Η παρουσία των ελληνικών ειδικών δυνάμεων στη διεθνή έκθεση της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε πέρσι και έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων. Όμως οι ειδικές δυνάμεις και συγκεκριμένα οι δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων είναι από πλευράς υλικοτεχνικής υποδομής αρκετά παραμελημένες.

Με εξαίρεση μικρές προμήθειες σε επίπεδο στελεχών για νέα υλικά οι ανάγκες παραμένουν μεγάλες. Και εξηγούμαστε.

Επικοινωνίες

Συγκεκριμένα το ΔΕΣΕΣ 2006-2015 προέβλεπε εκσυγχρονισμό επικοινωνιών των Ειδικών Δυνάμεων ύψους 0,26εκατ. ευρώ με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων με σύγχρονα συστήματα. Αν και η εισαγωγή ασυρμάτων με τεχνολογία αναπήδησης συχνοτήτων  έχουν εφοδιάσει μεγάλο μέρος των μονάδων, υπάρχει ακόμα ένα σημαντικό ποσοστό που στηρίζεται σε τεχνολογικά παρωχημένους ασυρμάτους, με περιορισμένη εμβέλεια και ενεργειακή αυτονομία. 

Μεγάλες είναι επίσης οι ανάγκες σε συστήματα επικοινωνίας σε επίπεδο Ομάδας – Διμοιρίας προκειμένου να διατηρείται η επαφή μεταξύ των μελών επίλεκτων τμημάτων κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων, με τα – όποια-  μέσα να διατίθενται σε περιορισμένους αριθμούς, στις μονάδες όπως το ΕΤΑ και η Ζ ΜΑΚ.

Επίσης οι τακτικές επικοινωνίες των μονάδων με τη Διοίκηση προϋποθέτουν αυτονομία, αντοχή σε περιβάλλον ηλεκτρονικού πολέμου, πλήρη κρυπτασφάλιση ενώ με βάσει τις εξελίξεις στην τεχνολογία θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφέρουν εικόνα υψηλής ανάλυσης από το πεδίο μάχης προς τα επιτελεία και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο.

Mini UAV

Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτει η απόκτηση μη επανδρωμένων UAV, τόσο σε επίπεδο Ταξιαρχίας-Συντάγματος όσο και σε επίπεδο μονάδας – τμήματος, προκειμένου να καλύπτονται αυτόνομα οι ανάγκες αναγνώρισης που έχουν οι Ειδικές Επιχειρήσεις. Η εξέλιξη της σχετικής τεχνολογίας μόλις τα τελευταία χρόνια έχει ανοίξει νέους ορίζοντες στις Ειδικές Επιχειρήσεις με αποτέλεσμα την ευρεία χρήση τους στις Ειδικές Δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Το μικρό κόστος τους διευκολύνει την απόκτηση τους σε μεγάλους αριθμούς ενώ το μικρό μέγεθος και βάρος τα καθιστά εύκολα στη μεταφορά και τη χρήση στο πεδίο της μάχης, επιτυγχάνοντας επιτήρηση και εντοπισμό απειλών, μέρα και νύχτα προτού γίνει η εμπλοκή του στόχου.

Συστήματα UAV όπως το RQ-11 Raven που χρησιμοποιούν οι Ειδικές Δυνάμεις του Στρατού και των Πεζοναυτών των ΗΠΑ, ή  τα ακόμη μικρότερα Microdrones md4-200 που εισάγουν σε υπηρεσία οι βρετανικές Ειδικές Δυνάμεις, είναι μερικά μόνο δείγματα σε έναν τομέα ταχέως εξελισσόμενο που θα κυριαρχήσει στα επόμενα χρόνια στη Διεξαγωγή Ειδικών Επιχειρήσεων, αλλά και σε υπηρεσίες επιβολής του νόμου και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.

Ο ΕΣ φυσικά έχοντας την κακή συνήθεια του πλήρους..απομονωτισμού από κάθε λογής τεχνολογικές εξελίξεις, θα πρέπει να αντιληφθεί τις δυνατότητες που προσφέρουν τα mini UAV, εάν επιθυμεί με πολύ μικρός κόστος να αναβαθμίσει δραματικά τις επιχειρησιακές δυνατότητες των Ειδικών Δυνάμεων.

Υποβρύχια  Μέσα διείσδυσης

Οι αποστολές διείσδυσης των αμφίβιων Καταδρομέων σε εχθρικό έδαφος – ακτή, περιορίζονται μέχρι σήμερα σε πλωτά μέσα με τα οποία έχουν τη δυνατότητα να κινούνται με μέσες – υψηλές ταχύτητες. Αν και κρίνονται ως κατάλληλα για κάλυψη των αναγκών δεν εξασφαλίζουν τις βέλτιστες επιδόσεις σε σενάρια απαίτησης αφανούς διείσδυσης που εξασφαλίζεται μόνο με υποβρύχια προσέγγιση κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Για τις ανάγκες αυτές προβλεπόταν πρόγραμμα ύψους 5,14 εκ ευρώ, για απόκτηση ειδικών υποβρυχίων οχημάτων SDV σε συνδυασμό με συστήματα υποβρύχιας επικοινωνίας ομάδας βατραχανθρώπων. Ο τομέας αυτός παραμένει μέχρι σήμερα ακάλυπτος.

Συστήματα PLB

Αποτελούν βασικό εργαλείο για διεξαγωγή Ειδικών Επιχειρήσεων καθώς επιτρέπουν τον άμεσο και ακριβή εντοπισμό ομάδας από εναέριο μέσο (ελικόπτερα NH-90/CH-47D) ώστε αυτά να προχωρήσουν σε περισυλλογή για την απαγκίστρωση ομάδας Ειδικών Δυνάμεων από εχθρική περιοχή.

Οι ασύρματοι Personal Locator Beacon (PLB), χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τερματικό σύστημα εντοπισμού που εφοδιάζει τα εναέρια μέσα, ώστε να έχουν οι χειριστές τη δυνατότητα με ακρίβεια να φτάσουν στην περιοχή που αναμένει η ομάδα για περισυλλογή ανεξαρτήτως ορατότητας, καιρικών συνθηκών, μέρα και νύχτα. Παρόμοια προμήθεια εκκρεμεί –δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια – και για τον εφοδιασμό χειριστών μαχητικών της ΠΑ.

