Η εν όρμω επίσκεψη μας στη γαλλική φρεγάτα «D653 Languedoc» ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Κι αυτό γιατί η παρουσία μας σε πλοία ξένων χωρών είναι κάτι που συμβαίνει αρκετά σπάνια. Το πλοίο του Γαλλικού Ναυτικού ήταν ελλιμενισμένο στην αποβάθρα Ε11 «Θεμιστοκλής» εκεί όπου ελλιμενίζονται τα κρουαζιερόπλοιά στο λιμάνι του Πειραιά. Ήταν η δεύτερη φορά που βρεθήκαμε εν πλω σε γαλλικό πλοίο. Η πρώτη ήταν τον Σεπτέμβριο του 2018 όταν επισκεφθήκαμε στα γαλλικά ναυπηγεία της Naval Group στην Λοριάν την υπό ναυπήγηση φρεγάτα Normandie. Το πρώτο συμπέρασμα που εξάγει ο οποιασδήποτε βλέπει το πλοίο είναι πως πρόκειται για μια πολύ εντυπωσιακή ναυπήγηση απόρροια του εκτοπίσματος των 6.000 τόνων.
Υπάρχει και σχετικό βίντεο με τις δηλώσεις του Γάλλου κυβερνήτη:
Η επίσκεψη των εκπροσώπων του Τύπου διοργανώθηκε από τη γαλλική πρεσβεία σε συνεργασία με τη Naval Group και αποτέλεσε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για αναθέρμανση των ελληνογαλλικών σχέσεων με επίκεντρο τους ναυτικούς εξοπλισμούς. Πρόθεση της Naval Group είναι η δυναμική παρουσία στην Ελλάδα και στόχος της να διεκδικήσει πολλαπλά προγράμματα για το Π.Ν όπως ο εκσυγχρονισμός των ΜΕΚΟ 200ΗΝ, οι νέες τορπίλες και οι φρεγάτες Belharra. Σε δεύτερο χρόνο η αντικατάσταση των «209» με τα Scorpene και των ΤΠΚ. Κάτι το οποίο έχει επανέλθει δυναμικά στο τομέα των ναυτικών εξοπλισμών είναι η περίπτωση της μίξης μεταξύ φρεγατών Belhara και Gowind ώστε να ανανεωθεί ο στόλος των φρεγατών τύπου «S» κλάσης «ΕΛΛΗ».
Υπενθυμίζεται πως τα γαλλικά πλοία D650 Aquitaine και D653 Languedoc είχαν προταθεί στο Π.Ν ως ενδιάμεση λύση με καθεστώς ενοικίασης ως την έλευση των κορυφαίων φρεγατών Belharra ενώ είχε εξεταστεί και η περίπτωση να κρατούσαμε αυτά τα δύο πλοία εντάσσοντας τα στη δύναμη του Π.Ν. Λόγω κόστους απορρίφθηκε η παραπάνω πρόταση.
Η φρεγάτα «D653 Languedoc» ναυπηγήθηκε το 2014 και εντάχθηκε επιχειρησιακά το 2016. Εκ τότε συμμετείχε σε επιχειρησιακές αποστολές με το Ναυτικό της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο ενώ ιδιαίτερα κομβική ήταν η συμμετοχή της στα χειρουργικά χτυπήματα με βλήματα Scalp Naval στη Συρία. Ιδιαίτερα επεξηγηματικές υπήρξαν οι λεπτομέρειες σχετικά με τη στοχοποίηση που προ της εκτόξευσης των βλημάτων. Προηγήθηκε η δράση των ομάδων ειδικών επιχειρήσεων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών, δορυφόρων και τέλος των αεροσκαφών Rafale που φώτισαν τους στόχους ώστε να γίνουν οι βολές από τους Scalp Naval. Τα παραπάνω είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη δική μας περίπτωση και τα μέσα στοχοποίησης και συλλογής πληροφοριών που διαθέτουμε.
