Είναι Αύγουστος του 2020. Ο τουρκικός στόλος είναι αναπτυγμένος στην Ανατολική Μεσόγειο συνοδεύοντας το τουρκικό ερευνητικό πλοίο ORUR REIS. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι σε ύψιστη επιφυλακή και ετοιμότητα. Η τουρκική προκλητικότητα έχει αγγίξει το κόκκινο. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει στην 115 Πτέρυγα Μάχης στέλνοντας το μήνυμα πως η πολιτική ηγεσία βρίσκεται δίπλα στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Στα πλαίσια της επίσκεψης του φωτογραφίζεται δίπλα σε F-16 Block 52+ της 343 Μοίρας που εξοπλίζονται με βλήματα AGM-65G Maverick…
Τρία χρόνια αργότερα ο πρωθυπουργός μεταβαίνει στην Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία και επιδεικνύει τα εκσυγχρονισμένα F-16 Viper. Τρία χρόνια από την επίσκεψη στην 115 Πτέρυγα Μάχης ελάχιστα έχουν αλλάξει στο οπλοστάσιο των F-16 της ΠΑ. Οι ελλείψεις παραμένουν μεγάλες και ειδικά στη ναυτική κρούση και τις αποστολές Τακτικής Αεροπορικής Υποστήριξης Ναυτικών Επιχειρήσεων (ΤΑΥΝΕ). Παρά τη βούληση της ΠΑ και τη σχετική έγκριση των προγραμμάτων από τη Βουλή ώστε να αποκτηθούν οι συλλογές SPICE και τα ισραηλινά βλήματα μακράς ακτίνας RAMPAGE ουσιαστικές εξελίξεις δεν υπάρχουν.
Μοναδική σοβαρή εξέλιξη η πρόσκτηση των Rafale F3R με τα πανίσχυρα γαλλικά βλήματα EXOCET που αποτελούν τη θρυλική συνέχεια των Mirage 2000 EGM/ BGM στη ναυτική κρούση.
Το ζήτημα αποκτά μεγάλη σημασία καθότι και στη περίπτωση των F-35 οφείλουμε να δούμε με τι όπλα θα αποκτηθούν.
Μια από τις κορυφαίες αμυντικές προτεραιότητες της χώρας είναι η άσκηση εθνικής κυριαρχίας σε περιοχές υψίστου εθνικού ενδιαφέροντος. Η προτεραιότητα αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην πραγματικότητα που τείνει να δημιουργηθεί με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου και την προοπτική εκμεταλλεύσεως τους.
Παραδοσιακά η άσκηση κυριαρχίας σε θαλάσσια περιοχή αποτελεί ευθύνη του ναυτικού. Στην εποχή μας ωστόσο καίριος είναι και ο ρόλος της αεροπορίας. Η μορφή της ναυτικής σύγκρουσης τις τελευταίες δεκαετίες, ήδη από την εποχή του Β’ ΠΠ, έχει μεταβληθεί και έχει λάβει τον χαρακτήρα αεροναυτικής σύγκρουσης. Στα πλαίσια αυτά αξίζει να μελετηθεί η αεροπορική διάσταση του ναυτικού πολέμου και πιο συγκεκριμένα η πτυχή της υποστήριξης ναυτικών επιχειρήσεων εκ μέρους των μαχητικών της Π.Α. Το ενδιαφέρον του παρόντος άρθρου θα μονοπωλήσει η αξιοποίηση των F-16 σε αποστολές TASMO, η σημασία της και τα όπλα που μπορεί πιθανώς να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη της συγκεκριμένης επιχειρησιακής απαίτησης.
Καταρχήν πρέπει να σημειωθεί ξανά πως από πλευράς Π.Α, υπάρχει ένα έλλειμμα όσον αφορά την εκτέλεση σχετικών αποστολών, τουλάχιστον όσον αφορά ειδικοποιημένα μέσα και πιο συγκεκριμένα αντιπλοϊκών κατευθυνομένων βλημάτων.
