Στο προηγούμενο αφιέρωμά μας στο F-35 (https://defencereview.gr/f-35a-for-hellenic-air-force-advantages-and-disadvantages-at-air-to-air-mission/) εξετάσαμε τα επιχειρησιακά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του μαχητικού σε εξόδους (αποστολές) αέρος – αέρος. Λόγω των μεγαλύτερων διαστάσεων των όπλων που χρησιμοποιούνται, αλλά και του μεγαλύτερου βάρους τους, εδώ εισέρχονται πολλοί και μεγαλύτεροι περιορισμοί σε ότι αφορά στη διατήρηση των χαρακτηριστικών VLO (Very Low Observable) του μαχητικού.

Των χαρακτηριστικών stealth δηλαδή, ή χαμηλής παρατηρησιμότητας. Αυτό, είναι παράγοντας εξόχως ανασταλτικός από επιχειρησιακής πλευράς και μάλιστα με δεδομένο το γεγονός ότι το F-35 σχεδιάστηκε πρωτίστως ώς πλατφόρμα κρούσης (Strike Fighter). Από την άλλη πλευρά όπως θα δούμε, ώς σημαντικό πλεονέκτημα του F-35 θα πρέπει να προσμετρηθεί και εδώ η μεγάλη του εσωτερική χωρητικότητα σε καύσιμο (άρα μεγάλη ακτίνα μάχης), σε συνδυασμό με την μεγάλη του μεταφορική ικανότητα σε οπλικό φορτίο εξωτερικά.

Αποστολές Εγγύς Υποστήριξης (CAS-Close Air Support)

Iσχύουν και εδώ τα ίδια πράγματα που ισχύουν για το ρόλο της αστυνόμευσης του FIR Αθηνών. Σε διαμόρφωση VLO το μαχητικό μπορεί να φέρει μόλις δύο βόμβες καθοδήγησης INS/GPS (JDAM) ή καθοδήγησης λέιζερ (LGB) των 500 ή των 1000 ή των 2000 λιβρών. Μαζί με δύο πυραύλους αέρος – αέρος για σκοπούς αυτοπροστασίας. Το οπλικό αυτό φορτίο κρίνεται μάλλον ανεπαρκές για το ρόλο της εγγύς υποστήριξης. Ακόμη και υπό την προϋπόθεση της μεταφοράς εσωτερικά οκτώ βομβών SDB-I. Υπό αυτή τη διαμόρφωση κατά συνέπεια και παρά τη μεγάλη του ακτίνα και αυτονομία (μεγάλος χρόνος παραμονής πάνω από το πεδίο επιχειρήσεων), δεν είναι κατάλληλο για τέτοιου είδους αποστολές.

Από την άλλη πλευρά η μεγάλη του αυτονομία σε συνδυασμό με τη μεγάλη του μεταφορική ικανότητα σε όπλα εξωτερικά (συνολικού βάρους 22.000 λιβρών – 11 περίπου τόνων) σε διαμόρφωση beast mode, δεν αναιρούν το γεγονός ότι θα λειτουργήσει ακριβώς όπως και ένα συμβατικό μαχητικό. Ή όπως ένα καθαρόαιμο επιθετικό αεροσκάφος, για όσες αεροπορικές δυνάμεις εξακολουθούν να διατηρούν το είδος σε υπηρεσία.

Συνεπώς το F-35 μπορεί να αξιοποιηθεί όπως το Α-10 ή το ρωσικό Su-25, παραμένοντας πάνω από την περιοχή ενδιαφέροντος φορτωμένο με αρκετά όπλα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σε σχέση με τις 18.000 λίβρες εσωτερικού καυσίμου του F-35A, το επιθετικό Α-10 φέρει μόλις 11.000 λίβρες (περί τα 5.500 κιλά). Η κατανάλωση καυσίμου όμως, λόγω του μεγαλύτερου βάρους και του μεγαλύτερου κινητήρα του F-35, είναι κατά 50% περίπου μεγαλύτερη (https://www.armed-services.senate.gov/imo/media/doc/Gilmore_04-26-16.pdf) σε σχέση με το Α-10.