Ρωτήσαμε τους Γάλλους αξιωματικούς κατά πόσο ισχύουν τα σενάρια περί αστοχίας των γαλλικών πυραύλων Scalp Naval (κυκλοφόρησαν ορισμένα δημοσιεύματα) οι οποίοι υπήρξαν κατηγορηματικοί λέγοντας πως τα Scalp Naval είχαν απόλυτη επιτυχία σε συνδυασμό με τις άριστες δυνατότητες κατάδειξης στόχων που διαθέτουν οι Γαλλικές Ένοπλες Δυνάμεις. Γενικά από τη διαμόρφωση των FREMM μπορεί κανείς εύκολα να αντιληφθεί πως έχει πολύ σημαντικές δυνατότητες προβολής ισχύος στη ξηρά με 16 βλήματα Scalp Naval ενώ ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ανθυποβρυχιακές ικανότητες των πλοίων. Σε δεύτερο ρόλο έρχεται η αεράμυνα περιοχής αφού τα 16 Aster 15 έχουν περιορισμένες επιδόσεις από πλευράς εμβέλειας εμπλοκής στόχων. Σύμφωνα όμως με το γαλλικό ναυτικό δόγμα πλοία αεράμυνας περιοχής αναλαμβάνουν οι δύο Horizon και όχι οι Fremm. Αυτό όμως όπως μας είπανε θα αλλάξει με την είσοδο των Belharra και του εξαιρετικού συνδυασμού Aster/ Sea Fire 500 ενώ και η προοπτική των FREMM με ASTER 30 θα ενισχύσει καθοριστικά αυτή τη παράμετρο ναυτικών επιχειρήσεων.
Ο κυβερνήτης του πλοίου αναφέρθηκε με τα καλύτερα λόγια στο ραντάρ του πλοίου. Πρόκειται για το ραντάρ HERAKLES. Η πιο σημαντική διευκρίνηση είναι πως το ραντάρ μπορεί να εμπλέκει ταυτοχρόνως 16 στόχους. Πρόκειται για ένα 3D ραντάρ κατηγορίας PESA στην E/F band με δυνατότητες έρευνας και αποκάλυψης στόχων σε μέγιστη απόσταση 400 χιλιομέτρων και 80 χιλιομέτρων για στόχους επιφανείας. Αναλυτική τεχνική περιγραφή παρακάτω.
Ένα ακόμα θέμα το οποίο συζητήσαμε με τον Γάλλο κυβερνήτη είναι η έλλειψη CIWS κατηγορίας όπως το Phalanx στο πλοίο. Η απάντηση του Γάλλου κυβερνήτη είναι διαφωτιστική: η εγγύς άμυνα του πλοίου περιλαμβάνει το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και το πυροβόλο ως έσχατη γραμμή ανάσχεσης εχθρικών βλημάτων. Όπως φαίνεται η γαλλική σχεδίαση δίνει μεγάλη έμφαση στο σκέλος της σουίτας αυτοπροστασίας και λιγότερο στην ύπαρξη CIWS. Θυμίζουμε πως η ελληνική διαμόρφωση περιλάμβανε εκατέρωθεν του ελικοδρόμιου και 24 βλήματα MICA ως απάντηση στην έλλειψη CIWS επιπλέον των 32 βλημάτων συνδυασμού ASTER 15/30 και Scalp Naval. Πρωταρχική ανάγκη όμως είναι η αεράμυνα περιοχής και δευτερευόντως η προσβολή στόχων βαθιά στη τουρκική ενδοχώρα.
Για τη μικρή ταχύτητα του πλοίου που είναι 27 κόμβοι και είχε απασχολήσει έντονα το Π.Ν ο Γάλλος κυβερνήτης μας διευκρινίζει πως η ταχύτητα έπαιζε καταλυτικό ρόλο στα παλαιότερα χρόνια όταν τα πλοία δεν διέθεταν ολοκληρωμένα συστήματα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου ικανά να παραπλανούν και να αντιμετωπίζουν τις εχθρικές επιθέσεις από τορπίλες αναγκάζοντας τα να πραγματοποιούν ελιγμούς και μανούβρες αποφυγής.
