Σε προηγούμενα άρθρα μας είχαμε παρουσιάσει δύο (2) περιπτώσεις πιθανής προμήθειας μεταχειρισμένων υποβρυχίων από το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ). Η πρώτη περίπτωση είναι τα τέσσερα (4) βραζιλιάνικα υποβρύχια T-209.1400, ενώ η δεύτερη είναι τα έξι (6) νορβηγικά υποβρύχια T-210 (κλάση «Ula»). Αφορμή για το παρόν άρθρο στάθηκαν τα σχόλια σας και για άλλες περιπτώσεις υποβρυχίων τα οποία πρόκειται να αποσυρθούν στο εγγύς ή το απώτερο μέλλον και θα μπορούσαν να είναι αντικείμενο αξιολόγησης από το ΠΝ με σκοπό την απόκτηση τους.
Επιγραμματικά, τα υποβρύχια αυτά είναι: (α) Τα τέσσερα (4) ιταλικά κλάσης «Sauro» (β) Τα δύο (2) κλάσης «Archer» της Σιγκαπούρης (γ) Τα δυο (2) σουηδικά κλάσης «Södermanland». Επίσης εξετάζουμε και δύο (2) πιο δύσκολες περιπτώσεις, που είναι τα έξι (6) αυστραλιανά υποβρύχια κλάσης «Collins» και τα τρία (3) ισραηλινά υποβρύχια κλάσης «Dolphin». Ας δούμε όλες αυτές τις περιπτώσεις μια-μια:
Τα ιταλικά υποβρύχια κλάσης «Sauro» είναι ιταλικής σχεδίασης και προέλευσης (Fincantieri). Είναι τέσσερα (4) στον αριθμό, μετά την απόσυρση τεσσάρων (4) από τα οκτώ (8) που ναυπηγήθηκαν συνολικά σε τέσσερις (4) διαφορετικές παρτίδες (Batch I, II, III και IV). Σε υπηρεσία, το σύνολο των «Sauro» θα αντικατασταθούν από τα υποβρύχια της κλάσης «Todaro» (T-212). Τα τέσσερα (4) υποβρύχια που έχουν αποσυρθεί ανήκουν στις παρτίδες I και ΙΙ, ενώ αυτά που παραμένουν σε υπηρεσία είναι τα S-522 «Salvatore Pelosi», S-523 «Giuliano Prini», S-524 «Primo Longobardo» και S-525 «Gianfranco Gazzana Priaroggia».
Το S-522 «Salvatore Pelosi» άρχισε να ναυπηγείται τον Ιούλιο του 1985, καθελκύστηκε το Νοέμβριο του 1986 και παραδόθηκε τον Ιούλιο του 1988 (32 έτη σε υπηρεσία). Το S-523 «Giuliano Prini» άρχισε να ναυπηγείται τον Ιούλιο του 1987, καθελκύστηκε το Δεκέμβριο του 1987 και παραδόθηκε τον Μάιο του 1989 (31 έτη σε υπηρεσία). Το S-524 «Primo Longobardo» άρχισε να ναυπηγείται το Δεκέμβριο του 1991, καθελκύστηκε τον Ιούνιο του 1992 και παραδόθηκε το Δεκέμβριο του 1993 (27 έτη σε υπηρεσία). Το S-525 «Gianfranco Gazzana Priaroggia» άρχισε να ναυπηγείται το Νοέμβριο του 1992, καθελκύστηκε τον Ιούνιο του 1993 και παραδόθηκε τον Ιούνιο του 1995 (25 έτη σε υπηρεσία).
