Η παροχή πυρών υποστήριξης σ’ ένα Τάγμα Πεζικού αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στη μάχη. Αυτός είναι και ο λόγος που τα Τάγματα Πεζικού ενσωματώνουν Λόχους, με αποστολή την παροχή πυρών υποστήριξης. Στον Ελληνικό Στρατό (ΕΣ) οι Λόχοι Υποστήριξης Τάγματος (ΛΥΤ) έχουν ως αποστολή τη συνεχή παροχή πυρών υποστήριξης, καθώς και αντιαρματικών και αντιαεροπορικών πυρών. Στον ΕΣ και στην τυπική του σύνθεση ένας ΛΥΤ, Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού, διαθέτει έξι (6) πολυβόλα των 12,7 χιλιοστών επί οχημάτων ¼ τόνου, τέσσερα (4) οχήματα M-106 με όλμους των 107 χιλιοστών (4,2 ιντσών) και οκτώ (8) στοιχεία αντιαρματικής άμυνας με αντιαρματικά κατευθυνόμενων βλημάτων MILAN, Μ-901 TOW ή AT-4 Fagot. Εκτός των ΛΥΤ επιπλέον αντιαρματικά όπλα διατίθεται και στους Λόχους Αντιαρματικών (ΛΑΤ) των Ταξιαρχιών, τόσο στην 1η Στρατιά, όσο και στην ΑΣΔΕΝ.

Η αποστολή των ΛΥΤ ή των πυρών υποστήριξης είναι η μαζική χρήση μεγάλης ισχύος πυρός με στόχο την επιβράδυνση, την παρενόχληση, τη διάσπαση ή την καταστροφή των εχθρικών δυνάμεων, με σκοπό την υποστήριξη της φίλιας άμυνας. Η συνύπαρξη πολλών και διαφορετικών όπλων υποστήριξης είναι μια μεγάλη πρόκληση για τον εκάστοτε Διοικητή, ο οποίος θα πρέπει να συγχρονίσει κατάλληλα και να συγκεντρώσει την κατάλληλη μαχητική ισχύ στον κατάλληλο τόπο και χρόνο. Η πρόκληση έγκειται στο ότι τα πυρά υποστήριξης, ιδανικά, θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

1/ Να είναι συμπληρωματικά, δηλαδή να συμπληρώνουν τα πυρά των Λόχων. Με άλλα λόγια να χρησιμοποιούνται για να εκπληρώνουν αποστολές, που οι Λόχοι δεν μπορούν να εκτελέσουν ή που διαφορετικά θα τις εξέτρεπαν εκτός της κύριας προσπάθειάς τους. Για παράδειγμα ο ΛΥΤ μπορεί να αναλάβει την προσβολή μίας εχθρικής δύναμης σε ένα σημείο του μετώπου και ένα Λόχος να συγκεντρώσει τα πυρά του κατά μιας άλλης εχθρικής δύναμη σε άλλο σημείο του μετώπου.

2/ Να επιφέρουν αιφνιδιασμό, στο μέτρο του δυνατού.

3/ Να είναι αποτελεσματικά, δηλαδή εύστοχα, άρα να επιφέρουν την καταστολή, την εξουδετέρωση, την καταστροφή ή την απαγόρευση του εχθρού. Καταστολή, που σημαίνει περιορισμός της ικανότητας του εχθρού να εκπληρώσει την αποστολή του. Εξουδετέρωση, που σημαίνει την προσωρινή εξουδετέρωση ενός στόχου. Καταστροφή, που σημαίνει ότι ο στόχος είναι πλέον ανενεργός και απαγόρευση, που σημαίνει μείωση της αποτελεσματικότητας του εχθρού.

Μια εξίσου σημαντική πρόκληση, για τον εκάστοτε Διοικητή, είναι η επιτυχημένη προσβολή μιας σειράς στόχων, δηλαδή ένας αριθμός στόχων, οι οποίοι θα πρέπει να προσβληθούν με προκαθορισμένη ακολουθία. Σε κάθε περίπτωση, ο ΛΥΤ, και αυτό είναι το μείζων, πρέπει ή θα πρέπει να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη συνεχή εγγύς υποστήριξη με πυρά, να εξασφαλίζει την αντιαρματική άμυνα του μετώπου του Τάγματος και να παρέχει ικανοποιητική αντιαεροπορική προστασία.

