Η δημοσιότητα που έχει πάρει το ζήτημα της αγοράς του μαχητικού F-35Α από την Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες, μόνο προβληματισμούς μπορεί να εγείρει. Από την μία πλευρά είναι πρακτικά αδύνατη με βάση τα ελληνικά δημοσιονομικά, η δαπάνη 3,5 ή τεσσάρων δισεκατομμυρίων δολαρίων για την “ξερή” προμήθεια μίας Μοίρας τέτοιων μαχητικών. Από την άλλη, μέσω ενός προγράμματος με το μέγεθος του F-35, η ελληνική αμυντική βιομηχανία θα μπορούσε να ανασυγκροτηθεί και να λειτουργήσει πραγματικά εξασφαλίζοντας εκατοντάδες ή και χιλιάδες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένο και μη προσωπικό, στα επόμενα 30 ή και 40 χρόνια. Ένα δεδομένο που δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς.
Η αμερικανική πλευρά όμως από την πλευρά του κύριου ανάδοχου του προγράμματος (Lockheed Martin), έχει ξεκαθαρίσει ότι αυτό δεν είναι δυνατό γιατί το βιομηχανικό έργο έχει μοιραστεί από τα αρχικά στάδια του προγράμματος JSF. Η εμπειρία από το παρελθόν υπάρχει. Η Ελλάδα δεν έχει παρά να την αξιοποιήσει προς όφελός της. Προς όφελος δηλαδή της Πολεμικής Αεροπορίας, της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και τέλος, των φορολογουμένων.
Με τα σημερινά δεδομένα σε ισχύ, μία μεμονωμένη προμήθεια 20 μαχητικών F-35A Lightning II είναι απλά αδύνατη. Και βέβαια αν υλοποιηθεί χωρίς κανένα αντάλλαγμα, θα αποβεί καταστροφική όχι μόνο για την Πολεμική Αεροπορία, αλλά για το σύνολο των Ενόπλων Δυνάμεων (https://defencereview.gr/f-35-kai-ellinikes-enoples-dynameis-par/). Επειδή θα απορροφήσει σημαντικά και κρίσιμα κονδύλια που προορίζονται να καλύψουν άλλες κατεπείγουσες ανάγκες.
Το να δαπανηθεί το ποσό των 3,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων τη στιγμή που ένα ίδιο ποσό σχεδόν έχει ήδη δεσμευθεί για την αγορά των 24 Rafale F3-R, την αγορά όπλων, την υποστήριξη των Mirage 2000-5Mk.2 και την υποστήριξη των διαθέσιμων όπλων που είναι πιστοποιημένα και στους δύο τύπους, συνεπάγεται αυτόματα ότι τόσο το Πολεμικό Ναυτικό όσο και ο Στρατός Ξηράς, θα πρέπει να περιμένουν… την επόμενη δεκαετία για να καλύψουν εξοπλιστικές τους ανάγκες που εκκρεμούν εδώ και 15 τουλάχιστον χρόνια!
Κατά συνέπεια η λογική επιβάλλει το τέλος κάθε συζήτησης για μια ενδεχόμενη, επαναλαμβάνουμε μεμονωμένη, αγορά 20 μαχητικών F-35A και μάλιστα αυτή τη χρονική περίοδο. Επιχειρησιακά δε, η Πολεμική Αεροπορία έχει να περιμένει “πράγματα” από το συγκεκριμένο μαχητικό, μετά το 2029 – 2030 (https://defencereview.gr/nea-chroniki-kathysterisi-kai-ayxisi-ko/). Μέχρι τότε αναμένεται να έχει διαμορφωθεί ασφαλής εικόνα σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες του μαχητικού, την επίλυση των προβλημάτων που ταλανίζουν το πρόγραμμα, αλλά και σχετικά με το τελικό κόστος. Εκμετάλλευσης κυρίως.
Με άλλα λόγια θα έχει διαμορφωθεί μία ξεκάθαρη εικόνα για την έκδοση Block 4 που θα εξασφαλίσει πλήρεις επιχειρησιακές δυνατότητες (FOC) σε όλους τους ρόλους (https://defencereview.gr/f-35a-lightning-ii-operational-advantages-and-disadvantages-for-hellenic-air-force-air-ground-missions/). Κατά την άποψή μας, που έχει τεκμηριωθεί επανειλημμένα μέσα από δεκάδες αναρτήσεις του DR σχετικά με το θέμα αυτό στο παρελθόν, η επιλογή του F-35 αν γίνει τελικά στο μέλλον, δεν θα πρέπει να είναι αποσπασματική, αλλά συνολική. Και φυσικά θα πρέπει να περιλαμβάνει και κρίσιμα όπλα… Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ 1985 και 2005 η Ελλάδα υπέγραψε τέσσερις συμβάσεις προμήθειας μαχητικών F-16. Από αυτές προέκυψαν 170 μονάδες, τεσσάρων διαφορετικών εκδόσεων, εκ των οποίων οι 153 εξακολουθούν να βρίσκονται σε υπηρεσία.
