Μετά τις εξελίξεις των τελευταίων ετών η Π.Α. θα πρέπει να θεωρείται ο αδιαμφισβήτος κυρίαρχος των αιθέρων. Η Π.Α. εκτός της ποιοτικής υπεροχής του έμψυχου δυναμικού που διαθέτει και αντικατοπτρίζεται και μέσα από τις πρωτιές στις ΝΑΤΟϊκές ασκήσεις, θα αποκτήσει σύντομα και καίρια ποιοτική διαφορά στα μέσα που θα διαθέτει με την εισαγωγή σε υπηρεσία των υπερσύγχρονων γαλλικών Rafale F3R και αμερικανικών F-16V και F-35 τέταρτης και πέμπτης γενιάς αεροσκαφών μέσα στα επόμενα χρόνια. Από την άλλη η τουρκική πολεμική αεροπορία μετά το πραξικόπιμα εναντίων του προέδρου Ερντογάν όπου το μεγαλύτερο μέρος των έμπειρων πιλότων της αποστρατεύτηκε ή κατέληξε στη φυλακή ως υποστηρικτές του FETO αλλά και τις αμερικάνικες κυρώσεις λόγω της αγοράς των S-400 πρέπει να θεωρείται σκιά του εαυτού της.

Υπάρχει βέβαια και ο αντίλογος ο οποίος αναφέρει πως από το πραξικόπημα του 2016 έχει μεσολαβήσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα στο οποίο η τουρκική αεροπορία έχει ανακτήσει τις δυνάμεις της σε επίπεδο έμψυψου δυναμικού.

F-16

Η Π.Α. απόκτησε στο σύνολο 170  αεροσκάφη μέσα σε τέσσερις διαδοχικές παραγγελίες από το 1987 έως το 2005. Από τον αρχικό αριθμό παραγγελθέντων αεροσκαφών παραμένουν σε υπηρεσία 152. Με την τροποποίηση νούμερο 6 της σύμβασης Peace Xenia IV (LOA GR-D-SNY amd.6) στις 30/04/2018 υπογράφτηκε η αναβάθμιση του συνόλου των 83 εναπομείναντων αεροσκαφών F-16C/D BLK52/52+ στο επίπεδο Viper.

Η νεότερη και πιο εξελιγμένη έκδοση αυτή του μαχητικού με την ενσωμάτωση νέων ηλεκτρονικων με βάση το ραντάρ της RAYTHEON τύπου AESA APG-83 SABR, φέρνει το αεροσκάφος σε επίπεδα τέταρτης γενιάς. Το ύψος της σύμβασης σε σταθερές τιμές του 2018 είναι 1.232.351.577 ευρώ μη συμπεριλαμβανόμενων των κρατήσεων 6% και θα αποπληρωθεί σε βάθος δεκαετίας. Παρ’ ολ’ αυτά, το 78% των υποχρεώσεων απέναντι στην εταιρία έχει ήδη αποπληρωθεί μέχρι το 2022 αφήνοντας ένα ποσό 272 εκατ. ευρώ για αποπληρωμή έως το 2028 σε ισόποσες ετήσιες δόσεις. Συνοπτικά τα κύρια συστατικά της αναβάθμισης είναι:

• Ραντάρ AESA AN/APG-83 SABR (Scalable Agile Beam Radar) της Northrop Grumman.
• Νέο Τμηματικό Υπολογιστή Αποστολής MMC 7000AH.
• Νέο προηγμένο σύστημα ανακριτή/ αναμεταδότη αναγνώρισης φίλου ή εχθρού AIFF AN/APX-126 με δυνατότητα mod 5, της Bae Systems.
• Ενσωματωμένο Σύστημα GPS/INS, EGI LN-260 της Northrop Grumman.
• Νέα ζεύξη δεδομένων Link16 με  MIDS-JTRS.
• Ψηφιακός Υπολογιστής Ελέγχου Πτήσης (DFLCC).
• Προηγμένος Εξοπλισμός Μεταβίβασης Δεδομένων (ADTE).
• Βελτιωμένη Προγραμματιζόμενη Γεννητριών Απεικονίσεων (iDPG).
• Νέες Προηγμένες οθόνες απεικόνησης πιλοτηρίου.