Τα εν υπηρεσία «Sauro» υπέστησαν πρόγραμμα αναβάθμισης το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2010, αρχής γενομένης από το 2005. Η αναβάθμιση τους αφορούσε στην εγκατάσταση νέων ακουστικών αισθητήρων, νέου συστήματος ελέγχου όπλων, νέα συστήματα επικοινωνιών και γενική επιθεώρηση και επισκευή του σκάφους για επέκταση του ορίου επιχειρησιακής ζωής του μέχρι το 2030. Μετά την αναβάθμιση τους τα υποβρύχια ενσωματώνουν το ραντάρ MM/BPS 704-V2, το σύστημα μάχης ISUS 90-20, περισκόπια Mod.324 και σύστημα ηλεκτρονικών μέσων υποστήριξης BLD-727. Φέρουν έξι (6) τορπιλοσωλήνες των 533 χιλιοστών με αναχορηγία 12 τορπιλών A-184 Mod.3 ή 24 ναρκών.
Το εκτόπισμα τους είναι (στην επιφάνεια και σε βύθιση αντίστοιχα) 1.476 και 1.662 τόνοι, για τα S-522 και S-523, και 1.653 και 1.862 τόνοι για τα S-524 και S-525. Ομοίως οι διαστάσεις (μήκος x πλάτος x βύθισμα) είναι 64,36 x 6,83 x 5,6 μέτρα και 66 x 6,83 x 6,3 μέτρα αντίστοιχα. Και τα τέσσερα (4) υποβρύχια ενσωματώνουν τρείς (3) πετρελαιοκινητήρες 210.16-NM, μέγιστης ισχύος 3.620 ίππων έκαστος, και έναν (1) ηλεκτροκινητήρα, μέγιστης ισχύος 3.600 ίππων. Οι ταχύτητες πλεύσης, στην επιφάνεια και σε βύθιση είναι 12 και 19 κόμβοι αντίστοιχα (22 και 35 χιλιόμετρα την ώρα). Με ταχύτητα πλεύσης 12 κόμβους (22 χιλιόμετρα) η εμβέλεια τους ανέρχεται στα 2.500 ναυτικά μίλια (4.630 χιλιόμετρα). Το μέγιστο επιχειρησιακό τους βάθος είναι 300 μέτρα, ενώ οι απαιτήσεις επάνδρωσης είναι 51 άτομα.
Τα τέσσερα (4) «Sauro» θα αντικατασταθούν με ισάριθμα T-212, εκ των οποίων ή ναυπήγηση δύο (2) έχει ήδη εγκριθεί, ενώ η ναυπήγηση των άλλων δύο (2) αποτελεί δικαίωμα προαίρεσης, που όμως δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα. Σύμφωνα με το ισχύον χρονοδιάγραμμα το πέμπτο ιταλικό T-212 θα αρχίσει να ναυπηγείται το 2020, θα καθελκυστεί το 2024 και θα ενταχθεί σε υπηρεσία το 2026. Το έκτο θα αρχίσει να ναυπηγείται το 2021, θα καθελκυστεί το 2025 και θα ενταχθεί σε υπηρεσία το 2027.
Το έβδομο και το όγδοο υποβρύχιο, εφόσον ενεργοποιηθεί το δικαίωμα προαίρεσης, θα ξεκινήσουν να ναυπηγούνται το 2025 και το 2026, θα καθελκυστούν το 2029 και το 2030 και θα ενταχθούν σε υπηρεσία το 2031 και το 2032 αντίστοιχα. Συνεπώς, είναι δόκιμο να υποθέσουμε ότι τα «Sauro» S-522 και S-523 θα είναι διαθέσιμα την περίοδο 2026-2032 όταν θα είναι 38 ετών, ενώ τα S-524 και S-525 θα είναι διαθέσιμα την περίοδο 2031-2032 θα είναι 38 και 37 ετών αντίστοιχα. Και στις δύο περιπτώσεις θα έχουν εξαντλήσει τη δυναμική της αναβάθμισης της περιόδου 2005-2010.
