Όπως είναι γνωστό το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) βρίσκεται σε διαδικασία αξιολόγησης σχεδιάσεων φρεγατών, στο πλαίσιο του προγράμματος απόκτησης τεσσάρων (4) νέων μονάδων. Επίσης, σχεδιάζει την αναβάθμιση των τεσσάρων (4) εν υπηρεσία MEKO-200HN Mod.3 και την απόκτηση μεταχειρισμένων φρεγατών (ενδιάμεση λύση), για την κάλυψη του αριθμητικού και επιχειρησιακού κενού που θα προκύψει όσο διαρκεί ο εκσυγχρονισμός των MEKO-200. Όλες αυτές οι κινήσεις εντάσσονται στο πλαίσιο της ενίσχυσης και του εκσυγχρονισμού του στόλου των φρεγατών του ΠΝ. Ωστόσο, το ΠΝ δεν διαθέτει μόνο φρεγάτες ή άλλα πολεμικά πλοία, όπως οι κανονιοφόροι, τα υποβρύχια και τα Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνόμενων Βλημάτων, που, κάποια εξ’ αυτών, χρίζουν αναβάθμισης ή αντικατάστασης. Διαθέτει και ένα στόλο βοηθητικών και πλοίων υποστήριξης, τα οποία βοηθούν και υποστηρίζουν το ΠΝ στην εκτέλεση της αποστολής του.
Τα βοηθητικά πλοία είναι ένας τομέας που δεν έχει τύχει μεγάλης δημοσιότητας στον ελληνικό αμυντικό τύπο. Είναι όμως ένας τομέας που αξίζει την προσοχή μας, αφενός λόγω της σημασίας που έχει για το ΠΝ, αφετέρου διότι ο στόλος των βοηθητικών πλοίων του ΠΝ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα παλαιότητας πλοίων και ανάγκης αντικατάστασης τους. Αυτός είναι ένας από τους στόχους του άρθρου, δηλαδή να καταδείξει την ανάγκη της αντικατάστασης των βοηθητικών πλοίων του ΠΝ. Ο άλλος λόγος είναι να καταδείξει τη φιλοσοφία και την τάση στη σχεδίαση και τη ναυπήγηση σύγχρονων βοηθητικών πλοίων, η οποία στηρίζεται στην αρχή της σπονδυλωτής σχεδίασης, που επιτρέπει την εκτέλεσης πολλών και διαφορετικών αποστολών από ένα πλοίο. Όχι μόνο βοηθητικές αποστολές, όπως τις ορίζει το ΠΝ, αλλά και άλλες αποστολές, όπως γενικής υποστήριξης του στόλου, ναρκοπολέμου και υποστήριξης αποβατικών επιχειρήσεων.
Με άλλα λόγια, με λιγότερα, αλλά νέας σχεδίασης βοηθητικά πλοία, ένα ναυτικό μπορεί να αποσύρει περισσότερα, παλαιότερα και ξεπερασμένα τεχνολογικά πλοία, εξοικονομώντας, με αυτό τον τρόπο, πλήρωμα αλλά και τις δαπάνες χρήσης και υποστήριξης τους, χωρίς όμως να απολέσει την ικανότητα του να εκπληρώνει τις βοηθητικές αποστολές που προβλέπει το δόγμα επιχειρήσεων του, στην ειρήνη και τον πόλεμο. Επιπλέον, η εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει την ενσωμάτωση, στο ίδιο πλοίο, συστημάτων για αποστολές που μέχρι σήμερα ένα ναυτικό μπορεί να μην έχει τη δυνατότητα να εκτελέσει, διότι απλά δεν είχε τα αναγκαία, κατάλληλα και εξειδικευμένα πλοία που απαιτούνται. Η σύγχρονη φιλοσοφία σχεδίασης βοηθητικών πλοίων επικεντρώνει στην πλήρη αξιοποίηση ενός πλοίου, μέσω της ενσωμάτωσης σ’ αυτό διαφορετικών και προσθαφαιρούμενων συστημάτων, έκαστο για την εκτέλεση μια διαφορετικής αποστολής. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Από την άλλη πλευρά, η εκτέλεση της ίδιας ποσότητας αποστολών, εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος, αλλά με λιγότερα πλοία σημαίνει μεγαλύτερη καταπόνηση των νέων πλοίων, άρα περισσότερες φθορές, δηλαδή μεγαλύτερο κόστος χρήσης και υποστήριξης. Όμως, οι δαπάνες αυτές εξισορροπούνται από το χαμηλότερο κόστος χρήσης των νέων πλοίων, σε σχέση με τα παλαιότερα πλοία. Η οικονομία αυτή επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης υπό-συστημάτων, άρα και ανταλλακτικών με κοινές εμπορικές προδιαγραφές και μέσω της σπονδυλωτής κατασκευή, η οποία απλοποιεί τις διαδικασίες συντήρησης. Εκτός από την υφιστάμενη κατάσταση των βοηθητικών πλοίων του ΠΝ το άρθρο παρουσιάζει και σχεδιάσεις πλοίων, ως δυνητικές λύσεις. Ερευνώντας τη διεθνή αγορά διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν πάρα πολλές εταιρίες, σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, οι οποίες έχουν σχεδιάσει βοηθητικά πλοία πολλαπλού ρόλου. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Λόγω όγκου είναι αδύνατο να παρουσιαστούν όλες οι διαθέσιμες επιλογές, έτσι θέσαμε ως κριτήρια τις πλέον σύγχρονες σχεδιάσεις πλοίων και ταυτόχρονα πλοία με ικανότητα να εκτελούν πολλές και διαφορετικές βοηθητικές αποστολές, σαν κι αυτές που εκτελούν σήμερα τα βοηθητικά πλοία του ΠΝ, συμπεριλαμβανομένων και άλλων υποστηρικτικών αποστολών, όπως είναι οι αποστολές γενικής υποστήριξης στόλου, αποστολές ναρκοπολέμου και αποστολές υποστήριξης αποβατικών επιχειρήσεων. Ενδεικτικά, καταλήξαμε στα πλοία BSAM (Bâtiments de Soutien et d’ Assistance Métropolitains) του Γαλλικού Ναυτικού, σχεδίασης και ανάπτυξης της γαλλικής κοινοπραξίας Kership, των Piriou (55%) και Naval Group (45%), στα MRAV (Multi-Role Auxiliary Vessel) των ολλανδικών ναυπηγείων Damen και στα Vanguard της νορβηγικής Kongsberg.
Το ΠΝ κατατάσσει τα βοηθητικά πλοία σε 10 κατηγορίες: Πετρελαιοφόρα για τον εφοδιασμό με καύσιμα πολεμικών πλοίων, ναυτικών βάσεων και μονάδων του Στρατού (στα νησιά), υδροφόρα για την κάλυψη αναγκών, σε νερό, πολεμικών πλοίων και διακλαδικών βάσεων, ενώ συνδράμει και στην υδροδότηση των νησιών, πλοία φάρων για την συντήρηση των φάρων, αποβατικές άκατοι σε ρόλο γενικών μεταφορών και την υποστήριξη αποβατικών επιχειρήσεων σε συνεργασία με τα αρματαγωγά, φραγματοθετίδες για τοποθέτηση-συντήρηση μεταλλικών φραγμάτων και ναυδέτων, πλωτοί γερανοί, μεταφοράς προσωπικού και βοηθητικά βάσης, πλοία αλιείας τορπιλών για την περισυλλογή τορπιλών μετά από βολές, ρυμουλκά (ορισμένα με ικανότητα πυρόσβεσης)και υδρογραφικά-ωκεανογραφικά.
Αλλά πρώτα ας δούμε την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε κατηγορία βοηθητικών πλοίων του ΠΝ (οι πληροφορίες προέρχονται από την ιστοσελίδα του ΠΝ). Συνολικά, το ΠΝ διατηρεί σε υπηρεσία 48 πλοία, κατανεμημένα στις 10 προαναφερθείσες κατηγορίες. Ενδεικτικό της γήρανσης του στόλου βοηθητικών πλοίων του ΠΝ είναι ότι η μέση ηλικία των 48 πλοίων είναι τα 46 έτη, ενώ αν δεν υπολογιστούν οι πλωτοί γερανοί και τα ρυμουλκά ο μέσος όρος ηλικίας των βοηθητικών πλοίων του ΠΝ μειώνεται μεν στα 40 έτη, αλλά παραμένει υψηλός. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι, με εξαίρεση τα τέσσερα (4) νέα Βοηθητικά Βάσης που αποκτήθηκαν το 2017-2019, το νεότερο βοηθητικό πλοίο είναι ηλικίας 30 ετών (η υδροφόρα Α-469 «Στυμφαλία»), ενώ το παλαιότερο είναι 76 ετών (το ρυμουλκό Α-412 «Αίας»). Αναλυτικά:
Πετρελαιοφόρα (μέσος όρος ηλικίας 38 έτη): Σε υπηρεσία τέσσερα (4) πλοία τα οποία ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα. Δύο (2) πλοία (τα A-416 «Ουρανός» και A-417 «Υπερίων») είναι ηλικίας 44 ετών και εντάχθηκαν στο στόλο τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1977 αντίστοιχα, ενώ τα πλοία Α-375 «Ζεύς» και Α-376 «Ωρίων» είναι ηλικίας 32 ετών και εντάχθηκαν στο στόλο τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο του 1989 αντίστοιχα.
