Ο εφετινός Ηνίοχος αν και σε καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο δεν διέφερε σε σχέση με τις αντίστοιχες διοργανώσεις-ασκήσεις των παρελθόντων ετών, εμπεριείχε το στοιχείο της εμπλοκής των έξι ιταλικών F-35A Lightning II. Το οποίο στοιχείο είχε να κάνει κυρίως με το γεγονός ότι τα ιταλικά μαχητικά ήρθαν στην Ελλάδα πρωτίστως, για να μην πούμε αποκλειστικά, για λόγους δημιουργίας εντυπώσεων και φυσικά εμπορικής προώθησης.
Το γεγονός αυτό το είχαμε τονίσει σε προγενέστερο αφιέρωμά μας (https://defencereview.gr/f-35-gia-tin-ellada-i-charistiki-voli-gia-ti/) και οι πληροφορίες που έχουμε μετά το πέρας, την ολοκλήρωση, της άσκησης “Ηνίοχος 2019”, απλά έρχονται να επιβεβαιώσουν τα περισσότερα από όσα είχαμε αναφέρει… Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μία σειρά. Γιατί ΥΠΗΡΞΑΝ συμπεράσματα σχετικά με τις δυνατότητες του F-35 παρά το γεγονός ότι η ιταλική αποστολή διαφύλαξε τα πάντα ως επτασφράγιστο μυστικό και οι Ιταλοί ιπτάμενοι και τεχνικοί ήταν ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ αρνητικοί ως προς την αποδέσμευση οποιασδήποτε, ακόμη και της πιο ασήμαντης, πληροφορίας.
Κατ΄αρχήν αυτό που θα πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι από τα έξι ιταλικά F-35A που συμμετείχαν στα σενάρια της άσκησης “Ηνίοχος 2019”, τα τέσσερα δεν επιτρεπόταν να πετάξουν αναπτύσσοντας θετικές δυναμικές φορτίσεις άνω των 3,5 G!!! Ο περιορισμός αυτός ίσχυε λόγω κάποιου τεχνικού ζητήματος, η φύση και η έκταση του οποίου δεν γνωστοποιήθηκαν.
Οι Έλληνες ιπτάμενοι λοιπόν επιχείρησαν προσεγγίζοντας επανειλημμένα τους Ιταλούς συναδέλφους τους, να μάθουν κάποια, έστω και υποτυπώδη, πράγματα για το F-35. Αυτό θεωρούμε ότι θα έκανε ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ σοβαρός επαγγελματίας. Μάταια όμως… Οι Ιταλοί δεν αποκάλυψαν απολύτως τίποτα. Ακόμα και όταν τους ζητήθηκε η κοινή εκτέλεση ελιγμών BFM (Basic Fighting Maneuvers) σε συνεργασία με τα ελληνικά F-16 Block 52+ και Block 52+ Advanced, μετά το τέλος κάποιων σεναρίων που άφηναν περιθώρια χρόνου και χώρου (ελεγχόμενες περιοχές χωρίς εναέρια κυκλοφορία), η απάντηση της ιταλικής αποστολής ήταν κάθετα ΑΡΝΗΤΙΚΗ… Οι ελικτικές ικανότητες και οι επιδόσεις του F-35A στο κατακόρυφο επίπεδο ΔΕΝ ΕΠΙΔΕΙΧΘΗΚΑΝ ούτε κατ΄ ελάχιστο!
