Η οικογένεια αντιαρματικών βλημάτων Spike της ισραηλινής Rafael αποτελείται από τέσσερα μέλη, καθένα εκ των οποίων καλύπτει συγκεκριμένο βεληνεκές: το Spike-SR (Short Range) για αποστάσεις έως τα 800 μέτρα, το Spike-MR (Medium Range) ή Gill για αποστάσεις έως τα 2.500 μέτρα, το Spike-LR (Long Range) για αποστάσεις έως τα 4.000 μέτρα και Spike-LR2 με αυξημένο βεληνεκές στα 5.500 μέτρα, το Spike-ER (Extended Range) για αποστάσεις έως τα 8.000 μέτρα και το Spike-NLOS για αποστάσεις έως τα 25.000 μέτρα. Αναλόγως της έκδοσης, τα βλήματα της οικογένειας Spike μπορούν να είναι φορητά, να εξοπλίζουν τεθωρακισμένα οχήματα, επιθετικά ελικόπτερα, ταχύπλοα σκάφη, καθώς και άλλες πλατφόρμες.
Το Spike είναι ένα αντιαρματικό βλήμα τεχνολογίας fire-and-forget, το οποίο διαθέτει ηλεκτροπτικό σύστημα καθοδήγησης (E/O) ή σύστημα καθοδήγησης οπτικών ινών (F/O). Τα βλήματα Spike διαθέτουν δύο πολεμικές κεφαλές εγκατεστημένες σε σειρά (tandem), ενώ μπορούν να εκτελέσουν κατακόρυφες επιθέσεις (top attack) προσβάλλοντας τον στόχο στον πύργο, δηλαδή στο πιο ευάλωτο σημείο ενός τεθωρακισμένου οχήματος. Και τα τέσσερα βλήματα της οικογένειας Spike ενσωματώνουν πολλά κοινά υποσυστήματα, γεγονός που καθιστά τη συντήρηση και την τεχνική υποστήριξή τους οικονομικά συμφέρουσα. Αλλά πέρα από αυτό, η Rafael έχει αναπτύξει δύο επιπλέον συστήματα υποστήριξης, τα οποία αυξάνουν ακόμα περισσότερο την επιχειρησιακή διαθεσιμότητα του συστήματος. Πρόκειται για το ενσωματωμένο σύστημα εκτέλεσης δοκιμών (BIT = Build-In-Test) και το ολοκληρωμένο πακέτο υποστήριξης (ILS = Integrated Logistic Support).
Σε εμπορικό επίπεδο, τον Μάιο του 2000 η Φινλανδία επέλεξε το Spike στις εκδόσεις MR (100 εκτοξευτές) και ER (18 εκτοξευτές), στο πλαίσιο του προγράμματος του νέου αντιαρματικού συστήματος μέσου βεληνεκούς (οι παραδόσεις έχουν ήδη ολοκληρωθεί). Τον Αύγουστο του 2001 και η Ολλανδία επέλεξε το Spike-MR για να αντικαταστήσει το σύστημα Μ-47 Dragon (πάνω από 200 εκτοξευτές). Τον Οκτώβριο του 2003, οι ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις υπέγραψαν συμβόλαιο για την προμήθεια της έκδοσης Spike C4ISR (Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance, Reconnaissance).
Τον Ιανουάριο του 2004, η Πολωνία επέλεξε το Spike-LR για μια προμήθεια 264 εκτοξευτών επί τρίποδα και 2.675 βλημάτων. Τα πολωνικά συστήματα θα κατασκευαστούν εντοπίως από την πολωνική εταιρία ZM Mesko, στο πλαίσιο σχετικού προγράμματος συμπαραγωγής. Οι παραδόσεις ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2004 και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2013. Εκτός των 264 φορητών συστημάτων, η Πολωνία ενδιαφέρεται και για επιπλέον 160 εκτοξευτές για τον εξοπλισμό ισάριθμων πύργων μάχης τύπου HitFist της OTO Melara, οι οποίοι θα εγκατασταθούν σε οχήματα τύπου XA-360 AMV (Armoured Modular Vehicle) της φινλανδικής Patria (η Πολωνία έχει αρχίσει να παραλαμβάνει 1.006 οχήματα του τύπου, εκ των οποίων τα 316 σε διαμόρφωση οχήματος μάχης και τα υπόλοιπα 690 σε διαμόρφωση οχήματος μεταφοράς προσωπικού).