Μόνη παραφωνία είναι ότι δεν έχει συμπεριφθεί η ενσωμάτωση ενός προηγμένου συστήματος αυτοπροστασίας. Επόμενο βήμα ελπίζουμε να είναι η αντικατάσταση του συστήματος αυτοπροστασίας ASPIS II με κάποιο νεότερης τεχνολογίας. Σε κάθε περίπτωση το ASPIS II έχει αποδειχθεί ένα εξαιρετικό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοπροστασίας και κακώς δεν συμπεριλήφθηκε ευθύς εξ αρχής στη σύμβαση.

Η Northrop Grumman (κατασκεύαστρια του APG-83) στις 13 Σεπτεμβρίου του 2022 παρουσίασε στους επιτελής της Π.Α. το προηγμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου AN/ALQ-257 IVEWS (Integrated Viper Electronic Warfare Suite). Το συγκεκριμένο σύστημα αναπτύχθηκε ειδικά για τα Viper ώστε να λειτουργεί αρμονικά με το νέο ραντάρ. Πρόσφατα η Northrop Grumman ανακοίνωσε ότι ολοκλήρωσε με επιτυχία τις δοκιμές προσομοίωσης του νέου συστήματος σε συνεργασία με το ραντάρ APG-83.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των παραδόσεων 4 αεροσκάφη παραδόθηκαν μέσα στο 2022 και μέχρι το τέλος Απριλίου αναμένεται να παραδοθούν άλλα δύο  αεροσκάφη ανεβάζοντας τον αριθμό των αεροσκαφών στα οκτώ, ενώ αναμένεται μέχρι το τέλος του 2023 να έχουν παραδοθεί στο σύνολο 22 αεροσκάφη. Επομένως μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους η 343 μοίρα θα έχει παραλάβει το σύνολο του απαιτούμενου αριθμού αεροσκαφών για να συμπληρώσει μια πλήρη μοίρα και θα έχει αρχίσει η παράδοση των πρώτων αεροσκαφών στην επόμενη μοίρα.

Τον Ιούνιο του 2022, η επιτροπή της βουλής ενέκρινε την αναβάθμιση των 38 F-16 C/D Block 50 δυνητικού κόστους περί τα 700 εκ. ευρώ, με τα απάρτια που αφαιρούνται από τα αναβαθμιζόμενα F-16 Block 52/52+ παράλληλα με ένα πρόγραμμα δομικής αναβάθμισης ώστε τα νέα F-16 Block 50+ να μπορούν να υπηρετούν στις τάξεις της Π.Α. μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2040.

Παράλληλα, σύμφωνα με την DSCA υπογράφτηκαν το 2021 και το 2022 δύο τετραετής συμβάσεις FOS σε συνέχια των αντίστοιχων συμφωνιών του 2013 και 2015, μία με την Lockheed και μία με την Pratt & Whitney, συνολικού ύψους 500 εκ ευρώ εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη λειτουργία των αεροσκαφών για τα επόμενα χρόνια.

Στην άλλη πλευρά του Αιγαίου τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα μιας και οι κυρώσεις των Αμερικανών για την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400 έχει καταφέρει μεγάλο πλήγμα στις διαθεσιμότητες των αεροσκαφών. Η τελευταία μεγάλη ενίσχυση της τουρκικής Π.Α. ήταν το 2007 με την αγορά των 30 νέων F-16C/D Block50+ μέσω του προγράμματος Peace onyx IV ύψους 1,65 δις δολαρίων. Επίσης ο εκσυγχρονισμός του συνόλου των F-16 των εκδόσεων Block 40 και Block 50 στο ίδιο επίπεδο μέσω του προγράμματος CCIP που εφήρμοσε και η USAF στα δικά της αεροσκάφη έφερε τα αεροσκάφη στο ίδιο επίπεδο με τα ελληνικά.

Ο κύριος πυρήνας του προγράμματος ήταν το νέο τότε ραντάρ AN/APG-69 v9 με νεό υπολογιστή αποστολής MMC 5000 και ζεύξη δεδομένων link 16. Η κίνηση αυτή είχε υπερκεράσει το πλεονέκτημα των 90 νέων ελληνικών F-16B52/52+ ενώ ταυτόχρονα έβαζε την τουρκική Π.Α. σε περιβάλλον δικτυοκεντρικού πολέμου δίνοντάς της σαφές τακτικό πλεονέκτημα, σε συνδυασμό και με τα νεοπαραληφθέντα Ε-7Τ AΕW&C. Οι τούρκοι, μετά και την εκδίωξή τους από το πρόγραμμα κατασκευής του F-35, έχουν ζητήσει την πώληση 40 νέων F-16V και παράλλληλο εκσυγχρονισμό άλλων 80 στο ίδιο επίπεδο για να καλύψουν τη διαφορά από τις κινήσεις της Αθήνας.

