Κάποιοι πολιτικοί και αναλυτές στη χώρα μας πιστεύουν πως ο Ερντογάν είναι ευλογία για εμάς γιατί οι υποτιθέμενα «αλλοπρόσαλλες» πολιτικές του έχουν διαταράξει τις σχέσεις της χώρας του με μεγάλες Δυτικές δυνάμεις. Επομένως επωφελείται η Ελλάδα. Παράλληλα κινδυνολογούν, λέγοντας ότι η επιστροφή των κεμαλιστών θα ήταν καταστροφή για την χώρα μας. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ για το SL PRESS
Ενώ η διατάραξη των σχέσεων Τουρκίας-Δύσης ευνοεί τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα σε βάθος χρόνου, αυτή δεν οφείλεται σε κάποια ψυχολογικά χαρακτηριστικά του Ερντογάν. Οφείλεται σε δομικές αλλαγές στις πολιτικές ισορροπίες και στα συμφέροντα των μεγάλων κρατών στην περιοχή. Η ερμηνεία των διακρατικών σχέσεων με βάση ψυχολογικές προσωπικές παραμέτρους θεωρώ πως είναι προβληματική, σχεδόν καφενόβια. Προδίδει αναλυτική αδυναμία που οδηγεί σε παραπλανητική αντίληψη για τα εσωτερικά της Τουρκίας και φοβία.
Είναι σοβαρό λάθος η Ελλάδα να ετεροπροσδιορίζεται ως χώρα. Το ζήτημα για εμάς πρωτίστως, αν και μας ενδιαφέρει πολύ, δεν πρέπει να είναι οι σχέσεις της Τουρκίας με τρίτες χώρες. Πρέπει να είναι η ανάληψη διεθνών πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της Ελλάδας και του ρόλου της στην περιοχή μας. Δεν είναι δυνατόν οι γεωπολιτικές μετοχές της Ελλάδας να εξαρτώνται απλώς από την άνοδο ή την παρακμή της Τουρκίας.
Αυτό είναι επικίνδυνο και προδίδει μια μοιρολατρική στάση όσον αφορά τις διεθνείς μας σχέσεις. Εμείς πρέπει να ενισχύουμε την χώρα μας και τις διεθνείς μας συμμαχίες, διασφαλίζοντας τα συμφέροντά μας. Δεν πρέπει να αναμένουμε και να ελπίζουμε τρίτα κράτη να τα σπάσουν με την Τουρκία για να «παντρευτούν» την Ελλάδα. Πρέπει να είμαστε από μόνοι μας ελκυστικοί εταίροι και σύμμαχοι. Αυτό απαιτεί πολύ σοβαρή δουλειά σε διαφορετικά επίπεδα κράτους και κοινωνίας.
Το βαθύ κράτος και ο Ερντογάν
Θεωρώ, επίσης, πως είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η διατάραξη των σχέσεων του τουρκικού κράτους με μεγάλες δυνάμεις της Δύσης οφείλεται στον χαρακτήρα του Ερντογάν. Παρά τις τεράστιες εξουσίες που έχει, ο ίδιος είναι κομμάτι ενός κρατικού συστήματος. Κινείται στο πλαίσιο μιας γραμμής που συνδιαμορφώνεται από τον ίδιο και το επιτελείο του, αλλά και από το βαθύ κράτος, δηλαδή από τις μυστικές υπηρεσίες, το Γενικό Επιτελείο και την κρατική γραφειοκρατία.
Είναι επίσης ένας δικτάτορας με μανδύα δημοκράτη. Γι’ αυτό τον λόγο είναι διπλά επικίνδυνος. Η «εξαλλοσύνη» του Ερντογάν οφείλεται στην χρεοκοπία της μεσανατολικής πολιτικής του τουρκικού κράτους και στην αυξανόμενη διεθνή νομιμοποίηση του κουρδικού κινήματος. Το τουρκικό κρατικό σύστημα βρίσκεται ενώπιον τεράστιων αδιεξόδων. Η μόνη λύση που βλέπει είναι η άσκηση μαζικής βίας, η καταστολή και οι διώξεις. Έχει κηρύξει τον πόλεμο σε ένα τμήμα της τουρκικής κοινωνίας, αλλά και στις κουρδικές πολιτικές ομάδες της Συρίας και του Ιράκ.
Το «σύστημα Τουρκία», με επικεφαλής τον Ερντογάν, βρίσκεται σε κατάσταση πανικού, επειδή το κουρδικό ΡΚΚ και οι διάφορες πτέρυγές του αποκτούν σταδιακά όλο και μεγαλύτερη εσωτερική και διεθνή αναγνώριση. Το τουρκικό κράτος κινδυνεύει με διαμελισμό. Οι αλλοπρόσαλλες κραυγές του Ερντογάν είναι οι βρυχηθμοί του τουρκικού βαθέως κράτους εξ ονόματος του οποίου ομιλεί.
Η «επιστροφή» του κεμαλισμού με χρώμα Ερντογάν
Είναι χαρακτηριστική μία προ διετίας δήλωση του Ντογού Περιντζέκ, ηγέτη ενός ασήμαντου αριστεροφανούς κεμαλικού κόμματος-βιτρίνας, το οποίο λειτουργεί σαν φερέφωνο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Αυτός είναι ο λόγος που απολαμβάνει μία δυσανάλογη-σε σχέση με το μέγεθος της εκλογικής επιρροής του κόμματός του-προβολή από τα κατεστημένα τουρκικά ΜΜΕ.
Ο Περιντζέκ, λοιπόν, δήλωσε πως από το 2014 και εντεύθεν εκκαθαρίζονται όλα τα αμερικανικά δίκτυα επιρροής στο εσωτερικό της Τουρκίας, των ισλαμικών κοινωνικών δικτύων συμπεριλαμβανομένων. Εξήρε, μάλιστα, τον ρόλο του Ερντογάν σε αυτή την διαδικασία. Παράλληλα, υπογράμμισε πως πλέον ο Ερντογάν έχει ξεφύγει από την επιρροή των ΗΠΑ και επανήλθε στον έλεγχο της Τουρκίας.
Όλο και περισσότεροι εκπρόσωποι διαφόρων ισλαμικών οργανώσεων διαμαρτύρονται για τις διώξεις που υφίστανται από τις κρατικές αρχές. Δεν είναι μόνο το κίνημα Γκιουλέν. Μπορεί η δημόσια ρητορική του Ερντογάν να έχει έντονα ισλαμικά χαρακτηριστικά, αλλά οι πολιτικές πρακτικές του είναι βαθύτατα κεμαλικές, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Η προσεκτική παρατήρηση και λεπτομερής ανάλυση των τεκταινομένων στο εσωτερικό της Τουρκίας επιβεβαιώνουν πολλαπλώς αυτή την διαπίστωση. Το ζήτημα πλέον δεν είναι η χρήση της μαντίλας στις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό είναι πλέον δεδομένο. Το διακύβευμα είναι η ενότητα του τουρκικού κράτους. Στην ουσία του, ο κεμαλισμός έχει ήδη αρχίσει να επιστρέφει με άλλο προσωπείο και ελαφρώς τροποποιημένος…