Σε ότι αφορά στην τρωτότητά του F-35 από πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα μικρής ακτίνας ή φορητά (MANPADS), είναι το ίδιο ή και περισσότερο ευάλωτο, λόγω του μεγαλύτερου θερμικού του ίχνους (σε σχέση με το Α-10). Για τέτοιου είδους πυραυλικά αντιαεροπορικά επομένως το F-35 είναι εύκολος στόχος. Παράλληλα δε, όπως και όλα τα πολλαπλών ρόλων μαχητικά, δεν διαθέτει τα ειδικά χαρακτηριστικά των επιθετικών αεροσκαφών. Τα οποία βέβαια έχουν εγκαταλειφθεί (κυρίως λόγω των MANPADS) εδώ και δεκαετίες.

Όπως το Α-7 Corsair για παράδειγμα, έτσι και το Α-10, ή το ρωσικό Su-25 Frogfoot, ενσωμάτωναν ειδικά χαρακτηριστικά για επιχειρήσεις CAS. Μεγάλο πτερυγικό διάταμα για άριστα πτητικά χαρακτηριστικά και ευελιξία σε μικρά ύψη και μικρές ταχύτητες πτήσης, κινητήρες υψηλού λόγου παράκαμψης (turbofan) για περιορισμό της κατανάλωσης καυσίμου (μεγάλη ακτίνα και αυτονομία) και περιορισμό του θερμικού ίχνους του αεροσκάφους, θωράκιση γύρω από το πιλοτήριο καθώς και στην κοιλιά του αεροσκάφους για την προστασία κρίσιμων συστημάτων από πυρά όπλων μικρού διαμετρήματος και φυσικά διπλά υδραυλικά συστήματα και συστήματα τροφοδοσίας καυσίμου και λιπαντικού.

Όλα αυτά τα ειδικά χαρακτηριστικά έχουν εκλείψει στα σύγχρονα μαχητικά πολλαπλών ρόλων (όχι μόνο στο F-35), επειδή τα φορητά πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα (MANPADS – Man Portable Air Defence Systems), τα έχουν καταστήσει περιττά. Τεράστια πρόσφατη επιβεβαίωση της πραγματικότητας αυτής είναι το γεγονός ότι οι Ρώσοι σταμάτησαν οριστικά τις επιχειρήσεις επιθετικών Su-25 στη Συρία, μετά την απώλεια δύο τέτοιων αεροσκαφών κατά την αρχική περίοδο της εμπλοκής τους το Φθινόπωρο του 2014.

Συνέχισαν τις προσβολές επίγειων στόχων με αεροσκάφη Su-24 αρχικά και κατόπιν και Su-34 από μεγάλα ύψη, αξιολογώντας τα αποτελέσματα κάθε αποστολής με τη χρήση drones και UAV. Όσο για την καταλληλότητα του F-35 για τη διενέργεια αποστολών CAS, οι ίδιοι οι Αμερικανοί (https://www.afrc.af.mil/News/Article/2894534/idaho-ang-a-10-marine-f-35-pilots-train-together/) περιγράφουν την συνεργασία τους με επιθετικά A-10 ώς εξής: Τα Α-10 (εκσυγχρονισμένα A-10C)της 190 Μοίρας, λειτούργησαν στις συνεργατικές αποστολές με F-35B (του USMC) ώς προωθημένοι εναέριοι καταδείκτες στόχων (FAC-A/Forward Air Control (Airborne)), εντοπίζοντας τους στόχους και διαβιβάζοντας τη θέσης τους (μέσω data link) στα F-35B (που πετούσαν πιο πίσω και πιο ψηλά…), προκειμένου αυτά να τους προσβάλλουν με τα κατάλληλα όπλα, εξασφαλίζοντας στις φίλιες δυνάμεις στο έδαφος, μεγαλύτερη ασφάλεια και ευχέρεια κινήσεων.

Πρόκειται για έμμεση παραδοχή του ότι προσβολές CAS με την αυστηρή έννοια του όρου, δεν γίνονται από μαχητικά F-35. Εκεί που πλεονεκτεί το μαχητικό και στις τρεις εκδόσεις του, είναι η δυνατότητά του να προσβάλει ώς επί το πλείστον σταθερούς στόχους από μεγάλα ύψη με κατευθυνόμενα όπλα όπως βόμβες JDAM (GBU-31) και καθοδήγησης λέιζερ (GBU-12), αξιοποιώντας τόσο το ραντάρ AN/APG-81, όσο και το συγκρότημα ηλεκτροοπτικών EOTS στο κάτω τμήμα του ρύγχους. Προς το παρόν όμως τα όπλα αυτά δεν του επιτρέπουν να επιχειρεί από ασφαλείς αποστάσεις. Αναφερόμαστε σε καλά οργανωμένες αντιαεροπορικές άμυνες με πυραυλικά συστήματα μέσης και μεγάλης ακτίνας.

