Όπως έχει αναφερθεί πολλές φορές μέσα από τα άρθρα μας στο DefenceReview.gr, το Πολεμικό Ναυτικό είναι ο κλάδος των ενόπλων δυνάμεων που χρειάζεται ριζική ανανέωση γιατί η πλειονότητα των μονάδων του είναι μεγάλης ηλικίας. Ανανέωση που πρέπει να πραγματοποιηθεί τόσο με αναβάθμιση των μονάδων που βρίσκονται στο μέσο της επιχειρησιακής τους ζωής όσο και με αντικατάσταση των παλαιότερων και παρωχημένων μονάδων.

Από τις πιο κρίσιμες μονάδες του ελληνικού στόλου είναι τα υποβρύχια. Ο ελληνικός υποβρύχιος στόλος απαρτίζεται σήμερα από 2-3 Type 209/1100, 3 Type 209/1200, 1 Type 209/1200 AIP και 4 Type 214, όλα γερμανικής σχεδίασης. Από τα παραπάνω υποβρύχια τα Type 209/1100 είναι ηλικίας 52 ετών, τα Type 209/1200 είναι 45 ετών και τα νεότερα Type 214 είναι 8-14 ετών. Όπως καταλαβαίνει κανείς το 60% του στόλου των ελληνικών υποβρυχίων χρειάζεται άμεσης αντικατάστασης ενώ τα Type 214 χρειάζεται να περάσουν από πρόγραμμα αναβάθμισης μιας και τα συστήματά τους είναι εικοσί ετών εάν αναλογιστούμε ότι το πρώτο υποβρύχιο καθελκύστηκε το 2004 και ολόκληρη η κλάση παραδόθηκε με αρκετά χρόνια καθυστέρηση. Εδώ να σημειώσουμε ότι πέραν τούτων τα υποβρύχια πρέπει το συντομότερο δυνατό να λάβουν σύγρονα αντίμετρα και τορπίλες.

Είναι γνωστό ότι η κατασκευή ενός σύγχρονου υποβρυχίου πέραν του κόστους χρειάζεται αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Στο πλαίσιο αυτό είναι αδήρητη ανάγκη να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ανανέωσης του υποβρύχιου στόλου το συντομότερο έαν θέλουμε το 2030 να παραλαμβάνουμε το πρώτο σύγχρονο υποβρύχιο. Ειδάλως θα πρέπει να συμφηλιωθούμε με την ιδέα ότι στην αυγή της επόμενης δεκαετίας ο ελληνικός υποβρύχιος στόλος θα έχει συρρικνωθεί κατά 60% με ότι αυτό συνεπάγεται για την αποτρεπτική ικανότητα του πολεμικού ναυτικού απέναντι στη φρενίτιδα εξοπλισμών της γείτονα χώρας και των επεκτατικών βλέψεων της «Γαλάζιας πατρίδας».

Στο πλαίσιο αυτό θα κάνουμε μια συγκριτική ανάλυση των επιλογών που μπορεί να έχει το Π.Ν. σε περίπτωση ενός νέου προγράμματος απόκτισης υποβρυχίων νέας γενιάς. Πάντα σε τέτοιου είδους προγράμματα υπάρχουν πολλοί παράγοντες που παίζουν ρόλο. Οι παράγοντες είναι το κόστος ανά μονάδα και ολόκληρου του προγράμματος, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και οι δυνατότητες των υποβρυχίων, ο χρόνος παράδοσης, η δυνατότητα εγχώριας κατασκευής και το ύψος της μεταφερόμενης τεχνολογίας, τυχόν υποσυστήματα και όπλα που μπορεί να αποδεσμέυονται ή όχι.