Μέσα διείσδυσης από αέρος

Μεγάλο κενό εμφανίζεται στην πληρότητα αλεξιπτώτων ελευθέρας πτώσεως που χρησιμοποιούν οι μονάδες Ειδικών επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα η μεν εκπαίδευση και η συντήρηση ικανότητας να βασίζεται σε αλεξίπτωτα της ΣΧ.ΑΛ, αλλά να μην υπάρχει επάρκεια για όλο το προσωπικό σε επίπεδο μονάδας για επιχειρήσεις.

Το γεγονός αυτό υπονομεύει την επιχειρησιακή ικανότητα σε περίοδο κρίσης- πολέμου αλλά και τη διαθέσιμη δύναμη στελεχών που μπορεί να εκπαιδευτεί σε μια κρίσιμη μέθοδο διείσδυσης.

Συνεπώς η «ελεύθερη πτώση» έχει παραμένει για πολλά χρόνια στις Ειδικές Δυνάμεις του ΕΣ ένα «σπορ για λίγους» την ώρα που σε διεθνές επίπεδο, θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για το σύνολο των μελών που στελεχώνουν επιχειρησιακές ομάδες ανεξάρτητα με την ειδικότητα τους.

Η ενίσχυση σε αυτόν τον τομέα είχε προβλεφθεί με διάθεση κονδυλίου ύψους 2,14εκ ευρώ.    

Ανάλογες είναι οι απαιτήσεις σε εξοπλισμό υποστήριξης (τράπεζες οξυγόνου για άλματα HALO/HAHO) όσο και ένας εξομοιωτής εκπαίδευσης σε άλματα ελεύθερης πτώσης PARASIM που θα αναβαθμίσει την ποιότητα εκπαίδευσης στη ΣΧ.ΑΛ και θα ενισχύσει την ασφάλεια του προσωπικού.

Ο εκπαιδευόμενος δύναται να αντιμετωπίσει καταστάσεις εμπλοκών σε εξομοίωση αλμάτων μεγάλων και πολύ μεγάλων υψών, διαδικασίες ανάγκης και ενεργοποίηση εφεδρικού, ενέργειες προ της προσγείωσης σε διάφορα είδη εδάφους. Χάρις τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή προβάλλεται επίσης εικονικά η παρουσία και άλλων αλεξιπτωτιστών, ώστε να είναι δυνατή και η εκπαίδευση σε τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, η τήρηση σχηματισμού και η συγκέντρωση σε συγκεκριμένο σημείο προσγείωσης.

Η επαφή των Ειδικών Δυνάμεων με ανάλογα συστήματα έγινε σε κοινή συνεκπαίδευση του ΕΤΑ με αλεξιπτωτιστές της 182 Ταξιαρχίας του Αιγυπτιακού Στρατού το Νοέμβριο του 2004, ενώ όπως και σε άλλες συνεκπαιδεύσεις που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία 10 χρόνια στο εξωτερικό, έχει διαπιστωθεί η αναγκαιότητα απόκτησης εκπαιδευτικής εγκατάστασης εξομοίωσης αλμάτων HAHO/HALO με χρήση «τουρμπίνας» αέρα.

Με τη χρήση μιας τέτοιας εγκατάστασης, επιτυγχάνεται τεράστια οικονομία κλίμακας. Ενδεικτικά η παραμονή ενός εκπαιδευόμενου σε αιώρηση με αθροιστική διάρκεια 35 λεπτά, ισοδυναμούν με την εμπειρία που αποκομίζει κανείς σε 9 εκπαιδευτικά άλματα (ανάλογης διάρκειας) με προφανή τα πλεονεκτήματα περιστολής δαπανών σε καύσιμα αεροσκαφών και ελικοπτέρων που χρησιμοποιούνται για ρίψεις αλεξιπτωτιστών!

Επιπλέον με τη χρήση αυτής της απλούστατης εγκατάστασης οι εκπαιδευόμενοι έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν με απόλυτη ασφάλεια, τεχνικές στάσης του σώματος κατά τη διάρκεια της ελεύθερης πτώσης ενώ έχουν την πολυτέλεια να μάθουν από λάθη (που σε πραγματικές συνθήκες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους). 

Εν έτη 2015 η ΣΧ.ΑΛ δυστυχώς εξακολουθεί να στερείται ανάλογων εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων και συστημάτων συνεχίζοντας παραδοσιακές μεθόδους με περιορισμένες δυνατότητες σε μέσα και αριθμού εκπαιδευόμενων σε άλματα HAHO/HALO.

Νυχτερινές διόπτρες – σκοπευτικά

Το πρόγραμμα με συνολικό προϋπολογισμό 32 εκ ευρώ αφορά την προμήθεια 11.733 σκοπευτικών διοπτρών νυκτός για χρήση τους με όλη τη γκάμα φορητού οπλισμού που χρησιμοποιούν οι Ειδικές Δυνάμεις. 

Ειδικότερα όπως είχε γίνει γνωστό, 8.000 διόπτρες προορίζονται για εφοδιασμό τυφεκίων M-16A2 και αραβίδων  Μ-4 των 5,56mm, 1.200 διόπτρες προορίζονται για τα πολυβόλα MAG διαμετρήματος  7,62mm, 1.200 διόπτρες αφορούν τον εφοδιασμό των βαρέων πολυβόλων Μ2HB διαμετρήματος 12,7mm, 633 διόπτρες προορίζονται για τα βομβιδοβόλα GMG των 40mm.

Στα πλεονεκτήματα τους περιλαμβάνεται η κατακόρυφη βελτίωση της φονικότητας και της ευστοχίας πυρών, καθώς οι διόπτρες προσφέρουν υψηλά ποσοστά ευστοχίας με την πρώτη βολή σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, ικανότητα εστίασης σε διαφορετικές αποστάσεις για εμπλοκή πολλαπλών στόχων και βελτιωμένη ικανότητα αναγνώρισης στόχου σε μεγάλες αποστάσεις.