Τον Ιούνιο του 2004, η Rafael και οι γερμανικές εταιρίες Rheinmetall Defence Electronics και Diehl Munitionssysteme ανακοίνωσαν τη σύσταση της κοινοπραξίας Eurospike, η οποία θα είναι ο κύριος κατασκευαστής του Spike στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τον Δεκέμβριο του 2006, η Ισπανία υπέγραψε συμβόλαιο για την προμήθεια 260 εκτοξευτών και 2.600 βλημάτων της έκδοσης Spike-LR προς αντικατάσταση των συστημάτων MILAN και M-47 Dragon. Στο πρόγραμμα συμμετέχει και η General Dynamics Santa Barbara, η οποία θα κατασκευάσει τα βλήματα. Οι παραδόσεις έχουν ξεκινήσει και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2014. Ένα χρόνο αργότερα (Δεκέμβριο του 2007), η Ισπανία παρήγγειλε βλήματα της έκδοσης Spike-ER για τον εξοπλισμό των 24 υπό παραλαβή επιθετικών ελικοπτέρων τύπου EC-665 Tiger-HAD της Eurocopter.
Τα βλήματα των εκδόσεων Spike-MR και Spike-LR εκτοξεύονται από τον ίδιο εκτοξευτή, ο οποίος αποτελείται από τη μονάδα εκτόξευσης (CLU = Command Launch Unit), το θερμικό σύστημα απεικόνισης και τον τρίποδα. Το όλο σύστημα είναι έτοιμο προς βολή εντός 30 δευτερολέπτων. Ο χειριστής εντοπίζει τον στόχο και τοποθετεί το σταυρόνημα (+) στο μέσον του στόχου χρησιμοποιώντας το σκοπευτικό ημέρας (δυνατότητα μεγέθυνσης x 10 και 5ο εύρος όρασης) ή το σύστημα θερμικής απεικόνισης. Με δεδομένο ότι το Spike είναι βλήμα τεχνολογίας fire-and-forget, ο χειριστής το μόνο που έχει να κάνει είναι να ενεργοποιήσει το βλήμα, να δεσμεύσει τον ανιχνευτή στον στόχο και να το πυροδοτήσει. Από εκείνη τη στιγμή, το βλήμα κινείται προς τον στόχο αυτόνομα. Στον χρόνο που μεσολαβεί, ο χειριστής μπορεί να αλλάξει τοποθεσία βολής ή να ξαναγεμίσει τον εκτοξευτή για την επόμενη εμπλοκή. Ο χρόνος που απαιτείται για την επαναγέμιση του συστήματος δεν ξεπερνά τα 15 δευτερόλεπτα. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, το βλήμα κινείται σε σχετικά μεγάλο ύψος και την κατάλληλη στιγμή κατέρχεται για να προσβάλει τον στόχο από πάνω. Οι δύο πολεμικές κεφαλές και η ικανότητα του βλήματος για προσβολές top attack επιτρέπουν στο Spike να προσβάλει άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα τα οποία είναι εφοδιασμένα με θωράκιση ERA (Explosive Reactive Armour).
Το μήκος των βλημάτων είναι 1,2 μέτρα (Spike-MR/Spike-LR) ή 1,67 μέτρα (Spike-ER), η διάμετρός τους είναι 13 και 17 εκατοστά αντίστοιχα, ενώ το συνολικό τους βάρος είναι 16 κιλά (Spike-MR/Spike-LR). Στην έκδοση Spike-ER το σύστημα έχει συνολικό βάρος 55 κιλά (κάλαθος τεσσάρων βλημάτων για χρήση από ελικόπτερο) ή 33 κιλά (μονός εκτοξευτής για χρήση από τεθωρακισμένο όχημα). Το βλήμα φέρει τέσσερα πτερύγια ορθογώνιου σχήματος στο πίσω τμήμα του για τον αεροδυναμικό έλεγχο κατά την πτήση και άλλα τέσσερα πτερύγια ορθογώνιου σχήματος αλλά μεγαλύτερου εμβαδού τοποθετημένα στο μέσο τμήμα. Και τα οκτώ πτερύγια αναπτύσσονται αμέσως μετά την έξοδο του βλήματος από τον εκτοξευτή. Το σύστημα καθοδήγησης του Spike είναι τοποθετημένο στο εμπρός τμήμα. Το σύστημα ζεύξης δεδομένων οπτικής ίνας δέχεται εντολές από τον χειριστή μέσω της μονάδας εκτόξευσης, ενώ μπορεί να διαβιβάσει εικόνα στη μονάδα εκτόξευσης και στον χειριστή σε πραγματικό χρόνο και μέσω του ερευνητή. Ο χειριστής του συστήματος μπορεί, εάν το επιθυμεί, να προσαρμόσει εκ νέου τα δεδομένα της πτήσης ή και τον στόχο, ενώ το βλήμα βρίσκεται εν πτήσει. Επίσης, τα βλήματα Spike μπορούν να εκτελέσουν βολές και εκτός της γραμμής στόχευσης (NLOS = Non Line-of-Sight), δυνατότητα η οποία επιτρέπει στον χειριστή να εκτελεί βολές μέσα από προστατευμένες θέσεις. Στην έκδοση Spike-ER, το βλήμα ενσωματώνει και μια επιπλέον δυνατότητα. Συγκεκριμένα, ο χειριστής οπλικών συστημάτων του ελικοπτέρου δεν χρειάζεται να εγκλωβίσει τον στόχο πριν την εκτόξευση του βλήματος. Εναλλακτικά, μπορεί πρώτα να εκτοξεύσει το βλήμα και μετά να το καθοδηγήσει στον στόχο που επιθυμεί.