Προσβολές ακριβείας από μεγάλες αποστάσεις.

Διείσδυση από μικρό ύψος: Όπως ένα μαχητικό τέταρτης γενιάς εξοπλισμένο με τα ατρακτίδια στοχοποίησης και ναυτιλίας μικρού ύψους του συστήματος LANTIRN, έτσι και το F-35 και μάλιστα με μεγαλύτερη ακτίνα και οπλικό φορτίο μπορεί να εκτελέσει αποστολές κρούσης, με διείσδυση πάνω από το εχθρικό έδαφος σε μικρό ύψος και αιφνίδια προσβολή επίγειων στόχων. Με τη χρήση βομβών καθοδήγησης λέιζερ και δευτερευόντως JDAM. Oι αισθητήρες του (APG-81, EOTS, DAS) το καθιστούν ιδανικό για το ρόλο αυτό.

Προς το παρόν το πρόβλημα του μαχητικού σε τέτοιου είδους αποστολές, εντοπίζεται στους περιορισμούς του συστήματος απεικόνισης και στοχοποίησης επί κάσκας HMDS (Helmet Mounted Display System) ή HDU (Helmet Display Unit) κόστους 400.000 δολαρίων στην έκδοση GEN III της Collins Aerospace. Ισχύουν περιορισμοί ώς πρός τις επιχειρήσεις από καταστρώματα αεροπλανοφόρων υπό συνθήκες σκότους (τα F-35C επιχειρούν προς το παρόν μόνο υπό το φως της ημέρας), ενώ σύμφωνα με το AirforceTimes (https://www.airforcetimes.com/news/your-air-force/2021/12/08/f-35-helmets-that-fix-green-glow-are-on-their-way-but-not-to-the-air-force/), το πρόβλημα του “green glow effect” εξακολουθεί να υφίσταται και στα αναβαθμισμένα συστήματα Gen IIΙ.

Σε ότι αφορά στις δυνατότητες προσβολής επίγειων στόχων (σταθερών και κινούμενων) από μεγάλες αποστάσεις άνω των 100 χιλιομέτρων, προς το παρόν και σε καθαρά πρακτικό επίπεδο περιορίζονται στο μόνο όπλο που μπορεί να αξιοποιηθεί ώς stand off, επάνω στο F-35A. Είναι η βόμβα ανεμοπορίας GBU-39 SDB I, με ακτίνα 110 περίπου χιλιομέτρων. Οκτώ μονάδες μπορούν να μεταφερθούν εσωτερικά στις καταπακτές οπλισμού του αεροσκάφους, ενώ δεν υπάρχουν ασφαλείς πληροφορίες που να επιβεβαιώνουν δυνατότητα εξωτερικής μεταφοράς περισσότερων τέτοιων βομβών. Αναφερόμαστε δε στο F-35A που προτείνεται στην Ελλάδα και όχι στα F-35B και -C.

Τα όπλα αέρος – εδάφους/επιφανείας, παραμένουν ένα από τα μεγαλύτερα ζητούμενα στο πρόγραμμα F-35. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου των ΗΠΑ (https://sgp.fas.org/crs/weapons/RL30563.pdf) το σύνολο των νέων προηγμένων όπλων, μεγάλης ακτίνας, παραπέμπεται για πιστοποίηση – ενσωμάτωση στα αεροσκάφη διαμόρφωσης Block 4 από το 2025 – 2026 και μετά δηλαδή. Επομένως, όπλα όπως το AGM-158 JASSM, ή το JASSM-ER και το LRASM ώς εξωτερικά φερόμενα, μαζί με τον JSM (Joint Strike Missile) που είναι πρωτίστως αντιπλοϊκός ή τον πύραυλο AGM-88E AARGM ( https://defencereview.gr/pyrayloi-anti-rantar-i-opla-makroy-pli/) που είναι όπλο αντι – ραντάρ και θα φέρονται εσωτερικά, θα είναι διαθέσιμα στο … μέλλον!

