτίβα παρεμβολών GPS απευθείας στο σύστημα πλοήγησης του αεροσκάφους και ονομάζεται SPACE JAM (Simulated Programmable Aircraft-Embedded Jammer). Το σύστημα εξομοίωσης παρεμβολών SPACE JAM ξεκίνησε να δοκιμάζεται σε ένα διθέσιο μαχητικό F-16D το 2010, τεστάροντας τις θέσεις των παρεμβολών, των παραμέτρων σήματος όπως το εύρος ζώνης, τη συχνότητα και την ισχύ, ακόμα και σε περιβάλλον υψηλών φορτίσεων (Gs).
Αξίζει να σημειωθεί ότι το καλοκαίρι του 2017, στην αεροπορική βάση Edwards, συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά, ομάδες για να δοκιμάσουν συστήματα παρεμβολής σε επανδρωμένα και μη, αεροσκάφη. Συγκεκριμένα, στα πλαίσια του προγράμματος «DT NAVFEST», ομάδες φοιτητών από τα πανεπιστήμια του Στάνφορντ και του Ιλινόις συνεργάστηκαν με προσωπικό της 746ης Μοίρα δοκιμών από την αεροπορική βάση Holloman του Νέου Μεξικού, με την 411η 416η, 419η και 461η Μοίρα δοκιμών καθώς και με την Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων του Στρατού των Η.Π.Α. Οι παρεμβολές στους δέκτες GPS είχαν κατακόρυφη εμβέλεια άνω των 30.000 ποδιών αλλά και αρκετά μεγάλη εμβέλεια στο οριζόντιο επίπεδο. Στην άσκηση συμμετείχαν αεροσκάφη Β-1, Β-2, F-16, F-22 και F-35, τα οποία πραγματοποίησαν 13 συνολικά πτήσεις, δεχόμενα παρεμβολές από 14 συνολικά παρεμβολείς GPS.
Είναι πάντως εκπληκτικό πως τα σοβαρά κράτη αξιοποιούν κάθε πόρο και επιστημονικό δυναμικό σε αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες: Το αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας υποστηρίζει τη βασική έρευνα και ανάπτυξη που βρίσκεται σε εξέλιξη στα κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας και έτσι, πολλά από τα έργα χαμηλής τεχνολογικής ετοιμότητας θα μεταφερθούν τελικά από τα ακαδημαϊκά εργαστήρια στην αμυντική βιομηχανία και τις στρατιωτικές εφαρμογές.
Φαίνεται ότι μας αντιγράφουν εκεί στην Αμερική…
Η βασική φιλοσοφία της άσκησης και οι προσπάθειες αναβάθμισης της προστασίας
Η USAF λαμβάνοντας υπόψη την τεράστια εξάρτηση των αμερικανικών και συμμαχικών ενόπλων δυνάμεων από τα δορυφορικά συστήματα πλοήγησης, θέλει να αξιολογήσει σε πραγματικές επιχειρησιακές δοκιμές, την απόδοση αεροσκαφών, συστημάτων και πληρωμάτων, σε περιβάλλον όπου δεν μπορεί να γίνει χρήση GPS. Aπo την ακριβή πλοήγηση των αεροσκαφών, την σωστή απόδοση αισθητήρων όπως τα Pods πλοήγησης και στοχοποίησης (Lantirn,Sniper), ηλεκτροοπτικών αισθητήρων αεροσκαφών και UAVs, στηρίζονται αρκετά κατευθυνόμενα όπλα (πχ: AGM-154 JSOW, σύνολα JDAM) που κάνουν χρήση του συνδυασμού υβριδικού συστήματος ναυτιλίας GPS/INS.
Φυσικά, συστήματα με κατεύθυνση ραντάρ,TERCOM, υπερύθρων και λέιζερ, δεν μπορούν να επηρεαστούν από τέτοιου είδους παρεμβολές.
