Τα Ελληνικά Erieye EMB-145 AEW&C ή πιο γνωστά ως ΑΣΕΠΕ (Αεροφερόμενο Σύστημα Εγκαίρου Προειδοποίησης και Ελέγχου) συγκαταλέγονται στα πλέον πολύτιμα και στρατηγικά οπλικά συστήματα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Οι δυνατότητες τους είναι γνωστές και αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης του Oruc Reis τόσο κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου όσο και τον Αύγουστο τα ΑΣΕΠΕ της 380 Μοίρας «Ουρανός» έδρασαν καταλυτικά προσφέροντας υπέρ πολύτιμες πληροφορίες για τη σύνθεση διάταξη του τουρκικού στόλου, τις κινήσεις της τουρκικής αεροπορίας δίνοντας πλήρη και ακριβή εικόνα στο ΓΕΕΘΑ, στο Αρχηγείο Στόλου και στο ΑΤΑ.
Δυστυχώς, ακούμε για εξαγγελίες εξοπλιστικών προγραμμάτων που αφορούν το ΠΝ και τη ΠΑ αλλά τα ΑΣΕΠΕ απουσιάζουν από τον προγραμματισμό ακόμα και στο μείζον ζήτημα που είναι η υπογραφή σύμβασης τεχνικής υποστήριξης (Follow On Support). Σήμερα, παρά το γεγονός πως τα ΑΣΕΠΕ έχουν επιδείξει άριστη αξιοπιστία ως υλικό με ελάχιστες βλάβες ταλανίζονται από οριακές διαθεσιμότητες.
Ο λόγος που συμβαίνει αυτός προφανής. Δεν έχει υπογραφεί η παραμικρή σύμβαση τεχνικής υποστήριξης (Follow On Support). Το θέμα αποτέλεσε αντικείμενο ενδιαφέροντος οπότε συλλέξαμε στοιχεία και σας τα παρουσιάζουμε με την ελπίδα και τη πεποίθηση πως θα υπάρξει θετική εξέλιξη.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, το κόστος των ανταλλακτικών σε ετήσια βάση γι’ αυτά τα τέσσερα υπέρ πολύτιμα αεροσκάφη είναι μόλις 20 εκατομμύρια ευρώ. Το κόστος της υπογραφής σύμβασης τεχνικής υποστήριξης (Follow On Support) είναι μόλις 80 εκατομμύρια ευρώ για τέσσερα χρόνια με διασφαλισμένες διαθεσιμότητες τριών εκ των τεσσάρων αεροσκαφών όπως αναφέρουν μηχανικοί της ΠΑ στον γράφοντα.
Συζητάμε για εξοπλιστικά δισεκατομμυρίων αλλά λησμονούμε τα βασικά. Την άριστη αξιοποίηση του υφιστάμενου υλικού απόρροια ελλιπούς μέριμνας για συμβάσεις τεχνικής υποστήριξης.
Η αξία των ελληνικών ΑΣΕΠΕ είναι κάτι παραπάνω από γνωστή και δεδομένη. Εκτός φυσικά της Follow On Support των αεροσκαφών απαραίτητο είναι η ΠΑ να προχωρήσει και στον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών με επίκεντρο το ραντάρ AESA των ΑΣΕΠΕ τύπου PS-890.
Ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών ΑΣΕΠΕ της 380 Μοίρας «Ουρανός» θα αύξανε κατακόρυφα τις δυνατότητες των ιπτάμενων ραντάρ της ΠΑ στους εξής άξονες:
Βελτίωση του ραντάρ του αεροσκάφους με 30% μεγαλύτερη εμβέλεια αποκάλυψης στόχων, εντοπισμό στόχων επιφανείας όπως μικρές λέμβους και φυσικά εύρεση στόχων χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (RCS). Ήδη το ραντάρ του αεροσκάφους προσφέρει πολλά δίνοντας εικόνα στα πλοία του ΠΝ με Link 11.
To νέο σουηδικό ραντάρ είναι ικανό να εντοπίζει στόχους χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους όπως είναι τα F-35 Lightning II ή τα τουρκικά UAV. Και εξηγούμαστε: Ως φερόμενα σε ιπτάμενες πλατφόρμες αμφότερα το Erieye και GlobalEye έχουν τη δυνατότητα σάρωσης μιας συγκεκριμένης περιοχής ή ενός σημείου υπό διαφορετικές γωνίες και διοπτεύσεις. Επίσης, ως συστήματα παρέχουν τη δυνατότητα εντοπισμού στόχων σε διαφορετικές αποστάσεις μέσω της αυξομείωσης της ισχύος εκπομπής τους και της διαφοροποίησης της συχνότητας του εκπεμπόμενου σήματος. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ότι το F-35, όπως και κάθε σχεδίαση χαμηλής παρατηρησιμότητας (Stealth), παρουσιάζουν μεγαλύτερο ηλεκτρομαγνητικό ίχνος πλευρικά και στο τόξο των 180 μοιρών πίσω από το αεροσκάφος σε σχέση με τη μετωπική τους επιφάνεια, καθιστούν τα ιπτάμενα ραντάρ πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος όχι μόνο για τη ΠΑ αλλά γενικά για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Το EriEye (ραντάρ PS-890) επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές 450 χιλιόμετρα πάνω από ξηρά ή θάλασσα ή 350 χιλιόμετρα εάν ο στόχος έχει της διαστάσεις μαχητικού αεροσκάφους.