Και εδώ φυσικά αναφέρεται (στην έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου) μία σημαντική και εξαιρετικά κρίσιμη λεπτομέρεια που θα μας απασχολήσει σίγουρα στο μέλλον. Στη σελίδα 20 μεταξύ πολλών άλλων εξόχως αποκαλυπτικών, αναφέρεται ότι: Η διαμόρφωση Block 4 δεν θα είναι εφαρμόσιμη σε όλα τα F-35. Θα απαιτεί τα αεροσκάφη να είναι αναβαθμισμένα από πλευράς εξοπλισμού στο επίπεδο TR-3 (Technical Refresh 3). Νέας παραγωγής F-35 με την προδιαγραφή εξοπλισμού TR-3, θα κατασκευαστούν ώς Lot 15 εντός του 2023!

Είναι τουλάχιστον απορίας άξιο, το πώς είναι δυνατόν μετά από περισσότερα από 15 χρόνια ανάπτυξης (η φάση SDD τερματίστηκε επίσημα το 2018, αφήνοντας πίσω της 873 παρατηρήσεις – 13 κατηγορίας 1- οι οποίες θα αποκατασταθούν μέσω της διαδικασίας C2D2), να έχουν πιστοποιηθεί στο F-35 τόσο λίγα όπλα. Σημαντικοί εταίροι του προγράμματος όπως οι Βρετανοί (Level 1) και οι Νορβηγοί (Level 2) αναγκάστηκαν να καταβάλλουν σημαντικά ποσά για την πιστοποίηση – ενσωμάτωση των METEOR, SPEAR 3 και ASRAAM οι μεν και του JSM οι δε, χωρίς να γνωρίζουμε αν τα κόστη αυτά θα αφαιρεθούν τελικά από την συνδρομή τους στο πρόγραμμα.

Τούτων λεχθέντων, το F-35A έχει προς το παρόν εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες σε αποστολές μακρού πλήγματος με stand – off όπλα, ενώ δεν έχει καν αντιπλοϊκή ικανότητα.

Βιομηχανικά και επιχειρησιακά ανταλλάγματα. Ανύπαρκτα για την Ελλάδα μέχρι αποδείξεως του εναντίου…

Όπως και στο παρελθόν με τις περιπτώσεις του F-104G και του F-16, έτσι και σήμερα οι ΗΠΑ προσφέροντας δελεαστικά ανταλλάγματα, έχουν κατορθώσει να επιβάλλουν το F-35 στην ευρωπαϊκή Ήπειρο. Από τα ανταλλάγματα αυτά η Ελλάδα για άλλη μία φορά θα μείνει εκτός. Η ιστορία επαναλαμβάνεται λοιπόν. Από όποια πλευρά και αν την εξετάσουμε.

Τα ανταλλάγματα στα οποία αναφερόμαστε είναι βιομηχανικά, οικονομικά, ενεργειακά και εξοπλιστικά. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν ότι το μαχητικό θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για να καταστεί επιχειρησιακά πλήρως εκμεταλλεύσιμο σε όλους τους ρόλους και απόλυτα αξιόπιστο. Οι ευρωπαϊκές χώρες επομένως που επέλεξαν το F-35, βασίστηκαν πρωτίστως σε αυτά τα ανταλλάγματα και όχι στις επιχειρησιακές αρετές του. Αυτό επιβεβαιώνουν άλλωστε και οι δηλώσεις ανώτατων αξιωματικών της Αμερικανικής Αεροπορίας (https://defencereview.gr/h-meta-f-35-epochi-gia-tin-amerikaniki-aero/).

Η Ελλάδα έχοντας ήδη παραχωρήσει όλες τις διευκολύνσεις που της ζητήθηκαν από της ΗΠΑ, έχει ήδη υπογράψει πενταετή συμφωνία “αμυντικής συνεργασίας”, άλλη μία περιβόητη MDCA, χωρίς να έχει εξασφαλίσει το παραμικρό αντάλλαγμα από την πλευρά του υπερατλαντικού συμμάχου της. Αντιθέτως, έχει υποχρεωθεί σε αγορές υλικού το οποίο βρισκόταν αρκετά πίσω στη λίστα προτεραιοτήτων, αχρηστεύοντας πλατφόρμες κρίσιμες για την άμυνά της.

