Σε συνέχεια της σειράς των αφιερωμάτων που έχουμε κάνει στο αξιόμαχο της Πολεμικής Αεροπορίας το τελευταίο διάστημα, επανερχόμαστε εξετάζοντας άλλον ένα εξαιρετικά κρίσιμο παράγοντα: Τα όπλα. Μέχρι και σήμερα και παρά τα όσα έχουν συμβεί στο πλαίσιο των εξοπλιστικών προγραμμάτων της Πολεμικής Αεροπορίας τα τελευταία 20 χρόνια, έχουμε την τάση να εξακολουθούμε να αποδίδουμε σημασία αποκλειστικά και μόνο στο ποιο ή ποια μαχητικά θα αποτελέσουν την κύρια δύναμη της στο μέλλον και όχι στο ποιες πραγματικά είναι οι επιχειρησιακές τους δυνατότητες. Στους δύο βασικούς ρόλους. Αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους.

Αυτά που επιβάλλουν η λογική και οι διεθνείς πρακτικές…

Οι πραγματικές επιχειρησιακές δυνατότητες λοιπόν καθορίζονται από τρείς παράγοντες. Κάθε ένας από τους οποίους αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Ο αντικειμενικός σκοπός (ΑΝΣΚ) αν θέλετε. Ο πρώτος είναι οι επιδόσεις του μαχητικού. Ο δεύτερος, ο εξοπλισμός αποστολής του και ο τρίτος τα όπλα που φέρει. Υπάρχει βέβαια τα τελευταία 20 χρόνια, αν και ανέκαθεν η πληροφορία έχει τη δική της ιδιαίτερη αξία και βαρύτητα, και ο παράγοντας που ακούει στο όνομα «δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις». Που δεν είναι τίποτα άλλο από το να εξασφαλιστεί η δυνατότητα κάθε πλατφόρμα, είτε αυτή είναι μαχητικό, είτε είναι σκάφος επιφανείας, είτε άρμα μάχης, να έχει συνολική εικόνα της τακτικής κατάστασης στο θέατρο επιχειρήσεων που συμμετέχει. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο μεγάλο, ξεχωριστό ζήτημα.

Πάμε λοιπόν να ξεκαθαρίσουμε τα βασικά για άλλη μία φορά… Γιατί εξακολουθούν να υπάρχουν φίλοι που δεν το καταλαβαίνουν, ακόμα και όταν βάζουμε στο τραπέζι πληθώρα επιχειρημάτων. Το αντίδοτο στο F-35 δεν είναι το F-35. Τέτοια «μότο» υιοθετούνται μόνο σε «μπανανίες». Θέλουμε να πιστεύουμε ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις δεν θα φτάσουν ποτέ σε τέτοια κατάντια. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην ποιοτική τους ανωτερότητα, όχι μόνο έναντι των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, αλλά και όλων των βαλκανικών… Το έχουν αποδείξει πολλές φορές στη νεότερη ιστορία της χώρας μας. Όταν οι ηγεσίες γίνουν αυτές που απαιτούν οι περιστάσεις, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις θα αποδειχθούν και πάλι ανώτερες των περιστάσεων. Κλείνει η παρένθεση…

Για να κατανοήσουμε λοιπόν τη βαρύτητα του ζητήματος «αερομεταφερόμενα όπλα», πάμε σε μερικά παραδείγματα. Είναι θεωρούμε ο πλέον ενδεδειγμένος –αν και ολίγο λαϊκίστικος- τρόπος:

-Τι να το κάνουμε το F-35 αν μεταφέρει AGM-154 JSOW, JDAM και AIM-129 AMRAAM; Θα το στείλουμε να χτυπήσει στόχους βαθιά μέσα στην Τουρκία, εκθέτοντας το στον κίνδυνο να «τρυπήσει» όλη την τουρκική αεράμυνα για να φτάσει πάνω από το στόχο του και να εξαπολύσει τα όπλα του; Πόσο θα μειώσουμε τις πιθανότητες επιβίωσής του με τον τρόπο αυτό; Μήπως τα όπλα αυτά είναι κατάλληλα μόνο για αποστολές εγγύς αεροπορικής υποστήριξης, ή προσβολής τακτικών ή υψηλής επιχειρησιακής αξίας στόχων υπό συνθήκες απόλυτης αεροπορικής κυριαρχίας; Μπορούμε να εξασφαλίσουμε απόλυτη αεροπορική κυριαρχία έναντι των Τούρκων; Τώρα ή στο μέλλον; Όχι βέβαια…