Υδροφόρες (μέσος όρος ηλικίας 47 έτη): Σε υπηρεσία έξι (6) πλοία, εκ των οποίων τέσσερα (4) ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα και δύο (2) αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από τη Γερμανία. Τα πλοία A-468 «Καλλιρρόη», Α-434 «Πρέσπα», Α-467 «Δοϊράνη» και Α-469 «Στυμφαλία» είναι ηλικίας 49, 45, 41 και 30 ετών (εντάχθηκαν στο στόλο το Σεπτέμβριο του 1972, τον Οκτώβριο του 1976, τον Οκτώβριο του 1980 και τον Αύγουστο του 1991 αντίστοιχα). Τα πλοία Α-433 «Κερκίνη» και Α-466 «Τριχωνίς» είναι ηλικίας 58 ετών (ναυπηγήθηκαν το 1963 για το Γερμανικό Ναυτικό), αποκτήθηκαν και εντάχθηκαν στο ΠΝ τον Απρίλιο του 1976 και το Σεπτέμβριο του 1991 αντίστοιχα.
Πλοία φάρων (μέσος όρος ηλικίας 45 έτη): Σε υπηρεσία δύο (2) πλοία, τα Α-481 «Λυκούδης» και Α-479 «Καραβόγιαννος», τα οποία ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα. Είναι πλοία ηλικίας 45 ετών και εντάχθηκαν στο στόλο τον Ιανουάριο και τον Μάρτιο του 1976 αντίστοιχα.
Αποβατικές άκατοι (μέσος όρος ηλικίας 53,5 έτη): Σε υπηρεσία δύο (2) πλοία, που αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από τη Γερμανία. Το L-179 «Πάρος» ναυπηγήθηκε το 1966 για λογαριασμό του Γερμανικού Ναυτικού και εντάχθηκε στο ελληνικό στόλο τον Φεβρουάριο του 1990. Το L-170 «Φολέγανδρος» ναυπηγήθηκε το 1969, επίσης για λογαριασμό του Γερμανικού Ναυτικού, και εντάχθηκε στο ελληνικό στόλο τον Φεβρουάριο του 1994. Πρόκειται δηλαδή για πλοία ηλικίας 55 και 52 ετών αντίστοιχα.
Φραγματοθετίδα: Σε υπηρεσία το πλοίο Α-307 «Θέτις», ηλικίας 61 ετών, μιας και ναυπηγήθηκε το 1960 στη Γερμανία για λογαριασμό του ΠΝ. Εντάχθηκε στον ελληνικό στόλο τον Απρίλιο του 1960.
Πλωτοί γερανοί (μέσος όρος ηλικίας 49 έτη): Σε υπηρεσία τρείς (3) γερανοί, εκ των οποίων δύο (2) ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα και ένας (1) στη Γερμανία για λογαριασμό του ΠΝ. Ο πλωτός γερανός «Π/Γ-6» ναυπηγήθηκε στη Γερμανία το 1964 και εντάχθηκε στο στόλο το 1965. Οι πλωτοί γερανοί «Π/Γ-4» και «Π/Γ-8» ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα και εντάχθηκαν στο στόλο το 1972 και το 1978 αντίστοιχα. Οι Πλωτοί Γερανοί του ΠΝ είναι ηλικίας 56, 49 και 43 ετών αντίστοιχα.