Σενάρια BVR υπό μη ρεαλιστικές συνθήκες
Σε άλλο αίτημα των Ελλήνων ιπταμένων να εκτελεστούν κάποια σενάρια BVR, χωρίς τη χρήση των ανακλαστήρων ραντάρ, η απάντηση φυσικά ήταν και πάλι κάθετα αρνητική. Οι Ιταλοί επικαλέστηκαν λόγους ασφαλείας πτήσεων, υπογραμμίζοντας ότι το F-35A χωρίς τους ανακλαστήρες, δεν εντοπίζεται από τα επίγεια ραντάρ παρά σε μικρές μόνο αποστάσεις… Οι Έλληνες επανήλθαν στο αίτημα διαβεβαιώνοντας ότι οι εμπλοκές BVR χωρίς τους ανακλαστήρες θα γίνονταν σε κλειστές περιοχές, χωρίς άλλη κυκλοφορία και κάτω από αυστηρά μέτρα ασφαλείας. Και πάλι όμως υπήρξε κάθετη ΑΡΝΗΣΗ. Δική μας πεποίθηση είναι ότι και οι Ιταλοί ως εταίροι Level II στο πρόγραμμα JSF, μαζί με τους Ολλανδούς, έχουν πολλούς λόγους να γιγαντώνουν αυτή την “δήθεν αναγκαία” μυστικοπάθεια γύρω από το F-35 και την τεχνολογία stealth…
Στα σενάρια Beyond Visual Range που εκτελέστηκαν, τα ελληνικά F-16 και Mirage 2000-5Mk.2 πραγματοποίησαν βολές AMRAAM και MICA αντίστοιχα, ακόμα και από τα 40 μίλια, αλλά… Θεωρήθηκαν Unassessed. Δηλαδή μη αξιολογήσιμες, λόγω του μεγάλου RCS που παρήγαγαν οι ανακλαστήρες. Βολές αντίστοιχα πραγματοποιήθηκαν και από τα F-35A από την ίδια περίπου απόσταση, χωρίς όμως να διευκρινιστεί αν η στοχοποίηση έγινε με το ραντάρ APG-81 έστω και σε λειτουργική διαμόρφωση “single target track” ή μέσω του συστήματος DAS…
Μεγάλο θερμικό ίχνος…
Αυτό που διαπιστώθηκε επαλειμμένα και καταγράφηκε ως ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΣΦΑΛΕΣ συμπέρασμα σε αυτές τις εμπλοκές BVR, ήταν το πολύ μεγάλο θερμικό ίχνος του F-35A. Kαθώς οι αντίπαλοι σχηματισμοί προσέγγιζαν, οι IRIS-T των F-16C Block 52+ και Block 52+ Advanced έδιναν ήχο (εντόπιζαν τα F-35Α) από ασυνήθιστα μεγάλες αποστάσεις! Οι MICA IR από ακόμα μεγαλύτερες… Μεγαλύτερες και από τα ιταλικά Tornado!!! Και μάλιστα αυτό έγινε κατ΄ επανάληψη με τα F-35A υπό συνθήκες cold. Δηλαδή με τους κινητήρες F135 να λειτουργούν χωρίς το τμήμα μετάκαυσής τους ενεργό και με σχετικά χαμηλά στοιχεία, απομακρυνόμενα, μετά από κάποια δευτερόλεπτα από τα ελληνικά F-16 και Mirage 2000-5Mk.2! Βάση όσων μάθαμε, αν οι αισθητήρες των πυραύλων “έβλεπαν¨ τα F-35A ακόμα και πέρα από τα 10 μίλια, οι αισθητήρες IRST ιδίως σε ψυχρή ατμόσφαιρα, θα παρέχουν δυνατότητα εντοπισμού τουλάχιστον 30 έως 40 μιλίων, ανάλογα με τις συνθήκες…
Δυνατότητες αέρος-εδάφους
Σε ρόλους air to ground στα σενάρια που εκτελέστηκαν, φάνηκε καθαρά η αδυναμία του F-35 να μεταφέρει υπολογίσιμη ισχύ πυρός εσωτερικά… Όπως μας είπαν χαρακτηριστικά οι Έλληνες ιπτάμενοι, απλά δεν υφίσταται η δυνατότητα συγκρότησης και αξιοποίησης σχηματισμών COMAO (COMbined Air Operations) απαρτιζόμενων αποκλειστικά και μόνο από F-35, για αυτόν ακριβώς το λόγο. Το F-35 χρειάζεται να επιχειρεί συνεργατικά και με άλλους τύπους οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν μεγαλύτερο οπλικό φορτίο. Αέρος-αέρος ή αέρος-εδάφους.