Επίσης, στο πακέτο εκσυγχρονισμού των ελληνικών ΑΣΕΠΕ συμπεριλαμβάνεται το τακτικό σύστημα αποστολής καθώς και η βελτίωση της επιβιωσιμότητας των αεροσκαφών με τη προσθήκη εξωτερικών pod με παρεμβολείς στα πλαίσια αναβάθμισης των ικανοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου των αεροσκαφών.
Προσωπική μας εκτίμηση είναι πως θα πρέπει να εξεταστεί (σαν δεύτερη επιλογή) εκτός του εκσυγχρονισμού εάν η ΠΑ θα μπορούσε να παραχωρήσει στη Saab τα ελληνικά EMB-145H και να προμηθευτεί τον ίδιο αριθμό GlobalEye. Αυτό αποτελεί αντικείμενο διερευνητικών επαφών και διαπραγματεύσεων.
Επίσης, μια άλλη προοπτική για τη ΠΑ είναι η ανταλλαγή των Erieye με GlobalEye. Οι πληροφορίες μας λένε πως η Σουηδική εταιρεία δεν θα ήταν αρνητική σε ένα τέτοιο σενάριο.
Εάν σήμερα τα ΑΣΕΠΕ Erieye προσφέρουν στρατηγικές υπηρεσίες και αποστολές τότε με τα GlobalEye η ΠΑ θα αποκτούσε πρωτοφανή ποιοτική αναβάθμιση αεροπορικής ισχύος.
Η περίπτωση των ΗΑΕ είναι αξιοσημείωτη. Τα ΗΑΕ ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν άμεσα στην προμήθεια δύο ακόμα αεροσκαφών επιτήρησης GlobalEye, καθώς και τριών αεροσκαφών εναέριου ανεφοδιασμού A330 MRTT (Multi Role Tanker Transport). Υπενθυμίζουμε ότι το Νοέμβριο του 2015 τα ΗΑΕ υπέγραψαν συμβόλαιο ύψους $ 1,27 δισεκατομμυρίων για την προμήθεια τριών) GlobalEye επί αεροσκάφους Global-6000 της Bombardier ($ 423 εκατομμύρια ανά αεροσκάφος). Καρδιά του συστήματος GlobalEye είναι το ραντάρ EriEye ER (Extended Range), εξέλιξη του EriEye.
Το GrobalEye ενσωματώνει ραντάρ AESA που λειτουργεί στην ζώνη συχνοτήτων S και είναι τεχνολογίας στοιχείων νιτριδίου του γαλλίου (GaN). Η εμβέλεια αποκάλυψης στόχων επιπέδου F-16 είναι πάνω από τα 450 χιλιόμετρα. Παράλληλα, διατηρεί την ικανότητα να έχει εικόνα επιφανείας εντοπίζοντας ακόμα και μικρές λέμβους στην επιφάνεια της θάλασσας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το GlobalEye λειτουργεί με κάλυψη 360ο όπως συμβαίνει και με τα τουρκικά ιπτάμενα ραντάρ. Αλλά δεν είναι μόνο το εμφανές όφελος, σε επίπεδο έγκαιρης προειδοποίησης. Το GlobalEye λειτουργεί και ως σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, ικανό αντίδοτο στο τουρκικό πρόγραμμα προμήθειας τεσσάρων αεροσκαφών ηλεκτρονικών παρεμβολών, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη.
Συνοψίζοντας, η ΠΑ πρέπει να κινηθεί σε δύο άξονες:
Αρχικά, την άμεση υπογραφή σύμβασης FOS για τα ΑΣΕΠΕ. Το κόστος είναι 80 εκατομμύρια ευρώ για τέσσερα χρόνια.
Δεύτερον, να εξετάσει και να διαπραγματευτεί την ανταλλαγή των Erieye με GlobalEye ή μια άλλη περίπτωση τον εκσυγχρονισμό των Erieye καθώς και την απόκτηση δύο GlobalEye.
Πλατφόρμες όπως οι παραπάνω συνιστούν στρατηγικά συστήματα αναγκαία και απαραίτητα για την ελληνική αποτροπή. Αποτελούν, επιπροσθέτως επιλογές που καλύπτουν τη πάγια και διαρκή απαίτηση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων για κάλυψη της Ανατολικής Μεσογείου και ικανότητα διεξαγωγής αεροπορικών επιχειρήσεων στη Κύπρο.
