Η σειρά των αφιερωμάτων του DR στην από αέρος ναυτική κρούση θα είναι ημιτελής αν δεν συνοδευτεί και από μία όσο το δυνατόν πιο αναλυτική αναφορά στο μοναδικό αντιπλοϊκό πύραυλο που έχει στη διάθεσή της η Πολεμική Αεροπορία. Ο ΑΜ (Air-Mer)-39 Exocet Βlock 2 είναι πλέον παρελθόν από τη στιγμή που σε εκσυγχρονισμένη μορφή θα αξιοποιηθεί στα Rafale F3R, ώς Block 3. Απαντώντας σε ερώτημά σας, η κατασκευάστρια MBDA δεν έχει όντως αποδώσει επίσημα αυτή την κωδικοποίηση (ΑΜ-39 Block 3) στον αερομεταφερόμενο Exocet. Ισχύει όμως ανεπίσημα όπως θα δούμε παρακάτω.
Η σημαντικότερη διαφορά του αερομεταφερόμενου ΑΜ-39 από τον επιφανείας – επιφανείας ΜΜ-40, εντοπίζεται στο σύστημα πρόωσης. Η αερομεταφερόμενη έκδοση του Exocet είναι εξοπλισμένη με πυραυλοκινητήρα και όχι με αεριοστρόβιλο (TRI 40 της Microturbo), ο οποίος τροφοδοτείται επίσης από καύσιμο σε στερεά μορφή. Η διαφορά στο σύστημα πρόωσης διαφοροποιεί βέβαια την ταχύτητα πλεύσης που είναι ελαφρά μικρότερη στον ΜΜ-40, αλλά και στην ακτίνα που είναι σημαντικά μεγαλύτερη (πάλι στον ΜΜ-40).
Έτσι ενώ ο αερομεταφερόμενος ΑΜ-39 είναι ταχύτερος, πλησιάζοντας (1180 χ.α.ω. περίπου…) την ταχύτητα του ενός Mach (1224 χ.α.ω. στην επιφάνεια της θάλασσας) σε μικρά ύψη, η ακτίνα του φτάνει μόλις τα 70 χιλιόμετρα όταν η άφεση και η εκτόξευσή του γίνουν από το επίπεδο των 10.000 μέτρων (32.700 ποδών) και τα 50 χιλιόμετρα (27 έως 30 ναυτικά μίλια) όταν γίνουν από το επίπεδο των 300 μέτρων (1000 πόδια κατά προσέγγιση). Το ελάχιστον ύψος άφεσης του AM-39 Exocet από το αεροσκάφος -φορέα, είναι τα 50 μέτρα (160 περίπου πόδια). Ο πυραυλοκινητήρας ενεργοποιείται δύο δευτερόλεπτα μετά την άφεση και ο χρόνος λειτουργίας του φτάνει τα δύο λεπτά.
Αντίθετα, η ακτίνα του ΜΜ-40 Block 3, ξεπερνά τα 180 χιλιόμετρα, ενώ η ταχύτητα πλεύσης του είναι ελαφρά μικρότερη. Την επιτάχυνση του πυραύλου μέχρι την έναρξη λειτουργίας του κινητήρα TRI 40 και την επίτευξη ταχύτητας πλεύσης 0.93 Mach, που είναι και η κατά προσέγγιση ταχύτητα πλεύσης του, αναλαμβάνει ο επιταχυντής (booster) που απουσιάζει από την αερομεταφερόμενη έκδοση. Σε ότι αφορά στο ραντάρ και το σύστημα καθοδήγησης του πυραύλου ισχύουν τα εξής: Η πρώτη έκδοση του πυραύλου Exocet που εντάχθηκε σε υπηρεσία ήταν ο επιφανείας – επιφανείας MM-38 με ακτίνα 40 χιλιομέτρων (38 για την ακρίβεια, εξού και το νούμερο).
