Η Αεροπορία Στρατού τόσο το 2019 όσο και το 2018 χαρακτηρίστηκε ως το Όπλο του ΕΣ με τις περισσότερες εξελίξεις. Μολονότι, τα βλέμματα στρέφονται στα ελικόπτερα αναγνώρισης OH-58D Kiowa Warrior το πλέον πρόσφατο απόκτημα, εντούτοις η επιχειρησιακή διάσταση της αξιοποίησης των επιθετικών ελικοπτέρων (ΕΕ/Π) σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο μεγιστοποιείται σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η βασική διαφορά είναι η χρησιμοποίηση των επιθετικών ελικοπτέρων ως ενεργούσα δύναμη ελιγμού παράλληλα με τη δράση μιας ή περισσοτέρων μονάδων ή σχηματισμών ελιγμού.

Οι Μονάδες ΕΕ/Π ως Δύναμη Ελιγμού

Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως στο μέχρι πρότινος σχεδιασμό των ασκήσεων τα επιθετικά ελικόπτερα δρούσαν και επιχειρούσαν ως στοιχείο υποστήριξης των τμημάτων ελιγμού. Για παράδειγμα το τακτικό συγκρότημα ίλης αρμάτων – λόχου μηχανοκίνητου πεζικού είχε υποστήριξη επιθετικών ελικοπτέρων. Μια τέτοια κλασική περίπτωση ήταν η τελική φάση στα πεδία ασκήσεων – βολών «ΑΕΤΟΥ» και «ΨΗΛΟΥ ΣΤΑΛΟΥ» όπου το τακτικό συγκρότημα είχε ως υποστήριξη επιθετικά ελικόπτερα κατή τη φάση της υπέρβασης – αντεπίθεσης. Πλέον, τα επιθετικά ελικόπτερα δρουν ως μονάδα σε συγκεκριμένη κατεύθυνση παράλληλα με την ενέργεια άλλων μονάδων ελιγμού πχ μιας τεθωρακισμένης ταξιαρχίας.

Η ενέργεια αυτή απαιτεί υψηλό συντονισμό και ενάσκηση καθηκόντων διοίκησης και ελέγχου. Όμως αυτή ακριβώς η τακτική αποτελεί κρίσιμο πολλαπλασιαστή ισχύος αφού η δράση των επιθετικών ελικοπτέρων φέρνει τεράστια ισχύ πυρός με μεγάλη ακρίβεια καθώς και τακτική ευκινησία και ευελιξία. Οι δυνατότητες αναγνώρισης, η ευκινησία και η ισχύς πυρός που αυτές έχουν, δίνει την ικανότητα στον Επιχειρησιακό Διοικητή να εφαρμόσει πλήρως τις βασικότερες από τις αρχές του πολέμου που είναι ο ελιγμός, η συγκέντρωση, η οικονομία δυνάμεων και ο αιφνιδιασμός. Επισημαίνεται ότι η δράση των ελικοπτέρων Apache μεγιστοποιείται ακόμα περισσότερο με τα ελικόπτερα Kiowa.

Οι Μονάδες ΕΕ/Π είναι μονάδες ελιγμού, κατ’ εξοχήν επιθετικής φύσεως, και έτσι πρέπει να χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα της φάσεως του αγώνα τον οποίο διεξάγει η Διοίκηση, έπ’ ωφελεία της οποίας ενεργούν.

Στόχος είναι η συγκεντρωτική χρησιμοποίηση των ΕΕ/Π. Ενεργούν ως Τάγματα ΕΕ/Π (ΤΕΕΠ), ως Λόχοι ΕΕ/Π (ΛΕΕΠ), ως Διμοιρίες ΕΕ/Π (ΔΕΕΠ), ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και πάντοτε στα πλαίσια μιας ειδικής επιχείρησης, δυνατόν να ενεργήσουν σαν Ομάδα ΕΕ/Π (ΟΕΕΠ). Διεξάγουν επιχειρήσεις οι οποίες βοηθούν, καλύπτουν και συμπληρώνουν τις ενέργειες άλλων δυνάμεων ελιγμού.

Τα ΕΕ/Π χρησιμοποιούνται για την διεξαγωγή αποφασιστικού και συντριπτικού αποτελέσματος εναντίον του αντιπάλου σε επιχειρήσεις στο χερσαίο και στο νησιωτικό χώρο. Για την εκτέλεση της παραπάνω αποστολής ενεργούν πάντοτε στα πλαίσια των σχεδίων Επιχειρήσεων συνδυάζοντας τις ενέργειές τους με άρματα, μηχανοκίνητο πεζικό (Μ/Κ ΠΖ), πυροβολικό (ΠΒ), μηχανικό (ΜΧ), μεταφορικά Ε/Π, ενέργειες της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) και του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ).Ως ιπτάμενα μέσα χρησιμοποιούν την τρίτη διάσταση για την επέκταση των επιχειρήσεων εντός του εχθρικού εδάφους ενώ σαν πολλαπλασιαστές ισχύος επηρεάζουν την έκβαση του αγώνα συγκεντρώνοντας την απαιτούμενη ισχύ πυρός, γρήγορα, στον αποφασιστικό χρόνο και τόπο, αλλάζοντας τον συσχετισμό δυνάμεων.