Όμως, ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, εκφράζοντας παράλληλα και μια ευρύτερη διακομματική δυσαρέσκια απένταντι στα πεπραγμένα της Άγκυρας, με τις νομοθετικές ρυθμίσεις και το βέτο που έχει ως πρόεδρος της επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της γερουσίας έχει υψώσει τοίχο στις όποιες προσδοκίες των Τούρκων για αγορά νέων, εκσυγχρονισμό και εκμετάλευση των τουρκικών αεροσκαφών.

Ο εκσυγχρονισμός των F-16 στο επίπεδο Block 70 Viper κινείται στη σωστή κατεύθυνση αλλά εκτός της αναβάθμισης των ηλεκτρονικών και αισθητήρων του αεροσκάφους επιβάλλεται να αποκτηθούν και νέα όπλα τόσο για αποστολές αναχαίτησης όσο και κρούσης. Διαφορετικά το προηγμένο ραντάρ του αεροσκάφους εάν μείνει τα υπάρχοντα όπλα αναχαίτησης δεν θα αξιοποιείται στο έπακρο.

Rafale F3R

Η απόφαση δια στόματος του πρωθυπουργού για την αγορά των Rafale F3R κατά τη διάρκεια της ΔΕΘ το 2020 έβαλε την Π.Α. στο κλαμπ των αεροποριών με αυξημένες δυνατότητες εναέριας υπεροχής και κρούσης. Το συμβόλαιο 013Γ/20 ύψους 2,49 δις ευρώ που υπογράφτηκε στις 15 Ιανουαρίου του 2021, προέβλεπε την αγορά σε πρώτη φάση 18 αεροσκαφών (12 μεταχειρισμένων και 6 νέας κατασκευής) με FOS και τους εξαιρετικούς πυραύλους ΑΑ METEOR μακρού βεληνεκούς καθώς και την συντήρηση/ τροποποίηση των υπάρχοντων γαλλικών όπλων για να μπορούν να φορτωθούν στο νέο αεροσκάφος. Η σύμβαση προέβλεπε την παράδοση του συνολου των 18 αεροσκαφών μέχρι το τέλος του 2023.

Στις 18 Φεβρουαρίου του 2022 υπογράφτηκε η επέκταση της σύμβασης ύψους 1,092 δις ευρώ για την αγορά ακόμη έξι νέας κατασκευής αεροσκαφών με την ανάλογη FOS και αγορά όπλων. Τα επιπλέον αεροσκάφη θα παραδοθούν μέσα στο 2024. Μέχρι σήμερα έχουν παραδωθεί 13 μονάδες, επτά μεταχειρισμένα και το σύνολο των νέας κατασκευής αεροσκαφών της πρώτης παραγγελίας. Οι πληρωμές του συμβολαίου ήταν εμπροσθοβαρείς πράγμα απόλυτα λογικό όταν δύο χρόνια μετά η Π.Α. θα έχει μία πλήρως ετοιμοπόλεμη μοίρα με ένα από τα πλέον αξιόλογα δυτικά μαχητικά αεροσκάφη.

Η έκδοση F3R που παραλαμβάνει η Π.Α. περιλαμβάνει, σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση, αναβαθμίσεις κυρίως του λογισμικού βελτιώνοντας σημαντικά τις ικανότητες του αεροσκάφους σε ρόλο αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους, ενσωματώνοντας τους πυραύλους METEOR, της βόμβες καθοδήγησης GBU-16 Paveway II και το νέας γενιάς ατρακτίδιο Talios. Επίσης έχουν γίνει βελτιώσεις στο ραντάρ AESA RBE2 AA, στο σύστημα αυτοπροστασίας SPECTRA και στο σύστημα IFF με δυνατότητα  Mode 5/ Mode S και προσθήκη λειτουργίας AGCAS (Automatic Ground Collision Avoidance System).