Ο πυραυλοκινητήρας της αρχικής έκδοσης είχε χρόνο λειτουργίας 110 δευτερολέπτων. Ο MM-40 που τον αντικατέστησε, λόγω μικρότερων διαστάσεων ηλεκτρονικών έφερε μεγαλύτερη ποσότητα στερεού καυσίμου, με αποτέλεσμα ο χρόνος λειτουργίας του πυραυλοκινητήρα να διπλασιαστεί (220 δευτερόλεπτα). Κατ΄ επέκταση αυξήθηκε και η ακτίνα στα 70 χιλιόμετρα κάτι που ίσχυσε και για τον MM-40 Block 2. To σύστημα καθοδήγησης, το ραντάρ και εκρηκτική θραυσματογόνος κεφαλή βάρους 165 κιλών, ήταν ακριβώς ίδια με αυτά του αερομεταφερόμενου ΑΜ-39 και του υποβρύχια εκτοξευόμενου SM-39.
Η πρώτη σημαντική εξέλιξη του Exocet σημειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 με την ενσωμάτωση του βελτιωμένου συστήματος που περιλαμβάνει το ραντάρ έρευνας και εγκλωβισμού και σύστημα καθοδήγησης, ADAC Μk.II, ή Super ADAC. Άλλες σημαντικές βελτιώσεις ήταν το νέο αδρανειακό σύστημα ναυτιλίας (INS) του πυραύλου και ο νέος πυροσωλήνας του. Η αντικατάσταση του αρχικού πυροσωλήνα κρίθηκε αναγκαία καθώς στον πόλεμο των Φωκλαντ και στον Περσικό Κόπλο, αλλά και σε βολές ασκήσεων (αρκετές πραγματοποιήθηκαν και στο Αιγαίο…), αποδείχθηκε αναξιόπιστος.
Κατά τις αρχικές επιχειρησιακές αξιολογήσεις και δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν στη δεκαετία του ‘70 (1974), 33 συνολικά ΜΜ-38 εκτοξεύθηκαν από μονάδες επιφανείας του Γαλλικού Ναυτικού, του Βρετανικού (RN), του Γερμανικού, του Ελληνικού (ΠΝ) και του Ναυτικού του Περού. Από αυτές οι 28 ήταν επιτυχείς. Ποσοστό 85% δηλαδή. Το σύνολο των βελτιώσεων που ενσωματώθηκαν σε όλες τις εκδόσεις παραγωγής του Exocet την περίοδο 1992-1993 λοιπόν, οδήγησε στην εισαγωγή σε υπηρεσία των ΜΜ-40/ΑΜ-39/SM-39 Block 2.
H ανάπτυξη της τελευταίας γενιάς Exocet, με πρώτο τον MM-40 Block 3, ξεκίνησε περισσότερα από 10 χρόνια μετά την ένταξη του Block 2 σε υπηρεσία. Το 2004 συγκεκριμένα. Η πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση από πλοίο εκτελέστηκε το 2010. Σημαντικότερη πρώτη διαφοροποίηση του ΜΜ (Mer-Mer) – 40 Block 3 σε σχέση με όλες τις προγενέστερες εκδόσεις, ήταν η αντικατάσταση του πυραυλοκινητήρα στερεού καυσίμου από τον στροβιλοκινητήρα (που εκ παραδρομής αναφέρθηκε οτι χρησιμοποιεί στερε΄ό καύσιμο ενώ χρησιμοποιεί JP-8) TRI 40. Άμεσο αποτέλεσμα, η θεαματική αύξηση της ακτίνας από τα 70 στα 180+ χιλιόμετρα!
Φυσικά η ταχύτητα πλεύσης περιορίστηκε ελαφρά στα 1100 περίπου χ.α.ω. αλλά και πάλι είναι υψηλή υποηχητική και σαφώς μεγαλύτερη από την ταχύτητα των 840 μόλις χ.α.ω. του αμερικανικού RGM-84 Harpoon. Πρόκειται για διαφορά 300 περίπου χ.α.ω. που δεν είναι αμελητέα. .. Από την άλλη πλευρά βέβαια ο Harpoon φέρει βαρύτερη πολεμική κεφαλή (220 κιλά) και στην έκδοση -L έχει ακόμη μεγαλύτερη ακτίνα που φτάνει τα 280 χιλιόμετρα.
Block 3 και Block 3C – Ο απόλυτος Exocet αλλάζει για άλλη μία φορά τα δεδομένα σε ελληνική υπηρεσία.