Μεταφοράς προσωπικού (μέσος όρος ηλικίας 51,5 έτη) και βοηθητικά βάσης (νέας ναυπήγησης, εντάχθηκαν στο ΠΝ την περίοδο 2017-2019): Σε υπηρεσία τέσσερα (4) πλοία μεταφοράς προσωπικού, εκ των οποίων (2) ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα και δύο (2) είναι μετασκευασμένα αποβατικά, τα οποία αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από τη Γερμανία. Τα πλοία A-419 «Πανδώρα» και Α-420 «Πάνδροσος» εντάχθηκαν στο ΠΝ τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 1973 αντίστοιχα, δηλαδή είναι ηλικίας 48 ετών. Τα L-195 «Σέριφος» και L-178 «Νάξος» είναι παλαιότερα (55 ετών), αφού ναυπηγήθηκαν το 1966, για το Γερμανικό Ναυτικό, και εντάχθηκαν στο ΠΝ, ως αποβατικά, το Φεβρουάριο του 1990. Τροποποιήθηκαν, για μεταφορά προσωπικού, το 2001-2002 και το 2002-2003 αντίστοιχα. Επίσης, την περίοδο 2017-2019 το ΠΝ παρέλαβε τέσσερα (4) νέα βοηθητικά βάσης. Πρόκειται για τα Α-444 «Αμμωνιάς», Α-445 «Αντογονίς», Α-446 «Δημητριάς» και Α-447 «Πτολεμαϊς», τα οποία αντικατέστησαν τα παλαιότερα «Β/Β-12», «Β/Β-35», «Β/Β-37» και «Β/Β-38».
Πλοία αλιείας τορπιλών (μέσος όρος ηλικίας 55 έτη): Σε υπηρεσία τρία (3) πλοία, τα οποία αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από τη Γερμανία. Συγκεκριμένα, τα Α-460 «Ευρώτας», Α-461 «Άραχθος» και Α-463 «Νέστος» ναυπηγήθηκαν το 1966, για το Γερμανικό Ναυτικό, είναι δηλαδή πλοία ηλικίας 55 ετών, και εντάχθηκαν στο ΠΝ το Νοέμβριο του 1989 (Α-460 «Ευρώτας» και Α-461 «Άραχθος») και το Σεπτέμβριο του 1991 (Α-463 «Νέστος») αντίστοιχα.
Ρυμουλκά (μέσος όρος ηλικίας 56 έτη): Σε υπηρεσία 15 πλοία, εκ των οποίων τρία (3) ναυπηγήθηκαν στην Ελλάδα (Α-438 «Ανταίος» το 1973, Α-425 «Οδυσσεύς» το 1977 και A-424 «Ιάσων» το 1978, πρόκειται δηλαδή για πλοία ηλικίας 48, 44 και 43 ετών αντίστοιχα) και 12 αποκτήθηκαν μεταχειρισμένα από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Από τις ΗΠΑ το ΠΝ απέκτησε επτά (7) ρυμουλκά: Α-428 «Κάδμος» (ναυπηγήθηκε το 1952, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1990), Α-431 «Αχιλλεύς» (ναυπηγήθηκε το 1975, εντάχθηκε στο ΠΝ το 2008), A-435 «Κέκρωψ» (ναυπηγήθηκε το 1946, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1990), Α-430 «Άτλας» (ναυπηγήθηκε το 1974, εντάχθηκε στο ΠΝ το 2008), Α-442 «Ρωμαλέος» (ναυπηγήθηκε το 1952), Α-432 «Γίγας» (ναυπηγήθηκε το 1952, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1961) και Α-412 «Αίας» (ναυπηγήθηκε το 1945, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1972), ηλικίας 69, 46, 75, 47, 69, 69 και 76 ετών αντίστοιχα. Από τη Γερμανία το ΠΝ απέκτησε πέντε (5) ρυμουλκά: Α-437 «Πελίας» (ναυπηγήθηκε το 1958, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1991), Α-441 «Θησεύς» (ναυπηγήθηκε το 1971, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1999), Α-443 «Τιτάν» (ναυπηγήθηκε το 1989, εντάχθηκε στο ΠΝ το 2011), Α-440 «Διομήδης» (ναυπηγήθηκε το 1961, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1997) και Α-439 «Ατρεύς» (ναυπηγήθηκε το 1971, εντάχθηκε στο ΠΝ το 1995), ηλικίας 63, 50, 32, 60 και 50 ετών αντίστοιχα.