Τα υποβρύχια κλάσης «Archer» της Σιγκαπούρης είναι σουηδικής προέλευσης (Kockums). Είναι δύο (2) στον αριθμό για αγοράστηκαν, το 2005, από τη Σουηδία (εντάχθηκαν στο Ναυτικό της Σιγκαπούρης τον Ιούνιο του 2009 και τον Οκτώβριο του 2010). Το RSS «Archer» (πρώην HMS «Hälsingland») άρχισε να ναυπηγείται τον Ιανουάριο του 1984, καθελκύστηκε τον Αύγουστο του 1987 και εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Οκτώβριο του 1988 (32 έτη σε υπηρεσία). Το RSS «Swordsman» (πρώην HMS «Västergötland») άρχισε να ναυπηγείται τον Ιανουάριο του 1983, καθελκύστηκε τον Ιούλιο του 1986 και εντάχθηκε σε υπηρεσία το Νοέμβριο του 1987 (33 έτη σε υπηρεσία).
Τα υποβρύχια, πριν παραδοθούν στη Σιγκαπούρη, αναβαθμίστηκαν, στη Σουηδία, από την Kockums, στο επίπεδο των υποβρυχίων κλάσης «Södermanland», με το σύστημα AIP (Air Independent Propulsion) τύπου Stirling και άλλες βελτιώσεις (νέο σονάρ, βελτιωμένο σύστημα μάχης και νέα συστήματα επικοινωνιών). Τα υποβρύχια σχεδιάστηκαν με έμφαση στο χαμηλό ακουστικό και μαγνητικό ίχνος, αλλά και για επιχειρήσεις στα ρηχά νερά της Βαλτικής. Φέρουν έξι (6) τορπιλοσωλήνες των 533 χιλιοστών για τορπίλες TP-617 και τρείς (3) τορπιλοσωλήνες των 400 χιλιοστών.
Το εκτόπισμα τους είναι (στην επιφάνεια και σε βύθιση αντίστοιχα) 1.400 και 1.500 τόνοι, ενώ οι διαστάσεις τους είναι (μήκος x πλάτος x βύθισμα) 60,5 x 6,10 x 5,6 μέτρα. Ενσωματώνουν δύο (2) πετρελαιοκινητήρες. Οι ταχύτητες πλεύσης, στην επιφάνεια και σε βύθιση είναι 8 και 15 κόμβοι αντίστοιχα (15 και 28 χιλιόμετρα την ώρα). Το μέγιστο επιχειρησιακό τους βάθος είναι μικρότερο των 300 μέτρων, με πιθανότερη τιμή τα 200 μέτρα, ενώ οι απαιτήσεις επάνδρωσης είναι 28 άτομα.
Η Σιγκαπούρη θα αντικαταστήσει τα δύο (2) «Archer», μαζί με τα δύο (2) υποβρύχια κλάσης «Challenger», που διατηρεί σε υπηρεσία με τέσσερα (4) υποβρύχια κλάσης «Invincible» (τύπου T-218SG της γερμανικής TKMS), συνολικού κόστους € 3,2 δισεκατομμυρίων περίπου. Το πρώτο υποβρύχιο ναυπηγείται και αναμένεται να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2021, ενώ το δεύτερο θα ενταχθεί σε υπηρεσία το 2022.
Τα δύο (2) πρώτα υποβρύχια θα αντικαταστήσουν τα «Challenger» που εντάχθηκαν σε υπηρεσία το 1968 και 1969 στη Σουηδία (κλάση «Sjöormen», αγοράστηκαν από τη Σιγκαπούρη στα τέλη της δεκαετίας του 1990). Δηλαδή ήδη μετράνε 51-52 χρόνια υπηρεσίας. Το τρίτο και το τέταρτο υποβρύχιο αναμένεται να ενταχθούν σε υπηρεσία το 2024 και 2025 αντίστοιχα και είναι αυτά που θα αντικαταστήσουν τα «Archer», τα οποία τότε θα είναι ηλικίας 36-37 ετών.
