Οι ολοένα και πιο ισχυρές ενδείξεις ότι στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων είναι-μαζί με τη γεωπολιτική πτυχή-η αιτία που η Τουρκία επινόησε και ξεδιπλώνει τη στρατηγική που έχει αποκαλέσει «Γαλάζια Πατρίδα». Ο ίδιος ο Ερντογάν, άλλωστε, προ ολίγου καιρού δήλωσε καθαρά τη μεγάλη σημασία που αποδίδει στην ιδιοποίηση των ενεργειακών πόρων της θαλάσσιας περιοχής από την Κύπρο μέχρι το Καστελλόριζο και την Κρήτη.
Γράφει ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΥΓΕΡΟΣ για το SL PRESS
Για την ακρίβεια, η στρατηγική που η Τουρκία εφαρμόζει με τις σεισμικές έρευνες και στη συνέχεια με τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, προορίζεται να εφαρμοσθεί copy paste στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, αρχικά στον άξονα Καστελλόριζο-Ρόδος και στη συνέχεια στη θάλασσα της νοτιοανατολικής Κρήτης. Με τη «Γαλάζια Πατρίδα» και άλλες σχετικές ενέργειες ήδη καλλιεργεί το κλίμα και προετοιμάζει το έδαφος. Όπως μας έχει διδάξει η πείρα, όταν βρει την κατάλληλη ευκαιρία θα δράσει.
Η Άγκυρα, άλλωστε, δεν κρύβει τις προθέσεις της. Αντιθέτως, τις διακηρύσσει με προφανή σκοπό να εθίσει και τις ξένες κυβερνήσεις, αλλά και τη διεθνή κοινή γνώμη πως στην περιοχή υπάρχει μία διαφορά. Εάν η ωμή παραβίαση του διεθνούς δικαίου (εν προκειμένω της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας) μετατραπεί στη συνείδηση της διεθνούς κοινότητας σε «διαφορά» οι Τούρκοι έχουν ήδη κερδίσει τα μισά από όσα διεκδικούν.
Η τάση της διεθνούς κοινότητας είναι να συστήνει στις δύο χώρες που έχουν μία διαφορά να την λύσουν με διμερείς διαπραγματεύσεις. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα νόμιμα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα μετατρέπονται σε αμφισβητούμενα δικαιώματα, τα οποία πρέπει να διευθετηθούν με κάποιου είδους διαμοιρασμό! Το έργο το έχουμε δει εδώ και δεκαετίες στο Αιγαίο και το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται τα τελευταία χρόνια στη θαλάσσια περιοχή Καστελλόριζο-Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη.
Τόσο ο ίδιος ο Ερντογάν όσο και ο υπουργός Άμυνας Ακάρ κάθε τόσο υψώνουν τους τόνους και απειλούν, ακριβώς για να εδραιώσουν την εντύπωση πως υφίσταται διμερής διαφορά και με την Κυπριακή Δημοκρατία και με την Ελλάδα. Για να προσδώσουν, μάλιστα, αξιοπιστία και στους ισχυρισμούς και στις απειλές τους, κάθε τόσο δεσμεύονταν από την Άγκυρα οι «επίμαχες» θαλάσσιες περιοχές για την πραγματοποίηση αεροναυτικών ασκήσεων. Παραλλήλως, ανακοινώνονταν και ειδικά στην περίπτωση της κυπριακής ΑΟΖ πραγματοποιούνταν παράνομες σεισμικές έρευνες.
Απέτυχε να εμποδίσει τις γεωτρήσεις και κάνει δικές της
Η Τουρκία αρχικά προσπάθησε να εμποδίσει την υλοποίηση του ενεργειακού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο αυτό εμπόδισε προγραμματισμένη γεώτρηση της ιταλικής ENI στις αρχές του 2018. Δεν τόλμησε, όμως, να πράξει το ίδιο με τις γεωτρήσεις της γαλλικής Total και της αμερικανικής ExxonMobil. Τα μηνύματα που έλαβε και από το Παρίσι και από την Ουάσιγκτον δεν άφηναν κανένα περιθώριο. Η απροθυμία-αδυναμία της Ρώμης να αντιπαρατεθεί με την Άγκυρα για να προστατεύσει τα συμφέροντα της ΕΝΙ, υποχρέωσε την ιταλική πετρελαϊκή εταιρεία να αγοράσει προστασία. Πρόσφερε μερίδιο στην Total, επειδή η Γαλλία απέδειξε ότι μπορεί να κρατήσει τους Τούρκους μακριά.
Έτσι, άλλαξε γραμμή πλεύσης και η Άγκυρα πραγματοποιεί τις παράνομες γεωτρήσεις της, σε μία προσπάθεια να δημιουργήσει την εντύπωση πως στην κυπριακή ΑΟΖ υπάρχουν «παράλληλα» κυριαρχικά δικαιώματα! Προφανώς, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχει τη δύναμη να αποτρέψει τις κλιμακούμενες τουρκικές αυθαιρεσίες. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ενεργοποιήσει όλα τα διπλωματικά όπλα της για να αυξήσει το κόστος των Τούρκων.