Σε ότι αφορά τα πολυβόλα υποστηρίξεως Μ-249, επελέγησαν οι διόπτρες NS-685C της ελληνικής εταιρίας Θέων Αισθητήρες, ως τμήμα της προμήθειας 750 πολυβόλων Minimi για τις Ειδικές Δυνάμεις. Ο ίδιος τύπος επιλέχθηκε και για την προμήθεια 2.320 πολυβόλων των 5,56mm (μετά παρελκόμενων) για εφοδιασμό μονάδων Πεζικού, σε σύμβαση που υπογράφτηκε τον Ιανουάριο του 2006 με τα ΕΑΣ ύψους 61,8εκ. ευρώ. Οι διόπτρες NS-685C προσφέρουν μεγέθυνση 4Χ και 6Χ με ενίσχυση ειδώλου 3^ης γενιάς ενώ προσαρμόζεται σε ειδική διάταξη συμβατή με βάση Picatinny.  

Θετική ήταν επίσης η προσθήκη 87 σκοπευτικών ερυθράς κουκίδας CompM της Aimproint για αραβίδες Μ-4, έπειτα από την προμήθεια με ανοιχτό διαγωνισμό που έγινε το Δεκέμβριο του 2011 για κάλυψη αναγκών μονάδων της 13^ης ΔΕΕ.

Υπενθυμίζεται ότι ήδη από το 2003 οι Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων όπως το ΕΤΑ και η Ζ ΜΑΚ, εφοδιάστηκαν με σκοπευτικά λέιζερ τύπου AR-2A για χρήση σε αραβίδες Μ4, με μικρές διαστάσεις και βάρος, προκειμένου να αποκτηθεί η ικανότητα ταχείας σκόπευσης σε απόλυτο σκοτάδι, σε συνδυασμό με διόπτρες νυχτερινής όρασης NVG. Η ενεργοποίηση τους γίνεται μέσω αφής από διάταξη στο χειροφυλακτήρα, ενώ προσαρμόζεται σε ειδική βάση επί της κάνης του Μ4.

Φορητές διόπτρες ΟΝΥΠΑΡ

Οι φορητές διόπτρες νυχτερινής παρατήρησης αποσκοπούν στην ικανότητα επιτήρησης πεδίου μάχης τη νύχτα από μονάδες Ειδικών Δυνάμεων, με τον τομέα αυτό σήμερα να παραμένει σαφώς ακάλυπτο, σε σχέση με το σύνολο των απαιτήσεων. Στο ΔΕΣΕΣ υπήρχε πρόβλεψη για προμήθεια 73 φορητών συστημάτων, ύψους  0,40 εκ ευρώ με τεχνολογία λυχνίας 3^ης γενιάς.

Φορητές διόπτρες ελεύθερου σκοπευτή

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ύψους 3,84 εκ ευρώ, με στόχο να εφοδιαστούν οι ομάδες ΕΣΕΑ (ελεύθερου σκοπευτή ειδικών αποστολών και του παρατηρητή) που χρησιμοποιούν τα τυφέκια Μ-82A1 Barret (τυποποιημένο από τον στρατό των ΗΠΑ ως M107).

Οι φορητές διόπτρες αποτελούν πρωταρχικό μέσο επιτήρησης εντοπισμού από τον παρατηρητή που καθοδηγεί προφορικά το σκοπευτή του Μ-82A1 στο στόχο του.

Εκτός από την ικανότητα μεγέθυνσης μπορεί να προσφέρει εικόνα περιβάλλοντος μέρα και νύχτα, συνδυάζοντας πυξίδα με αποστασιόμετρο λέιζερ για μετρήσεις ακριβείας απόστασης ενώ μπορεί να συνδεθεί με τερματικό GPS και αισθητήρα μέτρησης διεύθυνσης- ταχύτητας ανέμου.

Επίγειοι καταδείκτες λέιζερ

Αν και επισήμως δεν έχει διατυπωθεί στο παρελθόν δημόσια η απαίτηση προμήθειας φορητών επίγειων καταδεικτών λέιζερ, είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι τα υφιστάμενα συστήματα σε χρήση είναι μικρά στον αριθμό για να καλύψουν τις ανάγκες για κατάδειξη στόχων α) σε βόμβες GBU που φέρουν μαχητικά αεροσκάφη F-16C/D και F-4E AUP της ΠΑ και β) σε βλήματα Hellfire που εξοπλίζουν επιθετικά ελικόπτερα AH-64A Apache και Apache Longbow της ΑΣ.

Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι η πρώτη κατάδειξη στόχου από καταδρομείς σε ελικόπτερο AH-64A για βολή βλήματος AGM-114, έγινε τον Μάιο του 2001 στο πλαίσιο της άσκησης «ΤΑΜΣ ΣΑΡΙΣΑ 2001» με την εκπαίδευση να συνεχίζεται μέχρι και σήμερα αλλά σε περιορισμένη κλίμακα.

Με την διεύρυνση του δόγματος επιχειρήσεων προωθημένων ελεγκτών JTAC που καθιερώθηκε το 2015 στις ασκήσεις τύπου ΗΝΙΟΧΟΣ της ΠΑ, οι μονάδες του ΕΤΑ και της 31^ης ΜΕΕΔ που εξειδικεύονται σε αυτό το ρόλο, είχαν την ευκαιρία εκτεταμένης συνεργασίας με αμερικανούς JTAC της USAF.

Σημείο αναφοράς ήταν η μεταφορά δογμάτων και επιχειρησιακής εμπειρίας από τις πρόσφατες συρράξεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, που ανέδειξε την επιχειρησιακή απαίτηση για διεύρυνση της εκπαίδευσης των JTAC στο ΝΑΤΟ, με ανάλογες κινήσεις να εφαρμόζονται και στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Σε ότι αφορά τον ειδικό εξοπλισμό, το ΕΤΑ διαθέτει ένα ζεύγος επίγειων καταδεικτών λέιζερ τύπου GLTD II που αποκτήθηκαν για αξιολόγηση το 1999. Το GLTD II περιλαμβάνει θερμική διόπτρα παρατήρησης της FLIR Systems για κατάδειξη στόχων σε μαχητικά ακόμη και τη νύχτα. Ακολούθησε η προμήθεια 7 καταδεικτών PAL της ισραηλινής (EL OP) το 2001, οι οποίοι έχουν βελτιωμένες επιδόσεις (αλλά και μεγαλύτερο βάρος που πρακτικά καθιστά δυσχερή τη μεταφορά τους από περιπόλους μακράς ακτίνας δράσεως).

