Εδώ και δεκαετίες η πιθανότητα εξάπλωσης μιας μολυσματικής ασθένειας είναι ψηλά στην παγκόσμια ιεράρχηση επικινδυνότητας των διαφόρων απειλών.

Γράφει ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης – Αντιστράτηγος ε.α

Η ανθρώπινη καταστροφικότατα οδήγησε στο παρελθόν ακόμη και τις αποκαλούμενες «προηγμένες» χώρες να ασχοληθούν και με τη διάσταση του βιολογικού πολέμου.

Ένας πόλεμος που επί της ουσίας αφορά τη σκόπιμη δημιουργία και διάδοση στον αντίπαλο μιας μεταδοτικής ασθένειας (όχι αναγκαστικά θανατηφόρας) που θα εξασθενεί τη βούληση και τις ικανότητες του τελευταίου να αντιδράσει. Δεν ήταν τόσο η απαγόρευση που επέβαλαν οι διεθνείς συνθήκες στην ανάπτυξη αυτών των δυνατοτήτων όσο η κατανόηση ότι εισερχόμαστε σε μια περιοχή τρομακτικών και ανεξέλεγκτων συνεπειών που οδήγησε στον (επίσημο) τερματισμό αυτών των ερευνών.

Να επισημάνουμε το αναπόφευκτο της διασύνδεσης της τεχνολογικής έρευνας για την αντιμετώπιση μεταδοτικών ασθενειών με αυτήν της ανάπτυξης, άρα και ενδεχόμενης χρήσης τους , ως «όπλων». Επιπλέον δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την ύπαρξη «φανατικών» οργανώσεων που ονειρεύονται έναν παγκόσμιο αφανισμό εν ονόματι της σωτηρίας της ανθρωπότητας!

Δεν ανήκω στην κατηγορία των ανθρώπων που πίσω από κάθε συμβάν, εντός ή εκτός της Ελλάδος, αντικρίζουν διεθνείς συνομωσίες και τεράστια συμφέροντα που κινούν τα νήματα όλων των εξελίξεων στην παγκόσμια σκηνή. Ειδικά για την εξάπλωση των περισσοτέρων επιδημιών της μεταπολεμικής περιόδου, οι έρευνες που ακολούθησαν απέρριψαν τις θεωρίες συνομωσίας και εντόπισαν πολύπλοκες και τυχαίες αλυσίδες μετεξέλιξης και εμφάνισης τους.

Σε κάθε περίπτωση, η εμφάνιση μιας πανδημίας, τυχαίας ή σκοπούμενης προέλευσης, αποτελεί έναν υπαρκτό εφιάλτη με τον οποίο θα συνεχίσει να πορεύεται η ανθρωπότητα. Μπορεί η πρόοδος της ιατρικής επιστήμης να έχει ενισχύσει το οπλοστάσιο μας αλλά μια σειρά άλλων παραγόντων (πχ υπερπληθυσμός, ευκολότερη διακίνηση, υπερβολική χρήση φαρμάκων) καθιστούν ευκολότερη την παγκόσμια εξάπλωση μιας πανδημίας.
Σίγουρα όλοι αυτοί οι κίνδυνοι είναι εν γνώσει των κρατικών αρχών, διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα.

Μάλιστα, αυτές πρέπει να προετοιμάζονται για το χειρότερο δυνατόν σενάριο αποφεύγοντας ταυτόχρονα να πυροδοτήσουν υπερβολικούς φόβους και πανικό στους πληθυσμούς. Συχνή είναι και η περίπτωση της καθυστερημένης λήψης μέτρων για αποφυγή πανικού με αποτέλεσμα την αδυναμία του έγκαιρου περιορισμού της διασποράς μιας μεταδοτικής νόσου.

Επιπρόσθετα προβλήματα εμφανίζονται στα κράτη με ανεπαρκή συστήματα υγείας αλλά και σε πληθυσμούς που φημίζονται για την έλλειψη «κουλτούρας ασφάλειας» και σε αυτούς που είναι επιρρεπείς σε υπερβολικές αντιδράσεις.

Οι ελληνικές υγειονομικές αρχές (ικανοποιητικού επιπέδου παρά τα καθημερινά μας παράπονα) λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα που προβλέπουν τα διεθνή «πρωτόκολλα» του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας για την αντιμετώπιση κρουσμάτων του κορωνοϊού. Παρά ταύτα είναι σχεδόν ακατόρθωτο να μηδενιστεί η πιθανότητα εμφάνισης κρουσμάτων σε περίπτωση που ο ιός συνεχίσει να εξαπλώνεται παγκοσμίως.

Σε μια τέτοια περίπτωση είναι αναπόφευκτη η αυστηροποίηση των μέτρων ελέγχου στις εισόδους της χώρας (ακόμη και η υγειονομική καραντίνα), σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα μέτρα που λαμβάνουν και οι υπόλοιπες χώρες.
Αυτή τη στιγμή όμως η Ελλάδα αντιμετωπίζει και το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης εισόδου προσφύγων και οικονομικών μεταναστών από την Τουρκία.