Στην έκδοση Block 3 του Exocet το ADAC Mk.II έγινε ψηφιακό, όπως και το σύστημα καθοδήγησης, ενώ το INS συνδυάστηκε και με GPS για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια ναυτιλίας. Το επίσης νέο ραδιοϋψόμετρο του Block 3 είναι συνεχούς κύματος και του επιτρέπει να πετά σε ακόμα μικρότερο ύψος πάνω από το νερό, αλλά και πάνω από εδαφικές εξάρσεις. Ο πυροσωλήνας προσέγγισης του πυραύλου ενεργοποιείται από ένα νέο μικρό ραντάρ εγκλωβισμού που ανοίγει στην τερματική φάση της πρόσκτησης του στόχου, ενώ το όπλο έχει πλέον τη δυνατότητα να πετά πάνω από το στόχο του, ή προσπερνώντας τον και κατόπιν να στρέφει κατά 180 μοίρες για την τελική επίθεση.
Η τελευταία έκδοση Block 3C (Coherent) έχει εξοπλιστεί με νέο ψηφιακό ερευνητή ραντάρ και επεξεργαστή σήματος της Thales, που εξασφαλίζουν τη δυνατότητα ασφαλούς διάκρισης και ταυτοποίησης στόχων όχι μόνο με βάση το σχήμα και τις διαστάσεις τους, αλλά και με βάση την ταχύτητά τους! Πέρα από την δραματικά αυξημένη ευκρίνεια απεικόνισης των στόχων και την ακρίβεια καθοδήγησης εναντίον τους, ο νέος ενεργός ερευνητής ραντάρ (λειτουργεί στη μπάντα J), είναι και εξαιρετικά ανθεκτικός σε περιβάλλον έντονων ηλεκτρονικών αντιμέτρων και παρεμβολών σήματος/θορύβου.
Η δυνατότητά του να αναγνωρίζει στόχους, επιτρέπει στον Block 3C να τους πλήττει ενώ πλέουν πολύ κοντά, ή σε σχηματισμό με άλλα πλοία και παράλληλα δίνει στο χρήστη την επιλογή να προσβάλει το στόχο σε συγκεκριμένο τμήμα του! Ο ΜΜ-40 Block 3 που είναι ενταγμένος σε υπηρεσία στο Πολεμικό Ναυτικό και συγκεκριμένα στις ΤΠΚ κλάσης Ρουσσέν, όπως και ο Block 3C, έχει τη δυνατότητα προσβολής παράκτιων στόχων. Στον Βlock 3C όμως είναι δυνατή η δημιουργία πολυσύνθετου και λεπτομερούς προφίλ πτήσης, προ της εκτόξευσής του σε ελάχιστο χρόνο.
Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως η ασφαλής αναγνώριση και ταυτοποίηση του στόχου, η προσβολή του σε συγκεκριμένο σημείο και η δημιουργία συγκεκριμένου προφίλ πτήσης για την αποφυγή φυσικών ή τεχνητών εμποδίων, αποτελούν πλεονεκτήματα των νέας γενιά αμερικανικών αερομεταφερόμενων αντιπλοϊκών πυραύλων AGM-158C LRASM και JSM (Νορβηγία/ΗΠΑ) που διαθέτουν παθητικούς (IR) αισθητήρες εντοπισμού, ταυτοποίησης και εγκλωβισμού στόχων. Από τη στιγμή που προς το παρόν δεν έχει αποκτηθεί, και δεν έχει γίνει καμία επίσημα καταγεγραμμένη απόπειρα απόκτησης, του JSM τουλάχιστον, από την ελληνική πλευρά, αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι το τακτικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού στον αγώνα εναντίον πλοίων προέρχεται – δυστυχώς – για άλλη μία φορά από μία και όχι δύο πηγές…
Σε ότι αφορά δε στον αερομεταφερόμενο ΑΜ-39 και την υποβρύχια εκτοξευόμενη έκδοση του Exocet (SM-39), οι βελτιώσεις που ενσωματώθηκαν στον MM-40 Block 3, πέρασαν και σε αυτούς στη γραμμή συναρμολόγησης. Οι αερομεταφερόμενοι και υποβρύχια εκτοξευόμενοι πύραυλοι της διαμόρφωσης αυτής αποκτήθηκαν από το Γαλλικό Ναυτικό και φέρουν την ονομασία ΑΜ-39/SM-39 Block 2 Mod 2. Επίσημη ονομασία για τους ΑΜ-39/SM-39 που φέρουν τις βελτιώσεις του Block 3C δεν υπάρχει από την πλευρά της κατασκευάστριας εταιρείας. Ονομάζονται AM/SM-39 Block 3 ή Block 2 Mod 3.