Η απόκτηση νεότερων συστημάτων μικρότερου βάρους για κατάδειξη στόχων σε μεγαλύτερες αποστάσεις, θεωρείται ότι περιλαμβάνεται στις επιχειρησιακές ανάγκες του ΕΤΑ, με τη χρηματοδότηση να παραμένει ο κύριος ανασταλτικός παράγοντας που στην παρούσα φάση αποτρέπει αύξηση των συστημάτων σε υπηρεσία.

Εξοπλισμός μαχητή

Το σχετικό πρόγραμμα ύψους 50 εκ ευρώ προβλέπεται να καλύψει ανάγκες προμήθειας υλικών ένδυσης, υπόδησης, εξαρτήσεων μάχης για το προσωπικό των Ειδικών Δυνάμεων.

Συγκεκριμένα η στολή παραλλαγής του ΕΣ αν και κρίνεται γενικότερα πετυχημένη για το ανάγλυφο που καλείται να επιχειρήσει το προσωπικό, υποφέρει από έλλειψη ποιότητας ραφής, υλικών, αναχρονιστικό σχεδιασμό ενώ δεν δύναται να προσαρμοστεί αποτελεσματικά σε διαφορετικό περιβάλλον πλην αυτού της υπαίθρου με πυκνή βλάστηση.

Μέχρι σήμερα έχουν αξιολογηθεί προτάσεις νέων σχεδίων ψηφιακής παραλλαγής του ΕΣ, σε μεμονωμένη βάση και μικρές ποσότητες με κύριο ζητούμενο την ποιότητα υλικών, την αντοχή των ραφών και την καλύτερη προσαρμοστικότητα σε ερημικό-ξηρό περιβάλλον που κατά κανόνα συναντάμε στα νησιά του Αιγαίου και σε πολλές περιοχές της υπαίθρου στην ηπειρωτική Ελλάδα κατά τη διάρκεια του θέρους.

Προφανώς στις ανάγκες εφοδιασμού ατομικών υλικών μαχητή περιλαμβάνεται ο εφοδιασμός με σύγχρονα κράνη Kevlar, καθώς οι συνολικές ανάγκες ουδέποτε καλύφθηκαν επαρκώς ενώ την κατάσταση επιδείνωσε ο – κατά καιρούς – δανεισμός τμήματος των διαθέσιμων αποθεμάτων, σε μονάδες που συμμετείχαν σε διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές σε Κόσσοβο και Αφγανιστάν.

Ενδεικτικό του ανορθολογισμού είναι ότι  από το 1994 που ξεκίνησε ο σταδιακός εφοδιασμός του ΕΣ με κράνη Kevlar, έχουν αποκτηθεί μέχρι σήμερα, τέσσερις διαφορετικοί τύποι (αμερικάνικα PASGT, ισραηλινά Rabintex και βρετανικά RBR) για κάλυψη μόνο μέρους των αναγκών των Ειδικών Δυνάμεων.

Ομοίως υπάρχει πλήρης έλλειψη πρόβλεψης για αντιβαλλιστικά γυαλιά που προστατεύουν αποτελεσματικά το προσωπικό από θραύσματα εκρήξεων στην ευαίσθητη περιοχή του προσώπου στο ύψος των οφθαλμών.

Στατιστικές στον πόλεμο του Ιράκ έδειξαν ότι πάνω από το 15% απωλειών του μάχιμου προσωπικού, προήλθε αποκλειστικά από σοβαρούς τραυματισμούς στα μάτια, γεγονός που θα είχε αποτραπεί με τη χρήση αντιβαλλιστικών γυαλιών προστασίας.

Δυστυχώς στις ελληνικές ΕΔ θεωρούνται διακοσμητικά στοιχεία παρά προστατευτικά μέσα που σώζουν ζωές με αποτέλεσμα όσοι τα φέρουν να τα έχουν προμηθευτεί με ιδία έξοδα από το εμπόριο, μαζί φυσικά με πολλά άλλα υλικά που αδυνατεί να χορηγήσει η υπηρεσία..

Άρβυλα μάχης

Δεν υπάρχει φυσικά κανένα σχόλιο για τον απαράδεκτο εφοδιασμό με τα απαρχαιωμένα άρβυλα, που συνεχίζεται στο προσωπικό των Ειδικών Δυνάμεων ο ΕΣ. Η μειωμένη αντοχή, ποιότητα κατασκευής, η έλλειψη αδιαβροχοποίησης και η απαράδεκτη σχεδίαση από ανατομικής πλευράς δεν επιδέχονται σοβαρής κριτικής, με επιτακτική την απαίτηση για άμεση έναρξη εφοδιασμού των μονάδων με ένα σύγχρονης ποιότητας άρβυλο μάχης. 

Τονίζεται ότι το μαύρο χρώμα απορροφά τον ήλιο, αυξάνει τη θερμότητα και δημιουργεί υπεραιμία στα πόδια του στρατιωτικού προσωπικού, ιδίως κατά τις μετακινήσεις – πορείες και για το λόγο αυτό, θα αντικατασταθεί με χρώμα που θα αντανακλά τον ήλιο, (γκρι ή αμμώδες), καλύπτοντας με καλύτερο τρόπο τις απαιτήσεις του σύγχρονου μαχητή.

Η υπόθεση της προμήθειας νέων αρβυλών για τον ΕΣ παρουσιάζει ενδιαφέρον και «σκοτεινό» παρασκήνιο καθώς το 2007, στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του 700ΣΕ που είχε αποφασίσει η τότε κυβέρνηση, εκδόθηκε η  υπ’ αριθμόν 47/22-08-2007 εντολή για την προμήθεια μιας μηχανής βουλκανισμού με 24 σταθμούς έκχυσης ελαστικού παραγωγής αρβυλών.
 