Υδρογραφικά-ωκεανογραφικά (μέσος όρος ηλικίας 37 έτη): Σε υπηρεσία τέσσερα (4) πλοία, εκ των οποίων το Α-478 «Ναυτίλος» εντάχθηκε στο ΠΝ το 1976 και το Α-474 «Πυθέας» το 1983, ενώ τα A-14 «Άκατος» και Α-476 «Στράβων» εντάχθηκαν στο ΠΝ το 1989. Πρόκειται δηλαδή για πλοία ηλικίας 45, 38 και 32 ετών αντίστοιχα.
Από τα παραπάνω δεδομένα είναι σαφές ότι το σύνολο των βοηθητικών πλοίων του ΠΝ πρέπει να αντικατασταθεί. Αλλά με τι; Κονδύλια δεν προβλέπονται για νέα βοηθητικά πλοία και όσα προβλέπονται για το ΠΝ θα δαπανηθούν, τα περισσότερα, για την κάλυψη των αναγκών του στόλου σε νέες φρεγάτες. Μια λύση είναι η γνωστή λύση των μεταχειρισμένων. Μια άλλη λύση είναι αυτή που πραγματεύεται το άρθρο, δηλαδή η ναυπήγηση σύγχρονων βοηθητικών πλοίων με ικανότητα εκτέλεσης πολλών και διαφορετικών αποστολών. Όπως προαναφέραμε, στη διεθνή αγορά υπάρχουν πάρα πολλά ναυπηγεία που σχεδιάζουν σύγχρονα βοηθητικά πλοία πολλαπλού ρόλου. Εξ’ αυτών καταλήξαμε στα γαλλικά BSAM, τα ολλανδικά MRAV και τα νορβηγικά Vanguard.
Τα BSAM (κλάση «Loire») αναφέρονται από το Γαλλικό Ναυτικό ως «πλοία γενικής υποστήριξης και βοήθειας». Η ανάπτυξη τους ξεκίνησε το 2013 και τον Αύγουστο του 2015 η Kership υπέγραψε σύμβαση, με τη γαλλική Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών (DGA), για τη ναυπήγηση δύο (2) πλοίων, με δικαίωμα προαίρεσης για τη ναυπήγηση άλλων δύο (2) πλοίων, το οποίο ενεργοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2016. Το πρώτο πλοίο (Α-602 «Loire») άρχισε να ναυπηγείται το 2016, καθελκύστηκε τον Ιούνιο του 2017 και παραδόθηκε στο Γαλλικό Ναυτικό τον Μάρτιο του 2018. Το A-603 «Rhône» άρχισε να ναυπηγείται το 2017 και παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2018, το Α-604 «Seine» άρχισε να ναυπηγείται το 2017 και παραδόθηκε το Μάρτιο του 2019 και το Α-605 «Garonne» άρχισε να ναυπηγείται το 2018 και παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2019.
Οι αποστολές που μπορούν να εκτελέσουν τα BSAM είναι γενικών καθηκόντων και εργασιών (ρυμούλκηση, εργασιών συντήρησης ναυστάθμων και λιμένων), πολιτικής προστασίας (έρευνα και διάσωση, παροχή βοήθειας σε πλοία που βρίσκονται σε κίνδυνο, πυρόσβεση, προστασία του περιβάλλοντος και αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης) και γενική υποστήριξης στόλου (τοποθέτηση στόχων για εκπαιδευτικές βολές, περισυλλογή τορπιλών, συνοδεία και υποστήριξη πλοίων επιφανείας και υποβρυχίων, με εφόδια και πυρομαχικά, υποστήριξη δυτών και υποστήριξη αμφίβιων επιχειρήσεων). Τα BSAM είναι κατασκευασμένα από χάλυβα και απαιτούν πλήρωμα της τάξεως των 17 ατόμων, ενώ επιπλέον του πληρώματος μπορούν να φιλοξενήσουν και 12 άτομα.