Η η σχετική ικανότητα περιορίζεται στα λιγοστά βλήματα AM-39 Exocet που πλέον αξιοποιούνται από τα Rafale F3R. Αν και συχνά δίνεται η εντύπωση πως η σχετική απαίτηση είναι καλυμμένη δεν μπορεί παρά τα επισημανθεί, τόσο ο μικρός σχετικά αριθμός των βλημάτων όσο και ο μικρός αριθμός αεροσκαφών που μπορούν να τα μεταφέρουν.
Με την ευρεία διάδοση και διασπορά των αντιπυραυλικών συστημάτων επί πλοίων καθώς δευτερευόντως με την ανάπτυξη μέσων και μεθόδων εξαπάτησης των επερχόμενων κατευθυνομένων βλημάτων πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως μεγάλος αριθμός από τα τελευταία θα εξουδετερωθεί πριν πλήξει τους στόχους του. Είναι επιτακτική λοιπόν η ανάγκη αφενώς για αύξηση του αποθέματος σε όπλα της κατηγορίας και αφετέρου η πιστοποίηση του μέγιστου αριθμού αεροσκαφών για εκτέλεση σχετικών αποστολών.
Μια άλλη απαίτηση σχετίζεται με την δημιουργία ενός σύγχρονου δικτυοκεντρικού περιβάλλοντος για την μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων χρήσης των συγκεκριμένων όπλων καθώς δεν αρκεί η απλή εκτόξευση πολλαπλού αριθμού βλημάτων κατά στόχων επιφανείας αλλά αυτά πρέπει να εκτοξευτούν με συγκεκριμένη χωροχρονική αλληλουχία ώστε να εξασφαλιστεί αφενός ο αιφνιδιασμός του στόχου και αφετέρου ο κορεσμός της άμυνας του.
Εκείνο που πρέπει λοιπόν να γίνει είναι τόσο η αύξηση του αριθμού των AM-39 Exocet στο ελληνικό οπλοστάσιο(εκτιμούμε πως ένας αριθμός 92-96 βλημάτων είναι ο επιθυμητός) όσο και η πιστοποίηση του βλήματος στα MIRAGE-2000-5 Mk.2.
Από ‘κει και πέρα επείγει η διεύρυνση στα πλαίσια του στόλου των μαχητικών της Π.Α των αεροσκαφών που δύνανται να φέρουν κατευθυνόμενα βλήματα εναντίον πλοίων. Είναι ανεπίτρεπτο τα F-16, που αποτελούν και την ραχοκοκαλιά των μαχητικών της Π.Α να στερούνται ανάλογης δυνατότητας. Γνώμη μας είναι πως τα τελευταία θα έπρεπε να αποκτήσουν ανάλογη δυνατότητα με την προμήθεια νέων βλημάτων. Οι λόγοι είναι πολλαπλοί:
α) Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του στόλου των μαχητικών της Π.Α και είναι εύκολη υπόθεση η ανάθεση σε μέρος από αυτά ανάλογου ρόλου.
β )Λόγω του μεγάλου αριθμού τους σταθμεύουν σε πάνω από μια αεροπορική βάση γεγονός που περιορίζει τον κίνδυνο να βρεθεί η Π.Α στερούμενη ειδικοποιημένων ικανοτήτων TASMO μετά από ένα επιτυχές εχθρικό πλήγμα σε κάποια αεροπορική βάση.
γ) Η διασπορά του στόλου των F-16 είναι τέτοια που να εξασφαλίζει την κάλυψη όλων των προβλεπτών περιοχών όπου θα κληθούν να δράσουν αεροσκάφη της Π.Α σε ανάλογο ρόλο.
δ) Είναι ήδη πιστοποιημένα σε αεροεκτοξευόμενα αντιπλοϊκά βλήματα.
