Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι μια στρατιωτική ενέργεια που περιλαμβάνει τη χρήση ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας για τον προσδιορισμό, την εκμετάλλευση, τη μείωση ή την πρόληψη της εχθρικής χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος καθώς και δράση που διατηρεί τη χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις.

Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος περιλαμβάνει δυο βασικές κατηγορίες: τα Μέτρα Ηλεκτρονικής Υποστήριξης (ESM) και τα Ηλεκτρονικά Αντίμετρα (ECM).

Μέτρα Ηλεκτρονικής Υποστήριξης (ESM)

Το Μέτρο Ηλεκτρονικής Υποστήριξης είναι το τμήμα του ηλεκτρονικού πολέμου που περιλαμβάνει ενέργειες που λαμβάνονται για την αναζήτηση, αναχαίτιση, εντοπισμό, καταγραφή και ανάλυση ακτινοβολούμενης ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, με σκοπό την εκμετάλλευση τέτοιων ακτινοβολιών για την υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων. Έτσι, το ESM είναι μια σημαντική πηγή πληροφοριών Electronic Warfare (EW) για τη διεξαγωγή ηλεκτρονικών αντίμετρων και ηλεκτρονικών αντί-αντίμετρων. Το ESM περιλαμβάνει, γενικά, τη συλλογή πληροφοριών EW μέσω της Ηλεκτρονικής (Ψηφιακής πλέον) Καταγραφής και Αποτύπωσης Πληροφοριών Μάχης (αναφέρεται ως ELINT), της Παρακολούθηση – Υποκλοπές Επικοινωνιών (COMINT) και των δεκτών ESM.

Ηλεκτρονικά Αντίμετρα (ECM)

Τα ηλεκτρονικά αντίμετρα είναι οι ενέργειες που λαμβάνονται για την πρόληψη ή τη μείωση της αποτελεσματικής χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό. Δύο κύριες ενέργειες των συστημάτων ECM είναι η παρεμβολή (με χρήση ανάλογων παρεμβολέων) και η εξαπάτηση ή παραπλάνηση του εχθρού.

Παρεμβολή (Jamming) – Η σκόπιμη ακτινοβολία, επανακτινοβολία ή ανάκλαση ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας για να βλάψει τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, εξοπλισμού ή συστήματα ονομάζεται Jamming.

Εξαπάτηση (Deception) – Η σκόπιμη ακτινοβολία, επανακτινοβολία, αλλαγή, απορρόφηση ή ανάκλαση της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας με τρόπο που αποσκοπεί στην παραπλάνηση του εχθρού στην ερμηνεία ή τη χρήση των πληροφοριών που λαμβάνονται από τα ηλεκτρονικά του συστήματα ονομάζεται Deception.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες εξαπάτησης:

Χειριστική (Manipulative) – Η αλλοίωση ή προσομοίωση φιλικών ηλεκτρομαγνητικών ακτινοβολιών για την επίτευξη εξαπάτησης.

Μιμητικό (Imitative) – Εισαγωγή ακτινοβολίας στα κανάλια του εχθρού που μιμείται τη δική του εκπομπή.

Ηλεκτρονικά Αντί-Αντίμετρα (ECCM)

Οι ενέργειες που έγιναν για να εξασφαλιστεί η φιλική, αποτελεσματική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος παρά τη χρήση του EW από τον εχθρό είναι γνωστές ως ECCM.

Για λόγους ευκολίας και απλότητας, ο τομέας του EW συζητείται με όρους ενεργητικού και παθητικού ρόλου. Το παθητικό EW είναι η αναζήτηση και ανάλυση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας για τον προσδιορισμό της ύπαρξης, της πηγής και των σχετικών χαρακτηριστικών της χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Από την άλλη πλευρά, το Active EW είναι η ακτινοβολία ή η επανακτινοβολία ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας έτσι ώστε να βλάψει τη χρήση ηλεκτρονικού εξοπλισμού/συστήματος από τον εχθρό ή να παραπλανήσει τον εχθρό στην ερμηνεία των δεδομένων που λαμβάνονται από τα ηλεκτρονικά του συστήματα/συσκευές. Γενικά, το ESM αφορά παθητικό EW, το ECM είναι ενεργό EW και το ECCM μπορεί να είναι είτε ενεργό είτε παθητικό.