Σήμερα καλείται λόγω της μεγάλης ηλικίας των φρεγατών MEKO 200HN να τις απαξιώσει σταδιακά και να τις αποσύρει από την ενεργό υπηρεσία, ενώ ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού τους θα μπορούσε να έχει ξεκινήσει από το 2017-2018. Aντί αυτού επέλεξε την προμήθεια εφτά νέων ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH-60R, μαζί με αριθμό αερομεταφερόμενων τορπιλών, έναντι 600 εκατομμυρίων δολαρίων. Σε αυτή την ανάρτηση γνωστού αμερικανικού ιστοχώρου ( https://www.thedrive.com/the-war-zone/26395/the-navy-has-dozens-more-mh-60r-helicopters-than-it-needs-due-to-lcs-debacle) εξηγείται και το γιατί έγινε αυτή η επιλογή…

Στην περίπτωση του F-35 και πάλι δεν πρόκειται να υπάρξει κανένα αντάλλαγμα. Σε βιομηχανικό επίπεδο η κατασκευάστρια εταιρεία έχει ξεκαθαρίσει ότι το βιομηχανικό έργο έχει ήδη αποδοθεί στους εταίρους του προγράμματος, από τα αρχικά του στάδια. Σε καθαρά επιχειρησιακό επίπεδο τα πράγματα είναι εξίσου δυσοίωνα. Υπό την έννοια ότι μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές οι ΗΠΑ δεν έχουν αποδεσμεύσει κανένα απολύτως κρίσιμο όπλο στην Ελλάδα για αξιοποίηση από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Δεν αναφερόμαστε μόνο στον νέας γενιάς, διττού ρόλου (αντιπλοϊκό και εναντίον στόχων στο έδαφος) NSM που δεν παραγγέλθηκε μαζί με τα MH-60R, αλλά και στον παλιότερο αερομεταφερόμενο Harpoon. Μία ανάγνωση στην έγκριση του State Department στην προμήθεια του F-35A στη Φιλανδία (https://www.dsca.mil/press-media/major-arms-sales/finland-f-35-joint-strike-fighter-aircraft-air-air-missiles-and-air) διαβεβαιώνει ότι μεταξύ των όπλων που αποδεσμεύονται προς αγορά από τη χώρα αυτή, είναι και το AGM-158B-2 JASSM-ER. Μπορεί η πιστοποίησή του να μην έχει ακόμα ολοκληρωθεί, όμως η αποδέσμευση ισχύει…

Το ίδιο συμβαίνει και με τον JSM, ο οποίος παρόλα αυτά έχει ήδη παραγγελθεί από την Ιαπωνία (https://www.janes.com/defence-news/news-detail/japan-to-begin-receiving-joint-strike-missiles-from-april-2021). Το μόνο που χρειαζόταν η Ελλάδα ήταν μία πίστωση χρόνου ώστε να μπορέσει να επαναφέρει σε λειτουργική κατάσταση υλικό που είχε απαξιωθεί και εγκαταλειφθεί την περασμένη δεκαετία ελέω μνημονίων. Σε ότι αφορά στο F-35 μπορεί κάλλιστα να λάβει μία απόφαση με μεγαλύτερα περιθώρια ασφάλειας και μικρότερο ρίσκο υπερκοστολογήσεων, μετά το 2025 – 2026. Από ότι όλα δείχνουν αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.

Γράφτηκε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης από πολλούς, ότι το πρόγραμμα F-35 δεν έχει την ανάγκη των 20 ή 24 μονάδων μίας ενδεχόμενης ελληνικής αγοράς, για να επιβιώσει. Κάτι που αποδεικνύει το πόσο αγνοούμε και το πόσο αδιαφορούμε για την ιστορία και όλα όσα έχει να μας διδάξει. Οι Αμερικανοί καίγονται για οποιαδήποτε πώληση F-35 προκειμένου να καλύψουν έστω και μέρος από το τεράστιο κόστος του προγράμματος. Στην περίπτωση της Ελλάδας φυσικά δεν θα μείνουν στη πρώτη αγορά… Θα επανέλθουν και με άλλες, από τη στιγμή που το ελληνικό εφεύρημα της “σαλαμοποίησης” τους εξυπηρετεί απόλυτα.

Για όσους δεν το γνωρίζουν ή το έχουν ήδη ξεχάσει, η Ελλάδα υλοποίησε τέσσερα προγράμματα Peace Xenia για την προμήθεια ισάριθμων διαφορετικών εκδόσεων του μαχητικού F-16 σε 170 μονάδες, τα τελευταία 35 χρόνια. Σήμερα καλείται να απαξιώσει οριστικά, να πετάξει δηλαδή, τα 70 από αυτά (Block 30 και Block 50), μετά το 2025. Γιατί εδώ και πολλά χρόνια με διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες, αρνείται τον εκσυγχρονισμό τους και εξακολουθεί να αξιοποιεί επιχειρησιακά τα γηραιά Phantom.