Η προμήθεια κατακυρώθηκε στην γερμανική εταιρεία KLOCKNER DESMA GMBH (Σύμβαση 0050Α/2009) έναντι κόστους άνω των 1.500.000 ευρώ. Ακολούθως η μηχανή μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε στο 700 ΣΕ  τον Δεκέμβριο του 2009 αλλά λόγω του ότι «δεν πληρούσε κάποιες προδιαγραφές», η επιτροπή παραλαβής εξακολουθεί να μην την παραλαμβάνει παρά τις παρατάσεις που έχουν δοθεί και ως  εκ τούτου δεν έχει τεθεί σε λειτουργία.
 
Με έγγραφο του ΓΕΣ/ΔΥΠ από 24-3-2011 συγκροτήθηκε νέα επιτροπή με σκοπό να εξετάσει τα αίτια καθυστέρησης ολοκλήρωσης της σύμβασης προμηθείας της μηχανής βουλκανισμού και να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες ώστε αυτή  να παραληφθεί από την αρμόδια επιτροπή παραλαβής.

Άγνωστο παραμένει το γιατί δεν προχώρησε από τότε μέχρι και σήμερα η διαδικασία για την παραγωγή του  από το 700ΣΕ ελληνικής παραγωγής σύγχρονου άρβυλου μάχης για τις Ειδικές Δυνάμεις αλλά και το σύνολο του  προσωπικού του ΕΣ, τα οποία θα ταιριάζουν καλύτερα  στις κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας ( 8 μήνες ηλιοφάνειας), ενώ συγχρόνως θα προσφέρουν μεγαλύτερη άνεση , υγιεινή και καλύτερη ανατομία  για τη μετακίνηση των στρατιωτών στο σύγχρονο πεδίο της μάχης.

Επιπλέον έχει εκτιμηθεί ότι θα υπάρξει σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων, δεδομένου ότι ένα σημερινό ζευγάρι άρβυλου κοστίζει 73 ευρώ, ενώ αυτό του νέου τύπου θα κοστίζει περίπου 45 ευρώ (απαιτούνται 50.000 ζευγάρια το χρόνο, συμπεριλαμβανομένων των σπουδαστών των Σχολών και στελεχών). Επιπλέον, εξοικονομούνται 60.000 ευρώ το χρόνο από βούρτσες και κάμελ βαφής..

Αντιαρματικά  (Α-Τ) συστήματα

Την απαίτηση ενίσχυσης της αντιαρματικής ικανότητας μονάδων Ειδικών Δυνάμεων στη Β. Ελλάδα,  νησιά του Αν. Αιγαίου και μονάδων Πεζοναυτών, προβλέπεται να καλύψει η απόκτηση 72 συστημάτων A/T  Kornet  για τα οποία έχει δρομολογηθεί δαπάνη 78,50 εκ ευρώ. Το πρόγραμμα καλύπτει επίσης την απόκτηση 72 οχημάτων φορέων τύπου Hummer, πυρομαχικών, 72 θερμικών σκοπευτικών και 20 εξομοιωτών.

Αφορά την αντικατάσταση των Α/Τ  Strim από 180 φορητούς εκτοξευτές βλημάτων Α/Τ πολλαπλού ρόλου με σκοπευτικά νυκτός, με προϋπολογισμό δαπάνης  55 εκ ευρώ. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ύψιστης σημασίας καθώς προσδίδει αυξημένη μαχητική ισχύ σε ομάδες Ειδικών Δυνάμεων απέναντι σε σκληρούς – οχυρωμένους στόχους όπως άρματα, οχήματα, κτήρια προκειμένου να αντικατασταθούν τα αξιόπιστα -αλλά παρωχημένα πλέον- Strim.

Όλμοι Νέας γενιάς

Αφορά 288 συστήματα Όλμων διαμετρήματος 120mm που θα εφοδιάσουν Μοίρες Αλεξιπτωτιστών, Ορεινών και αμφίβιων Καταδρομών, προκειμένου να ενισχύουν την ικανότητα αυτόνομης παροχής πυρών υποστηρίξεως σε μαχόμενα τμήματα Ειδικών Δυνάμεων. Η επικρατέστερη υποψηφιότητα είναι το ελληνικής κατασκευής  Ε-56 (σε βελτιωμένη έκδοση) των ΕΑΣ.

Ελικόπτερα Ειδικών Επιχειρήσεων

Με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός Λόχου 12 Ελικοπτέρων για Ειδικές Επιχειρήσεις, το ΓΕΣ προσανατολιζόταν αρχικά στην απόκτηση 8 επιπλέον ελικοπτέρων NH-90 προκειμένου να συμπληρωθεί η δύναμη των 4 που έχουν παραγγελθεί (και εξακολουθούν να μην έχουν ακόμη παραληφθεί στο σύνολο τους). Τελικώς ο στόχος αναθεωρήθηκε στη συνέχεια στην απόκτηση μόνο 4, ώστε να δημιουργηθεί  τελικά μια δύναμη 8 NH-90 Ειδικών Επιχειρήσεων.

Με το πρόγραμμα να έχει περάσει από διάφορα στάδια λόγω καθυστέρησης στο χρονοδιάγραμμα πιστοποιήσεων, έλλειψης χρηματοδότησης, αναβολών στις πληρωμές και πλήρη έλλειψη υποστήριξης (FOS), ο ΕΣ ελπίζει σε αυτή τη φάση «απλώς» να καταφέρει να ολοκληρωθούν επιτέλους οι παραδόσεις.

Από κει και πέρα το μεγαλύτερο ζήτημα αφορά την αύξηση της διαθεσιμότητας των ελικοπτέρων η οποία βρίσκεται σε απαράδεκτα χαμηλό σημείο με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας (προηγούμενης και νυν).

Σε κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να μιλάμε για Ειδικές Επιχειρήσεις ευρείας κλίμακας εφόσον δεν υπάρχει τουλάχιστον ένας στόλος 8 ελικοπτέρων με εξειδικευμένο προσανατολισμό και εκπαίδευση χειριστών σε νυχτερινές πτήσεις χαμηλού ύψους.