Τα σουηδικά υποβρύχια κλάσης «Södermanland» (πρώην κλάσης «Västergötland») ναυπηγήθηκαν από την Kockums. Είναι δύο (2) στον αριθμό, εκ των οποίων το HMS «Södermanland» καθελκύστηκε τον Απρίλιο του 1988 και εντάχθηκε σε υπηρεσία τον Απρίλιο του 1989, ενώ το HMS «Östergötland» καθελκύστηκε το Δεκέμβριο του 1988 και εντάχθηκε σε υπηρεσία στα τέλη του 1989. Πρόκειται δηλαδή για υποβρύχια ηλικίας 31 ετών σε υπηρεσία.
Τα «Södermanland» θα αντικατασταθούν με ισάριθμα υποβρύχια τύπου A26, στο πλαίσιο προγράμματος ύψους € 840 εκατομμυρίων. Η ναυπήγηση του πρώτου υποβρυχίου ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου του 2015 και αναμένεται να παραδοθεί το 2022, ενώ το δεύτερο υποβρύχιο αναμένεται να παραδοθεί το 2024. Συνεπώς όταν τα σουηδικά «Södermanland» καταστούν διαθέσιμα θα είναι ηλικίας 33 και 35 ετών.
Την περίοδο 2003-2004 τα υποβρύχια υπέστησαν πρόγραμμα αναβάθμισης, όμοιο μ’ αυτό που εφαρμόστηκε και στα δύο (2) υποβρύχια που κατέληξαν στη Σιγκαπούρη (κλάση «Archer»), με την ενσωμάτωση του συστήματος AIP τύπου Stirling, νέου σονάρ, βελτιωμένο σύστημα μάχης και νέα συστήματα επικοινωνιών. Τα υποβρύχια διαθέτουν χαμηλό ακουστικό και μαγνητικό ίχνος και σχεδιάστηκαν για επιχειρήσεις στα ρηχά νερά της Βαλτικής. Το εκτόπισμα, οι διαστάσεις και οι επιδόσεις είναι παρόμοιες μ’ αυτές των «Archer». Ομοίως, φέρουν έξι (6) τορπιλοσωλήνες των 533 χιλιοστών για τορπίλες TP-617 και τρείς (3) τορπιλοσωλήνες των 400 χιλιοστών.
Τα αυστραλιανά υποβρύχια κλάσης «Collins» είναι μια μεγεθυμένη έκδοση των σουηδικών κλάσης «Södermanland» (πρώην κλάσης «Västergötland»). Είναι έξι (6) στον αριθμό, ναυπηγήθηκαν την περίοδο 1990-2001 και εντάχθηκαν σε υπηρεσία την περίοδο 1996-2003, με το νεότερο υποβρύχιο να είναι ηλικίας 17 ετών σε υπηρεσία και το παλαιότερο 24 ετών. Σε υπηρεσία θα αντικατασταθούν από τα υποβρύχια κλάσης «Attack» (Shortfin Barracuda Block 1A της γαλλικής Naval Group) στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
Τα ισραηλινά υποβρύχια κλάσης «Dolphin» προέρχονται σχεδιαστικά από τα T-212, ενώ δεν ενσωματώνουν σύστημα AIP. Είναι τρία (3) στον αριθμό και ναυπηγήθηκαν την περίοδο 1992-1998. Εντάχθηκαν σε υπηρεσία την περίοδο 1999-2000, πρόκειται δηλαδή για υποβρύχια ηλικίας 20-21 ετών. Την περίοδο 2007-2017 το Ισραήλ ναυπήγησε τρία (3) υποβρύχια κλάσης «Dolphin-2», που είναι συγκερασμός των T-212 και T-214 και ενσωματώνουν σύστημα AIP.
Σύμφωνα με τον ισχύοντα προγραμματισμός το Ισραήλ θέλει να ναυπηγήσει τρία (3) επιπλέον υποβρύχια (κλάση «Dakar»), τα οποία θα αντικαταστήσουν τα «Dolphin» από το 2027, με την προϋπόθεση ότι το σχετικό συμβόλαιο θα υπογραφεί εντός του 2020, κάτι τέτοιο όμως δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα. Εναλλακτικά, εξετάζεται το σενάριο της εκτεταμένης αναβάθμισης των «Dolphin» και της παραμονής τους σε υπηρεσία μέχρι το 2040 περίπου.