Με τον εφοδιασμό τους με αντιπλοϊκά βλήματα τα F-16 θα ενισχύσουν τις ικανότητες τους συμβάλλοντας δυσανάλογα στην ενίσχυση των σχετικών δυνατοτήτων της Π.Α. Ενδεικτικά, ο εξοπλισμός μιας μοίρας F-16 Block 52+ της 115 Π.Μ στη Σούδα θα εξακόντιζε την ικανότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων TASMO στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια κρίσιμη για τα εθνικά συμφέροντα περίοδο. Επίσης ο εφοδιασμός των F-16 με Κ/Β εναντίον πλοίων περιπλέκει τα πράγματα για τον αντίπαλο, φέρνοντας τον ενώπιον δυσεπίλυτων τακτικών και επιχειρησιακών καταστάσεων. Πολύ απλά ας σκεφτούμε το ενδεχόμενο τουρκικά σκάφη στο Αιγαίο ή στην Μεσόγειο να δέχονται ταυτόχρονα επίθεση από Κ/Β εκτοξευόμενα από σκάφη επιφανείας, υποβρύχια, αεροσκάφη, ελικόπτερα ναυτικής συνεργασίας και επάκτιες συστοιχίες. Παρόμοια δυνατότητα παρέχεται ήδη με την ύπαρξη του AM-39 στα Rafale όμως η ύπαρξη όπλων αέρος-επιφανείας στα F-16 ολοκληρώνει την εικόνα αποτροπής της Π.Α και την συμμετοχή της στο πεδίο της αεροναυτικής σύγκρουσης.
Παρακάτω θα προχωρήσουμε σε μια καταγραφή των υποψήφιων προς ένταξη βλημάτων στο οπλοστάσιο της Π.Α με στόχο τον εφοδιασμό των F-16.
AGM-84
Το RGM-84 HARPOON είναι αναμφίβολα το πιο διαδεδομένο βλήμα κατά πλοίων στη Δύση. Η ανάπτυξη του άρχισε το 1965 ως αεροεκτοξευόμενο όπλο προκειμένου να προσδώσει στο USN τη δυνατότητα να πλήττει Σοβιετικά υποβρύχια εν αναδύσει, βασικά ως όπλο αυτοάμυνας των Ομάδων Μάχης Αεροπλανοφόρων. Το βλήμα τέθηκε σε υπηρεσία το 1977 και έκτοτε εξοπλίζει 28 ναυτικές δυνάμεις παγκοσμίως.
Η αεροεκτοξευόμενη έκδοση μπήκε σε υπηρεσία το 1979. Το ενεργής καθοδήγησης ραντάρ βλήμα προωθείται από στροβιλοκινητήρα Teledyne CAE J402 με τον οποίο επιτυγχάνει ταχύτητα της τάξης των 850 Km/h. Έχει μήκος 3,8 m, βάρος 519 Kg, διάμετρο 340 mm, εκπέτασμα πτερύγων 914 mm και βάρος πολεμικής κεφαλής 221 Kg.Η τελευταία εκτιμάται πως μπορεί να βυθίσει πλοία μεγέθους φρεγάτας ή τουλάχιστον να τα προκαλέσει εκτεταμένες ζημιές. Το βεληνεκές ποικίλει ανάλογα με την έκδοση.
Στην έκδοση AGM-84D είναι 220 Km, στην έκδοση AGM-84E 93 Km, στην έκδοση AGM-84F 315 Km, ενώ στην έκδοση AGM-84H/K φθάνει τα 280 Km. Σημειώνεται πως οι εκδόσεις –E και –H/K αποτελούν στην ουσία τις κωδικές ονομασίες των βλημάτων χερσαίας κρούσης SLAM και SLAM-ER αντίστοιχα με δευτερεύουσα ωστόσο ικανότητα προσβολής στόχων επιφανείας κάτι που τα καθιστά υποψήφια προς αξιολόγηση και αναφορά. Για τα SLAM απλώς να συμπληρώσουμε πως σε αντίθεση με την τυπική έκδοση του HARPOON, που καθοδηγείται στον στόχο από ενεργό αισθητήρα ραντάρ, καθοδηγούνται προς τον στόχο τους με συνδυασμό INS/GPS και τερματική καθοδήγηση FLIR αισθητήρα που μεταδίδει στοιχεία μέσω αμφίδρομης ζεύξης δεδομένων στο αεροσκάφος με φέρει το βλήμα.
Το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό στις αρχές του 2018 ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε με επιτυχία δοκιμαστικές βολές του βλήματος κατά πλοίων AGM-84N Block.2+ Harpoon. Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν από μαχητικό αεροσκάφος F/A-18 Super Hornet με στόχο την πιστοποίηση της ομαλής επιχειρησιακής λειτουργίας του βλήματος με το νέο αναβαθμισμένο λογισμικό του αεροσκάφους.