Στην αντίπερα όχθη, η Τουρκία δεν έχει να επιδείξει κάποια ανάλογη κίνηση ώστε να μπορέσει να αντιπαραβάλει την απόκτηση των Rafale από την ελληνική πλευρά, πέραν της συνεχόμενης συνεκπαίδευσης της τουρκικής Π.Α. με Καταριανά Rafale. Παράλληλα οι όποιες συνομιλίες με τους Εγγλέζους για πιθανή απόκτηση αριθμού Eurofighter Typhoon Tranche 1 φαίνεται ότι απομακρύνονται συν το γεγονός ότι η συγκεκριμένη έκδοση του αεροσκάφους θα έφερνε περισσότερα προβλήματα παρά λύσεις. Το πρόβλημα της έκδοσης Tranche 1 είναι η κοστοβόρα, αν όχι αδύνατη, αναβάθμιση σε νεότερες εκδόσεις και το γεγονός ότι αυτή η αρχική έκδοση έχει δυνατότητες μόνο αέρος-αέρος χώρις όμως να μπορεί να φέρει τους εξελιγμένους πυραύλους μακράς εμβέλειας Meteor.

Επίσης οι όποιες εξαγγελίες, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας,  για πιθανή απόκτηση ρωσικών Su-35, θα οδηγούσε σε σκληρότερη στάση των Ηνωμένων πολιτειών με πολλές προεκτάσεις πέραν της μη πώλησης όπλων και η τουρκική πολιτική ελίτ το ξέρει καλά αυτό. 

Mirage 2000-5 Mk2

Η υπογραφή της τριπλής συμφωνίας πλάισιο ύψους 260 εκατ. ευρώ μεταξύ της ελληνικής πλευράς και των τριών γαλλικών εταιριών Dassault Aviation, Thales France και Safran Aircraft Engines το 2020 έχει αρχίσει να αποδίδει καρπούς αυξάνοντας τις διαθεσιμότητες των αεροσκαφών. Η αξία του αεροσκάφους είναι δεδομένη καθώς τα αναβαθμισμένα ηλεκτρονικά και τα όπλα του το κάνουν επικίνδυνο αντίπαλο. Είναι σημαντικό όμως τα αεροσκάφη να μην χάσουν το τρένο της δικτυοκεντρικής διασύνδεσης με τα υπόλοιπα οπλικά συστήματα, F-16, Rafale, EMB-145 AEW, Patriot, Belharra και στο μέλλον F-35. Ένα πρόγραμμα σχετικά μικρού κόστους, ανυπολόγιστης όμως επιχειρησιακής αξίας.

Η μη έγκαιρη αναβάθμιση του συνόλου των Mirage 2000 στο επίπεδο -5 Mk2 όπως θα έπρεπε να είχε γίνει, (βλέπε εδώ, https://defencereview.gr/paraleipseis-oligories-kai-chamenes-ey/) έφερε την απόσυρση των αεροσκαφών αυτών. Υπήρξε σχετική πρόβλεψη με την άδεια της γαλλικής πλευράς για την εκποίηση των αεροσκαφών και του συνόλου του εξοπλισμού και των ανταλλακτικών τους. Παρ’ όλο που το σχετικό πρόγραμμα εγκρίθηκε από την επιτροπή άμυνας της βουλής στις 4/7/2022 μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κάποιο ενδιαφέρον από τρίτη χώρα. Δυστυχώς ήταν εγκληματικό λάθος ο μη έγκαιρος εκσυγχρονισμός των Mirage 2000 στο επίπεδο -5 Mk2.