Συνοπτικά, το ΠΝ, αν και εφόσον ενδιαφέρεται για μεταχειρισμένα υποβρύχια, έχει τις εξής επιλογές:
4 x T-209.1400 (Βραζιλία): Άμεσα διαθέσιμα, ηλικίας 21 ετών το νεότερο και 31 ετών το μεγαλύτερο. Δεν έχουν υποστεί κάποιο πρόγραμμα αναβάθμισης, εκτός του προγράμματος αναβάθμισης του συστήματος μάχης τους, το 2008. (περισσότερες λεπτομέρειες για την περίπτωση των βραζιλιάνικων T-209.1400 μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ)
6 x «Ula» (Νορβηγία): Διαθέσιμα από το 2025 και μετά, σήμερα είναι ηλικίας 29 ετών το νεότερο και 31 ετών το μεγαλύτερο, ενώ το έτος διάθεσης θα είναι ηλικίας 34-36 ετών. Είναι αναβαθμισμένα, στο πλαίσιο προγράμματος που υλοποιήθηκε την περίοδο 2006-2008 (νέα συστήματα επικοινωνιών και σύστημα ζεύξης δεδομένων Link-11, νέο σύστημα ηλεκτρονικών μέτρων υποστήριξης και αναβαθμισμένα περισκόπια), ενώ την περίοδο 2010-2012 αναβαθμίστηκαν με νέο σονάρ και νέο σύστημα διαχείρισης μάχης. (περισσότερες λεπτομέρειες για την περίπτωση των νορβηγικών «Ula» μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ)
4 x «Sauro» (Ιταλία): Διαθέσιμα την περίοδο 2026-2027 (για τα υποβρύχια S-522 και S-523) και την περίοδο 2031-2032 (για τα υποβρύχια S-524 και S-525, με την προϋπόθεση της ενεργοποίησης του δικαιώματος προαίρεσης ναυπήγησης άλλων δύο T-212). Κατά τα έτη διάθεσης τους τα S-522 και S-523 θα είναι 38 ετών (2026-2027), ενώ τα S-524 και S-525 θα είναι 38 και 37 ετών αντίστοιχα (2031-2032). Επίσης, θα έχουν εξαντλήσει τη δυναμική της αναβάθμισης που υπέστησαν την περίοδο 2005-2010.
2 x «Archer» (Σιγκαπούρη) και 2 x «Södermanland» (Σουηδία): Τα εξετάζουμε μαζί διότι πρόκειται για ίδια υποβρύχια με το ίδιο πρόγραμμα αναβάθμισης. Τα «Archer» της Σιγκαπούρης θα είναι διαθέσιμα το 2024-2025 όταν θα είναι 36-37 ετών σε υπηρεσία, ενώ τα σουηδικά θα είναι διαθέσιμα νωρίτερα, το 2022 και το 2024 αντίστοιχα, όταν θα είναι ηλικίας 33 και 35 ετών αντίστοιχα. Και τα τέσσερα (4) υποβρύχια έχουν αναβαθμιστεί (το 2005-2010 της Σιγκαπούρης και το 2003-2004 της Σουηδίας) με το σύστημα AIP, με νέο σονάρ, βελτιωμένο σύστημα μάχης και νέα συστήματα επικοινωνιών.
Τα έξι (6) αυστραλιανά «Collins» και τα τρία (3) ισραηλινά «Dolphin» είναι περιπτώσεις που κινούνται σε «θολά νερά», υπό την έννοια ότι τα μεν «Collins» θα είναι διαθέσιμα κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 2030, χρόνος απαγορευτικός για το ΠΝ, που θα ήθελε τα υποβρύχια το ταχύτερο δυνατό, ενώ η περίπτωση των «Dolphin» δεν είναι ξεκάθαρη, καθώς το Ισραήλ δεν έχει αποφασίσει τελεσίδικα αν θα τα αντικαταστήσει ή θα τα αναβαθμίσει και θα τα διατηρήσει σε υπηρεσία μέχρι το 2040 περίπου. Αν τα διαθέσει, αυτό θα γίνει από το 2027 και μετά, χρόνος επίσης απαγορευτικός για το ΠΝ.