Επομένως το F-35 ως επιθετική πλατφόρμα θα μας είναι πραγματικά χρήσιμο αν είναι φορτωμένο με δύο AGM-158 JASSM (που δεν μας αποδεσμεύουν οι ΗΠΑ), των οποίων η ακτίνα (άνω των 500 χιλιομέτρων), θα μας διασφαλίσει ότι δεν θα χρειαστεί να στείλουμε τα πολύτιμα και πανάκριβα μαχητικά με τα πληρώματά τους, πάνω από τους στόχους τους. Η εξαπόλυση δύο τέτοιων όπλων από κάθε μαχητικό, θα μας διασφαλίσει επίσης κορεσμό της εχθρικής αεράμυνας… Εφόσον εξαπολύσουμε 20 τέτοια όπλα από 10 μαχητικά –τα οποία αυτομάτως μπορούν να λειτουργήσουν σε ρόλο αέρος-αέρος- δημιουργούμε 30 στόχους για την εχθρική αεράμυνα και την απασχολούμε διατηρώντας τα μαχητικά-πλατφόρμες μακριά, είτε αθέατα, είτε μη «προσβάσιμα» στα όπλα της…  Μήπως όλα αυτά είναι ο λόγος για τον οποίο η Τουρκία μπήκε στη διαδικασία και το έξοδο να αναπτύξει το SOM-J για το Lightning II (https://defencereview.gr/415-vlimata-som-gia-tin-toyrkia/) ;

-Μήπως και για ρόλους αέρος-αέρος και συγκεκριμένα για εμπλοκές πέραν του οπτικού ορίζοντα (BVR) χρειαζόμαστε τον συνδυασμό F-35 και METEOR αντί του AMRAAM; Γιατί σε τι πραγματικά μας είναι χρήσιμο το χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth) μαχητικό, αν απαιτείται να πλησιάσουμε τόσο τα εχθρικά μαχητικά (για να πετύχουμε σοβαρή πιθανότητα προσβολής τους-Pk), ώστε να μας εντοπίσουν και να μας εγκλωβίσουν με τη σειρά τους;

Τι μπορεί και τι πρέπει να γίνει άμεσα…

Και περνάμε και στο «δια ταύτα»… Σε κάτι πιο άμεσο και πιο «κοντινό» στα δικά μας επιχειρησιακά δεδομένα. Τι να τα κάνουμε τα εκσυγχρονισμένα F-16V αν δεν έχουν τη δυνατότητα να εξαπολύσουν όπλα μακρού πλήγματος; Τι να τα κάνουμε αν δεν έχουν δυνατότητα εξαπόλυσης αντιπλοϊκών (αέρος-επιφανείας) όπλων (Exocet, RBS-15, AGM-84 Harpoon); Θα τα στείλουμε να χτυπήσουν το Anadolou και τα σκάφη συνοδείας του με AGM-65 Maverick και AGM-88 HARM; Επίσης, δεν είναι ημίμετρο το ότι ενώ εκσυγχρονίζουμε τα F-16 Block 52+ και -52+ Advanced, δεν έχουμε μεριμνήσει –και από ότι όλα δείχνουν ούτε και πρόκειται- να τα εξοπλίσουμε με αισθητήρες IRST με τη μορφή του ατρακτιδίου Legion, ή με σύγχρονα ατρακτίδια στοχοποίησης εδάφους τύπου SNIPER ή LITENING;