Το βιομηχανικό έργο που απέσπασε μέσα από αυτές τις αποσπασματικές προμήθειες ήταν μικρό. Σε σχε΄ση με αυτό που απέσπασαν άλλες χώρες και ειδικά η Τουρκία. Σχετικά με την τελευταία, δεν θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται το γεγονός ότι με δέσμευση για την προμήθεια 100 τουλάχιστον μαχητικών F-35, είχε αποσπάσει βιομηχανικό έργο εκτιμώμενης αξίας 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η αρχική παραγγελία που είχε δώσει όμως μέχρι τον Ιανουάριο του 2015, ήταν για έξι μόλις αεροσκάφη!
Συνοψίζοντας, επισημαίνουμε τα εξής:
– Το πρώτο πράγμα που πιστεύουμε ότι οφείλει να διεκδικήσει η ελληνική πλευρά σχετικά με το F-35A, είναι βιομηχανικό έργο (https://defencereview.gr/f-35-gia-tin-ellada-i-charistiki-voli-gia-ti/). Πρόκειται για κάτι που δεν έπραξε στην περίπτωση του Rafale και κατηγορήθηκε για αυτό. Οι προοπτικές είναι πολύ καλύτερες στην περίπτωση του αμερικανικού μαχητικού που ήδη αριθμεί σε υπηρεσία περισσότερες από 790 μονάδες σε αεροπορικές δυνάμεις ανά τον κόσμο. Έστω και μέρος του έργου που έχασε η Τουρκία και ανέλαβαν ως επί των πλείστον αμερικανικές εταιρείες, θα ήταν για την Ελλάδα σημαντικό.
Η κατασκευάστρια εταιρεία έχει μέσω εκπροσώπων της διευκρινίσει ότι το βιομηχανικό έργο έχει αποδοθεί από τα αρχικά στάδια του προγράμματος, σε όσες χώρες είχαν συμμετοχή σε αυτό. Κατά συνέπεια, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει. “Χώρος” διαπραγμάτευσης όμως πάντα υπάρχει. Αυτό λέει η εμπειρία και η διεθνής πρακτική. Σε τελική ανάλυση η Ελλάδα δεν έχει κανένα απολύτως λόγο να βιαστεί για την αγορά F-35A, αν δεν ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του Block 4 και δεν διασφαλιστούν τα όπλα που θα φέρει το μαχητικό σε ελληνική υπηρεσία.
– Το δεύτερο που, πάντα κατά την άποψή μας, οφείλει να ζητήσει άμεσα η ελληνική πλευρά, είναι ο εκσυγχρονισμός των 70 πολύτιμων F-16C/D Block 30 και Block 50 στο επίπεδο Block 50M. Περιλαμβάνοντας οπωσδήποτε ατρακτίδια στοχοποίησης SNIPER και φυσικά… όπλα. Οι ρυθμοί των παραδόσεων των F-35A θα είναι πολύ αργοί. Ακόμη και αν η Ελλάδα παραγγείλει τώρα τέτοια μαχητικά, θα αρχίσει να τα παραλαμβάνει μετά το 2029! Αυτό αποκαλύπτουν τα χρονοδιαγράμματα των παραδόσεων σε άλλες αεροπορικές δυνάμεις…
Σε αυτό το χρονικό διάστημα (μιλάμε για μία δεκαετία σχεδόν από σήμερα) η Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει να καλύψει με επάρκεια και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος τις επιχειρησιακές της ανάγκες. Ακόμη όμως και όταν θα παραλάβει και θα εντάξει σε υπηρεσία τα 20 αρχικά F-35A, θα εξακολουθεί να έχει την ανάγκη των παλιών F-16 σε αναβαθμισμένη μορφή.
– Το τρίτο ζητούμενο είναι η χρηματοδότηση. Για την οποία μάλιστα όπως έγινε γνωστό υπάρχει πρόβλεψη στο νομοσχέδιο των γερουσιαστών Μενέντεζ και Ρούμπιο (https://defencereview.gr/ti-provlepei-to-nomoschedio-menentez-g/). Για τα F-35A η Ελλάδα δεν έχει τη δυνατότητα προκαταβολής. Και μάλιστα υπό τη μορφή εμπροσθοβαρούς αποπληρωμής του προγράμματος. Επομένως η χρηματοδότηση μέσω δανειοδότησης θα πρέπει να “απλωθεί” σε βάθος δεκαετίας ή και δεκαπενταετίας. Τουλάχιστον για τα 20 πρώτα αεροσκάφη για τα οποία γίνεται λόγος. Για τον δε εκσυγχρονισμό των F-16 Block 30 και Block 50, μπορεί να γίνει διαφορετική διευθέτηση πιθανόν, από τη στιγμή που το ποσό που θα απαιτήσει λογικά δεν θα ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια, περιλαμβάνοντας και αριθμό ατρακτιδίων στοχοποίησης (TGP) SNIPER.