Τα BSAM έχουν μήκος 70,3 μέτρα, πλάτος 15,8 μέτρα και βύθισμα 5 μέτρα. Το εκτόπισμα τους είναι 2.960 τόνοι και μπορούν να παραμείνουν στη θάλασσα για 30 ημέρες χωρίς ανεφοδιασμό. Ενσωματώνουν δύο (2) κινητήρες και επιτυγχάνουν ταχύτητα πλεύσης 14 κόμβους (26 χιλιόμετρα την ώρα). Μπορούν να μεταφέρουν φορτίο 1.000 τόνων σε περιοχή φορτώσεως εμβαδού 250 τετραγωνικών μέτρων και να ρυμουλκήσουν βάρος 80 τόνων. Επίσης, ενσωματώνει σκάφος μήκος 8 μέτρων και τουλάχιστον δύο (2) RHIB (Rigid-Hulled Inflatable Boat). Στο Γαλλικό Ναυτικό τα BSΑM αντικατέστησαν τα πλοία γενικής υποστήριξης «Gazelle», «Élan», «Taape», «Tenace» και «Malabar», τα οποία εντάχθηκαν σε υπηρεσία την περίοδο 1973-1983.
Το MRAV σχεδιάστηκε για να καλύπτει όσο το δυνατό περισσότερες βοηθητικές και υποστηρικτικές αποστολές, σε ειρήνη και πόλεμο, στρατιωτικές ή πολιτικές. Επιπλέον, το MRAV διατίθεται σε τρείς (3) διαφορετικές εκδόσεις, ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Πρόκειται για πραγματικά πολυμορφικά πλοία ικανά να εκτελέσουν σειρά αποστολών: Υδρογραφικές και ωκεανογραφικές, έρευνας και διάσωσης, υποστήριξης δυτών, υποθαλάσσιας εκκαθάρισης και περισυλλογής πυρομαχικών, υποστήριξης μη-επανδρωμένων συστημάτων, εναέριων, επιφανείας και υποβρυχίων, υποστήριξης άμυνας νήσων, ως πλοίο μεταφοράς φορτίου και/ή προσωπικού, αντιμετώπισης περιβαλλοντολογικών απειλών στη θάλασσα, συμμετοχή σε ανθρωπιστικές επιχειρήσεις, γενική ναυτική εκπαίδευση, εκπαίδευση στη χρήση ναυτικών όπλων και εκπαίδευση σε διαδικασίες και πρακτικές ελικοπτέρων ναυτικού. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Σύμφωνα με την Damen τα πλεονεκτήματα των πλοίων MRAV είναι η σπονδυλωτή σχεδίαση και η οικονομία. Η σπονδυλωτή σχεδίαση επιτρέπει αυτό που είπαμε στην αρχή του άρθρου, δηλαδή την αντικατάσταση πολλών εξειδικευμένων πλοίων από ένα πλοίο, με όφελος σε επίπεδο προσωπικού και σε επίπεδο εξοικονόμησης δαπανών. Η μετατροπή του πλοίου επιτυγχάνεται μέσω της προσθαφαίρεσης εξοπλισμού, ο οποίος είναι αποθηκευμένων σε εμπορευματοκιβώτια μήκους 3, 6 και 12 μέτρων. Επιπλέον, σπονδυλωτή σχεδίαση σημαίνει ότι ο εξοπλισμός αποστολής μπορεί να αναβαθμίζεται τακτικά. Η εκτεταμένη χρήση υπό-συστημάτων και μηχανικών μερών κοινών εμπορικών προδιαγραφών επιφέρει οικονομία τόσο σε επίπεδο απόκτησης όσο και σε επίπεδο χρήσης. Οι παρακάτω πίνακες είναι της Damen και απεικονίζουν τις αποστολές που μπορεί να εκτελέσει η κάθε έκδοση του MRAV καθώς και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Όπως προαναφέραμε τα MRAV προσφέρονται σε τρείς (3) διαφορετικές εκδόσεις: MRAV-660 για χρήση σε παράκτιο περιβάλλον με ρηχές θάλασσες ή σε νησιωτικό περιβάλλον, μήκους 43 μέτρων, εκτοπίσματος 660 τόνων και απαίτηση πληρώματος οκτώ (8) ατόμων συν 15 ατόμων πλήρωμα αποστολής., το MRAV-1600 για χρήση σε παράκτιο περιβάλλον και κλειστές θάλασσες, μήκους 62 μέτρων, εκτοπίσματος 1.600 τόνων και απαίτηση πληρώματος 13 ατόμων συν 30 άτομα πλήρωμα αποστολής και το MRAV-3600 για χρήση σε περιβάλλον ανοιχτής θάλασσας και ωκεανού, μήκους 85 μέτρων, εκτοπίσματος 3.600 τόνων και απαίτηση πληρώματος 14 ατόμων συν 45 άτομα πλήρωμα αποστολής. Κάθε έκδοση μπορεί να πραγματοποιήσει πολλές αποστολές, με κορυφαία την μεγαλύτερη έκδοση MRAV-3600 η οποία καλύπτει όλο το φάσμα των αποστολών, όπως τις καταγράψαμε παραπάνω.