Αυτές τις δύο προκλήσεις, δηλαδή ο κατάλληλος συγχρονισμός και η συγκέντρωση της κατάλληλης μαχητικής ισχύος στον κατάλληλο τόπο και χρόνο, από τη μία, και η επιτυχημένη προσβολή μιας σειράς στόχων, από την άλλη, έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη τεθωρακισμένων οχημάτων υποστήριξης, τα οποία συνδυάζουν, σε μια πλατφόρμα, δύο ή περισσότερα οπλικά συστήματα. Αυτό είναι και το αντικείμενου του συγκεκριμένου άρθρου. Δεν αγνοούμε ή παραβλέπουμε τη ύπαρξη και άλλων συστημάτων υποστήριξης, τα οποία φέρουν ένα μόνο οπλικό σύστημα, για παράδειγμα ένα αντιαρματικό σύστημα, αλλά δεν αποτελούν αντικείμενο του άρθρου. Το συγκεκριμένο άρθρο πραγματεύεται τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης, τα οποία συνδυάζουν πολλαπλά οπλικά συστήματα, όπως πολυβόλα και πυροβόλα, αντιαρματικά βλήματα, ρουκέτες, αντιαεροπορικά βλήματα και αιωρούμενα πυρομαχικά.

Όπως θα δούμε την πρωτοκαθεδρία στη σχεδίαση και ανάπτυξη τεθωρακισμένων οχημάτων υποστήριξης έχει η Ρωσία, ενώ Κίνα, Ουκρανία και Λευκορωσία έχουν και αυτές να παρουσιάσεις τις προτάσεις τους. Η τάση αυτή φαίνεται να υιοθετείται και από τη Δύση, αλλά επί ελαφρών οχημάτων και με έμφαση στην αναγνώριση και την υποστήριξη Ειδικών Δυνάμεων, Πεζοναυτών και την παροχή πυρών παράκτιας άμυνας. Τα τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης αναπτύχθηκαν ως ολοκληρωμένα συστήματα μεγάλης ισχύος πυρός, ικανά να προσφέρουν πυρά υποστήριξης ανά πάσα στιγμή, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, κατά μέτωπο ή κατά κατεύθυνση και σε μεγάλες αποστάσεις.

Κατά την άμυνα μπορούν να υποστηρίξουν το Πεζικό, αφενός με μεγάλης ισχύος πυρά, αφετέρου προς τουλάχιστον δύο στόχους ταυτόχρονα. Έτσι, μπορούν να επέμβουν στον αμυντικό αγώνα και με τα πυρά τους να αποσυμφορήσουν την πίεση που δέχεται μια Διμοιρία ή ένας Λόχος, για παράδειγμα, πάντα με στόχος το τακτικό πλεονέκτημα, τη μείωση των φίλιων απωλειών και, φυσικά, η ταχύτερη δυνατή καταστροφή των εχθρικών δυνάμεων, μέσω της εξαπόλυσης μεγάλου και εύστοχου πυρ, από πολλά διαφορετικά όπλα, από διαφορετικές κατευθύνσεις και σε διαφορετικές αποστάσεις.

Η εμφάνιση των τεθωρακισμένων οχημάτων υποστήριξης, μοιραία έχει επιφέρει και αλλαγές σε επιχειρησιακό επίπεδο. Για παράδειγμα ο Ρωσικός Στρατός βρίσκεται σε διαδικασία δοκιμών μεικτών Λόχων οι οποίοι θα αποτελούνται από άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης. Οι δοκιμές αυτές πραγματοποιούνται σε επίπεδο Λόχου αποτελούμενου από 1-2 άρματα μάχης, 2-4 τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης και 12-14 τεθωρακισμένα οχήματα μάχης.