Και στις δύο περιπτώσεις βέβαια, η χρηματοδότηση θα πρέπει να “συνοδεύεται” από ετήσιο επιτόκιο που δεν θα υπερβαίνει το 2%. Όχι 8% ή 10% που ισχύει για τα FMF προγράμματα. Δεν απαιτούμε τη χρηματοδότηση που απολαμβάνουν από τις ΗΠΑ, Ισραήλ και Αίγυπτος. Μία πραγματικά συμμαχική αλληλεγγύη όμως, έναντι μίας χώρας που δοκιμάζεται, είναι σήμερα ο στυλοβάτης της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και υπέγραψε πενταετή συμφωνία αμυντικής συνεργασίας (MDCA) χωρίς κανένα ουσιαστικό αντάλλαγμα (https://defencereview.gr/yperpsifistike-i-anavathmismeni-amynt/), θεωρούμε ότι είναι απολύτως λογική και η Ελλάδα την δικαιούται.
Και η αλληλεγγύη αυτή μπορεί κάλλιστα να έχει τη μορφή χαμηλότοκου και μακροχρόνιου δανεισμού, με ετήσιο επιτόκιο 2% ή και χαμηλότερο. Δεν θα βγει βέβαια κανείς χαμένος από μία τέτοια ειδική πρόνοια. Η οποία μάλιστα διαφημίστηκε ώς περιλαμβανόμενη στο νομοσχέδιο Μενέντεζ.
– Τέταρτο και τελευταίο ζητούμενο, είναι φυσικά τα όπλα. Η ελληνική πλευρά δεν έχει κανένα απολύτως λόγο να επιλέξει το 5ης γενιάς μαχητικό F-35A, αν αυτό δεν “συνοδεύεται” από τα κατάλληλα – και αναγκαία για την ελληνική αποτροπή – όπλα. Αντιλαμβανόμαστε ότι η αποδέσμευση όπλων όπως το JASSM ή το JASSM-ER από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα, θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από την Τουρκία. Που οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν, ειδικά αυτή την περίοδο. Επομένως η διασφάλιση της αποδέσμευσης μικρότερων δυνατοτήτων, κυρίως αντιπλοϊκών, πυραύλων (JSM), σε συνδυασμό με τους αέρος – αέρος AIM-120D σε πρώτη φάση, θα ήταν, πάντα κατά την άποψή μας, επαρκής συνθήκη.
Αναφερόμαστε στους JSM (αντιπλοϊκός και εναντίον παράκτιων στόχων) και AGM-88G AARGM-ER (αντι-ραντάρ) (https://defencereview.gr/pyrayloi-anti-rantar-i-opla-makroy-pli/) για εσωτερική μεταφορά από το F-35A, καθώς και στους αερομεταφερόμενους AGM-84 Harpoon (για τα F-16V και τα εκσυγχρονισμένα P-3H και τον NSM (αντιπλοϊκός και εναντίον παράκτιων στόχων) για τα νέα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R.
Αυτές τις τέσσερις βασικές συνθήκες θεωρούμε ότι πρέπει να διεκδικήσει η ελληνική πλευρά, κατά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, προκειμένου να αποκτήσει πραγματικό νόημα μία ενδεχόμενη προμήθεια F-35A. Οτιδήποτε άλλο, πάντα βάσει των δεδομένων σε ισχύ, είναι απλά απαγορευτικό για τις ελληνικές δυνατότητες.
Θα επαναλάβουμε επίσης πως η προμήθεια του F-35 κατά τη παρούσα χρονική περίοδο θα απομυζήσει κονδύλια και πόρους από αλλά κρίσιμα προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων και συγκεκριμένα του Στρατού και του Ναυτικού. Ακόμη και για την ίδια τη ΠΑ που πρέπει να δώσει έμφαση σε αλλά προγράμματα όπως της αναβάθμισης του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου, των μεταγωγικών, των δυνατοτήτων στοχοποίησης κτλ.
Συνεπώς το ζήτημα του F-35 δεν πρέπει να το προσεγγίζουμε αποσπασματικά και επιλεκτικά αλλά συνολικά και με μια ολιστική προσέγγιση δεδομένων και των άλλων αναγκών συνολικά τόσο της ΠΑ όσο και του Στρατού και του Ναυτικού.
Από την άλλη πλευρά πιστεύουμε ότι και οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν και τα τέσσερα αυτά ζητούμενα. Μέχρι σήμερα και όχι μόνο από την σημερινή ελληνική κυβέρνηση, έχουν ικανοποιηθεί όλα τα αιτήματά τους μέσω των διαδοχικών MDCA που έχουν υπογραφεί. Είναι καιρός να υπάρξουν οφέλη και για την ελληνική πλευρά. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό λοιπόν.