Type 214/218

Η πιο συμβατή λύση θα ήταν μια νέα έκδοση του υποβρυχίου Type 214 με νέα συστήματα και ηλεκτρονικά τα οποία θα μπορούσαν να εγκατασταθούν και στα υπάρχοντα ελληνικά Type 214 αυξάνοντας την ομοιοτυπία. Η λύση αυτή θα δημιουργούσε οικονομία κλίμακας και κοινή εκπαίδευση κάτι πολύ σημαντικό για την εναλλαξιμότητα και τη διαθεσιμότητα των πληρωμάτων. Επίσης τα χαρακτηριστικά και οι δυνατότητες του υποβρυχίου είναι γνώριμα στο Π.Ν. που σημαίνει γρήγορη ενσωμάτωση στο στόλο και επιχειρησιακή αξιοποίηση. Τα συγκεκριμένα υποβρύχια έχουν επιτύχει αρκετές πωλήσεις και στα νέα σκάφη έχουν ενσωματωθεί όλες οι βελτιώσεις και τα σύγχρονα ηλεκτρονικά και θεωρείται πια μια ώριμη κλάση μακριά από τις παιδικές ασθένειες που ταλαιπώρησαν το Π.Ν. κατά την παραλαβή του ‘Παπανικολής’. Το μοναδικό μειονέκτημα είναι ότι τα επιχειρησιακά χαρακτηριστικά και δυνατότητες του συγκεκριμένου υποβρυχίου είναι γνώριμες στην άλλη πλευρά του Αιγαίου μετά την παραλαβή των δικών τους.

Η εξελικτική πορεία της κλάσης Τ-214 έχει δημιουργήσει ένα υποβρύχιο πολύ μεγαλύτερου μήκους και μεγαλύτερου εκτοπίσματος ενσωματώνοντας όλα τα μαθήματα και διορθώνοντας τυχόν αστοχίες του παρελθόντος. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα τη TKMS τα νέα Τ-214 φτάνουν τα 72 μέτρα με εκτόπισμα που ξεπερνάει τους 2000 τόνους στην επιφάνεια προσφέροντας περισσότερο χώρο για νέα συστήματα αλλά και περισσότερη άνεση στο πλήρωμα. Στην DEFEA 2023 στο περίπτερο της TKMS υπήρχε πρόπλασμα του υποβρυχίου με ουραία πηδάλια τύπου Χ και σε συζήτησή μας με τους ανθρώπους της TKMS αναφέρθηκε ότι το υποβρύχιο προσφέρεται και με τις δύο διαμορφώσεις ουραίων πηδαλίων αναλόγως με τις απαιτήσεις του πελάτη.

U-212NFS & U-212CD

Οι επόμενη επιλογή είναι τα U-212NFS και U-212CD που αναπτύσσονται από την Ιταλία το πρώτο και τις Γερμανία & Νορβηγία το δεύτερο που θεωρούνται εξελικτικά έκδοχα του U-212A. Μιλάμε για δύο κορυφαίες σχεδιάσεις που σύμφωνα με τους κατασκευαστές θα διαθέτουν απαράμιλλες stealth ικανότητες με ενσωμάτωση εξελιγμένου υδροδυναμικού σχεδιασμού και υλικών κατασκευής που θα μειώνουν ακόμη περισσότερο το ίχνος του υποβρυχίου σε σύγκριση με το αρχικό U-212A.

Το Type 212 NFS η βελτιωμένη υδροδυναμική της γάστρας του θα επωφεληθεί από την υιοθέτηση ενός Propeller Boss Cap Fins (PBCF) και ενός νέου σχήματος των ουραίων πηδαλίων έτσι ώστε το νερό που ρέει κατά μήκος της γάστρας να τίθεται σε κίνηση («προστροβιλίζεται») πριν φτάσει στα πτερύγια της έλικας προκειμένου να μειωθεί ο θόρυβος που δημιουργείται από τη σπηλαίωση. Η πλώρη του Type 212 NFS έχει επανασχεδιαστεί. Μια νέα βαφή βασισμένη σε «μετα-υλικά» (φθόριο-πολυμερές) αναπτύχθηκε και στη συνέχεια δοκιμάστηκε στο Sciré. Το μήκος του σκάφους θα είναι επιμηκυμένο κατά περίπου 1,2 μέτρα σε σχέση με το Type 212A και το εκτόπισμα στην επιφάνεια θα φτάσει τους 1600 τόνους περίπου.

Το Γερμανό-Νορβηγικό Type 212 CD θα είναι ένα υποβρύχιο 30% μακρύτερο (γύρω στα 73 μέτρα μήκος), 30% φαρδύτερο με διάμετρο ανθεκτικού σκάφους στα 10 μέτρα και 60% βαρύτερο με εκτόπισμα στην επιφάνεια που θα φτάνει τους 2500 τόνους. Ο κατασκευαστής έχει υιοθετήσει μία γάστρα σχήματος diamond η οποία σύμφωνα με την ThyssenKrupp θα έχει απαρράμιλες stealth ικανότητες.