ΓΕΝ

Υλικά – εξοπλισμός

Το πρόγραμμα ύψους 50 εκ. ευρώ προβλέπεται για την κάλυψη αναγκών της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ) του ΠΝ. Εκτιμάται ότι η απόκτηση πάσης φύσεως υλικού περιλαμβάνει μεγάλο εύρος αναλώσιμων ειδών όπως πυρομαχικά, εκρηκτικά, εξαρτύσεις μάχης, στολές μάχης, ατομικά υλικά.

Γνωστές οι μεγάλες ανάγκες που υπάρχουν σε ότι αφορά συσκευές τηλεπικοινωνιών (για την επικοινωνία μελών σε επίπεδο ομάδας), δορυφορικά συστήματα επικοινωνίας καθώς και εξοπλισμό για νυχτερινό αγώνα (όπως διόπτρες νυχτερινής όρασης και συσκευές υπέρυθρης παρατήρησης-επιτήρησης).

Φορητός οπλισμός

Εξίσου σημαντικές είναι οι ανάγκες σε ότι αφορά την ενίσχυση του οπλοστασίου των βατραχανθρώπων της ΔΥΚ. Η προμήθεια φορητού οπλισμού ύψους 2,58 εκ ευρώ περιλαμβάνει συμπλήρωση αποθεμάτων τυφεκίων Μ-4 καθώς και σκοπευτικά βοηθήματα, διόπτρες νυκτός, σιγαστήρες αλλά και εξειδικευμένα τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή.

Η ΔΥΚ ήδη χρησιμοποιεί σε μικρούς αριθμούς, το βαρύ τυφέκιο Μ-82A1/ Μ-95 Barret (έκδοση “bullpup”, κινητού ουραίου )για προσβολή στόχων υλικού και πλωτών μέσων ενώ οι ανάγκες εστιάζονται επίσης και σε ένα όπλο της κατηγορίας του Μ110 SASS των 7,62mm της Knights Armament Co (εφοδιασμένο με σιγαστήρα) που εξόπλισε ευρέως μονάδες του αμερικανικού Στρατού στο Αφγανιστάν ενώ σημειωτέον το έχει ήδη προμηθευτεί και η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων του τουρκικού Στρατού.

Υποβρύχια Οχήματα

Η απόκτηση υποβρύχιων οχημάτων διείσδυσης SDV είναι μια από τις κύριες κατηγορίες υλικού που εκκρεμεί να ολοκληρωθεί για περισσότερο από μια δεκαπενταετία! 

Με δεδηλωμένες ανάγκες τουλάχιστον 4 οχημάτων το ΔΕΣΕΣ προέβλεπε πίστωση ύψους 10 εκ. ευρώ για την αντικατάσταση των  πεπαλαιωμένων ΥΠ.ΟΧ τα οποία βρίσκονται εδώ και πολλά χρόνια εκτός ενέργειας δυστυχώς χωρίς αντικαταστάτη.

Προσωπικό τη ΔΥΚ έχει αξιολογήσει κατά καιρούς διάφορες προτάσεις συμπεριλαμβανομένων των SDV που διαθέτουν οι SEALS στις ΗΠΑ χωρίς όμως να έχει επιτευχθεί η προμήθεια λόγω χαμηλής προτεραιότητας που έδινε μέχρι σήμερα το ΠΝ σε δαπάνες που προορίζονται για εξοπλιστικά προγράμματα της ΔΥΚ.

Σκάφη Ειδικών Επιχειρήσεων

Το ενδεχόμενο υιοθέτησης σκαφών τύπου Mark V που χρησιμοποιούν οι SEALs του αμερικανικού Ναυτικού, τέθηκε το 2012 για ενίσχυση του στόλου των ΣΑΠ της ΔΥΚ με ένα εξειδικευμένο τύπο Σκάφους Ειδικών Επιχειρήσεων που αποσκοπεί στην επαύξηση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων .

Ως γνωστόν ένας στόλος ετερόκλητων σκαφών χρησιμοποιείται σήμερα από τη ΔΥΚ σε αποστολές ανορθόδοξου πολέμου, προερχόμενα από δωρεές εφοπλιστών στο ΠΝ (σκάφη νέας κατασκευής) όσο και από κατασχέσεις σκαφών υψηλών επιδόσεων από λαθρέμπορούς που κατέληξαν μέσω του ΟΔΔΥ στη ΔΥΚ.

Η υπόθεση των Mark V ωστόσο δεν απέδωσε καρπούς καθώς μέρος των σκαφών αυτών βρίσκονταν σε κατάσταση μακράς απόθεσης με τα υπόλοιπα να αναμένουν να αποσυρθούν πλήρως από την ενεργό υπηρεσία μέσα στο 2013.

Παράγοντες που αφορούν το κόστος ενεργοποίησης, ανταλλακτικών, συντήρησης αλλά και επιχειρησιακής καταλληλότητας (αναφέρθηκε μέτρια συμπεριφορά ευστάθειας σε κατάσταση θάλασσας 5) οδήγησαν στην απόφαση να εγκαταλειφθεί το εγχείρημα με τη ΔΥΚ με αποτέλεσμα να παραμένει χωρίς εξειδικευμένα σκάφη της εν λόγω κατηγορίας.

Θετική εξέλιξη αποτέλεσε το καλοκαίρι του 2015, η επίσημη ένταξη ενός εξελιγμένου ταχύπλοου σκάφους τύπου RHIB, δωρεά της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών προς το Πολεμικό Ναυτικό και του πρωτότυπου ταχύπλοου σκάφους «ΟΚΥΑΛΟΣ» προερχόμενο από το πρόγραμμα σχεδίασης και ανάπτυξης σκαφών ανορθόδοξου πολέμου για τις ανάγκες της Διοικήσεως Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ).