Εκτός από τις συμβατικές εκδόσεις, η Rafael έχει αναπτύξει και τις εκδόσεις Spike C4ISR και Spike-ER/PBF (Penetration, Blast and Fragmentation) με διατρητική κεφαλή θραυσμάτων. Αμφότερες οι εκδόσεις αφορούν στο βλήμα Spike-ER. Στην έκδοση Spike C4ISR, το βλήμα έχει δικτυοκεντρική δυνατότητα (ο εκτοξευτής φέρει βελτιωμένη έκδοση του συστήματος παγκόσμιου προσδιορισμού θέσης Azimuth Comet και σύστημα ζεύξης δεδομένων). Η έκδοση Spike C4ISR, η οποία ονομάζεται και Tycoon, αναπτύχθηκε για χρήση από διοικητές στο πεδίο της μάχης. Τα επιπρόσθετα συστήματα (σύστημα παγκόσμιου προσδιορισμού θέσεως και σύστημα ζεύξης δεδομένων) λειτουργούν ως μια “κοινή γλώσσα” μεταξύ διαφόρων μονάδων στο έδαφος και στον αέρα. Στόχος είναι ο περιορισμός του χρόνου που μεσολαβεί μεταξύ της πρόσκτησης του στόχου και της προσβολής του. Του χρόνου δηλαδή που μεσολαβεί από την κατάδειξη του στόχου από μια μονάδα αναγνωρίσεων μέχρι την προσβολή του από ένα επιθετικό ελικόπτερο. Στην έκδοση Spike-ER/PBF, η πολεμική κεφαλή εκρήγνυται μετά τη διάτρηση του στόχου (ενός τοίχου για παράδειγμα) προκειμένου να περιοριστούν στο ελάχιστο οι παράπλευρες απώλειες.
Σε κάθε περίπτωση εκτός των Spike υπάρχουν και πολλές ακόμα εξαιρετικές επιλογές όπως το αμερικανικό Javelin, τα νέου τύπου Kornet-EM από τη Ρωσία και τα σερβικά ALAS. Το ζήτημα είναι πως ένα από τα κύρια εξοπλιστικά προγράμματα του Πεζικού είναι η μεσοπρόθεσμη αντικατάσταση των 9Μ111 Fagot και MILAN, τα οποία ενσωματώνουν τεχνολογία της δεκαετίας ’70. Ιδιαίτερα αξιόλογη περίπτωση προβάλει η προμήθεια μεταχειρισμένων αντιαρματικών όπλων TOW II. Να τονιστεί πως επιλογές σε επίπεδο μεταχειρισμένων αντιαρματικών όπλων υπάρχουν και στην Ευρώπη.
Χαρακτηριστικά όπως είχαμε αναφέρει:
Ενδιαφέρουσες περιπτώσεις αντιαρματικών συστημάτων έρχονται από τη Γαλλία, το Βέλγιο και την Ιταλία. O Γαλλικός Στρατός βρίσκεται σε φάση αντικατάστασης 528 εκτοξευτών MILAN (428 φορητών και 100 προσθαφαιρούμενων σε οχήματα VAB και VBL) και 76 φορητών εκτοξευτών FGM-148 Javelin (με 260 βλήματα μέγιστου βεληνεκούς 2,5 χιλιομέτρων) με 400 εκτοξευτές MMP (οι παραδόσεις έχουν ήδη ξεκινήσει). Ομοίως, ο Βέλγικος Στρατός βρίσκεται σε φάση αντικατάστασης, ήδη από το 2014, 66 εκτοξευτών MILAN από ισάριθμους Spike-MR. Οι MILAN του Γαλλικού και του Βελγικού Στρατού είναι αναβαθμισμένοι και μπορούν να χρησιμοποιούν βλήματα των νεότερων εκδόσεων MILAN-3 και MILAN-ER μέγιστου βεληνεκούς 3 χιλιομέτρων, τη στιγμή που ο ΕΣ χρησιμοποιεί βλήματα της έκδοσης MILAN-1, αν και σύμφωνα με ορισμένες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες χρησιμοποιεί και βλήματα της έκδοσης MILAN-2.