Ανακεφαλαιώνοντας:

Τα ΕΕ/Π σε συνεργασία με τις υπόλοιπες δυνάμεις ελιγμού, ενεργούν κατά του εχθρού με πυρ, ελιγμό και κρούση. Δεν αντικαθιστούν το άρμα μάχης ή το αεροσκάφος εγγύς αεροπορικής υποστηρίξεως, αλλά τα συμπληρώνουν και εκμεταλλευόμενα τα χαρακτηριστικά τους, προσβάλλουν τον εχθρό σε όλο το μήκος και πλάτος του Θεάτρου Επιχειρήσεων.

Αποστολή των Μονάδων ΕΕ/Π είναι η καταστροφή συγκεντρωμένων ΤΘ, Μ/Κ Σχηματισμών δυνάμεων ΠΖ σε χώρους συγκεντρώσεως αλλά και σταθμών διοικήσεων, και ζωτικών στόχων – Μονάδων ΠΒ εντός περιοχής ενδιαφέροντος, ελέγχου και επικοινωνιών, με τη χρησιμοποίηση εναερίου πυρός, ελιγμού, κρούσεως και αιφνιδιασμού.

Η συγκέντρωση της υπεροχής πυρός στον αποφασιστικό τόπο και χρόνο, η αποφυγή εδαφών που κατέχονται από τον εχθρό, ο εξαναγκασμός αυτού να εμπλακεί στον αγώνα σε εδάφη που ευνοούν τον επιτιθέμενο, και τέλος η προσέγγιση του εχθρού και η καταστροφή επί των θέσεών του, είναι τα στοιχειά εκείνα που επιζητούνται δια του ελιγμού.

Τα ΕΕ/Π με την ισχύ πυρός που διαθέτουν, την ποικιλία των οπλικών συστημάτων, την αυτονομία και τη δυνατότητα τους να προσεγγίζουν τις εχθρικές δυνάμεις γρήγορα, και όχι με αναμενόμενες κατευθύνσεις και χρόνο, προσβάλλοντας αυτές επί των θέσεων που κατέχουν ή κατά τη διάρκεια της αναδιατάξεως αυτών, υλοποιούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον ελιγμό του Διοικητή. Δεν πρέπει εδώ να παραληφθεί η ανάγκη συνδυασμού των ενεργειών των ΕΕ/Π με αυτές των επίγειων ΤΘ, ΜΚ και αεροκινήτων δυνάμεων.

Παράλληλα, τα ΕΕ/Π κατά τις αμυντικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούνται με γνώμονα την βασική άποψη ότι ο αμυνόμενος επιβάλλεται να τηρεί επιθετική στάση και να εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία για την καταστροφή του εχθρού. Είναι ίσως από τα μοναδικά μέσα που δίνουν την δυνατότητα συνδυαζόμενα με ενέργειες ΤΘ και ΜΚ του ΠΖ, για ανάληψη αποφασιστικών επιθετικών ενεργειών στο κέντρο βάρος του επιτιθεμένου και στο χώρο εφεδρειών αυτού.

Με την επιλογή της κατάλληλης μορφής άμυνας και περιοχής, τα ΕΕ/Π είναι εκείνα που θα προσβάλουν καίρια και αποφασιστικά τον εχθρό στον κατάλληλο χρόνο και χώρο. Με τον κατάλληλο σχεδιασμό, η προσβολή του εχθρού σε όλο το βάθος της διατάξεώς του, με σκοπό την καθυστέρηση, αναδιοργάνωση και καταστροφή των ζωτικών του εγκαταστάσεων, δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες για ανάληψη επιθετικών ενεργειών.

Η βασική επιδίωξη του ελιγμού στις αμυντικές επιχειρήσεις, είναι η συγκέντρωση μαχητικής ισχύος και η δημιουργία ευνοϊκής αναλογίας δυνάμεων για την καταστροφή του εχθρού.

Όλα τα παραπάνω έχουν πλήρη και πιστή εφαρμογή για τα ΕΕ/Π, λόγω και πάλι της ευκινησίας τους και της ισχύος πυρός που διαθέτουν.