Ο σχεδιασμός και η κατασκευή του ταχύπλοου πολεμικού σκάφους έγινε αποκλειστικά για τις επιχειρησιακές ανάγκες των ειδικών δυνάμεων και το έργο ανέλαβαν μόνο ελληνικές εταιρείες. Το κόστος για τη ναυπήγηση του σκάφους εκτιμάται περίπου στις 500.000 ευρώ και χρηματοδοτήθηκε με δωρεά των εταιρειών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Το πρωτότυπο αυτό σκάφος αποτελείται εξ ολοκλήρου από αλουμίνιο, δεν ξεπερνά σε μήκος τα 14 μέτρα και έχει πλήρωμα τεσσάρων ατόμων. Αναπτύσσει μεγάλη ταχύτητα και έχει μεγάλη αυτονομία. Η μέγιστη ταχύτητα του σκάφους είναι 45 κόμβοι με επιχειρησιακό φορτίο και η εμβέλειά του ανέρχεται σε περίπου 300 ναυτικά μίλια. Έχει τη δυνατότητα να επιχειρεί σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

Ανήκει στην κατηγορία «Β», η οποία περιλαμβάνει σκάφη που έχουν σχεδιαστεί για να λειτουργούν σε περιβάλλον με ύψος κύματος τεσσάρων μέτρων και άνεμο έντασης έως 8 μποφόρ. Το νέο σκάφος είναι ειδικά εξοπλισμένο για τις ανάγκες των μονάδων υποβρυχίων καταστροφών και διαθέτει ρομποτικό σύστημα έδρασης, κίνησης, κατεύθυνσης, τηλεχειρισμού και σκόπευσης, για πολυβόλο Browning διαμετρήματος 0,50 ιντσών (12,7mm).

Σύμφωνα με αξιωματικούς του ΓΕΝ, το συγκεκριμένο πρόγραμμα βρίσκεται πλέον ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων του Πολεμικού Ναυτικού, ωστόσο αναζητούνται οι απαραίτητες πιστώσεις.

Όπως εκτιμούν, το κόστος του προγράμματος δεν μπορεί να υπολογιστεί, καθώς εξαρτάται από τον τελικό αριθμό των σκαφών ναυπήγησης καθώς και από τις αλλαγές που ενδεχομένως προκύψουν στον σχεδιασμό μετά τις δοκιμές που πραγματοποιεί το πρωτότυπο σκάφος.

ΓΕΑ

Ελικόπτερα SAR

Με προϋπολογισμό 234 εκ ευρώ, το πρόγραμμα αφορούσε την απόκτηση 15 ελικοπτέρων για αποστολές SAR καλύπτοντας το σύνολο της ελληνικής επικράτειας ειδικά στην ευαίσθητη περιοχή του Αιγαίου.

Παράλληλα μέρος του στόλου θα μπορούσε άνετα να εξυπηρετήσει τις τεράστιες σήμερα ανάγκες Ειδικών Επιχειρήσεων και αποστολές Έρευνας και Διάσωσης Μάχης (CSAR) μεταφέροντας ομάδες της 31^ης ΜΕΕΔ που σήμερα υστερεί σε ικανότητα αερομεταφοράς, λόγω της μειωμένης διαθεσιμότητας των υφιστάμενων μέσων.

 Συστήματα αυτοπροστασίας

Το μεγάλο κενό στον εξοπλισμό των 6 ελικοπτέρων AS532C1 Super Puma που αποκτήθηκαν καινούργια από την ΠΑ ήταν η απουσία συστήματος αυτοπροστασίας.

Στο ΔΕΣΕΣ προβλεπόταν η προμήθεια συστημάτων πλήρους σύνθεσης (RWR, παρεμβολέας, σύστημα προειδοποίησης επερχόμενου βλήματος  MWR, αναλώσιμα αντίμετρα) με δαπάνη ύψους 20εκ. ευρώ για το σύνολο του στόλου, που θα τα καθιστούσε πλήρως ικανά να επιχειρούν πάνω από εχθρικό έδαφος.

Τα ελικόπτερα  ανήκουν στην 384 Μοίρα  Έρευνας Διάσωσης (ΜΕΔ) που έχει ως αποστολή την Έρευνα και Διάσωση σε καιρό ειρήνης και την Έρευνα και Διάσωση Μάχης σε καιρό έντασης και πολέμου.

Υλικά – οπλισμός

Η 31^η ΜΕΕΔ εκτός από καθήκοντα CSAR/SAR για διάσωση προσωπικού και παροχή πρώτων βοηθειών στο πεδίο της μάχης, διαθέτει προσωπικό πλήρως ικανό να εκτελέσει Ειδικές Επιχειρήσεις όπως κατάδειξη στόχου ως προωθημένοι ελεγκτές για μαχητικά κρούσης της ΠΑ, διάσωση ομήρων εντός και εκτός ελληνικής επικράτειας, μάχη σε κατοικημένες περιοχές και αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις.

Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται είναι ανάλογος με τις υπόλοιπες μονάδες Ειδικών Δυνάμεων του ΕΣ και του ΠΝ. Αποκτήθηκε το 2003, με την επιλογή του Μ-4A1 των 5,56mm με προσθαφαιρούμενο συγκρότημα χειρολαβής, βάση για ράγες Picatinny (όπου δύναται η προσθήκη σκοπευτικών βοηθημάτων ερυθράς κουκίδας και λέιζερ), με επιλογέα 3 θέσεων βολής και πτυσσόμενο κοντάκι.

Τα όπλα συνοδεύονται από σιγαστήρες, σκοπευτικά λέιζερ και ξιφολόγχες ενώ αποκτήθηκε και μικρός αριθμός πιστολιών Glock 17/18/21 για ατομικό οπλισμό των επιχειρησιακών ομάδων.

Εξακολουθούν όμως να απαιτούνται κρίσιμες προσθήκες, ώστε να συμπληρωθεί ο οπλισμός όλων των κύριων κατηγοριών( ατομικός οπλισμός πιστόλια 9mm και 0,45’, επιπλέον τυφέκια Μ-4A1 και πολυβόλα Μ-249 έκδοσης Para με πτυσσόμενο κοντάκιο και βραχύτερη κάνη.

Ιδιαίτερη μέριμνα οφείλεται να επιδειχθεί σε ότι αφορά τα τυφέκια ελεύθερου σκοπευτή, μια απαίτηση που έχει διατυπωθεί εδώ και πολλά χρόνια με προτίμηση στο τυφέκιο Accuracy International διαμετρήματος .338 Lapua (8.6×70mm ή 8.58×70mm) Magnum με γεμιστήρα 5 φυσιγγίων και δραστικό βεληνεκές 1.400μ.