Ουσιαστικά ο Ρωσικός Στρατός πειραματίζεται-δοκιμάζει τη δημιουργία Λόχων Πεζικού με τρείς (3) Διμοιρίες Πεζικού και μια (1) Διμοιρία Υποστήριξης, αποτελούμενη από άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης. Εναλλακτικά εξετάζεται και η λύση της διατήρησης των Λόχων Πεζικού με τη σημερινή τους μορφή, δηλαδή με την τυπική Διμοιρία Υποστήριξης ως έχει και την ενσωμάτωση των τεθωρακισμένων οχημάτων υποστήριξης, χωρίς άρματα μάχης, στους ΛΥΤ (14 οχήματα οργανωμένα σε τρείς Διμοιρίες Υποστήριξης των τεσσάρων οχημάτων έκαστη συν δυο του Διοικητή και Υποδιοικητή Λόχου).

Σε επίπεδο συστημάτων τα δύο (2) πιο ολοκληρωμένα, από πλευρά οπλισμού, τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης είναι το 2T Stalker της Λευκορωσίας και το QN-506 της Κίνας. Το 2T Stalker αναπτύχθηκε, πρωτίστως ως όχημα αναγνώρισης, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αλλά δεν κατάφερε ποτέ να αποσπάσει παραγγελίες και να τεθεί σε παραγωγή. Προσφέρεται όμως από την Minotor Service Enterprise. Ο εξοπλισμός του αποτελείται από ένα (1) πυροβόλο 2A42 των 30 χιλιοστών, μέγιστου βεληνεκούς 4 χιλιομέτρων, ένα (1) πολυβόλο των 7,62 χιλιοστών, έναν (1) αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 30 χιλιοστών, μέγιστου βεληνεκούς 1,7 χιλιομέτρων, έναν (1) τριπλό εκτοξευτή αντιαρματικών βλημάτων 9K114 Shturm, μέγιστου βεληνεκούς 5 χιλιομέτρων και έναν (1) διπλό εκτοξευτή αντιαεροπορικών βλημάτων 9K38 Igla, μέγιστου βεληνεκούς 5,2 χιλιομέτρων. Το όχημα μπορεί να μεταφέρει και 12 αντιαρματικές νάρκες.

Το κινεζικό QN-506 της Wuhan Guide Infrared είναι ίσως το πιο ολοκληρωμένο τεθωρακισμένο όχημα υποστήριξης και αναγνωρίσεων στον κόσμο. Βασίζεται στο άρμα μάχης Type-59, κινεζικό έκδοχο των σοβιετικών T-54A και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη διεθνή έκθεση αμυντικών συστημάτων «AirShow China 2018». Ο πύργος του οχήματος ενσωματώνει ένα (1) πυροβόλο των 30 χιλιοστών, ένα (1) συζυγές πολυβόλο των 7,62 χιλιοστών, τέσσερις (4) εκτοξευτές κατευθυνόμενων αντιαρματικών βλημάτων, έναν (1) εικοσαπλό εκτοξευτή ρουκετών και τέσσερις (4) εκτοξευτές αιωρούμενων πυρομαχικών. Το πυροβόλο των 30 χιλιοστών μπορεί να εμπλέξει στόχους εδάφους και αέρος σε μέγιστη απόσταση 2 χιλιομέτρων, τα αντιαρματικά βλήματα έχουν μέγιστο βεληνεκές 4 χιλιόμετρα, οι ρουκέτες 8 χιλιόμετρα, ενώ τα αιωρούμενα πυρομαχικά έχουν βεληνεκές 5-10 χιλιόμετρα.

Η Ρωσία είναι παραδοσιακός σχεδιαστής και παραγωγός τεθωρακισμένων οχημάτων υποστήριξης, και συγκεκριμένα του BMPT Terminator και της νεότερης έκδοσης BMPT-72 Terminator-2. Το BMPT Terminator βασίζεται στο άρμα μάχης T-90A, ενώ το BMPT-72 Terminator-2 βασίζεται στο άρμα μάχης T-72. Τα δύο (2) οχήματα έχουν και φέρουν τον ίδιο εξοπλισμό μάχης, ο οποίος αποτελείται από ένα (1) δίδυμο πυροβόλο 2A42 διαμετρήματος 30 χιλιοστών, από τέσσερις (4) εκτοξευτές κατευθυνόμενων αντιαρματικών βλημάτων 9M120 Ataka των 130 χιλιοστών, μέγιστου βεληνεκούς 6 χιλιομέτρων και ικανότητα διάτρησης θωράκισης πάχους 950 χιλιοστών συν της επιπρόσθετης θωράκισης ERA (Explosive Reaction Armor), δύο (2) αυτόματους εκτοξευτές βομβίδων AG-17D των 30 χιλιοστών και ένα (1) πολυβόλο PKTM των 7,62 χιλιοστών. Κατά τη διάρκεια της διεθνούς έκθεσης «Army 2018» η Uralvagonzavod Plant (UVZ) παρουσίασε μια έκδοση υποστήριξης του τεθωρακισμένου οχήματος T-15 (Armata), το BMOP Terminator-3 με τον ίδιο εξοπλισμό των προγενέστερων Terminator.