Μπορούν να φέρουν μέχρι τέσσερις πυραύλους αέρος-αέρος εσωτερικά, ή δύο βόμβες JDAM των 2000 λιβρών (GBU-31) και δύο πυραύλους αέρος-αέρος. Επομένως το F-35 υπό διαμόρφωση χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth) είναι κατάλληλο ΜΟΝΟ για την προσβολή μεμονωμένων στόχων από σχετικά μικρές αποστάσεις (γύρω στα 10 μίλια για την JDAM) με χειρουργική ακρίβεια. Ακόμα πιο επικίνδυνα όπλα, πάντα σε ότι αφορά στην προσβολή τακτικών στόχων από το F-35, είναι τα ακτίνας 50 περίπου χιλιομέτρων CBU-103/104/105 με συλλογές WCMD-ER (Wind Corrected Munitions Dispencer-Extended Range).
Οι εκπληκτικές επιδόσεις του συστήματος DAS
Τα ελληνικά πληρώματα εντυπωσιάστηκαν από τις δυνατότητες του ολοκληρωμένου συστήματος αυτοπροστασίας και Η/Π DAS (Distributed Aperture System) του F-35A. Υπογράμμισαν ότι οι Ιταλοί συναδελφοί τους είχαν εντελώς αυτόνομες δυνατότητες καταστολής και καταστροφής (SEAD/DEAD) της εχθρικής αεράμυνας. Με περιλήπτες πυρομαχικών διασποράς CBU (Cluster Bomb Unit)-103/104/105 WCMD-ER, που τα ελληνικά F-16 δεν έχουν με τους πυραύλους AGM-88 HARM.
To σύστημα παρέχει στο χειριστή του αεροσκάφους τη δυνατότητα όχι μόνο να εντοπίζει με ακρίβεια μισού μέτρου (!) μία εκπομπή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από μεγάλες αποστάσεις στο έδαφος, τον αέρα ή τη θάλασσα… Του παρέχει παράλληλα και τη δυνατότητα να αναγνωρίζει την απειλή άμεσα και να του δώσει τις ακριβείς συντεταγμένες της θέσης της και τη απόστασής της από το αεροσκάφος εντός ελάχιστων δευτερολέπτων!
Τα ελληνικά F-16C/D Block 52+ Advanced, έχουν, μέσω του συστήματος ζεύξης δεδομένων Link 16, τέτοιες δυνατότητες ΜΟΝΟ όταν συνεργάζονται με τα EMB-145AEW&C της ΠΑ. Το ASPIS II που φορούν, παρέχει με ακρίβεια ΜΟΝΟ της διόπτευση της εκπομπής (το από ποια γωνία προέρχεται). Είτε αυτή βρίσκεται στον αέρα, είτε στην ξηρά, είτε στη θάλασσα. Και η βιβλιοθήκη του είναι πιο περιορισμένη για σκοπούς αναγνώρισης. Όσο για την απόσταση της πηγής εκπομπής από το αεροσκάφος και την ακριβή της θέση, ούτε λόγος να γίνεται… Πρακτικά δεν υπάρχουν τέτοιες δυνατότητες.
Από ότι μας είπαν οι ιπτάμενοι της ΠΑ αντίστοιχες δυνατότητες είχαν δει ξανά στο παρελθόν μόνο όταν ήρθαν αντιμέτωποι με τα Rafale M (σύστημα αυτοπροστασίας και Η/Π Spectra) της Γαλλικής Ναυτικής Αεροπορίας, κατά τη διάρκεια δύο διελεύσεων του αεροπλανοφόρου Charles de Gaulle από τα ελληνικά νερά την περίοδο 2011-2012.
Αυτά είναι τα στοιχεία που κατορθώσαμε να συλλέξουμε από την συμμετοχή των ιταλικών F-35A στον εφετινό Ηνίοχο. Σε λίγο καιρό η 336 Μοίρα της 116 ΠΜ θα μεταβεί στη Σαρδηνία για άλλη μία συνεκπαίδευση με τα ιταλικά F-35. Οπότε στο ίδιο θέμα θα επανέλθουμε…
