Σ’ ένα δύσκολο σταυρόλεξο εξελίσσονται δύο πολύ σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα για την Τουρκία. Πρόκειται για τα προγράμματα S-400 και F-35. Όπως είναι γνωστό, στα τέλη του 2017 υπογράφηκε η σύμβαση, ύψους περί των $ 2,5 δισεκατομμυρίων, για την προμήθεια ενός πλήρους αντιαεροπορικού-αντιπυραυλικού συστήματος S-400 Triumph με 18 τετραπλούς εκτοξευτές (δηλαδή με 144 βλήματα έτοιμα προς βολή), οργανωμένους σε δύο Πυροβολαρχίες με εννέα εκτοξευτές έκαστη Πυροβολαρχία.
Σχετικά με την αποπληρωμή, το 45% του κόστους είναι η προκαταβολή, η οποία και έχει καταβληθεί, ενώ το υπόλοιπο 55% θα καταβληθεί από την ίδια τη Ρωσία ως δάνειο προς την Τουρκία. Αρχικά, η παράδοση της πρώτης Πυροβολαρχίας αναμενόταν να πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2020, αλλά κατόπιν απαίτησης της Τουρκίας η παράδοση της πρώτης Πυροβολαρχίας αναμενόταν να παραδοθεί τον Μάρτιο του 2019.
Μάλιστα, σύμφωνα με ανάρτηση του ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων TASS, στις αρχές Φεβρουαρίου 2018, μετά από την παράδοση του πρώτου συστήματος (δηλαδή των 18 εκτοξευτών), Ρωσία και Τουρκία θα υπογράψουν, εάν υπάρξει συμφωνία φυσικά, νέα σύμβαση για την προμήθεια και δεύτερου συστήματος (άλλοι 18 εκτοξευτές), το οποίο και θα παραδοθεί ένα χρόνο μετά την υπογραφή της σύμβασης.
Το δεύτερο συμβόλαιο, εφόσον υπογραφεί, θα περιλαμβάνει και δικαίωμα συμπαραγωγής ορισμένων, μη-κρίσιμων, υποστηρικτικών στοιχείων του S-400 από την Τουρκία. Τον Απρίλιο έγινε γνωστό ότι η κατασκευή των τουρκικών S-400 έχει ήδη ξεκινήσει.
Ωστόσο, όπως έγινε γνωστό χθες, η Τουρκία αποφάσισε την αναβολή της παραλαβής των S-400, τον Μάρτιο του 2019, οπότε η παράδοση της πρώτης Πυροβολαρχίας αναμένεται πλέον σύμφωνα με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, τον Μάρτιο του 2020. Επίσημα, η Άγκυρα προβάλει τεχνικούς λόγους, ότι δηλαδή δεν θα έχουν προλάβει να εκπαιδευτούν στο λογισμικό των συστημάτων οι Τούρκοι αξιωματικοί.
Δύο γεγονότα καθιστούν την απόφαση της Τουρκίας να αναβάλει την παραλαβή των S-400, τουλάχιστον «ύποπτη» ή ως την απαρχή μιας διαδικασίας ακύρωσης του όλου προγράμματος. Το πρώτο γεγονός είναι η επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Ουάσιγκτον και η προειδοποίηση του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών ότι αν η Τουρκία πάρει τελικά τους S-400 αυτό θα έχει αντίκτυπο στη συμμετοχή της στο πρόγραμμα F-35.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Hurriyet», ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, διεμήνυσε στην Άγκυρα ότι η παραλαβή των S-400 σημαίνει ακύρωση της συμφωνίας των F-35. Ορθά-κοφτά ο Πομπέο ζήτησε από τον Τσαβούσογλου να ακυρώσει τη συμφωνία για τους S-400 και να προμηθευτεί τα αμερικανικά Patriot. Τελικά συμφωνήθηκε να συγκροτηθεί μια ομάδα εργασίας για να εξετασθεί το όλο ζήτημα.
Το δεύτερο γεγονός είναι η συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ της Τουρκίας και της Eurosam, κατασκευάστριας του SAMP/T, για την κατασκευή, τη μεταφορά της σχετικής τεχνολογίας προς την Τουρκία και το δικαίωμα πώλησης σε τρίτες χώρες του συστήματος SAMP/T, στην περίπτωση που το σύστημα επιλεγεί από την Τουρκία. Υπενθυμίζουμε ότι σήμερα ένα ιταλικό σύστημα SAMP/T έχει αναπτυχθεί στην περιοχή Kahramanmaraş, στο πλαίσιο της Νατοϊκής παρουσίας στην Τουρκία προς αντιμετώπιση αντιαεροπορικών απειλών, λόγω του εμφυλίου της Συρίας.
Είναι προφανές ότι η Τουρκία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Όποια διαδρομή και αν επιλέξει αναγκαστικά θα δυσαρεστήσει είτε τις ΗΠΑ (εάν επιλέξει τους S-400) είτε τη Ρωσία (εάν ακυρώσει τη σύμβαση των S-400). Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι η προμήθεια των S-400 ή των Patriot ή των SAMP/T είναι μια ενδιάμεση λύση, μέχρι την ανάπτυξη και ένταξη σε υπηρεσία του τουρκικής σχεδίασης και ανάπτυξης Hisar-U.
To Hisar-U βρίσκεται υπό ανάπτυξη, με στόχο την ένταξη του σε υπηρεσία το 2022-2023. Ο εκτοξευτής αναμένεται να είναι τοποθετημένος σε όχημα 8 x 8 (πιθανότατα της ΜΑΝ), ενώ για το ραντάρ εξετάζονται δύο λύσεις, μία μέγιστου βεληνεκούς 450 χιλιομέτρων και μία μέγιστου βεληνεκούς 600 χιλιομέτρων. Στόχος είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος μέγιστου βεληνεκούς άνω των 120 χιλιομέτρων.
Το μεγάλο στοίχημα της Τουρκίας δεν είναι οι S-400 ούτε το F-35. Είναι ο γεωπολιτικός και γεωστρατηγικός προσανατολισμός της Τουρκίας τις επερχόμενες δεκαετίες. Δηλαδή, είτε θα προσεταιριστεί τη Μόσχα (πρωτίστως) και την Τεχεράνη (δευτερευόντως), εναντίων των ΗΠΑ, ή θα επιστρέψει στην «αμερικανική αγκαλιά», θα επιλέξει ένα δυτικό αντιαεροπορικό σύστημα και φυσικά το F-35. Ίδωμεν.