Τεθωρακισμένα οχήματα υποστήριξης έχει να παρουσιάσει και η Ουκρανία. Η εταιρία Zhytomyr έχει αναπτύξει το Strazh, το οποίο μοιάζει πολύ με το BMPT Terminator, με τη διαφορά ότι το ουκρανικό όχημα βασίζεται στο άρματος μάχης T-64  με τον πύργο Doublet, ο οποίος αποτελεί εξέλιξη του πύργου μάχης του τεθωρακισμένου οχήματος BMP-2. Το Strazh είναι εξοπλισμένο με δύο πυροβόλα ZTM-2 των 30 χιλιοστών (πρόκειται για μια ουκρανική έκδοση του ρωσικού 2A42). Μεταξύ των ZTM-2 υπάρχουν και δύο (2) πολυβόλα PKT των 7,62 χιλιοστών. Επιπλέον, το κάθε όχημα φέρει και δύο (2) δίδυμους εκτοξευτές αντιαρματικών πυραύλων Konkurs μέγιστου βεληνεκούς 4 χιλιομέτρων. Στο κέντρο της οροφής του πυργίσκου είναι εγκαταστημένος ένας αυτόματος εκτοξευτής βομβίδων AG-17 των 30 χιλιοστών.

Η Ουκρανία έχει αναπτύξει και ένα ελαφρύτερο, τροχοφόρο, αλλά μη-επανδρωμένο όχημα υποστήριξης, το Fantom-2 (8 x 8) της SpetsTechnoExport, το οποίο αποτελεί εξέλιξη του Fantom-1 (6 x 6). Το Fantom-2 ενσωματώνει το σύστημα πυροβόλων Taipan, το οποίο αποτελείται από δύο πυροβόλα των 23 χιλιοστών, δραστικού βεληνεκούς 1,8 χιλιομέτρων, έναν (1) εκτοξευτή κατευθυνόμενων ρουκετών Strila-M (20 ρουκέτες RS-80 διαμετρήματος 82 χιλιοστών έτοιμες προς εκτόξευση, μέγιστης εμβέλειας 7 χιλιομέτρων) και έναν (1) εκτοξευτή κατευθυνόμενων αντιαρματικών βλημάτων 9K115-2 Metis-M μέγιστου βεληνεκούς 2 χιλιομέτρων ή Ataka ή οποιοδήποτε κατευθυνόμενο αντιαρματικό βλήμα διαμετρήματος 130 χιλιοστών.

Στη Δύση, όπως προείπαμε, η τάση στην ανάπτυξη οχημάτων υποστήριξης, αφορά σε ελαφρά οχήματα 4 x 4 με έμφαση στην αναγνώριση και την υποστήριξη Ειδικών Δυνάμεων, Πεζοναυτών και την παροχή πυρών παράκτιας άμυνας. Στην κατηγορία αυτή υπάρχουν τα οχήματα Hawkei και Fletcher της γαλλικής Thales και της αμερικανικής Arnold Defense.