Ραντάρ και Επικοινωνίες EW

Αξίζει να αναφέρουμε εδώ ότι η παραπάνω υποδιαίρεση του θέματος EW σε ESM, ECM και ECCM ισχύει τόσο για το Radar EW όσο και για το Communications EW. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες βασικές διαφορές μεταξύ των δύο.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση του ραντάρ, συνήθως ο πομπός και ο δέκτης βρίσκονται στο ίδιο σημείο, ενώ στην περίπτωση των επικοινωνιών, ο πομπός και ο δέκτης βρίσκονται σε ξεχωριστά σημεία. Επίσης, στην περίπτωση του ραντάρ, υπάρχει αμφίδρομη εμβέλεια για μετάδοση, ενώ στην περίπτωση επικοινωνιών, υπάρχει μόνο μονόδρομη εμβέλεια για μετάδοση. Μια άλλη διαφορά είναι ότι το ραντάρ συνήθως δεν χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση για την ασφάλεια των μηνυμάτων, ενώ η κρυπτογράφηση χρησιμοποιείται στις επικοινωνίες για τη δημιουργία ασφαλών μηνυμάτων. Περαιτέρω, στο ραντάρ EW, το σύστημα ραντάρ μπλοκάρεται ή παραπλανάται με τη δημιουργία ψευδών στόχων, ενώ στην επικοινωνία EW, το σύστημα επικοινωνίας παρεμποδίζεται ή παραπλανάται δημιουργώντας ψευδή μηνύματα.

ΣΤΟΧΟΙ EW

Το Electronic Warfare, είτε βασίζεται σε ραντάρ είτε σε επικοινωνίες, χρησιμοποιεί τις ηλεκτρονικές συσκευές και τεχνικές για τους ακόλουθους σκοπούς.

• Προσδιορισμός ύπαρξης και θέσης των ηλεκτρονικών βοηθημάτων του εχθρού κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων.

• Καταστροφή ή υποβάθμιση της αποτελεσματικότητας των ηλεκτρονικών βοηθημάτων του εχθρού κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων.

• Άρνηση καταστροφής ή υποβάθμισης της αποτελεσματικότητας των φιλικών ηλεκτρονικών βοηθημάτων.

Το EW προσπαθεί να επιτύχει τους παραπάνω σκοπούς υιοθετώντας τις ακόλουθες διαδικασίες.

• Πλήρης αξιοποίηση των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών που εκλύονται είτε ηθελημένα είτε κατά λάθος από τον εχθρό.

• Παρέμβαση στη χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό με τέτοιο τρόπο ώστε να καταστήσει τη χρήση του είτε αναποτελεσματική, υποβαθμισμένη ή ακόμη και επικίνδυνη για αυτόν.

• Να υπερασπιστεί κανείς τη φίλια χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος.

Συστήματα Η/Π στα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού

ESM Thales DR 3000

Όλες οι μονάδες ΤΠΚ που παραγγέλθηκαν ή εκσυγχρονίστηκαν μέσα στη δεκαετία του 1990 έλαβαν ως το σύστημα DR 3000 της Thales. Ένα από τα πλεονεκτήματα του συστήματος είναι το μικρό του βάρος έτσι ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί σε ναυτικές μονάδες μικρού εκτοπίσματος. Το DR 3000 είναι διεθνής ονομασία του ARBR-18. Σε αντίθεση με τις παλαιότερες σουίτες DR το DR 3000 είναι μικρότερο και ελαφρύτερο και χρησιμοποιεί ενισχυτή χαμηλού θορύβου στην κεραία για βελτίωση της ευαισθησίας. Έχει επίσης βελτιωμένη ακρίβεια στιγμιαίας εύρεσης κατεύθυνσης περίπου 1 μοίρας στο αζιμούθιο με ακόμη υψηλότερες αναλύσεις διαθέσιμες ως επιλογές. Ένα αποκλειστικό IFM μετρά τις ραδιοσυχνότητες σε έναν μόνο παλμό με ακρίβεια 2-3 MHz. Ένας επεξεργαστής συγκρίνει τους παλμούς που ελήφθησαν πρόσφατα με αυτούς που είχαν καταγραφεί προηγουμένως με έως και 256 παλμούς που έχουν εντοπιστεί και παρακολουθηθεί στη μνήμη του συστήματος. Το DR 3000 διαθέτει νέα σήματα που λειτουργούν γρήγορα σε περιβάλλον πολύ πυκνού παλμού. Σημαντική εξέλιξη αιχμής είναι μια εφαρμογή λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης (AI) που χρησιμοποιείται για την αναγνώριση των λαμβανόμενων παλμών χρησιμοποιώντας μια τεχνική έμπειρου συστήματος. Είναι ένα σύστημα αναγνώρισης, προειδοποίησης, επιτήρησης και εντοπισμού εκπομπών ραντάρ που χρησιμοποιείται επίσης για συλλογή ηλεκτρονικής νοημοσύνης (ELINT). Το DR 3000S που είναι τοποθετημένο σε πλοία επιφανείας έχει βάρος 150 κιλά και λειτουργεί στις μπάντες Β-Κ.