Το επιθετικό ελικόπτερο χαρακτηρίζεται πλέον ως πολλαπλασιαστής ισχύος, διότι είναι ευκίνητο, κινείται ταχύτατα, μεταφέρει μεγάλο όγκο πυρός, ενώ μπορεί να επιχειρεί ημέρα και νύκτα, κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες και σε μεγάλες αποστάσεις. Επίσης, επιχειρεί πάνω από οποιοδήποτε έδαφος ή θάλασσα, ενώ έχει το πλεονέκτημα να προσγειώνεται και να απογειώνεται χωρίς να απαιτείται η χρησιμοποίηση διαδρόμου προσγείωσης. Επιπλέον, μπορεί να αναπτύξει ταχύτητες μεγαλύτερες από οποιαδήποτε μηχανοκίνητη δύναμη.

Ο εξοπλισμός του αποτελείται από υψηλής ακριβείας και μεγάλου βεληνεκούς αντιαρματικά βλήματα, κάλαθους ρουκετών και πυροβόλων και βλήματα αέρος-αέρος μικρού βεληνεκούς για αυτοπροστασία. Τέλος, έχει τη δυνατότητα να εκτελεί βολές από διαφορετικές θέσεις, να επιτίθεται από όλες τις κατευθύνσεις, να συγκεντρώνεται και να διασπείρεται σε μικρό χρονικό διάστημα και να ενεργεί σε βάθος μέσα στην εχθρική ενδοχώρα.

 Τα παραπάνω επιχειρησιακά χαρακτηριστικά των επιθετικών ελικοπτέρων συνηγορούν υπέρ της χρήσης τους σε επιθετικές αποστολές, ανεξαρτήτως εάν οι φίλιες δυνάμεις διεξάγουν επιθετικό ή αμυντικό αγώνα. Η κύρια αποστολή των επιθετικών ελικοπτέρων είναι η προσβολή και η καταστροφή μηχανοκίνητων και τεθωρακισμένων δυνάμεων, οι οποίες είτε προελαύνουν (επιθετικές επιχειρήσεις) είτε οπισθοχωρούν (αμυντικές επιχειρήσεις).

Στην περίπτωση που οι φίλιες δυνάμεις διεξάγουν αμυντικό αγώνα, τα επιθετικά ελικόπτερα συνεπικουρούν τα αντιαρματικά όπλα, ενώ στην περίπτωση που οι φίλιες δυνάμεις πραγματοποιούν επιθετικό αγώνα, τα επιθετικά ελικόπτερα βοηθούν, με τα πυρά τους, στην προέλαση των αρμάτων μάχης και των τεθωρακισμένων οχημάτων.

Εναλλακτικά της κύριας αποστολής τους, τα επιθετικά ελικόπτερα μπορούν να προσβάλουν συστήματα και εγκαταστάσεις επικοινωνιών, πληροφοριών και διοίκησης, αυτοκινούμενα και ρυμουλκούμενα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, ενώ μπορούν να συμμετέχουν και σε ειδικές επιχειρήσεις, συνοδεύοντας τα ελικόπτερα ειδικών επιχειρήσεων.

Τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά των επιθετικών ελικοπτέρων δίνουν τη δυνατότητα στους στρατιωτικούς επιτελείς να σχεδιάσουν μια σειρά από επιθετικές αποστολές, οι οποίες συνεπικουρούν και υποστηρίζουν την κύρια επιχειρησιακή δράση των φίλιων δυνάμεων ελιγμού.

Τα επιθετικά ελικόπτερα μπορούν να προσβάλουν, να καταλάβουν και να διατηρήσουν μια ζωτικού ενδιαφέροντος περιοχή, όπως είναι οι συγκοινωνιακοί κόμβοι, ένα ύψωμα στρατηγικής σημασίας κ.ά. Επίσης, μπορούν να εκτελέσουν επιχειρήσεις υπερκεράσεως (κάθετα ή πλευρικά ως προς το κύριο μέτωπο) και υπέρβασης φυσικών και τεχνιτών εμποδίων και κωλυμάτων, όπως είναι οι οχυρωμένες θέσεις, τα πολυβολεία, τα ναρκοπέδια κ.ά.

Στο πλαίσιο των επιχειρήσεων υπερκεράσεως, τα επιθετικά ελικόπτερα μπορούν να εκτελέσουν και καταδρομικές ενέργειες στο βάθος της εχθρικής ενδοχώρας για την προσβολή της υποδομής διοικητικής μέριμνας του εχθρού, προκειμένου να εξασθενίσουν τις μαχόμενες στην πρώτη γραμμή δυνάμεις. Τέλος, μπορούν να ενταχθούν σε ένα δίκτυο παρακτίου αμύνης επιχειρώντας εναντίον εχθρικών αερομεταφερόμενων δυνάμεων, οι οποίες θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν προγεφυρώματα στα μετόπισθεν των φίλιων δυνάμεων.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του επιθετικού ελικοπτέρου ως συνοδού αεροκίνητων ενεργειών, οι οποίες εκτελούνται από μεταφορικά ελικόπτερα. Στο θέατρο επιχειρήσεων του Έβρου, μια αεροκίνητη ενέργεια θα έχει ως στόχο την ενίσχυση μια φίλιας επιθετικής ενέργειας προς την Ανατολική Θράκη.

Στην περίπτωση αυτή, το επιθετικό ελικόπτερο υποστηρίζει με πυρά την προέλαση των φίλιων δυνάμεων ελιγμού προσβάλλοντας της εχθρικές δυνάμεις ελιγμού, τις οχυρωμένες θέσεις του εχθρού, τους σταθμούς διοικήσεως, το δίκτυο διοικητικής μέριμνας και άλλες νευραλγικές εγκαταστάσεις. Στο θέατρο επιχειρήσεων του Αιγαίου, μια αεροκίνητη ενέργεια θα έχει ως στόχο την ενίσχυση της αμυντικής προσπάθειας των φίλιων δυνάμεων σε ένα νησί. Στην περίπτωση αυτή, το επιθετικό ελικόπτερο λειτουργεί ως μέσο συνοδείας και προστασίας, δηλαδή ως δύναμη ασφαλείας σε όλες τις φάσεις της αεροκίνητης επιχείρησης.

Φυσικά το επιθετικό ελικόπτερο, όπως και κάθε άλλο οπλικό σύστημα, έχει να αντιμετωπίσει και σοβαρές απειλές. Η σημαντικότερη απειλή δεν είναι άλλη από το εχθρικό αντιαεροπορικό δίκτυο και ιδιαίτερα τα φορητά συστήματα, όπως είναι τα βλήματα FIM-92 Stinger.

Τα φορητά αντιαεροπορικά συστήματα είναι μια πολύ σοβαρή απειλή σε όλο το θέατρο επιχειρήσεων. Εξίσου ικανή αντιαεροπορική απειλή είναι και τα μαζικά πυρά όπλων φορητού οπλισμού, αλλά και η δράση των εχθρικών επιθετικών ελικοπτέρων, τα οποία είναι εξοπλισμένα με βλήματα αέρος-αέρος.

Η εχθρική αντιαεροπορική απειλή αντιμετωπίζεται μέσω της εκτεταμένης χρήσης του αεροπορικού ελιγμού, αλλά και μέσω της χρήσης όλων των συστημάτων αυτοπροστασίας που φέρει ένα ελικόπτερο.

Η καταστολή των εχθρικών αντιαεροπορικών μέσων με πυρά θα πρέπει να αποτελεί την πρωταρχική επιχειρησιακή προτεραιότητα και θα πρέπει να πραγματοποιείται, εάν αυτό είναι δυνατό, σε συνεργασία με την πολεμική αεροπορία. Εφόσον μια τέτοια αποστολή ανατεθεί αποκλειστικά στα επιθετικά ελικόπτερα, αυτά θα πρέπει να εκτοξεύσουν μεγάλο όγκο πυρός και να αποχωρήσουν από το πεδίο της μάχης ανεξαρτήτως αποτελέσματος και πριν προλάβει ο εχθρός να απαντήσει με αντιαεροπορικά πυρά.

Η εχθρική αντιαεροπορική άμυνα μπορεί να κατασταλεί και με προπέτασμα καπνού, αφού η χρήση καπνογόνων μειώνει σημαντικά την επιχειρησιακή ικανότητα της εχθρικής αντιαεροπορικής άμυνας.

Μια εξίσου σημαντική τακτική αποφυγής των εχθρικών αντιαεροπορικών μέσων είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου έκθεσης των επιθετικών ελικοπτέρων εντός των επιχειρησιακών ορίων (βεληνεκές και ύψος εμπλοκής) του εχθρικού αντιαεροπορικού δικτύου.

Σε κάθε περίπτωση, οι χειριστές πρέπει να γνωρίζουν με ακρίβεια όλα τα τεχνικά και επιχειρησιακά χαρακτηριστικά κάθε εχθρικού διαθέσιμου αντιαεροπορικού συστήματος: το ελάχιστο και το μέγιστο βεληνεκές, το ελάχιστο και το μέγιστο ύψος εμπλοκής, τη δυνατότητα εμπλοκής πολλαπλών στόχων ταυτόχρονα, το χρονικό περιθώριο μεταξύ της ανίχνευσης του στόχου και της εμπλοκής αυτού, τη μέγιστη ταχύτητα του βλήματος εμπλοκής, την τεχνική εμπλοκή του βλήματος (έκρηξη με την πρόσκρουση, μετά από συγκεκριμένη παρέλευση χρόνου, με τη γειτνίαση στο ελικόπτερο κ.λπ.) και άλλες σημαντικές τεχνικές και επιχειρησιακές πληροφορίες.