Τα Vanguard είναι μια καινοτόμα, σπονδυλωτή σχεδίαση πλοίων έτσι ώστε να μπορεί να δεχθεί πολλές και διαφορετικές συλλογές αποστολής άρα να εκπληρώνει σειρά αποστολών, πολεμικών, πολιτικών ή υποστηρικτικών στόλου, όπως είναι η θαλάσσια περιπολία, η προστασία ναυστάθμων, λιμένων και υπεράκτιων εγκαταστάσεων, η έρευνα και η διάσωση, οι υδρογραφικές-ωκεανογραφικές έρευνες, η άρνηση πρόσβασης σε θαλάσσια περιοχή, ο ανθυποβρυχιακός πόλεμος και ο ναρκοπόλεμος. Η βασική αρχή των Vanguard είναι η χρήση μη-επανδρωμένων συστημάτων, εναέριων, επιφανείας και υποβρυχίων, με μεγάλη εμβέλεια, για την εκτέλεση της κάθε αποστολής, έτσι ώστε το μητρικό σκάφος να βρίσκεται σε σχετική απόσταση ασφαλείας. Ο παρακάτω πίνακας είναι της Kongsberg και απεικονίζει τις αποστολές που μπορεί να αναλάβει το Vanguard και τα μέσα που θα χρησιμοποιήσει. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Η εναλλαγή ενός Vanguard από τη μια διαμόρφωση σε μια άλλη, για την εκτέλεση διαφορετικών αποστολών δεν απαιτεί μεγάλο χρόνο, μερικές ώρες μόνο, ενώ η όλη σχεδίαση βασίζεται σε σχεδιάσεις εμπορικών πλοίων, έτσι ώστε να το κόστος απόκτησης και χρήσης να είναι ανταγωνιστικό. Ο εξειδικευμένος εξοπλισμός για την κάθε αποστολή είναι αποθηκευμένος σε κοινά εμπορευματοκιβώτια, ενώ ανάλογα με την αποστολή το κάθε εμπορευματοκιβώτιο τοποθετείται σε συγκεκριμένη θέση στο εσωτερικό του πλοίου. Το ελικοδρόμιο και οι δύο (2) μεγάλες πλευρικές θύρες επιτρέπουν την γρήγορη και εύκολη άφεση και περισυλλογή των μη-επανδρωμένων συστημάτων. Ανελκυστήρες, γερανοί και αυτοματοποιημένες διαδικασίες μειώνουν το χρόνο απόκρισης και τις απαιτήσεις επάνδρωσης του Vanguard στο ελάχιστο.
Συμπερασματικά, είναι προφανές ότι τα βοηθητικά πλοία του ΠΝ είναι παλαιά και πρέπει να αντικατασταθούν, κατά την άποψη μας με πλοία πολλαπλού ρόλου και σπονδυλωτής σχεδίασης. Δεδομένη της στενότητας των διαθέσιμων οικονομικών πόρων, σχεδόν το σύνολο των πόρων που θα διατεθούν στο ΠΝ θα πάνε στο πρόγραμμα των νέων φρεγατών και σε άλλες πιεστικότερες ανάγκες. Ωστόσο, τα βοηθητικά πλοία μπορεί να μην παράγουν «σκληρή» ισχύ για το ΠΝ, είναι απολύτως αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία και υποστήριξη του. Οι επιλογές είναι τρείς (3): Να μείνουμε με αυτά που έχουμε και όσο αντέξουν, να πάμε στη λύση των μεταχειρισμένων ή να επενδύσουμε σε νέα πλοία, όχι απαραίτητα ξένα, αλλά ελληνικής σχεδίασης, ανάπτυξης και ναυπήγησης.
Για την κατάσταση των Πλοίων Γενικής Υποστήριξης (ΠΓΥ) του ΠΝ και την ανάγκη αντικατάστασης των A-464 «Αξιός» και A-470 «Αλιάκμων» μπορείτε να διαβάσετε στο παρακάτω άρθρο:
