Κύριος ρόλος του Μηχανικού στο Θέατρο των Επιχειρήσεων είναι η υποστήριξη των φίλιων δυνάμεων, μέσω της εκτέλεσης έργων της αρμοδιότητας του, τα οποία διευκολύνουν τις κινήσεις και αυξάνουν τη μαχητική ικανότητα τους και αντίστροφα, παρεμποδίζουν τις κινήσεις του εχθρού και μειώνουν τη μαχητική του ισχύ.
Το Μηχανικό είναι όπλο υποστήριξης μάχης και η κύρια αποστολή του δεν είναι ο αγώνας με τα όπλα, αλλά η κατασκευή έργων, η εκτέλεση εργασιών οι οποίες διευκολύνουν την διεξαγωγή της μάχης, η προπαρασκευή και εκτέλεση καταστροφών και η κατασκευή κωλυμάτων, με σκοπό την μείωση της μαχητικής ικανότητας του εχθρού. Για το σκοπό αυτό συμμετέχει στη μάχη κάτω από τα εχθρικά πυρά και σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς επαρκή προστασία. Εργάζεται συνεχώς πριν τη μάχη, κατά τη διάρκεια της μάχης και μετά απ’ αυτήν.
Επίσης, το Μηχανικό, μπορεί να παρέχει όγκο εργασίας σε μικρό χρονικό διάστημα και να εκτελεί έργα πολύ πέρα από τις δυνατότητες των λοιπών Όπλων και Σωμάτων. Είναι εκπαιδευμένο να μάχεται, είτε για την αυτοπροστασία του κατά την εκπλήρωση των αποστολών του είτε σε αποστολές Πεζικού Πάντως πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ότι το Μηχανικό δεν είναι εφοδιασμένο με βαρύ οπλισμό και επομένως η χρησιμοποίηση του σε τέτοιες αποστολές, θα πρέπει να γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.
Για να ανταποκριθεί το Μηχανικό στο ρόλο του, αναλαμβάνει βασικά την εκτέλεση έργων:
Οργάνωσης εδάφους
Συγκοινωνιών
Παραλλαγής και παραπλάνησης
Οι αποστολές Μηχανικού σε όλες τις φάσεις του αγώνα είναι πολλές και παρουσιάζουν μεγάλο όγκο. Παράλληλα επειδή το Μηχανικό αποτελεί μικρό ποσοστό, δυσανάλογο προς το μέγεθος των αποστολών του, παρίσταται η ανάγκη όπως τα άλλα Όπλα συνδράμουν στην ολοκλήρωση του ρόλου του. Για το σκοπό αυτό, τα έργα του Μηχανικού που δεν απαιτούν ειδική τεχνική κατάρτιση, εκτελούνται από μονάδες άλλων Όπλων, οι οποίες από τον καιρό της ειρήνης εκπαιδεύονται, ώστε να μπορούν να αναλάβουν την εκτέλεση απλών τεχνικών εργασιών, στο πεδίο της μάχης ή στα μετόπισθεν.
Οι εργασίες που μπορούν να αναληφθούν από τις μονάδες των άλλων όπλων είναι: (1) Κατασκευή επιφανειακών έργων προστασίας (θέσεις μάχης, ορύγματα, ελαφρά σκέπαστρα κλπ). (2) Κατασκευή θέσεων βολής, ομαδικών όπλων Πεζικού και Πυροβολικού (πολυβολεία, ολμοβολεία, πυροβολεία κλπ), όπως επίσης εκκαθάριση και διευθέτηση πεδίων βολής. (3) Κατασκευή ελαφρών κωλυμάτων (συρματοπλέγματα, οδοφράγματα, κλπ) και βελτίωση, αξιοποίηση των υπαρχόντων φυσικών ομοιών όπου υπάρχουν. (4) Τοποθέτηση και καταγραφή Προστατευτικών και Τακτικών Ναρκοπεδίων (εκτός από παγιδεύσεις), καθώς και άρση αυτών. (5) Παραλλαγή και απόκρυψη των έργων που κατασκευάζουν, των υλικών και των οχημάτων τους. (6) Χειρισμός αυτοσχέδιων πλωτών μέσων και λέμβων, κατά τις διαβάσεις υγρών κωλυμάτων.