Δεδομένου ότι ο ΑΜ-39 λαμβάνει πληροφορίες στοχοποίησης προ της εκτόξευσή του από το ραντάρ του αεροσκάφους – φορέα μέσω ψηφιακής αρτηρίας μεταφοράς δεδομένων (MIL-STD-1553B ή MIL-STD-1771), οι ελληνικοί ΑΜ-39 δεν θα επανέλθουν απλά σε ενέργεια με την αντικατάσταση των πυροτεχνικών και τη γόμωσής τους. Θα αναβαθμιστούν στο επίπεδο Block 3C, οπότε θα μεταμορφωθούν στο απόλυτα φονικό αντιπλοϊκό όπλο στο χώρο του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. Μαζί βέβαια με τους μεγαλύτερης ακτίνας των FDI Belhara.
Πρόκειται επομένως για ένα εντελώς νέο πύραυλο επί της ουσίας και αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους έγινε η επένδυση σημαντικών κονδυλίων για την επανενεργοποίηση όλων των γαλλικών αερομεταφερόμενων όπλων μεταξύ άλλων. Και αυτό επισημαίνεται ώς απάντηση στις ερωτήσεις και τις παρατηρήσεις σας μέσω του σχολιασμού. Η δυνατότητα που παρέχεται (έναντι αδράς αμοιβής βεβαίως…) στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, προέρχεται – δυστυχώς επαναλαμβάνουμε- και πάλι μόνο από την ευρωπαϊκή (γαλλική) πλευρά.
Με δεδομένη την απουσία (μεγάλη έλλειψη για να ακριβολογούμε…) stand off πυραύλων εδάφους – εδάφους, επιφανείας – εδάφους και αέρος – εδάφους στις τάξεις των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, από τη στιγμή που αυτού του είδους τα όπλα είναι πραγματικά ελάχιστα, θεωρείται επιβεβλημένη η αναβάθμιση και των MM-40 Block 3 του Πολεμικού Ναυτικού στο επίπεδο Block 3C για την εξασφάλιση ακόμα μεγαλύτερων δυνατοτήτων προσβολής επίγειων (παράκτιων) στόχων με ακρίβεια και από μεγάλες αποστάσεις.
Το ίδιο οπωσδήποτε ισχύει και για τον RGM-84C Block 1C (https://defencereview.gr/vlimata-kata-ploion-se-ellada-kai-toyrkia/) του Πολεμικού Ναυτικού που με βάση την κατασκευάστρια Boeing μπορεί να αναβαθμιστεί στο επίπεδο Block 2+ER. Σε όλα σχεδόν τα πρόσφατα αφιερώματα του DR στη ναυτική κρούση, αποδόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη κυρίως η Πολεμική Αεροπορία να περάσει στη νέα γενιά αντιπλοϊκών πυραύλων μέσω του συνδυασμού F-16/JSM ( https://defencereview.gr/joint-strike-missile-neas-genias-antiploikos-kai-cruise-pyr/).
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η προοπτική απόκτησης έστω και μικρού αποθέματος αερομεταφερόμενων AGM-84 Harpoon η SLAM-ER για τα υπο εκσυγχρονισμό P-3B σε P-3H. H Ελλάδα δαπάνησε σημαντικά κονδύλια για τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών αυτών. 500 εκατομμύρια δολάρια, δηλαδή σχεδόν όσα σχεδιάζει να δαπανήσει και για τον εκσυγχρονισμό των τεσσάρων ΜΕΚΟ 200ΗΝ! Μαζί με τα κονδύλια δε, δαπάνησε και σημαντικά μεγάλο χρόνο που πλησιάζει τη δεκαετία (https://defencereview.gr/p-3b-orion-ti-leei-gia-tis-kathysteriseis-to-ypo)… Σε καμία περίπτωση δεν έχει την πολυτέλεια να αφήσει την επένδυση αυτή ημιτελή με το να μην αποδώσει stand off αντιπλοϊκή ικανότητα στα αεροσκάφη αυτά.
