Δεδομένης της μεγάλης πιθανότητας, σχεδόν βεβαιότητας, απόκτησης των γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών Rafale από την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ), είδηση που έχουμε καλύψει εκτενώς, πολλά από τα σχόλια σας επικεντρώνονται στην επιχειρησιακή αξία των βλημάτων αέρος-αέρος μεγάλου βεληνεκούς Meteor της MBDA. Ανταποκρινόμενοι στα σχόλια σας, ετοιμάσαμε και δημοσιεύσουμε αυτό το άρθρο, σχετικά με την επιχειρησιακή αξία των Meteor. Ένα από τα «ατού» του Meteor είναι το προωθητικό του σύστημα (στερεού καυσίμου, Ramjet), το οποίο του επιτρέπει την έλεγχο της ισχύος του κινητήρα κατά τις διάφορες φάσεις της πτήσης. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ο Meteor διατηρεί ελεγχόμενη ταχύτητα κατά τη φάση της πτήσης προς το στόχο, με άμεσο όφελος την εξοικονόμηση καυσίμου, και όταν προσεγγίζει το στόχο επιταχύνει, εξαντλώντας μεν το καύσιμο, αλλά αυξάνονταν την ταχύτητα και την ενέργεια του κατά τη φάση προσβολής του στόχου.
Όπως προείπαμε, το σύστημα πρόωσης του Meteor είναι στερεού καυσίμου, μεταβλητής ροής (VFDR : Variable Flow Ducted Rocket). Το στερεό καύσιμο διοχετεύεται στο ρεύμα του ατμοσφαιρικού αέρα, ο οποίος συμπιέζεται στον τμήμα συμπίεσης του κινητήρα σε αέρια μορφή και σε σχετικά υψηλή θερμοκρασία. Έτσι η ανάμιξη αέρα και καυσίμου είναι άμεση και ομοιόμορφη, αποδίδοντας το μέγιστο της ώσης που μπορεί να παραχθεί. Η μεταβολή της ροής του καυσίμου επιτυγχάνεται μέσω μίας βαλβίδας με σκοπό την αύξηση ή την μείωση της παραγόμενης ώσης. Έτσι ο Meteor έχει τη δυνατότητα που προαναφέραμε, δηλαδή του ελέγχου της ώσης κατά τη φάση της πτήσης και της επιτάχυνσης κατά την τερματική φάση.
Ουσιαστικά το προωθητικό σύστημα του Meteor αυξάνει τη φονική ζώνη του βλήματος (NEZ : No-Escape Zone), κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας για την αερομαχία. Η υψηλή ταχύτητα-ενέργεια ενός βλήματος, στην τερματική φάση, μειώνει την ικανότητα του αντιπάλου να αποφύγει το πλήγμα, μέσω τακτικών αποφυγής. Αντίθετα, βλήματα που χρησιμοποιούν συμβατικά συστήματα πρόωσης και διατηρούν ίδια ταχύτητα σε όλες τις φάσεις την πτήσης, από το αεροσκάφος έως το στόχο, ενδέχεται, συνέπεια της εφαρμογής τακτικών αποφυγής από τον αντίπαλο, να μην έχουν απόθεμα ταχύτητας-ενέργειας, στην κρίσιμη τερματική φάση, ιδιαίτερα αν ο αντίπαλος βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση. Σ’ αυτή την περίπτωση το φίλιο αεροσκάφος αναγκάζεται να προσεγγίσει εγγύτερα, άρα να περιορίσει τη NEZ.
Με άλλα λόγια, ο Meteor έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβάλει στόχο σε μεγάλη απόσταση, συγκριτικά με βλήματα συμβατικής πρόωσης και όχι Ramjet. Το πλεονέκτημα της χρήσης Ramjet, συνοδεύεται και από έτερο πλεονέκτημα: Την ικανότητα ανανέωσης δεδομένων κατά τη διάρκεια της πτήσης, για διόρθωση της πορείας. Έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες προσβολής του στόχου. Ο Meteor έχει αυτή τη δυνατότητα όχι μόνο από το φίλιο αεροσκάφος που εκτόξευσε το βλήμα, αλλά και από άλλες φίλιες πλατφόρμες, όπως τα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης, ένας ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας σε βολές κατά στόχων σε μεγάλες αποστάσεις. Επιπλέον, ο Meteor ενσωματώνει ενεργό αισθητήρα ραντάρ, είναι δηλαδή τεχνολογίας Fire-and-Forget.
Η ιστορία ανάπτυξης του Μeteor είναι μακρά και ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ενώ διήρκεσε αρκετά χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διαδικασία ενσωμάτωσης και πιστοποίησης του στο Rafale έγινε στο πλαίσιο των πιστοποιήσεων νέων όπλων στη διαμόρφωση F3 του αεροσκάφους, στα τέλη του 2012. Στο ρύγχος του βλήματος, το οποίο είναι κατασκευασμένο από κεραμικό υλικό, βρίσκεται ο ενεργός αισθητήρας ραντάρ, εκδόσεις του οποίου ενσωματώνουν και τα βλήματα αντιαεροπορικής άμυνας Aster και αερομαχίας MICA. Πίσω από τον αισθητήρα, βρίσκονται η αδρανειακή μονάδα καθοδήγησης (IMS : Inertial Measurment Subsystem), o πυροσωλήνας προσέγγισης, η μονάδα κατανομής ηλεκτρικής ενέργειας και επεξεργασίας σημάτων και η πολεμική κεφαλή.