Στην έκδοση MILAN-2 το βλήμα έχει μεγαλύτερη διάμετρο (115 χιλιοστών αντί των 103 χιλιοστών της έκδοσης MILAN-1) και ενσωματώνει μια προέκταση στη κατάληξη του βλήματος, η χρήση της οποίας διευκολύνει τη διάτρηση της θωράκισης, στη βάση της αρχής της κινητικής ενέργεια. Αυτή η προέκταση αυτή μετουσιώνει την κινητική ενέργεια που αποκτά κατά την πτήση σε μερική διάτρηση, έτσι ώστε η κυρίως πολεμική κεφαλή να έχει «ευκολότερο» έργο. Η έκδοση MILAN-2T (Tandem) ενσωματώνει δύο (2) πολεμικές κεφαλές, την κύρια, που βρίσκεται στο σώμα του βλήματος, και μια δεύτερη, που είναι ενσωματωμένη στην προαναφερθείσα προέκταση της έκδοσης MILAN-2. Στην έκδοση MILAN-3, η οποία αναπτύχθηκε για την προσβολή αρμάτων μάχης με επιπρόσθετη θωράκιση ERA, έχει αφαιρεθεί η προέκταση και οι δύο πολεμικές κεφαλές έχουν τοποθετηθεί σε κάθετη σειρά εντός του σώματος του βλήματος. Η ποιο πρόσφατη έκδοση MILAN-ER σημειώνει αυξημένο βεληνεκές (3 χιλιόμετρα) και σύμφωνα με την MBDA επιτυγχάνει καλύτερα ποσοστά διατρητικότητας. Οι γαλλικοί MILAN είναι μια καλή ευκαιρία για τον ΕΣ να ενισχύσει αριθμητικά και να αυξήσει την ισχύ της αντιαρματικής του άμυνας, σε επίπεδο Τάγματος, δεδομένου ότι στον ΕΣ οι MILAN είναι εντεταγμένοι στους ΛΥΤ (Λόχος Υποστήριξης Τάγματος), ενώ παράλληλα, θα μπορούσαν να αποσυρθούν οι AT-4 Fagot, να αυξηθεί έτσι η ομοιοτυπία και να μειωθούν οι δαπάνες υποστήριξης.
Όσο για τους FGM-148 Javelin ο αριθμός των 76 εκτοξευτών είναι μικρός και θα μπορούσαν να αποκτηθούν μόνο για επιλεκτική χρήση από τις Ειδικές Δυνάμεις ή τις ΕΑΝ (Επιλαρχία Αναγνωρίσεων) του Δ’ ΣΣ (Δ’ Σώμα Στρατού) ή την ΕΛΔΥΚ (Ελληνική Δύναμη Κύπρου), για παράδειγμα. Η Ιταλία βρίσκεται και αυτή σε διαδικασία αντικατάστασης 714 εκτοξευτών MILAN, της έκδοσης MILAN-2Τ, και 432 μονών εκτοξευτών TOW-2, της αμερικανικής Raytheon με 354 εκτοξευτές και πάνω από 4.300 βλήματα Spike-MR (ήδη έχουν παραδοθεί 173 εκτοξευτές). Η περίπτωση των ιταλικών MILAN-2T επισκιάζεται από την περίπτωση των ικανότερων γαλλικών και βελγικών, οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν βλήματα των εκδόσεων MILAN-3 και MILAN-ER, κάτι που δεν μπορούν οι ιταλικοί MILAN-2T. Από την άλλη οι ιταλικοί TOW-2 δεν διαφέρουν από τους ελληνικούς, αφού όλοι οι ελληνικοί TOW έχουν αναβαθμιστεί στο επίπεδο TOW-2.
Συνεπώς σε επίπεδο ποιότητας οι ιταλικοί TOW δεν προσθέτουν κάτι νέο. Πιθανή προμήθεια τους θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο εάν θέλουμε να τα Fagot με τα μεταχειρισμένα Ιταλικά αντιαρματικά TOW-2.
Nα τονιστεί ότι στις Μηχανοκίνητες Ταξιαρχίες κατά μήκος του ποταμού Έβρου υπάρχουν οι ΛΑΤ (Λόχοι Αντιαρματικών) εφοδιασμένοι με Kornet ενώ στα νησιά υπάρχουν οι ΛΑΤΕΘ (Λόχοι Αντιαρματικών Εθνοφυλακής). Τα Fagot, TOW και ΜILAN υπηρετούν στα Μηχανοποιημένα και Μηχανοκίνητα Τάγματα ενταγμένα στους Λόχους Υποστήριξης ως Βαρέα Όπλα Πεζικού.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως θα ακολουθήσει και σχετικό αφιέρωμα στα φορητά αντιαρματικά όπλα του Πεζικού εκεί όπου υπάρχει πολύ μεγάλη ανάγκη για την αντικατάσταση των παρωχημένων RPG-18 και LAW.