Σε περίπτωση που ο ιός εμφανιστεί και στη γειτονική χώρα, φορείς της ασθένειας είναι πιθανόν να βρεθούν μέσα στις ανθρώπινες ροές που καθημερινά διαβαίνουν τα σύνορα μας. Η πιθανότητα αυτή πρέπει να ληφθεί από τώρα (χθες) υπόψη ώστε να οργανωθεί η υποδοχή και ο υγειονομικός έλεγχος (με ότι τα σχετικά πρωτόκολλα προβλέπουν). Καλοδεχούμενες και αναγκαίες οι ασκήσεις ετοιμότητας που διεξάγονται στα νοσοκομεία αναφοράς στις μεγαλουπόλεις μας αλλά ο μέγιστος κίνδυνος ελλοχεύει στα σημεία (παρανόμων) εισόδων.

Είναι πλέον αδήριτη ανάγκη να σχεδιάσουμε και εφαρμόζουμε (χθες) για όλους τους νεοεισερχομένους μια αυστηρή υγειονομική καραντίνα για έλεγχο, όχι μόνο του κορωνοϊού, αλλά και δεκάδων άλλων μολυσματικών ασθενειών. Ο αντίλογος θα εστιάσει στο υψηλότατο κόστος όλης αυτής της υποδομής και ενδεχομένως και σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σίγουρα το κόστος δημιουργίας ελεγχόμενων υποδομών υγειονομικού ελέγχου και καραντίνας μακράς διάρκειας είναι δυσβάστακτο και η ευρωπαϊκή συνδρομή απαραίτητη.

Καθώς μάλιστα η πίεση εισόδου των ανθρωπίνων ροών στα σύνορα μας φαίνεται ότι θα λάβει μόνιμη μορφή, η αναγκαιότητα οικοδόμησης υποδομών για έναν αυστηρό υγειονομικό έλεγχο πρέπει να αποτελέσει εθνική (και ευρωπαϊκή) προτεραιότητα ανεξαρτήτως της εξάπλωσης ή μη του κορωνοϊού.

Ενδεχομένως μάλιστα θα πρέπει να κινηθούμε με ταχύτατους ρυθμούς υιοθετώντας τακτικές εκτάκτου ανάγκης.
Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η γειτονική μας χώρα που σε μεγάλο βαθμό χειραγωγεί τη διακίνηση αυτών των δυστυχισμένων ανθρώπων έχει αποδειχθεί αδίστακτη και ευρηματική στις αποσταθεροποιητικές ενέργειες.

Να μην λοιπόν εκπλαγούμε αν εντάξει στις «ασύμμετρες» ή «υβριδικές» ενέργειες που διενεργεί εναντίον μας και την προώθηση «μολυσμένων» φορέων. Αλλά ακόμη και χωρίς τη χρήση τέτοιων μεθόδων, έχουμε αναλογιστεί τον πανικό που θα δημιουργηθεί στις υπερκορεσμένες δομές των νησιών μας εάν ένα απλό κρούσμα γρίπης εκληφθεί από τους διαμένοντες (εσκεμμένα ή μη), ως κρούσμα του κορωνοϊού; Έχουμε άραγε αναλογιστεί τις αντιδράσεις των εντός και εκτός των «τειχών»;

Η εμφάνιση της επιδημίας (ή πανδημίας) του κορωνοϊού προσθέτει ένα ακόμη επιχείρημα, όχι μόνο στην αναγκαιότητα ενός αυστηρού υγειονομικού ελέγχου, αλλά και στην πολλαπλή αναγκαιότητα της διαβίωσης όλων αυτών των δυστυχισμένων ανθρώπων, κατάλληλα ομαδοποιημένων και με ανθρώπινες συνθήκες, σε κλειστούς και πλήρως ελεγχόμενους χώρους (διαφορετικής διαβάθμισης), αναλογικά διάσπαρτους σε όλη την χώρα μέχρι την απονομή (σύντομη) του καθεστώτος διεθνούς προστασίας ή την τελεσιδίκηση της απόρριψης και ολοκλήρωση της επιστροφής τους.

Κατανοητές, δίκαιες και λογικές οι σημερινές αντιδράσεις των κατοίκων των νησιών κατά της δημιουργίας δομών στις ήδη επιβαρυμένες περιοχές τους. Απλά ευχόμαστε να μην βιώσουμε σύντομα διαμαρτυρίες για την επιτάχυνση των διαδικασιών κατασκευής κλειστών δομών ως μια επείγουσα δραματική προσπάθεια ελέγχου κάποιας μολυσματικής ασθένειας ή άλλων αποσταθεροποιητικών γεγονότων.