F-4E PI2000 / F-4E T2020

Οι αναβαθμισμένοι γερόλυκοι συνεχίζουν να πετούν με τα χρώματα της ελληνικής και της τουρκικής αεροπορίας γνωρίζοντας ότι είναι ο επόμενος τύπος αεροσκάφους που θα τεθεί εκτός υπηρεσίας τα επόμενα χρόνια. Τα ελληνικά F-4 αναβαθμίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 από την γερμανική DASA στο πρότυπο του F-4F ICE με νέο ραντάρ AN/APG-65GY υποέκδοση του ραντάρ που έφεραν τα F/A-18C/D, τμηματικό υπολογιστή απόστολής της Elbit, προηγμένο σύστημα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού AIFF AN/APX-113(V), INS/GPS H-764G της Honeywell, νέο HUD, οθόνες πολλαπλών λειτουργιών στο πιλοτήριο και διάταξη χειριστηρίων HOTAS κ.α. Το πρόγραμμα αναβάθμισης των ελληνικών F-4E ήταν μια ισορροπημένη επιλογή σε δυνατότητες αέρος-αέρος και αέρος-εδάφους παρόλο που η δυνατότητα εκτόξευσης των ΑΙΜ-120Β, όπου μπορούσαν να μεταφερθούν μέχρι τέσσερις πύραυλοι, το έκαναν μια ικανότατη πλατφόρμα για μάχη BVR. Από τα 39 αρχικά αεροσκάφη που πέρασαν τον εκσυγχρονισμό σήμερα απομένουν 34 μετά και την τελευταία απώλεια στις 30 Ιανουαρίου του 2023 που στοίχισε τη ζωή και στα δύο μέλη του πληρώματος.

Για το τουρκικό πρόγραμμα αντίστοιχα, επιλέχθηκε η ισραηλινή ΙΑΙ η πρόταση της οποίας στηριζόταν στο F-4E Kurnass. Στο αεροσκάφος τοποθετήθηκε το νέο ραντάρ πολλαπλών λειτουργιών της ELTA EL/M-2032, νεό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, τμηματικός υπολογιστής απόστολής της Elbit, νέο HUD Kaiser της EL OP, σύστημα INS/GPS , διάταξη χειριστηρίων HOTAS κ.α. Παράλληλα στα μαχητικά αντικαταστάθηκαν 20 χιλιόμετρα εσωτερικής καλωδίωσης από ελαφρύτερα σύγχρονα συστήματα, μειώνοντας το βάρος τους κατά 750 κιλά και ενισχύοντας έτσι σημαντικά την αναλογία ώσης/βάρους του αεροσκάφους καθιστώντας το πιο ευέλικτο σε αερομαχίες.

Η μη ενσωμάτωση ενός προηγμένου πυραύλου αέρος-αέρος BVR και η διατήρηση του παρωχημένου ΑΙΜ-7E/F έδειξε ότι η τουρκική αεροπορία προόριζε το αεροσκάφος κυρίως για αποστολές αέρος-εδάφους. Από τα 54 αεροσκάφη που πέρασαν το πρόγραμμα του εκσυγχρονισμού περίπου 20 είναι σε πτητική κατάσταση. Η   έλλειψη ανταλλακτικών είναι απόρροια και της κακής σχέσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ μετά το επεισόδιο του Mavi Marmara και τις αντισημιτικές κορώνες της τουρκικής κυβέρνησης. Παράλληλα όμως η προγραμματιζόμενη αντικατάστασή τους από τα F-35 δεν πρόκειται να λάβει χώρα μετά την εκδίωξη της Τουρκίας από το συγκεκριμένο πρόγραμμα.

Μαχητικό 5^ης Γενιάς

Όπως φαίνεται και από τις κυβερνητικές εξαγγελίες η ελληνική Π.Α. πρόκειται να κόψει πρώτη το νήμα της απόκτησης αεροσκαφών 5^ης γενιάς με την απόκτηση των αμερικανικών F-35. Μέσα στις επόμενες μέρες αναμένεται η LOA που θα επιτρέψει την υπογραφή του συμβολαίου και την εκκίνηση της κατασκευής του πρώτου ελληνικού αεροσκάφους. Σύμφωνα με την πολιτική και την στρατιωτική ηγεσία είναι σημαντικό να μπορέσει η παραγγελία της Ελλάδας να μπει στο Lot 15-17 που θα επιτρέψει οι παραδόσεις των αεροσκαφών να ξεκινήσουν το 2027-28.

Η LOA θα περιέχει την απάντηση για 20 + 20 F-35 στην πιο σύγχρονη έκδοση του αεροσκάφους TR3 με την έκδοση λογισμικού Block 4. Το συγκεκριμένο μπλοκ παρουσιάζει σημαντικές βελτιώσεις σε σχέση με το προηγούμενο. Καταρχάς το Block 4 είναι το πρώτο μπλοκ που το αεροσκάφος θεωρείται ότι θα έχει FOC (Full Operational Capability) όπως και το γεγονός ότι το συγκεκριμένο μπλοκ θα είναι η βάση για όλες τις μελλοντικές αναβαθμίσεις του αεροσκάφους.