Το Fletcher ενσωματώνει έναν (1) τετραπλό εκτοξευτή κατευθυνόμενων ρουκετών APKWS (Advanced Precision Kill Weapon System) της BAE Systems, μέγιστου βεληνεκούς 8 χιλιομέτρων, και ένα (1) πολυβόλο των 5,56 ή 7,62 ή 12,7 χιλιοστών ή έναν (1) αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 40 χιλιοστών ή ένα (1) πολυβόλο Gatling. Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου συστήματος έγινε με βάση τη σωρευμένη εμπειρία των Αμερικανικών Ειδικών Δυνάμεων στο Αφγανιστάν, όπου παρατηρήθηκαν περιστατικά αδυναμίας ανταπόδοσης πυρών, λόγω της μη επαρκούς ισχύος πυρός. Στη διάρκεια της διεθνούς έκθεσης «AUSA 2018» η Arnold Defense ανακοίνωσε ότι αναπτύσσει μία νέα μη-επανδρωμένη έκδοση του Fletcher με έναν εκτοξευτή 23 κατευθυνόμενων ρουκετών λέιζερ των 70 χιλιοστών. Το Hawkei είναι εφοδιασμένο με τηλεχειριζόμενο πύργο της βελγικής FN Herstal, εξοπλισμό με έναν τετραπλό εκτοξευτή ρουκετών των 68 χιλιοστών, μέγιστου βεληνεκούς 6 χιλιομέτρων, και πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών.

Τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σε εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα ανάπτυξης του τουρκικού τεθωρακισμένου οχήματος υποστήριξης πεζικού KMC (Kaideye Monteli Cirit), το οποίο συνδυάζει τις ρουκέτες καθοδήγησης λέιζερ Cirit διαμετρήματος 70 χιλιοστών και τα αντιαρματικά βλήματα της οικογένειας UMTAS. Η ανάπτυξη του KMC ξεκίνησε το 2016. Το όχημα φορέας είναι ένα τεθωρακισμένο όχημα της κατηγορίας M-113 που κατασκευάζει η FNSS (πιθανότατα στην έκδοση ACV-19). Ο πύργος μάχης μπορεί να κινηθεί σ’ ολόκληρο το τόξο των 360°, ενώ τον εντοπισμό και την αναγνώριση του στόχου επιτυγχάνει ένα ηλεκτροπτικό σύστημα σε συνδυασμό με ένα σύστημα FLIR επί ανυψούμενου ιστού (Integrated Mast). Το KMC μπορεί να επιχειρεί ημέρα και νύχτα υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ενώ μπορεί να μεταφερθεί με αεροσκάφος τύπου C-130 Hercules. Οι απαιτήσεις επάνδρωσης είναι 4 άτομα (διοικητής, οδηγός, πυροβολητής, γεμιστής). Ο πύργος μάχης ενσωματώνει δύο τετραπλούς εκτοξευτές Cirit συν 8 εφεδρικές ρουκέτες εντός του οχήματος και δύο διπλούς εκτοξευτές αντιαρματικών βλημάτων UMTAS συν 4 εφεδρικά βλήματα εντός του οχήματος.

Όλα τα παραπάνω συστήματα αφορούν στο συγκερασμό δύο ή περισσότερων οπλικών συστημάτων και, όπως προαναφέραμε, αυτό είναι και το αντικείμενο του άρθρου, χωρίς να παραβλέπουμε και τη ύπαρξη και άλλων συστημάτων υποστήριξης, επί επανδρωμένων ή μη-επανδρωμένων συστημάτων, τα οποία όμως φέρουν ένα μόνο οπλικό σύστημα. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Το ρωσικό μη-επανδρωμένο Soratnik με ένα (1) πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών, τα ουκρανικά μη-επανδρωμένα Bogomol και Centaur με δύο (2) τετραπλούς εκτοξευτές αντιαρματικών βλημάτων ή δύο (2) τετράκανα πολυβόλα Gatling των 7,62 χιλιοστών, αντίστοιχα, το γερμανικό Mission Master με δύο (2) επταπλούς εκτοξευτές ρουκετών, κατευθυνόμενων ή μη-κατευθυνόμενων ρουκετών των 70 χιλιοστών, το πολωνικό ZRN-01 Daisy με δύο (2) εικοσαπλούς εκτοξευτές ρουκετών των 80 χιλιοστών, το ευρωπαϊκό Themis με δύο (2) αντιαρματικά βλήματα MMP και η κινεζική πρόταση ενός τακτικού οχήματος (4 x 4) με κάθετα εκτοξευόμενο πυραυλικό σύστημα βλημάτων CM-501GA/-502 ή αιωρούμενων πυρομαχικών CM-501XA/-501X.