Το AGM-84N Block.2+ Harpoon αποτελεί μια βελτιωμένη έκδοση του AGM-84D Block.1C Harpoon, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία και από την Ελλάδα, με έμφαση στην ικανότητα εκτέλεσης δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων, ενώ μπορεί να δεχθεί και δεδομένα εν πτήση έτσι ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα προσβολής στόχων σε κίνηση.
Επιχειρησιακά, τα βλήματα της έκδοσης Block.2+ χρησιμοποιούνται από αεροσκάφη F/A-18 Super Hornet και P-8A Poseidon. Σε σχέση με την έκδοση Block.1C, το βλήμα ενσωματώνει σύστημα καθοδήγησης GPS, νέο σύστημα ζεύξης δεδομένων (data link), δυνατότητα ακύρωσης αποστολής εν πτήση και αυξημένη ανθεκτικότητα σε ηλεκτρονικές παρεμβολές και αντίμετρα. Η ανάπτυξη του ξεκίνησε από την Boeing τον Απρίλιο του 2015, ως απάντηση στο νορβηγικό βλήμα NSM.
NSM
Το βλήμα NSM είναι ένα ακόμη Νορβηγικής προέλευσης βλήμα που αναπτύσσεται από την Kongsberg Defence & Aerospace προκειμένου να αποτελέσει του ουσιαστικό αντικαταστάτη του γνωστού βλήματος Penguin για προσβολή ναυτικών και στόχων εδάφους. Το βλήμα προωθείται από τον στροβιλοκινητητήρα Microturbo TRI-40 turbojet συνδυαζόμενο με πύραυλο αρχικής εκκίνησης στέρεας κατάστασης και επιτυγχάνει εμβέλεια άνω των 185 Km. Το βλήμα διαθέτει όπως και ο πρόγονος του αισθητήρα IIR διπλής μπάντας ενώ η καθοδήγηση του προς το στόχο στη φάση της μεσοπορείας επιτυγχάνεται από συνδυασμό GPS,συστήματος αδρανειακής πλοήγησης και αναφοράς εδάφους TERCOM.
Στην τερματική φάση το βλήμα ενεργοποιεί τον αισθητήρα του και με ικανότητα αυτόνομης αναγνώρισης του στόχου(ATR) εγγυάται την ακριβή εμπλοκή και καταστροφή του στόχου με την κεφαλή Υψηλής Εκρηκτικότητας-Θραυσματοποιούμενη βάρους 125 κιλών. Το βλήμα είναι ικανό να εκτελεί ελιγμούς στην φάση της προσβολής προκειμένου να δυσχεράνει την αναχαίτηση του από την άμυνα του στόχου. Η πυροδότηση επί του στόχου είναι δυνατόν να γίνει εσωτερικά χάρη της ύπαρξης πυροσωλήνα καθυστέρησης. Όπως προελέχθη προορίζεται να αντικαταστήσει το Penguin Μκ3 σε Νορβηγική υπηρεσία, κάτι που είναι άγνωστο αν θα γίνει επί των F-16 ή των F-35 που αναμένεται να θέσει σε υπηρεσία η Νορβηγική Αεροπορία.
Σε κάθε περίπτωση, ο εξοπλισμός των F-16 με όπλα αέρος – επιφανείας επείγει. Εμείς αναφερθήκαμε σε μερικές μόνο από τις πτυχές του όλου θέματος. Το βασικό επιχειρησιακό ζητούμενο παραμένει ο εμπλουτισμός των F-16 της ΠΑ με σύγχρονα όπλα κρούσης στόχων εδάφους και επιφανείας. Ο εκσυγχρονισμός των αεροσκαφών από μόνος του ή η απόκτηση μαχητικών 5ης γενιάς από μόνος του εάν δεν συνοδεύεται από τα κατάλληλα όπλα δεν αρκεί ώστε να μεγιστοποιηθεί η ελληνική αποτροπή. Οι πλατφόρμες από μόνες τους δεν παράγουν ούτε διασφαλίζουν αποτροπή. Αντιθέτως οι πλατφόρμες που φέρουν τα κατάλληλα όπλα είναι αυτές που κάνουν τη διαφορά και προσδίδουν στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τα εχέγγυα για την αποτροπή.