Ενσωματώνει το νέο ραντάρ AN/APG-85 το οποίο θεωρείται το πιο σύγχρονο ραντάρ AESA που θα φοράει μαχητικό αεροσκάφος σήμερα και στο άμεσο μέλλον με πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια έρευνας και αποκάλυψης στόχων και εκτεταμένες δυνατότητες ηλεκτρονικής επίθεσης. Επίσης φέρει αναβαθμισμένο σύστημα αυτοπροστασίας.  Έχουν προστεθεί στη φαρέτρα του 17 νέα όπλα που σημαίνει ότι θα μπορεί σε non-stealth mode να φέρει το σύνολο των αμερικάνικων όπλων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο οπλοστάσιο της Π.Α και όχι μόνο. 

Κυρίαρχο όμως στοιχείο στα πλαίσια του προγράμματος απόκτησης των F-35 είναι η προμήθεια νέων όπλων.

Η Τουρκία μετά την εκδίωξη της από το πρόγραμμα του F-35 όπου σχεδίαζε να προμηθευτεί 100 μονάδες έχει ρίξει την προσοχή της στην ανάπτυξη του τουρκικής σχεδίασης TF-X.  Το 2010 η επιτροπή της αμυντικής βιομηχανίας (SSIK) αποφάσισε την εγχώρια ανάπτυξη και κατασκεύη της νέας γενιάς αεροσκάφους στέλθ εναέριας υπεροχής.

Η εξέλιξη του μαχητικού ξεκίνησε το 2015 με την συνεργασία της Bae Systems στη σχεδίαση και την Rolls Royce στην ανάπτυξη του κινητήρα βασιζόμενο στον EJ200 του Eurofighter. Η συνεργασία με την Rolls Royce δεν απέδωσε τους αναμενόμενους καρπούς και η συνεργασία πρέπει να θεωρείται τερματισμένη. Στις 2 Ιουλίου του 2022 ο οργανισμός αμυντικής βιομηχανίας εξέδωσε νέα πρόσκληση για την ανάπτυξη εγχώριου κινητήρα.

Παρ’ όλ’ αυτά, πρόσφατα δημοσιεύτηκαν φωτογραφίες από τις δοκιμές τροχοδρόμισης του αεροσκάφους. Οι δοκιμές αυτές προφανώς έγιναν με τους κινητήρες General electric F110 που είχε παραδώσει η τουρκική ΤΕΙ για τα πρωτότυπα αεροσκάφη. Τα προβλήματα σε ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα, παρ’ όλη την ανάπτυξη της τουρκικής βιομηχανίας, αναδεικνύουν το γεγονός ότι η εκκίνηση της παραγωγής και η εισαγωγή σε υπηρεσία του πρώτου τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους αναμένεται να αργήσει.    

Mirage 2000-9 των ΗΑΕ

Η συγκρότηση τριών γαλλικών Μοιρών για τη ΠΑ εκ των οποίων η μια με τα 2000-9 των ΗΑΕ θα αποτελούσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη ΠΑ να διατηρεί έναν ποσοτικό παράγοντα με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηρηστικά (στρατηγική κρούση και αναχαίτηση). Επίσης είναι μια πλατφόρμα ικανή να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες αστυνόμευσης του FIR Αθηνών με χαμηλό κόστος.

Block 30 & 50

Με δεδομένη την επιχειρησιακή απαίτηση για διατήρηση κατ’ ελάχιστον 200 μαχητικών επιβάλλεται ο εκσυγχρονισμός των μαχητικών F-16 Block 30 & 50 στο επίπεδο Block 52+ ADV. Παράλληλα με την ενσωμάτωση Link 16 και νέων ηλεκτρονικών και αισθητήρων ταυτοχρόνως με νέα όπλα τα μαχητικά καθίστανται ισχυρές και αξιόμαχες πλατφόρμες.

Εναλλακτικές για την με χαμηλό κόστος, ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας υπάρχουν, έτσι ώστε να ανακατευθυνθούν κονδύλια για τους άλλους δύο Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων και ειδικά για τον Ελληνικό Στρατό. Αυτό που μέχρι στιγμής φαίνεται να ισχύει είναι ότι δεν είναι επιθυμητές. Δεν υπάρχει άλλη εξήγηση, πρακτική και πραγματική, για την καθυστέρηση που έχει σημειωθεί στο (υπό έγκριση…) πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των F-16C/D Block 50, όπως δεν υπάρχει και καμία (λογική) εξήγηση για την απαξίωση των Block 30. Τα οποία κατά την άποψη μας θα έπρεπε να ενταχθούν στο ίδιο πρόγραμμα με τα Block 50 για να αξιοποιηθεί το σύνολο των απαρτίων που προκύπτουν από τα νεότερα F-16 που εκσυγχρονίζονται στο επίπεδο -V.