Παραλλήλως με τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, η Άγκυρα επιχείρησε να δελεάσει γειτονικές χώρες με σκοπό να μοιραστεί μαζί τους τα ενεργειακά ιμάτια όχι μόνο της Κύπρου, αλλά και της Κρήτης. Ζήτησε από την Αίγυπτο και τη Λιβύη να οριοθετήσουν την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ με την Τουρκία, με βάση το αυθαίρετο δόγμα ότι τα νησιά (εν προκειμένω Κύπρος, Κρήτη, Κάσος, Κάρπαθος, Ρόδος και σύμπλεγμα του Καστελλόριζου) έχουν μόνο χωρικά ύδατα κι όχι υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.
Ο Ερντογάν ψάχνει συνεταίρους στην κλοπή
Δεδομένου πως η τουρκική θέση είναι κατάφωρα αντίθετη με το Δίκαιο της Θάλασσας, ο τουρκικός ελιγμός έπεσε στο κενό. Το Κάιρο, που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται στα μαχαίρια με την Άγκυρα, αγνόησε παντελώς την προσφορά του Ερντογάν. Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Ακάρ πήγε στη Λιβύη, προσκομίζοντας χάρτες, με τους οποίους προσπάθησε να πείσει τους συνομιλητές του ότι η Ελλάδα έχει «κλέψει» λιβυκή υφαλοκρηπίδα!
Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία στηρίζει όχι μόνο διπλωματικά, αλλά και με αποστολή στρατιωτικού υλικού την αναγνωρισμένη ισλαμική κυβέρνηση της Λιβύης στον εμφύλιο πόλεμο με την κυβέρνηση του στρατάρχη Χάφταρ. Παρόλα αυτά, η ισλαμική κυβέρνηση διστάζει να παίξει το τουρκικό παιχνίδι, φοβούμενη ότι θα χάσει τα όποια ερείσματα έχει ακόμα στη Δύση, κυρίως στην Ουάσιγκτον.
Αν και η Ελλάδα δεν έχει συνάψει συμφωνία οριοθέτησης με τη Λιβύη, έχει χαράξει θαλάσσια οικόπεδα και τα έχει παραχωρήσει σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες, χωρίς να υπάρξει αντίδραση από τη λιβυκή πλευρά, δεδομένου ότι τηρήθηκε η αρχή της μέσης γραμμής. Ας σημειωθεί ότι στη λιβυκή ΑΟΖ, πέντε μόλις χλμ από τα θαλάσσια σύνορα με την ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ έχουν εντοπισθεί δύο υπεργιγαντιαία κοιτάσματα.
Καστελλόριζο και Κρήτη
Σε ενεργειακό συνέδριο που είχε προ καιρού πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο, η εταιρεία Spectrum, που έχει πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες στην περιοχή, είχε παρουσιάσει σχετικά ευρήματα. Εάν οι ισχυρές ενδείξεις επιβεβαιωθούν, η Λιβύη θα αποκτήσει πρόσθετα κοιτάσματα που θα την καταστήσουν ένα δεύτερο Κατάρ. Ως εκ τούτου, έχει κάθε συμφέρον να συμβαδίζει με τους ισχυρούς και να επιδιώκει καλές σχέσεις με τους γείτονές της, όπως η Ελλάδα.
Έχοντας-τουλάχιστον προς το παρόν-ουσιαστικά αποτύχει αυτή η επιθετική τουρκική διπλωματική κίνηση, ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να συνεχίσει την τακτική των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Και εάν εκεί επιτύχει τον σκοπό του, όπως προανέφερα, θα επιχειρήσει να εφαρμόσει την ίδια στρατηγική αρχικά στο Καστελλόριζο και στη συνέχεια στη νοτιοανατολική Κρήτη. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από αξιόπιστες πληροφορίες που έχουν περιέλθει στην ελληνική πλευρά.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν οι Τούρκοι θα επιχειρήσουν άμεσα να δημιουργήσουν κάποιου είδους τετελεσμένο στην ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, ή θα αναμένουν πρώτα να δουν πως θα εξελιχθεί η επιχείρηση άλωσης της κυπριακής ΑΟΖ. Υπενθυμίζω ότι οι Τούρκοι έχουν προαναγγείλει γι’ αυτό το χρονικό διάστημα τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών στη θαλάσσια περιοχή του άξονα Καστελλορίζου-Ρόδου.
Είναι προφανές πως εάν κάνει αυτό το βήμα, η Ελλάδα δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να εμποδίσει με κατάλληλους ελιγμούς τη διεξαγωγή των σεισμικών ερευνών, όπως είχε πράξει και τον Οκτώβριο του 2018 με τη φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς». Τότε, η Άγκυρα είχε προβεί σε οργισμένες προειδοποιήσεις ότι δεν θα ανεχθεί άλλη φορά να συμβεί κάτι παρόμοιο. Ως εκ τούτου, εάν οι Τούρκοι κάνουν και πάλι το βήμα, λογικά υποθέτουμε ότι θα είναι έτοιμοι να απαντήσουν. Αυτό πρακτικά σημαίνει κλιμάκωση, η οποία έχει όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε ανεξέλεγκτη κρίση και ίσως σε θερμό επεισόδιο…