Θεωρούμε ότι γίναμε αρκετά σαφείς. Και, άρα, με βάση την κοινή λογική και τις διεθνείς πρακτικές, πρέπει να πάμε στην επόμενη μέρα. Τι εννοούμε με αυτό… Γράφαμε σε προηγούμενο αφιέρωμα (https://defencereview.gr/aeroporikes-epicheiriseis-stin-kypro-mporoyme-na-tin-prostatepsoyme/) ότι κατά την περίοδο 1998-2018 έγιναν τεράστιες επενδύσεις στην Πολεμική Αεροπορία. Τόσο σε αεροσκάφη κάθε είδους, όσο και σε συστήματα και σε όπλα. Η επιχειρησιακή τους αξίας, το αντίκρισμα τους αν θέλετε, εκμηδενίστηκε σταδιακά τα τελευταία οκτώ χρόνια (2010-2018). Όχι τόσο πολύ γιατί δεν έγιναν νέες προμήθειες, αλλά κυρίως γιατί πολύ απλά δεν συντηρήθηκε τίποτα από όλα όσα προμηθεύτηκε η ΠΑ. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων… Είναι βέβαιο ότι ο «ευρωπαϊκός» και ο αμερικανικός παράγοντας είχαν καταλυτικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη. Την οποία φυσικά η ελληνική Πολιτεία, δεν είχε ούτε το σθένος ούτε τα προσόντα να αποτρέψει. Σε αυτή την περίοδο πρέπει να μπει ένα τέλος. Τώρα… Γιατί είμαστε στο σημείο ακριβώς, πέρα από το οποίο η κατάσταση θα καταστεί μη αναστρέψιμη.

Προς αναζήτηση λύσεων για περισσότερα και πιο αποτελεσματικά όπλα εναντίον σκαφών επιφανείας   

Γράφαμε επίσης στο ίδιο αφιέρωμα ότι μπορούμε έστω και μετά από τη νεκρή περίοδο 2010-2018, των οκτώ τελευταίων ετών, να «πατήσουμε» σε αυτές τις επενδύσεις για να επαναφέρουμε σε κοντινά –έστω- στο 2009 επίπεδα, τη μαχητική ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας. Τι θα μπορούσαμε λοιπόν να κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση σε ότι αφορά στα αντιπλοϊκά όπλα; Η πρώτη -και ίσως η μόνη- κίνηση που μπορεί να γίνει άμεσα, είναι η πιστοποίηση του ΑΜ-39 Exocet στο Mirage 2000-5Mk.2. Με δεδομένο το ότι τα παλιά Mirage 2000EGM/BGM θα αποσυρθούν στα επόμενα χρόνια (δεν γνωρίζει κανείς ακριβώς πότε), πέρα από την σύμβαση FOS (Follow On Support) για τα -5Mk.2 που εκκρεμεί από τότε που παραλήφθηκαν τα αεροπλάνα του τύπου, επιβάλλεται να γίνει μία συνολικότερη διαπραγμάτευση για την πιστοποίηση του ΑΜ-39, την ενσωμάτωση Link-16 και την προμήθεια πυραύλων MICA NG. Μέσω μίας συνολικής διαπραγμάτευσης, στόχος φυσικά θα είναι να πετύχουμε το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Σε αυτή την προσπάθεια θα βοηθούσε πραγματικά πολύ ενδεχόμενη απόκτηση των 12 Mirage 2000-5EDA/DDΑ του Κατάρ, καθώς και σε αυτά τα μαχητικά θα μπορούσε να πιστοποιηθεί ο αερομεταφερόμενος AM-39 αλλά και ο MICA NG. Στο σενάριο αυτό βέβαια δεν ελπίζουμε ιδιαίτερα λόγω των ιδιαίτερων σχέσεων της μικρής αραβικής χώρας του Περσικού με την Τουρκία…

Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί βέβαια δεδομένου ότι οι Καταριανοί θα αρχίσουν να παραλαμβάνουν Rafale πολύ σύντομα, ενώ έχουν υπό παραγγελία Eurofighter και F-15E (!), αλλά εξακολουθούμε να θεωρούμε (με βάση τη λογική πάντα, δεν έχουμε κανένα στοιχείο) ότι μόνο οι Γάλλοι θα μπορούσαν να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο πώλησης ορισμένων από τα -5F που διαθέτουν (περί τα 35 μαχητικά συνολικά). Είναι μία πιθανότητα που βασίζουμε στο γεγονός ότι χρειάζονται και οι ίδιοι χρηματοδότηση για το Rafale. Το να λειτουργήσουν ως μεσάζοντες σε μία ενδεχόμενη αγορά των -5 του Κατάρ επίσης δεν φαίνεται καλή ιδέα, επειδή λογικά το κόστος της διαμεσολάβησης θα είναι διόλου ευκαταφρόνητο.  

Όπως και να έχουν τα πράγματα, ακόμα και αν κανένα από τα σενάρια που προαναφέραμε δεν έχει πιθανότητες υλοποίησης, θα πρέπει οπωσδήποτε το ζήτημα της πιστοποίησης του αερομεταφερόμενου Exocet στο -5Mk.2 να φτάσει στη φάση της υλοποίησης, όπως και αυτό του MICA NG. Δεν γνωρίζουμε επίσης τι έχει απογίνει με τα δύο ατρακτίδια ELINT/SIGINT τύπου ASTAC που είχε πιστοποιήσει η ΠΑ επάνω στα RF-4E. Συγκεκριμένα σε ορισμένα μόνο αεροπλάνα του τύπου αυτού. Το κόστος του να υλοποιηθεί η ίδια διαδικασία και στα -5Mk.2, είναι αυτό που θα καθορίσει το εάν είναι εφικτό ένα τέτοιο πρόγραμμα ή όχι.

Ο ΑΜ-39 είναι ένα όπλο λοιπόν που οπωσδήποτε πρέπει να παραμείνει στο ελληνικό οπλοστάσιο, από τη στιγμή που υποχρεώνει το Τουρκικό Ναυτικό σε τελείως διαφορετικές επιθετικές τακτικές και σε πολύ πιο συντηρητική παρουσία στο Αιγαίο ή και σε περισσότερο ανοικτές θάλασσες. Το ελικοπτεροφόρο/αποβατικών επιχειρήσεων Anadolu που θα ενταχθεί σε υπηρεσία το αργότερο μέχρι το 2024, είναι μία νέα απειλή για την ελληνική άμυνα η οποία φυσικά δεν πρέπει να μείνει αναπάντητη. Η προμήθεια για τα υποβρύχια Type 214 του ΠΝ και ο αερομεταφερόμενος Exocet είναι το σημαντικότερο συστατικό αυτής της απάντησης. Είναι στην ουσία η δυνατότητα της ελληνικής άμυνας να προσβάλλει με καταστροφικά αποτελέσματα την τουρκική ναυαρχίδα, οπουδήποτε και αν αυτή πλεύσει στην Ανατολική Μεσόγειο.

MICA NG – Μία ακόμα εντελώς νέα φιλοσοφία εμπλοκών BVR

Στον METEOR έχουμε αναφερθεί διεξοδικά. Τόσο επειδή είναι ένα πρόγραμμα με πανευρωπαϊκό χαρακτήρα, όσο και επειδή εισάγει νέα δεδομένα στην εναέρια μάχη πέραν του οπτικού ορίζοντα. Σε δεύτερη φάση, αντίστοιχη αναφορά θεωρούμε ότι πρέπει να γίνει και στον MICA NG (Missile d’Interception et de Combat Aérien Nouvelle Génération), η ανάπτυξη του οποίου αποφασίστηκε πρόσφατα (https://defencereview.gr/xekinise-i-anaptyxi-toy-mica-ng-ypografike-to-symvolaio/) .