Για την αντιμετώπιση της ποικιλίας των αποστολών Μηχανικού στο Θέατρο Επιχειρήσεων, το Μηχανικό, είναι οργανωμένο σε μονάδες και σε υπομονάδες Μηχανικού εκστρατείας. Οι μονάδες Μηχανικού εκστρατείας, από άποψη μεγέθους, είναι επιπέδου Τάγματος μέχρι ανεξαρτήτου Λόχου Μηχανικού, ανάλογα με το σχηματισμό στον οποίο ανήκουν. Η συγκεκριμένη αποστολή και σύνθεση των μονάδων Μηχανικού εκστρατείας, αναφέρεται στους εκάστοτε ισχύοντες αντίστοιχους Πίνακες Οργάνωσης και Υλικού. Η βασική μονάδα εργασίας είναι ο Λόχος Μηχανικού, ο οποίος μπορεί να φέρει σε πέρας οποιαδήποτε αποστολή Μηχανικού. Ως Υπομονάδα εργασίας είναι η Διμοιρία Μηχανικού, η οποία μπορεί, να εργαστεί μακριά από το Λόχο στον οποίο ανήκει.
Οι Ταξιαρχίες ΠΖ, Μ/Κ ΠΖ και ΤΘ, έχουν ως οργανική μονάδα Μηχανικού ένα ΛΜΧ, ανάλογης σύνθεσης. Σε κάθε Μεραρχία Πεζικού υπάρχει ως οργανική μονάδα ένα ΤΜΧ, που μπορεί να αναλάβει τις συνηθισμένες αποστολές Μηχανικού στη ΖΕ της Μεραρχίας. Επιπλέον, η Μεραρχία μπορεί να ενισχυθεί από την προϊστάμενη αρχή και με άλλες μονάδες Μηχανικού, οι οποίες τίθενται ΥΔ ή ΠΥ, ανάλογα με την ειδική μορφή του αγώνα που έχει αναληφθεί και η οποία απαιτεί ενίσχυση σε Μηχανικό. Οι ΣΔΙ – ΑΔΤΕ έχουν ως οργανική μονάδα Μηχανικού, ένα Λόχο Μηχανικού, ειδικής σύνθεσης.
Ενδεικτικά αναφέρουμε πως στο Δ Σώμα Στρατού υπάρχει εξειδικευμένο τάγμα μηχανικού, το 744 Ειδικό Τάγμα Μηχανικού γεφυροσκευής – γεφυροποίας που αξιοποιεί τις γέφυρες RIBBON. Το υλικό RIBBON είναι γέφυρα αμερικανικής κατασκευής. Με το υλικό αυτό μπορούν να κατασκευαστούν πλωτές γέφυρες και σχεδίες κλάσης 60. Με μία συλλογή μπορούμε να γεφυρώσουμε κώλυμα μήκους 80,82 μέτρων. Μία συλλογή περιλαμβάνει :
– Ακραία ζεύγματα 4
– Μεσαία ζεύγματα 10
– Λέμβους CSB 6
– Οχήματα Μ812 20
Για την κατασκευή γέφυρας μήκους 100 μέτρων απαιτείται χρόνος 40 λεπτών υπό μίας (1) Δρίας Μηχανικού (2 συνεργεία RIBBON). Όλα τα μέρη της συλλογής μεταφέρονται από τα οχήματα 5 τόνων Μ812.
Στη 1η Στρατιά, η οποία αποτελεί και τον μεγαλύτερο σχηματισμό υπάρχουν δύο τάγματα μηχανικού γεφυροσκευής – γεφυροποίας με τις ρωσικές γέφυρες PMP. Το υλικό ΡΜΡ είναι ανατολικογερμανικής προέλευσης. Με το υλικό αυτό μπορούν να κατασκευαστούν σχεδίες και βαριές πλωτές γέφυρες μήκους 227 μέτρων και κλάσης 20 έως και 60. Οι σχεδίες αποκτούν κλάση μέχρι και 170.
Μία συλλογή περιλαμβάνει:
– Ποτάμια ζεύγματα 32
– Παρόχθια ζεύγματα 4
– Οχήματα KRAZ 255B 40
– Λέμβοι ΒΜΚ130Μ 12
– Συλλογή ακτόδρομου 2
Όλα τα ζεύγματα και τα υλικά της ΡΜΡ μεταφέρονται από οχήματα KRAZ 255Β. Βασική μονάδα κατασκευής είναι η Δρία Μηχανικού.
Ειδικές Μονάδες Μηχανικού
Πρόκειται για τις Βάσεις Μηχανικού (745-746 ΒΜΧ). Είναι ενταγμένες στο ανεφοδιαστικό σύστημα του στρατού και έχουν ως κύρια αποστολή τον εφοδιασμό των μονάδων Μηχανικού σε υλικά γεφυροσκευής και πλωτά μέσα.