Επιπλέον, οι αναφορές για τις δυνατότητες της Βόρειας Κορέας στην ευρεία χρήση συστημάτων παρεμβολής σημάτων GPS όσο και η τεχνολογική επάρκεια της Ρωσίας και Κίνας για κατασκευή εξελιγμένων επίγειων και αερομεταφερόμενων συστημάτων παρεμβολών, δίνουν στην συγκεκριμένη Red Flag έναν επείγοντα χαρακτήρα για τις τεχνικές και στρατηγικές που θα πρέπει να σχεδιαστούν από τα πληρώματα αεροσκαφών που θα επιχειρήσουν σε ένα περιβάλλον έντονων παρεμβολών. Και αυτό ας σημειωθεί, ότι γίνεται παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό των δεκτών GPS, τόσο αεροσκαφών όσο και UAVs, με νέας τεχνολογίας κεραίες που ενσωματώνουν τεχνολογία anti-jamming.
Στην παρακάτω φωτογραφία μπορείτε να δείτε το τακτικό UAV Αerostar της Aeronautics Defence Systems να υποβάλλεται σε δοκιμές αντοχής σε παρεμβολές σημάτων GPS στον ανηχοϊκό θάλαμο της NAVAIR, στον ναυτικό αεροσταθμό Patuxent River, ύστερα από την τοποθέτηση μιας νέας κεραίας SAS (small antenna system) με τεχνολογία anti-jamming.
Μάλιστα το 2017, η εταιρεία BAE Systems Inc. έλαβε συμβόλαιο (η είδηση εδώ) ύψους 12.3 εκ. δολαρίων για την κατασκευή 267 κεραιών C-CRPA (conformal-controlled reception pattern antenna) με χαρακτηριστικά anti-jamming και απαιτήσεις χαμηλής παρατηρησιμότητας στα ραντάρ, για τοποθέτηση στα F/A-18E/F Super Hornet και EA-18G Growler. Προφανώς, το αμερικανικό ναυτικό πράττει τα αυτονόητα, θέλοντας να διασφαλίσει άνετη και ασφαλής λήψη σήματος GPS ακόμα και σε περιβάλλον έντονου ηλεκτρονικού πολέμου.
Τα διεθνή περιστατικά πληθαίνουν
Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των περιστατικών όπου στις τερματικές περιοχές των αεροδρομίων πιλότοι αναφέρουν ότι παρατήρησαν παρεμβολές στα συστήματα GPS των αεροσκαφών ενώ ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας προειδοποίησαν πληρώματα ότι εμφανίζουν σημαντική απόκλιση κινούμενοι σε έναν αεροδιάδρομο και για την οποία, δεν είχαν αντιληφθεί κάτι σχετικό, εμπιστευόμενοι απόλυτα τις λανθασμένες ενδείξεις του GPS.
Στις 22 Ιουνίου 2017, σημειώθηκε η μεγαλύτερη καταγεγραμμένη δυσλειτουργία σημάτων GPS: 20 εμπορικά πλοία στην Μαύρη Θάλασσα ανέφεραν ότι οι ενδείξεις των συστημάτων GPS – με πραγματική θέση λίγο έξω από το ρωσικό λιμάνι του Novorossiysk – τους τοποθετούσαν σε λάθος σημείο: πάνω από 32 χιλιόμετρα εσωτερικά, στο αεροδρόμιο του Gelendzhik! Αν και δεν μπορεί να κατηγορηθεί επίσημα η ρωσική πλευρά, οι ειδικοί στην ναυτική τεχνολογία θεωρούν ότι ήταν μια εκούσια ή ακούσια επίδειξη των ρωσικών δυνατοτήτων σε μια νέα μορφή ηλεκτρονικού πολέμου, στο λεγόμενο «spoofing», δηλαδή στην εισαγωγή ψευδών δεδομένων στον δέκτη GPS, για παραπλάνηση του χρήστη σε δρομολόγια μακρυά από τον επιθυμητό προορισμό.