Σήμερα το Γαλλικό Ναυτικό διαθέτει επτά φρεγάτες FREMM εκ των οποίων οι πέντε έχουν ήδη ενταχθεί επιχειρησιακά ενώ οι άλλες δύο βρίσκονται σε καθεστώς δοκιμών. Χθες καθελκύστηκε η φρεγάτα Alsace η έκτη κατά σειρά από το πρόγραμμα των οκτώ πλοίων ενώ εκκρεμεί το όγδοο πλοίο που θα παραδοθεί το 2022. Οι τελευταίες δύο θα διαθέτουν ενισχυμένες δυνατότητες αεράμυνας περιοχής με βλήματα ASTER 30.
Όπως μας είπε ο κυβερνήτης της Languedoc όλα τα πλοία θα λάβουν βλήματα Aster 30 ώστε να ενισχυθεί καθοριστικά η δυνατότητα αεράμυνας περιοχής, αποστολή που με τα υφιστάμενα δεδομένα λαμβάνει χώρα από τις Horizon και ειδικότερα τα δύο πλοία Forbin (D620) και Chevalier Paul (D621). Το πλοίο Jean Bart (D615) κλάσης Cassard αναμένεται να αποσυρθεί σύντομα όπως και τα δύο πλοία La Motte Picquet (D645) και Latouche-Tréville (D646) της κλάσης Georges Leygues. Όλα τα παραπάνω θα αντικατασταθούν από τις νέες FREMM. Η περίπτωση των Cassard είχε απασχολήσει και το Π.Ν όμως απορρίφθηκαν λόγω παλαιότητας παρά την δυνατότητα να βάλουν SM-1 παρέχοντας ικανότητα αεράμυνας περιοχής. Όμως όπως μας επιβεβαίωσαν οι Γάλλοι αξιωματικοί με τους οποίους και συνομιλήσαμε η υποστήριξη του πυραύλου SM-1 καθίσταται προβληματική λόγω παλαιότητας. Και αυτό το στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την περίπτωση των δύο μεταχειρισμένων πλοίων κλάσης Adelaide από το Ναυτικό της Αυστραλίας.
Είναι γεγονός πως η γαλλική πλευρά καταβάλει σοβαρές προσπάθειες να εντάξει το Π.Ν στο πρόγραμμα FTI των φρεγατών Belhara. Οι πιέσεις των Γάλλων έγκειται στο γεγονός πως επιθυμούν η ελληνική πλευρά να υπογράψει για τη προμήθεια αρχικώς δύο πλοίων που επρόκειτο να ναυπηγηθούν στη Γαλλία. Αναφορικά με το χρηματοδοτικό σκέλος τα υφιστάμενα δεδομένα σχετίζονται με την εκταμίευση ενός μικρού ποσού της τάξης των 150 με 200 εκατομμυρίων ευρώ ώστε το Π.Ν να μπει στο πρόγραμμα των FTI και να υπάρξει κάποιο μακροσκελές χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής. Μεγάλο πρόβλημα εκτός του χρηματοδοτικού είναι τα ναυπηγεία αφού Σκαραμαγκάς και Ελευσίνα βρίσκονται σε πολύ προβληματικό επίπεδο. Εάν τελικά αποφασιστεί η προμήθεια των Behharra η καλύτερη λύση είναι η ναυπήγηση των δύο πλοίων στη Γαλλία ώστε να παραδοθούν έγκαιρα στο Π.Ν δίχως καθυστερήσεις. Και γράφουμε καθυστερήσεις καθώς μια σημαντική ενημέρωση για την 6η και 7η ΤΠΚ αναφέρει χρονοδιάγραμμα παραδόσεων το 2020 και 2021 αντιστοίχως. Ήδη τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές τεχνικό προσωπικό της ΜBDA βρίσκεται στα ναυπηγεία ώστε να πραγματοποιήσει τη διασύνδεση βλημάτων επιφανείας με το τακτικό σύστημα του πλοίου.