Ομοίως, και η περίπτωση των ιταλικών «Sauro» δεν είναι ελκυστική, καθώς η Ιταλία φαίνεται να ναυπηγεί τα νέα T-212 σε χρόνους οι οποίοι εξαντλούν το όριο επιχειρησιακής ζωής των «Sauro», δηλαδή στα τέλη της δεκαετίας του 2020. Η διάθεση δύο (2) την περίοδο 2026-2027 και άλλων δύο (2) μετά από 4-5 χρόνια, την περίοδο 2031-2032 δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ΠΝ. Επιπλέον και ο αριθμός τους δεν συνάδει με τις ανάγκες του ΠΝ για αντικατάσταση έξι (6) υποβρυχίων.
Τα «Archer» και «Södermanland», αν προτιμηθούν θα πρέπει να αποκτηθούν μαζί, αφενός διότι πρόκειται για ίδια υποβρύχια, αφετέρου για να συγκεντρώσουν μια δύναμη τεσσάρων (4) υποβρυχίων. Η επιλογή μόνο δύο (2) υποβρυχίων δεν θα έλυνε το πρόβλημα του ΠΝ. Η περίπτωση των βραζιλιάνικων T-209.1400 είναι ελκυστική, μόνο υπό την έννοια ότι είναι άμεσα διαθέσιμα, με την προαίρεση βέβαια ότι βρίσκονται σε καλή τεχνική κατάσταση. Από την άλλη, για να παραμείνουν ικανά για ένα διάστημα 10-15 ετών θα πρέπει να αναβαθμιστούν, έστω και χωρίς σύστημα AIP, προκειμένου να συμπιεστεί το κόστος.
Τα νορβηγικά «Ula», τα οποία θα είναι διαθέσιμα από το 2025, είναι πρόσφατα αναβαθμισμένα, φέρουν σύγχρονα συστήματα και θα μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέχρι το 2030-2035 περίπου. Επίσης ο αριθμός τους, δηλαδή οι έξι (6) μονάδες, είναι ιδανικός για την αντικατάστασης τόσο των «Γλαύκος» όσο και των «Ποσειδών». Έτσι το ΠΝ θα έχει στη διάθεση του τέσσερα (4) T-214, ένα (1) αναβαθμισμένο T-209.1200 και έξι (6) Ula: 11 υποβρύχια στο σύνολο και μια δεκαετία περίπου για να προγραμματίσει το μέλλον του.
Σ’ όλες τις άλλες περιπτώσεις το ΠΝ θα διαθέτει εννέα (9) σύγχρονα ή ικανά υποβρύχια: Τέσσερα (4) T-214, ένα (1) αναβαθμισμένο T-209.1200 και τέσσερα (4) T-209.1400 (Βραζιλίας) ή τέσσερα (4) «Archer» και «Södermanland». Αριθμητικά, η ιδανικότερη επιλογή είναι τα νορβηγικά «Ula», τα οποία, επικουρικά, δεν χρειάζονται αναβάθμιση, όπως τα βραζιλιάνικα T-209.1400 για παράδειγμα. Αναβάθμιση δεν χρειάζονται και τα υποβρύχια της Σιγκαπούρης και της Σουηδίας, υστερούν ωστόσο αριθμητικά αν και, στην περίπτωση των σουηδικών, είναι διαθέσιμα λίγο νωρίτερα σε σχέση με τα νορβηγικά.
Για όλα τα δεδομένα, το παρόν και των μέλλον των στόλων υποβρυχίων σε Ελλάδα και Τουρκία μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