Μονάδα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων. Το Τάγμα Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς (ΤΕΝΞ), είναι ειδική μονάδα Μηχανικού, αποτελείται από διοίκηση, Λόχο διοίκησης και τρεις (3) Λόχους Ναρκαλιευτών (ο ένας, μόνο στο πόλεμο), υπάγεται στο ΓΕΣ, και αποστολή της είναι η έρευνα ύποπτων ναρκοθετημένων χώρων, η επιμελημένη εκκαθάριση αυτών στην περίπτωση που θα διαπιστωθεί η ύπαρξη ναρκών και η απόδοση τους για ελεύθερη χρήση.
Διευθύνσεις Στρατιωτικών Έργων (ΔΣΕ). Είναι υπηρεσίες που αναλαμβάνουν, την κατασκευή έργων και εγκαταστάσεων στρατωνισμού, την επισκευή ή διαρρύθμιση υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων, την σύνταξη μελετών για έργα δευτερεύουσας σημασίας και την κατασκευή έργων οχύρωσης. Υπάγονται στις διοικήσεις Μηχανικού των σχηματισμών. Στο πόλεμο διαλύονται, εκτός από την 731 ΔΣΕ.
Σχολή – Κέντρο Εκπαίδευσης Μηχανικού. Η βασική εκπαίδευση και η εκπαίδευση ειδικοτήτων οπλιτών Μηχανικού καθώς επίσης και στελεχών Μηχανικού, διεξάγεται: (1) Στην Σχολή Μηχανικού για όλα τα στελέχη Μηχανικού και μερικές ειδικότητες οπλιτών. (2) Στο Κέντρο Εκπαίδευσης Μηχανικού για τους οπλίτες Μηχανικού.
Η υποστήριξη από πλευράς Μηχανικού στις παραπάνω περιοχές επιτυγχάνεται με την εκπλήρωση των παρακάτω Κύριων και Ειδικών Αποστολών. Κύριες Αποστολές Μηχανικού:
(1) Κατασκευή σοβαρών έργων προστασίας προσωπικού, οργάνων πυρός και παρατήρησης, καθώς και υλικού.
(2) Κατασκευή – συντήρηση και αξιοποίηση, τεχνικών και φυσικών κωλυμάτων.
(3) Προπαρασκευή και εκτέλεση καταστροφών πάσης φύσεως, συμπεριλαμβανομένου και του χειρισμού των YAK
(4) Διάνοιξη διαδρόμων δια μέσου τεχνητών κωλυμάτων ή άρση αυτών.
(5) Παροχή τεχνικών οδηγιών και βοήθειας για την παραλλαγή και την παραπλάνηση
(6) Κατασκευή – επισκευή και συντήρηση πάσης φύσεως οδικών δικτύων συμπεριλαμβανομένων και των τεχνικών έργων
(7) Κατασκευή ή επισκευή αποβάθρων
(8) Κατασκευή – επισκευή και συντήρηση των διαδρόμων προσγείωσης, ελαφρών αεροσκαφών και ελικοπτέρων
(9) Κατασκευή και συντήρηση ακτοδρόμων κατά τις αποβατικές επιχειρήσεις.
(10) Κατασκευή και χειρισμό των πάσης φύσεως πλωτών μέσων για τις επιχειρήσεις βιαίας διάβασης υδάτινων κωλυμάτων.
(11) Παροχή τεχνικής βοήθειας στις υπόλοιπες Μονάδες για την κατασκευή ελαφρών προστατευτικών έργων και της παραλλαγής αυτών
(12) Χορήγηση υλικού γεφυροσκευής.
(13) Εκμετάλλευση επιτόπιων πόρων για τις κατασκευές, οχύρωση, παραλλαγή και παραπλάνηση
(14) Παροχή προσωπικού, υλικού και μηχανημάτων, για την υλοποίηση του Σχεδίου Ελέγχου Καταστροφών Περιοχής
Ειδικές Αποστολές Μηχανικού
(1) Ύδρευση, μόνο σε ότι αφορά στη διάνοιξη των αρτεσιανών φρεατίων, την άντληση του ύδατος, την διευθέτηση των πηγών και την κατασκευή των σημείων υδροληψίας.
(2) Παροχή ηλεκτροφωτισμού στα Στρατηγεία των Σχηματισμών.