Οι ΕΕΔ στην αναζήτηση λύσεων προστασίας
Θεωρούμε αυτονόητο ότι οι ελληνικές αρχές παρακολουθούν τις εξελίξεις που αφορούν την αναβάθμιση της προστασίας και αξιοπιστίας του συστήματος GPS. Και τονίζουμε την σημασία της λέξης αυτονόητο, γιατί οτιδήποτε άλλο θα ήταν ενδεικτικό της νοοτροπίας διάλυσης που χαρακτηρίζει τον ευρύτερο κρατικό μηχανισμό. Οπλικά συστήματα που κάνουν χρήση είτε αποκλειστικά του συνδυασμού υβριδικού συστήματος ναυτιλίας GPS/INS είτε σε συνδυασμό με παθητικό ανιχνευτή υπέρυθρων στην τερματική φάση, βρίσκονται ήδη στο οπλοστάσιο της ΠΑ και του ΠΝ, όπως:
Το βλήμα AGM-154C JSOW (Joint Stand-Off Weapon), τα σύνολα GBU-31JDAM, o διανομέας βομβιδίων AFDS, ο υποστρατηγικής κρούσης πύραυλος SCALP-EG και το βλήμα ΜΜ40 Exocet Block 3.
Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι το κόστος αναβάθμισης των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων και των GPS που υπάρχουν στα συστημάτων ναυτιλίας των ελληνικών μαχητικών (F-16, MIRAGE 2000, F-4E AUP), μεταφορικών αεροσκαφών (C-130H/B, C-27 Spartan), μη επανδρωμένων αεροχημάτων (ΠΗΓΑΣΟΣ, Sperwer), πλοίων του ΠΝ, με δέκτες νέας γενιάς που ενσωματώνουν τεχνολογία anti-jamming, να κινείται στα όρια του «απαγορευτικού», αν και πρέπει να θεωρείται δεδομένη η επαύξηση των πιθανοτήτων να μην παραπλανηθούν από εχθρικούς πομπούς παρεμβολών, στα πλαίσια ασύμμετρων απειλών, χαμηλής έντασης επιχειρήσεων (όπως καθημερινά στο Αιγαίο) και πραγματικών πολεμικών αποστολών.
Αντίθετα, με βάση την αλματώδη ανάπτυξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας και των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας θα πρέπει να θεωρείται σχεδόν σίγουρη, η εγχώρια ανάπτυξη συστημάτων παρεμβολών GPS ή και άλλων Δορυφορικών Συστημάτων Παγκόσμιας Πλοήγησης, όπως το Ρωσικό GLONASS και το Ευρωπαϊκό Galileo, που τοποθετημένοι σε στρατηγικής σημασία εγκαταστάσεις (πχ: αεροδρόμια, ναύσταθμοι, ερευνητικά ιδρύματα) θα έχουν ως στόχο την παρεμβολή ή και την παραπλάνηση του δορυφορικού σήματος κατεύθυνσης μιας ποικιλίας κατευθυνόμενων όπλων.
Δυστυχώς, η σκληρή καταθλιπτική πραγματικότητα που έχει επιβληθεί στην διάθεση κονδυλίων σε αμυντικές επενδύσεις, κάνει την πιθανότητα ελληνικής κινητοποίησης στον συγκεκριμένο τομέα, μηδενική έως ελάχιστη, με μια εξαίρεση. Αυτή είναι η επιλογή του LN260 Inertial Navigation System/Global Positioning System (INS/GPS) της Northrop Grumman για το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των ελληνικών μαχητικών F-16.
To LN260 διαθέτει γυροσκόπια τεχνολογίας οπτικών ινών, δίαυλο επιλεκτικής διαθεσιμότητας 24 καναλιών, μειωμένο βάρος και αυξημένη αξιοπιστία. Σύμφωνα με τη Northrop Grumman, θα είναι συμβατό και με το νέο M-Code όταν είναι διαθέσιμος στο νέας γενιάς GPS III.
Φυσικά σε ότι αφορά φορητούς δέκτες GPS του εμπορίου και tablets με ενσωματωμένο το πρόγραμμα Air Navigation Pro (το χρησιμοποιούν και οι πιλότοι των ελικοπτέρων UH-1H Huey του ΕΣ) μάλλον, δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. Εκεί, όπως φυσικά και στους δέκτες GPS για στρατιωτικές εφαρμογές, θα δώσει ένα επιπλέον επίπεδο ασφαλείας το νέο GPS III.
Περισσότερα για το GPS III εδώ.