Δεν είναι κάτι που υποστηρίζουμε τώρα. Είναι σταθερή μας θέση, από τις πρώτες ημέρες της ύπαρξης του DefenceReview (https://defencereview.gr/polemiki-aeroporia-i-skepsi-gia-ti-poli/). 

Όπλα Αέρος-Αέρος

Η νεότερη εξέλιξη είναι η εισαγωγή σε υπηρεσία του πυραύλου μακρού βεληνεκούς της MBDA Meteor. Ο αριθμός που θα προμηθευτεί η πολεμική αεροπορία είναι επτασφράγιστο μυστικό όχι όμως και η εμβέλεια του πυραύλου που φτάνει τα 200 χλμ. Απο κει και πέρα δέν έχει αλλάξει κάτι στο οπλοστάσιο της Π.Α. τόσο στους πυραυλους BVR όσο και στους πυραύλους WVR με μόνη διαφορά την απόσυρση από την ενεργό υπηρεσία των πυραύλων R550 magic 2 μετά και την απόσυρση των Μ-2000.  Έτσι στη φαρέτρα των ελληνικών μαχητικών όσον αφορά τα βλήματα BVR έχουμε εκτός των Meteor, 190 ΑΙΜ-120Β, 150 ΑΙΜ-120C-5, 130 AIM-120C-7 και 300 MICA EM/IR.

Στην σύμβαση προμήθειας των Rafale το 2020 υπάρχει η σύμβαση 015Γ/20 ύψους 570 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνει και την συντήρηση/ τροποποίηση των MICA για να μπορούν να φορτωθούν στα νέα αεροσκάφη. Παράλληλα έχει εγκριθεί από την επιτροπή της βουλής στις 14/10/2021 πρόγραμμα Εν Συνεχεία υποστήριξης των MICA ύψους 192 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τους πυραύλους WVR η Π.Α. διαθέτει 300 IRIS-T και περίπου 1000 ΑΙΜ-9 διαφόρων εκδόσεων. Στο άμεσο μέλλον και με την εισαγωγή των F-35 θα χρειαστεί η αγορά περισσότερων Meteor, IRIS-T, AIM-9X και ίσως και AIM-120D.

Στην αντίπερα όχθη η τουρκική αεροπορία φαίνεται να διαθέτει 350 ΑΙΜ-120Β και 252 ΑΙΜ-120C-7 για στόχους BVR και 244 ΑΙΜ-9Χ Block I & II καθώς και 1400 ΑΙΜ-9 παλαιότερων εκδόσεων για στόχους WVR. Το σημαντικότερο νέο όμως, είναι η επικείμενη εισαγωγή σε υπηρεσία των τουρκικής σχεδίασης πυραύλων ΑΑ Bozdogan και Gokdogan αντίστοιχων των αμερικανικών Sidewinder και AMRAAM ενώ έχει ξεκινήσει και η ανάπτυξη ενός πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς ανάλογου του Meteor. Ο Bozdogan φέρει κεφαλή υπέρυθρης καθοδήγησης και επιτυγχάνει ταχύτητα τριών μαχ. Αντίστοιχα ο Gokdogan έχει ενεργό ερευνητή ραντάρ με δυνατότητα Lock On After Launch και εμβέλεια που αγκίζει τα 65 χλμ.

Όπλα Αέρος-Εδάφους

Οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στο ελληνικό οπλοστάσιο είναι η σημετοχή της Ελλάδας στην κοινή αγορά ύψους 320 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με τη γνωστοποίηση της DSCA στο κονγκρέσο το 2018, για τη δημιουργία κοινής δεξαμενής μερικών χιλιάδων JDAM και Enhanced Paveway II  μεταξύ μιας ομάδας 12 ευρωπαϊκών κρατών. Είναι βέβαια άγνωστο το ύψος της ελληνικής συμμετοχής καθώς και το πόσα όπλα κατέληξαν στο ελληνικό οπλοστάσιο. Επίσης στις 14/10/2021 εγκρίθηκε η αγορά συλογών Spice 1000 & 2000 κόστους 130 εκατ. ευρώ καθώς και πυραύλων μακρού βεληνεκούς Rampage ύψους 50 εκατ. ευρώ χωρίς μέχρι σήμερα να έχει γίνει κάποια παραγγελία στην ισραηλινή εταιρία.