Και τα δύο υποβρύχια διαθέτουν σύγχρονο CMS, σύγχρονα ηλεκτρονικά και συσκευές εντοπισμού και στοχοποίησης. Αναλυτική παρουσίαση των υποβρυχίων αυτών μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.

Μια επιλογή ενός από τους δύο παραπάνω τύπους θα έβαζε το Π.Ν. ένα βήμα μπροστά από το τουρκικό αφού θα είχε στα χέρια του ένα νέας γενιάς υπερσύγχρονο υποβρύχιο μεγαλύτερων δυνατοτήτων από τα Τ-214 και άγνωστο στον αντίπαλο. Τα θέματα όμως που θα είχε να αντιμετωπίσει θα ήταν:

1. Την εισαγωγή ενός νέου τύπου και ότι αυτό συνεπάγεται για την συντήρηση και εκπαίδευση του προσωπικού.
2. Την αντιμετώπιση των όποιων παιδικών ασθενιών ειδικά για το Γερμανό-Νορβηγικό Type 212 CD, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί εντελώς νέας σχεδίασης
3. Το νέο CMS και όπλα που φέρει το ιταλικό έκδοχο
4. Πιθανώς το αυξημένο κόστος σε σύγκριση με τα Type 214

Scorpene & Scorpene Evo

Το γαλλικό υποβρύχιο θα ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα επιλογή και ειδικά μέσα στο πλαίσιο της ελληνο-γαλλικής συμμαχίας. Είναι ένα πολύ αξιόλογο υποβρύχιο το οποίο έχει επιτύχει επίσεις αρκετές πωλήσεις ενώ εξελίσσεται συνέχεια ενσωματώνοντας νέες πολύ αξιόλογες τεχνολογίες. Οι γάλλοι έχουν επιτύχει την δημιουργία ενός συμβατικού υποβρυχίου προερχόμενο γενεολογικά από το πυρηνικής πρόωσης επιθετικού υποβρυχίου Amethyste. Να σημειώσουμε ότι τα γαλλικά πυρηνοκίνητα επιθετικά υποβρύχια θεωρούνται από τα πιο αθόρυβα υποβρύχια στον κόσμο. Τα νέας γενιάς Scorpene διατείθενται είτε με νέας γενιάς σύστημα αναερόβιας πρόωσης FC-2G της Naval Group είτε με μπαταρίες ιόντων λιθίου (Scorpene Evo).

Μεγάλο μέρος της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στα υποβρύχια Scorpène προέρχεται από τα πυρηνικά υποβρύχια κλάσης Le Triomphant και Baracuda, όπως το αυτοματοποιημένο σύστημα ελέγχου υποβρυχίων και το Submarine Tactical Integrated Combat System (SUBTICS). Τα ηλεκτρονικά συστήματα του σκάφους είναι ενσωματωμένα με το (SUBTICS) το οποίο ελέγχεται από έξι πολυλειτουργικές κονσόλες Colibri Mk II COTS με δύο οθόνες 19 ιντσών.

Όμως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα των υποβρυχίων αυτών είναι το μεταφερόμενο οπλικό φορτίο που είναι οι τορπίλες βαρέως τύπου 533mm που είναι ενσωματωμένες στο σύστημα του πλοίου και είναι οι γαλλικές F21 και οι ιταλικές BlackShark. Οι υποβρυχίως εκτοξευόμενοι πύραυλοι κατά πλοίων επιφανείας SM39 Exocet, και τέλος το γεγονός ότι η Naval Group έχει ενσωματώσει και προσφέρει στους διεθνείς πελάτες της και τον πύραυλο πλεύσης μακράς εμβέλειας Scalp Naval. Αναλυτικές παρουσιάσεις των υποβρυχίων και των νέων τεχνολογιών που ενσωματώνουν μπορείται να διαβάσετε ΕΔΩ και ΕΔΩ.