Εδώ όμως έρχεται το ερώτημα «τι είδους διαμόρφωση από πλευράς εξοπλισμού θα έχουν τα πλοία»; Κι αυτό γιατί το Γαλλικό Ναυτικό επιθυμεί πλοία με μόλις 16 πυραύλους ενώ το Π.Ν θέλει 32 εκ των οποίων 8 Scalp Naval και 24 ASTER (12 ASTER 30 και 12 ASTER 30) ή 32 ASTER με ισάριθμο επιμερισμό μεταξύ ASTER 30 και ASTER 30. Από πλευράς ραντάρ και λοιπών αισθητήρων αμφότερα τα πλοία θα είναι ίδια οπότε ισχύει ότι είχαμε γράψει στο παρακάτω μας άρθρο:
Παράλληλα, οι διεργασίες στη γαλλική πρωτεύουσα περιλαμβάνουν το λεγόμενο γαλλικό μοντέλο των FMS ώστε να αρθούν τα όποια ελληνικά χρηματοδοτικά προβλήματα. Υπάρχει έντονη κινητικότητα ώστε να βρεθεί η χρυσή τομή αλλά ακόμα δεν υπάρχει κάτι το συγκεκριμένο.
Η γαλλική φρεγάτα «D653 Languedoc» συμμετέχει στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας εκπροσωπώντας τα γαλλικά συμφέροντα. Επιχειρούσε από κοινού με το γαλλικό αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Σε κάθε περίπτωση η έλευση της φρεγάτας «D653 Languedoc» δεν έχει μόνον συμβολικό χαρακτήρα. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Γάλλος ακόλουθος άμυνας συμβολίζει την αναγέννηση των ελληνογαλλικών σχέσεων τον τομέα της άμυνας και ιδιαίτερα στον τομέα του Π.Ν.
Το πρόγραμμα των φρεγατών FREMM
Η πρώτη εξαγωγική επιτυχία της FREMM ήρθε στις 24 Οκτωβρίου του 2007, όταν το Μαρόκο ανακοίνωσε ότι προτίθεται να προμηθευτεί μια φρεγάτα του τύπου. Το μήκος των πλοίων είναι 137 μέτρα, το πλάτος τους 19 μέτρα, το βύθισμά τους πέντε μέτρα, ενώ το μέγιστο εκτόπισμά τους ανέρχεται στους 5.800 τόνους. Οι απαιτήσεις επάνδρωσής τους είναι ιδιαίτερα μικρές και δεν ξεπερνούν τα 108 άτομα (αξιωματικοί και ναύτες). Η σχεδίαση των φρεγατών FREMM βασίζεται στις αρχές της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας, της ευκολίας στη συντήρηση και της εύκολης μελλοντικής αναβάθμισης (ανοιχτή αρχιτεκτονική). Η υπερκατασκευή διαθέτει επαρκείς χώρους, κατανεμημένους έτσι ώστε να διευκολύνεται το πλήρωμα και να επιταχύνονται οι διαδικασίες, ενώ στην πρύμνη υπάρχει μπάρα για τη φόρτωση και την εκφόρτωση υλικών.
Η Thales είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη και την κατασκευή των συστημάτων επιτήρησης και επικοινωνιών των γαλλικών φρεγατών. Συγκεκριμένα, η εταιρία έχει αναπτύξει το υπέρυθρο σύστημα έρευνας και ιχνήλασης στόχου, καθώς και το τρισδιάστατο σύστημα επιτήρησης και ελέγχου πυρός τύπου Herakles 3D και επιτυγχάνει βεληνεκές της τάξεως των 400 km κατά εναέριων στόχων και 80 km κατά στόχων επιφανείας.