Η πολεμική κεφαλή του Meteor είναι υψηλής εκρηκτικότητας-θραυσμάτων και μπορεί να ενεργοποιηθεί τόσο από τον πυροσωλήνα προσέγγισης, όσο και από κρουστικό πυροσωλήνα που επίσης διαθέτει το βλήμα. Στο τελευταίο τμήμα του Meteor είναι εγκατεστημένο το σύστημα ζεύξης δεδομένων και το σύστημα ελέγχου των ηλεκτρονικών και του κινητήρα EPCU (Electronics & Propulsion Control Unit). Το EPCU λαμβάνει δεδομένα από τον αισθητήρα, την αδρανειακή μονάδα καθοδήγησης και το σύστημα ζεύξης δεδομένων και υπολογίζει την απόσταση του στόχου, το υψόμετρο, ενώ καταγράφει και το διαθέσιμο καύσιμο. Επίσης είναι το σύστημα που δίνει τις εντολές αυξομείωσης της ώσης του βλήματος. Τα δεδομένα αυτά είναι διαθέσιμα και στον πιλότο του αεροσκάφους-φορέα.
Το βάρος του Meteor είναι 190 κιλά, το μήκος του είναι 3,65 μέτρα και η διάμετρός του 17,8 εκατοστά. Το μέγιστο βεληνεκές που δίνει η MBDA είναι άνω των 100 χιλιομέτρων μέγιστη ταχύτητα άνω των Mach 4. Μειονέκτημα του Meteor είναι το μεγάλο του κόστος, το οποίο ανέρχεται στα € 2 εκατομμύρια ανά βλήμα περίπου. Εν συντομία, ο Meteor είναι ένα εξαιρετικό βλήμα, το οποίο σε συνδυασμό με τα Rafale θα προσδώσουν επιχειρησιακό πλεονέκτημα στην ΠΑ. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία διατηρεί σε υπηρεσία βλήματα αέρος-αέρος μέσου βεληνεκούς AIM-120 AMRAAM. Αλλά, εκτός των Rafale, τα Mirage-2000 μπορούν να πιστοποιηθούν για χρήση Meteor. Η απάντηση είναι ότι ναι μεν μπορούν, αλλά δεν είναι μια εύκολη ή φτηνή διαδικασία.
Τον Απρίλιο του 2019, στον απόηχο του αεροπορικού επεισοδίου με το Πακιστάν, η Ινδία εξέφρασε την πρόθεση να πιστοποιήσει τα Meteor στα Mirage-2000 που διαθέτει. Τότε, καταγράφοντας την είδηση, είχαμε εκφράσει την άποψη ότι πρόκειται για μια προοπτική η οποία δυνητικά θα είχε ενδιαφέρον και για την ΠΑ. Ωστόσο, λίγο αργότερα, το Δεκέμβριο του 2019, έγινε γνωστό ότι το κόστος πιστοποίησης των Meteor στα Mirage-2000.5 είναι ιδιαίτερα υψηλό, ενώ και το τεχνολογικό ρίσκο ήταν μεγάλο, ενδεχομένως και ο χρόνος που θα χρειαζόταν για να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες. Επίσης, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ινδικού τύπου, τα οποία επικαλούνται πηγές της MBDA, ο Meteor έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί με ραντάρ όπως αυτών των Rafale και ότι δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικός με μαχητικά παλαιότερης γενιάς και ραντάρ.
Ο Meteor είναι ένα ικανό βλήμα και σίγουρα η ένταξη του στο ελληνικό οπλοστάσιο θα αυξήσει τις επιχειρησιακές δυνατότητες της ΠΑ στην εναέρια μάχη. Καλά είναι τα μαχητικά αεροσκάφη, αλλά είναι ακόμα καλύτερα αν συνοδεύονται και από εξίσου ικανά όπλα. Το μαχητικό αεροσκάφος είναι ένας παράγοντας και τα όπλα του άλλος, τόσο αυτά της αερομαχίας όσο και αυτά της προσβολής. Η σημασία ένταξης ικανών όπλων, υψηλών επιδόσεων, στο οπλοστάσιο της ΠΑ, είναι ζωτικής σημασίας για την επικράτηση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σε μία ενδεχόμενη σύρραξη με την Τουρκία. Είναι και κάτι ακόμα: Ο ψυχολογικός παράγοντας που επηρεάζει άμεσα και καταλυτικά το ηθικό. Τα σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη και όπλα, όπως και άλλα σύγχρονα οπλικά συστήματα και πυρομαχικά, λειτουργούν θετικά στο ηθικό του προσωπικού, με αντίκτυπο στο πεδίο της μάχης.