Α26 Blenkinge

Η νεότερη κλάση υποβρυχίων Α26 Blenkinge είναι έβδομης γενιάς υποβρύχιο σουηδικής σχεδίασης το οποίο ενσωματώνει όλες τις τελευταίες εξελίξεις και τεχνολογίες στον υποβρύχιο τομέα. Σύμφωνα με τη Saab, το A26 είναι ένα μοναδικό υποβρύχιο με αποδεδειγμένη αρθρωτή σχεδίαση, αθόρυβο μακράς ακτίνας το A26 της Saab χρησιμοποιεί την τελευταία τεχνολογία stealth και προηγμένες τακτικές επικοινωνίες που επιτρέψει στα υποβρύχια επικοινωνία με άλλες φίλιες δυνάμεις.

Το σκάφος έχει ολικό μήκος 62 μέτρα, διάμετρο ανθεκτικού σκάφους 6,7 μέτρα και βύθισμα στην επιφάνεια 6 μέτρα. Το υποβρύχιο στην επιφάνεια εκτοπίζει περίπου 1800 τόνους. Η κατασκευή του ανθεκτικού σκάφους είναι από χάλυβα υψηλής σκληρότητας ΗΥ100 και δίνει τη δυνατότητα στο υποβρύχιο να καταδυθεί σε βάθη άνω των 200 μέτρων. Το σύστημα διεύθυνσης αποτελείται από τέσσερα πιδάλια στην πρύμνη σε σχήμα X. Η διάταξη αυτή σύμφωνα με την εταιρία δίνει τεράστια ευελιξία στο υποβρύχιο, ιδανική για κλειστές θάλασσες όπως η Βαλτική.

Η Kockums έχει δώσει μεγάλη προσοχή στη μείωση του ακουστικού, θερμικού, Η/Μ και μαγνητικού ίχνους μέσω μιας ολιστικής προσέγγισης με το όνομα GHOST (Genuine HOlistic STealth) η οποία καλύπτει όλες τις υπογραφές και κάνει το υποβρύχιο σχεδόν αόρατο κατά την αθότυβη πλεύση. Με προσεκτική σχεδίαση και εφαρμογή ειδικών επιστρώσεων απορρόφησης ηχητικών κυμάτων στο κύτος και στον πύργο έχει καταφέρει να μειώσει την ακουστική υπογραφή, αυτός ο εξαιρετικά βελτιστοποιημένος σχεδιασμός μειώνει επίσης τις υδροδυναμικές υπογραφές και τον θόρυβο ροής γύρω από το υποβρύχιο, τόσο σε μεγάλα βάθη όσο και κοντά στην επιφάνεια. Η θερμική υπογραφή είναι επίσης μειωμένη λόγω του κινητήρα Stirling αλλά και έξυπνων λύσεων για τα υπόλοιπα μηχανήματα.

Η SAAB είναι γνωστή για την υψηλής ποιότητας σχεδιάσεις υποβρυχίων και το Α26 Blenkinge ανήκει και αυτό στην κατηγορία αυτή. Μια πιθανή επιλογή από το πολεμικό ναυτικό θα είχε και πάλι να έρθει αντιμέτωπο με αστάθμιτους παράγοντες λόγω του ότι πρόκειται για εντελώς νέα σχεδίαση και το πρώτο υποβρύχιο της κλάσης είναι ακόμη υπό κατασκευή.

Αναλυτική παρουσίαση της κλάσης μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.

Συνοψίζοντας, η Ευρώπη έχει σήμερα να προσφέρει πολλές αξιόλογες σχεδιάσεις υποβρυχίων που μπορούν να δώσουν στο Π.Ν. και πάλι την πρωτοκαθεδρία στην ανατολική Μεσόγειο. Είναι επιτακτική ανάγκη να ξεκινήσει ένα πρόγραμμα κατασκευής νέων υποβρυχίων άμεσα εάν θέλουμε το Π.Ν. να διατηρήσει την υπάρχουσα οροφή των 8-10 μονάδων. Τέλος να υπενθυμίσουμε ότι παράλληλα θα πρέπει να τρέξει και ένα πρόγραμμα αναβάθμισης των υπάρχοντων υποβρυχίων Τ-214 αλλά ακόμη πιο σημαντικό και επιτακτικό είναι η παραλαβή των σύγχρονων τορπιλών που έχουμε παραγγείλει και των αντιμέτρων.