Το σύστημα διοίκησης και ελέγχου των γαλλικών φρεγατών έχει αναπτυχθεί από την πρώην DCNS σε συνεργασία με την Thales και βασίζεται σε ένα ταχύτατο δίκτυο συλλογής, επεξεργασίας και διαβίβασης δεδομένων, η αρχιτεκτονική δομή του οποίου επιτρέπει την εύκολη ενσωμάτωση διαφορετικών οπλικών συστημάτων. Ο βασικός εξοπλισμός επικοινωνιών του πλοίου βασίζεται στα συστήματα ζεύξης δεδομένων Link-11/-16/-22 και στο σύστημα JSAT (σύστημα ζεύξης τακτικών δεδομένων). Το δίκτυο των εσωτερικών επικοινωνιών περιλαμβάνει συστήματα ενσύρματης και ασύρματης τηλεφωνίας, κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, πρόσβαση στο διαδίκτυο κ.ά. Πρόκειται για το τακτικό σύστημα μάχης SETIS. Προτείνεται και για τον εκσυγχρονισμό των ελληνικών ΜΕΚΟ 2ΟΟΗΝ.
Για την προσβολή στόχων πλην εναερίων, οι γαλλικές FREMM εξοπλίζονται με τορπίλες τύπου MU-90 Impact και με βλήματα τύπου MM-40 Exocet Block.III. Οι τορπίλες MU-90 Impact ανήκουν στο διαμέτρημα των 324mm. Έχουν μήκος 2,85 μέτρα και βάρος 304 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνουν κυμαίνεται από τους 29 κόμβους την ώρα (54 km/h) έως τους 50 κόμβους την ώρα (93 km). Ανάλογο της μέγιστης ταχύτητας είναι και το μέγιστο βεληνεκές. Με ταχύτητα 29 κόμβους την ώρα, το μέγιστο βεληνεκές είναι της τάξεως των 25 km, ενώ με ταχύτητα 50 κόμβους την ώρα το μέγιστο βεληνεκές περιορίζεται στα 10 km. Η τορπίλη μπορεί να επιχειρεί σε μέγιστο βάθος έως και 1.000 μέτρων και σε ελάχιστο βάθος 25 μέτρων.
Το βλήμα MM-40 Exocet Block.III είναι εξέλιξη του πολύ γνωστού, και στην Ελλάδα, βλήματος MM-40 Exocet Block.II. Σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις, το MM-40 Exocet Block.III διαθέτει βελτιωμένο σύστημα πλοήγησης, επιτυγχάνει αυξημένο βεληνεκές (180 km από τα 70 km της προηγούμενης έκδοσης) και έχει ικανότητα προσβολής στόχων σε παράκτιο περιβάλλον. Επίσης ενσωματώνει τέσσερις αεραγωγούς για την παροχή επαρκούς όγκου αέρα κατά τη διάρκεια ελιγμών σε υψηλές φορτίσεις (G). Φέρει κινητήρα στερεού καυσίμου και έχει συνολικό βάρος 670 κιλά, εκ των οποίων τα 165 κιλά είναι η πολεμική κεφαλή. Το μήκος του βλήματος είναι 4,7 μέτρα, η διάμετρός του 348mm, ενώ το άνοιγμα των πτερυγίων του είναι 1,1 μέτρα.
Η αντιαεροπορική άμυνα των φρεγατών FREMM βασίζεται στο συνδυασμό βλημάτων μικρού-μέσου βεληνεκούς τύπου Aster-15 και βλημάτων μεγάλου βεληνεκούς τύπου Aster-30. Το βλήμα Aster-15 έχει σχεδιαστεί για να αναχαιτίζει υποηχητικούς και υπερηχητικούς στόχους σε μικρά και μεσαία βεληνεκή. Το ελάχιστο βεληνεκές του είναι 1,7 km και το μέγιστο είναι 30 km. Το μήκος του βλήματος είναι 4,2 μέτρα, η διάμετρός του 180mm και το βάρος του 310 κιλά. Το βλήμα Aster-30 έχει ελάχιστο βεληνεκές 3 km και μέγιστο 180 km. Το βάρος του Aster-30 είναι 510 κιλά.