Η απόκτηση τους θα προσδώσει ικανότητα προσβολής στόχων σε μεγάλες αποστάσεις ενώ επιχειρησιακή εφαρμογή προβλέπεται και για χρήση εναντίον εχθρικών στόχων από ελικόπτερο σε αποστολές CSAR.

Επιπλέον η 31 ΜΕΕΔ έχει απόλυτη ανάγκη από προηγμένα συστήματα δορυφορικών τηλεπικοινωνιών με κρυπτασφάλιση, συστήματα επικοινωνίας Ομάδας αλλά και επιχειρησιακό εξοπλισμό σε ότι αφορά φορητούς καταδείκτες λέιζερ (για κατάδειξη στόχων σε μαχητικά αεροσκάφη), καταδυτικές συσκευές και αλεξίπτωτα ελεύθερης πτώσης.

Σε μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη η 31^η ΜΕΕΔ έχει αποφασίσει την ομογενοποίηση του προσωπικού σε ότι αφορά τη στολή παραλλαγής υιοθετώντας σταδιακά εντός του 2015, τόσο την παραλλαγή του ΕΣ όσο και τη MultiCAM των Πεζοναυτών των ΗΠΑ, ως καταλληλότερη (ιδίως για τους θερινούς μήνες), προς αντικατάσταση της αγγλικής  DPM, η οποία άλλωστε παύει σταδιακά να χρησιμοποιείται και από τον κύριο χρήστη της το βρετανικό Στρατό.

Αποσπασματικές προσθήκες σε υλικά και εξαρτήσεις έχουν γίνει κατά καιρούς για την κάλυψη των απολύτως πιεστικών αναγκών για το προσωπικό, επιδεικνύοντας ευελιξία και ορθολογικά κριτήρια επιλογής. Οι ανάγκες παρόλα αυτά παραμένουν, καθώς ζητήματα ατομικών υλικών και ιματισμού έχουν το χαρακτήρα του αναλώσιμου (λόγω της αναπόφευκτης φθοράς) με συνέπεια την απαίτηση για συνεχή κάλυψη των αναγκών.. Κάτι που φυσικά ισχύει για όλες τις μονάδες των Ειδικών Δυνάμεων.

Πυρομαχικά

 Ένα κρίσιμο ζήτημα που αφορά τόσο την εκπαίδευση όσο και την επιχειρησιακή ικανότητα του προσωπικού των Ειδικών Δυνάμεων και των 3 Κλάδων των Ε.Δ είναι η διάθεση κονδυλίων για πυρομαχικά.

Οι δυσκολίες προμήθειας των απαραίτητων ποσοτήτων πυρομαχικών εκπαιδεύσεως αποτελούσε για περισσότερη από δύο δεκαετίες «αμαρτωλή ιστορία» για τις Ειδικές Δυνάμεις, με την κατάσταση να βαίνει συνεχώς επιδεινούμενη λόγω της οικονομικής κρίσης που επέβαλε περιορισμούς στα κονδύλια για λειτουργικά έξοδα των ΕΔ την τελευταία 5ετία.

Μεγαλύτερο πρόβλημα συναντάται σε κατηγορίες φορητού οπλισμού που υπάρχει σε μικρούς αριθμούς στο οπλοστάσιο των μονάδων όπως τα πιστόλια Glock 17/18 των 9mm καθώς επίσης και τα υποπολυβόλα MP-5Α/3 SD επίσης των 9mm.

Υπενθυμίζεται εδώ ότι οι Ειδικές Δυνάμεις του ΕΣ απέκτησαν το 2004 περί τα 3.000 υποπολυβόλα MP-5 (2.500 MP-5A3 με σπαστό κοντάκι, 250 MP-3SD με ενσωματωμένο σιγαστήρα, 200 MP-5 PDW έκδοση μικρών διαστάσεων με μειωμένο μήκος κάνης). Χρησιμοποιούνται σε ειδικές αποστολές όπου απαιτείται αφάνεια και ευελιξία με ελαφρύτερο οπλισμό μικρότερων διαστάσεων από τα τυπικά τυφέκια εφόδου.

Με δεδομένο ότι τι βασικό όπλο ατομικής προστασίας σε ΕΣ, ΠΑ και ΠΝ,  παραμένει το «αειθαλές» Colt M1911A1 διαμετρήματος 0,45΄’, οι ποσότητες πυρομαχικών υφίστανται σε μεγάλα αποθέματα πλην όμως ο τύπος υστερεί σε απόδοση σε σχέση με νεότερες σχεδιάσεις.

Η χρήση των Glock περιορίζεται αριθμητικά σε μικρές παρτίδες για μέρος μόνο του προσωπικού μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα η απαίτηση για ένα νέο πιστόλι να είναι επιτακτική και για τους τρείς Κλάδους, με καταλληλότερο το Glock 21 διαμετρήματος 45ACP, το οποίο θα πρέπει τουλάχιστον σε πρώτη φάση να αποκτηθεί σε μικρούς αριθμούς για διευκόλυνση της εκπαίδευσης και εν συνεχεία να δρομολογηθεί επιτέλους πρόγραμμα αντικατάστασης των Μ1911.

Το πρόβλημα όμως στα πυρομαχικά υφίσταται και στο διαμέτρημα των 5,56mm αποτέλεσμα των μειωμένων προμηθειών ενώ την ίδια ώρα τα ΕΑΣ έχουν.. έλλειψη παραγγελιών κινδυνεύοντας με λουκέτο.

Σε κάθε περίπτωση η εκπαίδευση του προσωπικού σε βολές δεν μπορεί να θεωρείται επαρκής στα επίπεδα που έχει καταλήξει σήμερα και απαιτείται ριζικός επαναπροσδιορισμός του ελάχιστου απαιτούμενου ορίου κατανάλωσης σε βολές σε εβδομαδιαία βάση (τουλάχιστον σε πρώτη φάση για το προσωπικό μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων) με σταδιακή επέκταση στο σύνολο των μονάδων Ειδικών Δυνάμεων, μόλις το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες.

Διακλαδική Διοίκηση Ειδικού Πολέμου: Η αναγέννηση των Ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων

Αποκλειστικό: Οι Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων σε νέα εποχή (Φωτορεπορτάζ)