Ένα χρόνο περίπου αργότερα στις 27/6/2022 εγκρίθηκε επίσης από την επιτροπή της βουλής η αγορά 50 πυραύλων κατά πλοίων AGM-84L Harpoon και 40 προηγμένων πυραύλων αντι ραντάρ AGM-88E AARGM χωρίς όμως ούτε και για αυτά να έχει γίνει κάποια παραγγελία. Είναι σημαντικό να προχωρήσουν άμεσα οι εγκεκριμένες από τη βουλή προμήθειες των νέων όπλων αέρος εδάφους για την ανανέωση του οπλοστασίου, να αυξηθεί ο αριθμός των υπάρχοντων τύπων όπως οι JDAM και JSOW καθώς και να εξεταστούν και όπλα όπως το small diameter bomb, ο AGM-84K SLAM-ER, ο JAASM και τα γαλλικά Hammer για την ενίσχυση του οπλοστασίου αέρος εδάφους των γαλλικών αεροσκαφών.

Για τη ΠΑ και την ελληνική κυβέρνηση αποτελεί μονόδρομο η αποστολή LoR στις ΗΠΑ για την απόκτηση νέας γενιάς όπλων και ειδικότερα:

JSOW ER

JDAM ER

JASSM – JASSM ER

AGM-88E AARGM

Harpoon ΙΙ

ΑΙΜ-120D AMRAAM

Παράλληλα άμεσα πρέπει να αποκτηθούν οι ισραηλινές συλλογές βομβών SPICE 1000/2000 καθώς και τα βλήματα Rampage. Επίσης ο στόλος των Rafale επιβάλλεται να αποκτήσει τις AASM/ Hammer.

Νούμερο 1 προτεραιότητα οφείλει να είναι ο εμπλουτισμός του οπλοστασίου της ΠΑ με νέα όπλα ακριβείας αυξημένου βεληνεκούς. Οι διεθνείς τάσεις και εξελίξεις επιβεβαίωνουν τη παραπάνω φράση με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο.

Το τουρκικό οπλοστάσιο συνεχίζει να ενισχύεται με τουρκικής σχεδίασης όπλα όπως ο πύραυλος SOM. Επίσης η ανάπτυξη της συλλογής KGK αντίστοιχης της αμερικάνικης JDAM όπως και ο νέος πύραυλος anti-ship θα συμβάλουν στην περαιτέρω ανεξαρτητοποίηση του τουρκικού οπλοστασίου.

Ατρακτίδια

Όσον αφορά τα ατρακτίδια η Τουρκική αεροπορία έχει σαφές προβάδισμα μιας και διαθέτει πολύ σύγχρονα ατρακτίδια, όπως το ατρακτίδιο σκόπευσης AAQ-33 Sniper XR, αναγνώρισης DB-110, παρεμβολών ALQ-211 (v9) παράλληλα με τα παλαιότερα ατρακτίδια σκόπευσης και ναυτιλίας LANTIRN.

Στον αντίποδα η ελληνική πλευρά έχει ως πιο σύγχρονο ατρακτίδιο σκόπευσης το Litening II, διαθέτει επίσης και ατρακτίδια σκόπευσης και ναυτιλίας LANTIRN. Διαθέτει το ατρακτίδιο αναγνώρισης DB-110 και το γαλλικό ατρακτίδιο ηλεκτρονικού πολέμου ASTAC το οποίο μετά την απόσυρση των RF-4E είναι αμφίβολο εάν μπορούν να το φέρουν τα Mirage 2000-5. Μαζί με την έγκριση για τον εκσυγχρονισμό των F-16 Block 50 εγκρίθηκε και η αγορά 30 ατρακτιδίων σκόπευσης νέας γενιάς Sniper ATP χωρίς όμως κάποια περαιτέρω εξέλιξη πάνω στο θέμα.    

Η ανάλυση συνεχίζεται στο Β μέρος.