Για την προσβολή στόχων εδάφους έχει επιλεγεί το βλήμα SCALP-Naval, το οποίο και αποτελεί εξέλιξη του γνωστού βλήματος αέρος-εδάφους τύπου SCALP-EG/Storm Shadow, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία από την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ). Τον Ιανουάριο του 2007, η κατασκευάστρια εταιρία MBDA απέσπασε συμβόλαιο για την κατασκευή 50 βλημάτων του τύπου. Το βλήμα θα εκτοξεύεται από το σύστημα Sylver A-70 και θα χρησιμοποιεί σύστημα αδρανειακής πλοήγησης και ηλεκτροπτικό σύστημα ταυτοποίησης εδάφους κατά την τερματική φάση της πτήσης. Το μέγιστο βεληνεκές των SCALP-Naval θα είναι της τάξεως των 1.000 km.
Ο εξοπλισμός μάχης των FREMM συμπληρώνεται από ένα πυροβόλο τύπου ΟΤΟ Breda των 76mm με κάννη μήκους 62 διαμετρημάτων (έκδοση Super Rapido) και τέσσερα πολυβόλα διαμετρήματος 12,7mm. Το συνολικό βάρος της έκδοσης Super Rapido είναι 12.340 κιλά. Το σύστημα μπορεί να περιστραφεί σε όλο το τόξο των 360ο με μέγιστη ταχύτητα τις 60ο το δευτερόλεπτο. Στην κατακόρυφο, το πυροβόλο μπορεί να ανυψωθεί σε τόξο από +15ο έως +85ο με μέγιστο ρυθμό κίνησης τις 35ο το δευτερόλεπτο. Ο μέγιστος ρυθμός βολής του πυροβόλου είναι 120 βλήματα το λεπτό (η αναχορηγία του είναι 80 βλήματα έτοιμα προς βολή). Το μέγιστο βεληνεκές που επιτυγχάνει το πυροβόλο είναι τα 18.400 μέτρα (με τη χρήση βλημάτων υψηλής εκρηκτικότητας και με γωνία βολής τις 45ο), αν και το δραστικό βεληνεκές του περιορίζεται στα 8.000 μέτρα.
Ως σύστημα αυτοπροστασίας έχει επιλεγεί το NGDS της SAGEM, νυν Safran. Περιλαμβάνει αντίμετρα κατά επερχόμενων τορπιλών, ισχυρούς παρεμβολείς κατά επερχόμενων βλημάτων επιφανείας, ψευδοστόχους και διανομείς αναλώσιμων προς παραπλάνηση των εχθρικών απειλών. Πρόκειται για ένα κορυφαίο σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου που έχει απασχολήσει και το Π.Ν ως πρόταση για τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ.
Το ελικοδρόμιο του πλοίου έχει εμβαδόν 520 τετραγωνικά μέτρα για την υποδοχή ενός ανθυποβρυχιακού ελικοπτέρου βάρους δέκα τόνων και/ή ενός μη επανδρωμένου εναέριου οχήματος. Το σύστημα πρόωσης τόσο των γαλλικών, όσο και των ιταλικών φρεγατών βασίζεται στους αεροστρόβιλους κινητήρες τύπου LM-2500+ συνολικής ισχύος 42.895 ίππων. Η μέγιστη ταχύτητα των πλοίων είναι της τάξεως των 27 κόμβων την ώρα (50 km/h), ενώ η ταχύτητα πλεύσης είναι 15 κόμβοι την ώρα (28 km/h). Με ταχύτητα τους 15 κόμβους την ώρα, η μέγιστη εμβέλεια της φρεγάτας είναι τα 6.000 ναυτικά μίλια (11.112 km).