ESM EDO CS-3701

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος αναβάθμισης των φρεγατών «Standard» το παλαιό σύστημα ESM Sphinx αντικαταστάθηκε από το CS-3701 ένα από τα πιο σύγχρονα συστήματα της εποχής. Το CS-3701 ESM είναι ένα σύστημα εύρεσης κατεύθυνσης ακριβείας και παρέχει βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης, στόχευση, αυτοπροστασία και επιτήρηση. Το σύστημα παρακολουθεί συνεχώς πιθανές απειλές από ραντάρ, ακόμη και σε δύσκολα ηλεκτρομαγνητικά περιβάλλοντα, επιτρέποντας στο πλήρωμα του πλοίου να αναλάβει γρήγορα αμυντική δράση.

ESM/ECM AR 700 / APECS II

Οι φρεγάτες Meko 200HN διαθέτουν ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ESM/ECM. Το σύστημα λειτουργεί σε έυρος από 2 έως 18 GHz (Ε- μέχρι J- band) και έχει δυνατότητα να παρακολουθεί μέχρι 200 στόχους. Το APECS καλύπτει την τρέχουσα ζώνη συχνοτήτων ναυτικής απειλής με 100 τοις εκατό πιθανότητα αναχαίτισης. Η λήψη και η επεξεργασία είναι ανεξάρτητες από τη συχνότητα της πηγής σήματος ή την κατεύθυνση διαδρομής. Μπορεί να παρακολουθεί αυτόματα έως και 200 ενεργά σήματα σε κορεσμένο περιβάλλον και να επεξεργάζεται διαφορετικών ειδών ραντάρ. Το σύστημα μπορεί να αναγνωρίσει ένα σήμα ή μια σχετική πλατφόρμα μέσα σε ένα δευτερόλεπτο.

Το σύστημα είναι φιλικό προς τον χρήστη, ένας χειριστής μπορεί να ελέγχει τόσο τα συστήματα ESM όσο και ECM, με το ESM και το ECM να λειτουργούν ως ένα ενιαίο συμβατό σύστημα. Μπορεί να αντιμετωπίσει μια απειλή στιγμιαία, εμπλέκοντας αποτελεσματικά απειλές προς όλες τις κατευθύνσεις. Το APECS II μπορεί να χειριστεί έως και οκτώ ευέλικτες συχνότητας ή/και PRI-ευέλικτες. Η αποτελεσματική αναλογία jamming προς σήμα μπορεί να προστατεύσει ένα πλοίο με διατομή ραντάρ στην περιοχή 1000 έως 8000 τόνων.

Η ισχύς πλήρης αιχμής είναι δυνατή τόσο με παλμούς όσο και με εμπλοκή συνεχούς κύματος (CW). Ένα πλήρες σύνολο τεχνικών εμπλοκής είναι διαθέσιμο με τη χρήση και των λειτουργιών επαναλήπτη και αναμεταδότη.

FDI και σύστημα Η/Π

Οι αναμενόμενες FDI ΗΝ θα διαθέτουν πακέτο ηλεκτρονικού πολέμου τόσο για R-ESM με το νέας γενιάς Sentinel όσο και C-ESM με το Altesse-H. Όσον αφορά το R-ECM μετά και τις τελευταίες εξελίξεις, η Thales ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2025 θα έχει έτοιμο ένα υπερσύγχρονο σύστημα R-ECM νέας γενιάς που θα ολοκληρώνεται και θα συνεργάζεται άριστα με το ραντάρ του πλοίου. Σύμφωνα με πληροφορίες αυτό το σύστημα θα τοποθετηθεί και στα αντιτορπιλικά AAW τύπου Horizon κατά τον επικείμενο εκσυγχρονισμό τους. Ήδη το ΠΝ έχει ενημερωθεί για τα νέα συστήματα των φρεγατών FDI HN.