Ο λόγος απλός: Εισάγει μία ακόμα νέα φιλοσοφία, με τον ίδιο όμως στόχο. Την αύξηση της πιθανότητας καταστροφικής προσβολής του στόχου (Pk-Probability of Kill), με παράλληλη αύξηση της περιοχής που καλύπτει η ΝΕΖ (No Escape Zone). Πώς εξασφαλίζονται τα δύο αυτά πράγματα… Ο MICA NG θα είναι ο πρώτος πύραυλος αέρος-αέρος στην ιστορία των αερομεταφερόμενων όπλων, ο οποίος θα διαθέτει δύο διαφορετικές κεφαλές εντοπισμού και εγκλωβισμού στόχων. Μία με αισθητήρα υπερύθρων (IR) και μία με ραντάρ AESA… Θα λειτουργούν παράλληλα, ανάλογα με τις συνθήκες. Μετάδοση στοιχείων θέσης και ταχύτητας του στόχου θα υπάρχει και εδώ μέσω Data Link, ενώ ο πύραυλος θα είναι απόλυτα όμοιος με τους σημερινούς MICA ως προς τις διαστάσεις και το κέντρο βάρους. Επίσης θα μπορεί να αναρτηθεί είτε σε ράγα εκτόξευσης είτε σε φορέα από τον οποίο θα εκτινάσσεται πριν τεθεί σε λειτουργία ο κινητήρας του. Ο οποίος θα είναι επίσης νέας τεχνολογίας πυραυλοκινητήρας, στερεών καυσίμων διπλού παλμού με χαμηλότερη κατανάλωση, προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα πτήσης σε μεγαλύτερες αποστάσεις και ελιγμών στην τερματική φάση της πρόσκτησης του στόχου. Η ποσότητα του στερεού καυσίμου θα είναι επίσης αυξημένη λόγω του ότι τα ηλεκτρονικά και οι αισθητήρες (Matrix IR και AESA radar) του πυραύλου θα καταλαμβάνουν μικρότερο χώρο. Τέλος, κάθε MICA NG θα είναι εξοπλισμένο με αριθμό αισθητήρων που θα παρακολουθούν την κατάσταση του όπλου, μειώνοντας έτσι δραματικά τις ανάγκες περιοδικών επιθεωρήσεων και συντήρησής του. Βάσει της σύμβασης που έχει υπογραφεί, θα κατασκευαστούν 567 πύραυλοι MICA NG που θα παραδοθούν στη Γαλλική Αεροπορία και το Ναυτικό από τις αρχές του 2026.

Ο –πάντα καταλυτικός- ρόλος των όπλων μακρού πλήγματος

Η σημασία ένταξης τέτοιων όπλων σε υπηρεσία στο οπλοστάσιο αεροπορικών δυνάμεων, όπως η Πολεμική Αεροπορία, είναι ζωτικής σημασίας για την επικράτηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων γενικά σε μία σύρραξη. Πέρα από τη μεγάλη ισχύ της πολεμικής τους κεφαλής, τη μεγάλη ακρίβεια προσβολής ακόμη και καλά προστατευμένων στόχων, τη μεγάλη απόσταση που διανύουν πετώντας σε μικρό ύψος ακολουθώντας την εδαφική διαμόρφωση και βέβαια τη μεγάλη ψυχολογική τους επίδραση στον αντίπαλο μέσω του κορεσμού της αντιαεροπορικής άμυνας του, έχουν και άλλο ένα σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα. Η φιλοσοφία fire and forget, βάσει της οποίας λειτουργούν αποδεσμεύει τα μαχητικά-φορείς αμέσως μετά την άφεσή τους. Ένα Mirage 2000-5Mk.2 επί παραδείγματι, που πετά πάνω από το κεντρικό Αιγαίο, με το που θα εξαπολύσει το SCALP-EG που μεταφέρει, μετατρέπεται σε πλατφόρμα αέρος-αέρος με έξι πυραύλους MIC EM/IR.

Ισχύει εδώ ότι ισχύει και για τον αντιπλοϊκό ΑΜ-39 Exocet. Η ελληνική πλευρά σε περίπτωση που κατορθώσει να προμηθευτεί είτε τα Mirage 2000-5EDA/DDA του Κατάρ, είτε -5F από τη Γαλλία (για τα -9 των ΗΑΕ μάλλον θα πρέπει να το ξεχάσουμε οριστικά), θα πρέπει να μπει στη διαδικασία και το έξοδο να πιστοποιήσει το SCALP-EG και στα μαχητικά αυτά.

Στην πολύ πιθανή περίπτωση που κάτι τέτοιο (η αγορά μεταχειρισμένων -5) δεν καταστεί δυνατό, θα πρέπει να στραφούμε στην αναζήτηση όπλων που είναι πιστοποιημένα στο F-16. To γερμανικό Taurus KEPD 350 που είναι μία εναλλακτική ανάλογων δυνατοτήτων με το SCALP-EG θα μπορούσε φυσικά να εξεταστεί ως λύση –και μάλιστα ιδανική- με μόνη ένσταση το κόστος και τα τεχνικά ρίσκα της πιστοποίησης. Δεδομένου όμως ότι το συγκεκριμένο όπλο έχει πιστοποιηθεί στο F-15K της Αεροπορίας της Νοτίου Κορέας,, θεωρούμε ότι κάτι αντίστοιχο ως διαδικασία ή πρόγραμμα μπορεί να υλοποιηθεί και για τα ελληνικά F-16. Και όχι μόνο για τα F-16V…

Οικονομικότερες αλλά εξίσου αποδοτικές εναλλακτικές…

Παράλληλα και στο πλαίσιο της αναζήτησης οικονομικότερων λύσεων, το μικρότερης ακτίνας (250 χιλιόμετρα με βάση τον κατασκευαστή) Delilah της ισραηλινής ΙΜΙ, που μπορεί να λειτουργήσει ως αντιπλοϊκό όπλο, ή εναντίον επίγειων στόχων, δεδομένου ότι μπορεί να πλήξει σταθερούς ή κινούμενους στόχους. Το μικρότερο μέγεθος και βάρος του επιτρέπουν τη μεταφορά δύο όπλων από το F-16, γεγονός καταλυτικό για την ταυτόχρονη προσβολή μεγάλου αριθμού στόχων με παράλληλο κορεσμό της εχθρικής αεράμυνας. Πρόκειται για ιδανικό όπλο για το σκοπό αυτό καθώς με βάση τα στοιχεία του κατασκευαστή, είναι το μοναδικό stand off όπλο στον κόσμο που προσφέρει δυνατότητα loitering timew, παράλληλα με τη δυνατότητα επιλογής στόχου από το πλήρωμα του αεροσκάφους-φορέα, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η επίθεσή του. Με άλλα λόγια μπορεί να παραμείνει σε μία περιοχή μέχρι να εντοπιστεί είτε ο συγκεκριμένος προεπιλεγμένος στόχος, είτε κάποιος στόχος ευκαιρίας… Βέβαια η τελευταία επιλογή καταργεί το πλεονέκτημα fire and forget, που όμως παραμένει πάντα ως δυνατότητα.

Δεν γνωρίζουμε αν η ισραηλινή πλευρά θα αποδέσμευε το Delilah στην Ελλάδα. Το θεωρούμε πολύ πιθανό λόγω του καθαρά τακτικού χαρακτήρα του όπλου. Με βάρος 187 μόλις κιλών (καμία σχέση με τα βάρους 1300 και 1400 κιλών SCALP-EG και KEPD 350 αντίστοιχα) και μήκος 2,71 μέτρων, φέρει πολεμική κεφαλή βάρους 30 κιλών. Η μέγιστη ταχύτητα πλεύσης του είναι 0,7 Mach σε ευθεία και οριζόντια πτήση και 0,85 Mach σε βύθιση, ενώ το σύστημα καθοδήγησής του που αποτελεί συνδυασμό GPS/INS με κάμερα ημέρας και αισθητήρα υπερύθρων (CCD/IIR) για την τελική φάση εντοπισμού και εγκλωβισμού του στόχου, εξασφαλίζει ακρίβεια προσβολής (CEP-Circular Error Probable) της τάξης του ενός μέτρου!