(3) Εκμετάλλευση Σιδηροδρόμων.
(4) Εκτέλεση και συντήρηση έργων κοινής χρήσης για την άνετη διαβίωση των στρατευμάτων.
Σε κάθε Μεραρχία Πεζικού ή ΑΔΤΕ, προβλέπεται ως οργανική μονάδα, ένα Τάγμα Μηχανικού ανάλογης σύνθεσης και εξοπλισμού. Η μονάδα αυτή έχει τέτοια δομή ώστε να μπορεί να ενεργεί στο πλαίσιο της Μεραρχίας. Σε κάθε Μηχανοκίνητη – Τεθωρακισμένη Μεραρχία δεν προβλέπονται ανάλογες οργανικές Μονάδες Τάγματος Μηχανικού, αλλά υποστηρίζονται από τους οργανικούς Λόχους Μηχανικού των Μηχανοκίνητων – Τεθωρακισμένων Ταξιαρχιών, οι οποίες υπάγονται διοικητικά στις αντίστοιχες Μεραρχίες. Κατά τις επιθετικές επιχειρήσεις, το Μεραρχιακό Μηχανικό έχει τη δυνατότητα να υπερβαίνει διάφορα εμπόδια και κατ’ αυτόν τον τρόπο να συμβάλλει σημαντικά στην ταχυκινησία της Μεραρχίας και στην ικανότητα εφαρμογής του ελιγμού της. Κατά τις επιχειρήσεις της άμυνας, σύμπτυξης και απαγόρευσης, το Μεραρχιακό Μηχανικό έχει τη δυνατότητα παρεμπόδισης των εχθρικών επιχειρήσεων, με την κατασκευή κωλυμάτων και την απόφραξη των ζωτικής σημασίας οδών προσπέλασης του.
Σε κάθε Μηχανοκίνητη, Τεθωρακισμένη, Ανεξάρτητη Ταξιαρχία – ΣΔΙ καθώς επίσης και σε κάθε Ταξιαρχία Πεζικού, προβλέπεται ως οργανική μονάδα αυτής, ένας Λόχος Μηχανικού. Ο Λόχος Μηχανικού ενεργεί στα πλαίσια της Ταξιαρχίας, όπως το Μεραρχιακό Μηχανικό με τις ίδιες δυνατότητες, αλλά σε μικρότερη κλίμακα.
Μια από τις κυρίαρχες προτάσεις για την βέλτιστη αξιοποίηση του Μηχανικού είναι ο διαχωρισμός του σε Μηχανικό Κατασκευών και Μηχανικό Μάχης. Επίσης, ένα άλλο αδρανές ζήτημα είναι ο εκσυγχρονισμός του Μηχανικού με νέα υλικοτεχνική υποδομή όπως μέσα γεφύρωσης υδάτινων κωλυμάτων, συστήματα διασπάσεως ναρκοπεδίων και τέλος τα γνωστά Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης Μηχανικού. Είναι γεγονός πως το Όπλο του Μηχανικού είναι ιδιαίτερα παραμελημένο παρά τη μεγάλη αξία και σπουδαιότητα στο σύγχρονο πεδίο επιχειρήσεων. Οι παραπάνω προβληματισμοί θα μας απασχολήσουν σε μεταγενέστερο μας άρθρο.
Το Μηχανικό εργάζεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας και συγκεντρώνει αντικειμενικά μικρό ενδιαφέρον λόγω της φύσης των αποστολών του. Όμως παρουσιάζει πλούσιο έργο. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εκατοντάδες σκέπαστρα που έχουν κατασκευαστεί στη Περιοχή Ευθύνης του Δ Σώματος Στρατού και της ΑΣΔΕΝ ώστε να προστατεύονται συστήματα υψηλής αξίας όπως Αυτοκινούμενα Πυροβόλα και Πολλαπλοί Εκτοξευτές Πυραύλων. Άλλη περίπτωση όπου το Μηχανικό έκανε θαύμα είναι η τάφρος του Έβρου που σχεδόν έχει ολοκληρωθεί. Μπορεί το Μηχανικό να μην «φαίνεται» και να μην «ακούγεται» αλλά συντελούνται μικρά θαύματα. Άλλη περίπτωση είναι το ΤΕΝΞ προσωπικό του οποίου καθημερινά είναι στη πρώτη γραμμή συμβάλλοντας στη διασφάλιση επενδύσεων στρατηγικού επιπέδου.
