Για το θέμα της αναζήτησης ή απόκτησης μεταχειρισμένων οπλικών συστημάτων, για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, έχουμε αναφερθεί σε πολλές περιπτώσεις, είτε για την αριθμητική ενίσχυση του ελληνικού οπλοστασίου, είτε για την αντικατάσταση παλαιότερων και λιγότερο ικανών οπλικών συστημάτων. Ιδιαίτερα για διαθέσιμα άρματα μάχης Leopard-2A4 είχαμε πρωτοαναφερθεί στο άρθρο «Μεταχειρισμένα οπλικά συστήματα για τον ΕΣ: Υπάρχουν ευκαιρίες;» (9 Νοεμβρίου του 2018) και επαναλάβει στο άρθρο μας «Η Φινλανδία παρέλαβε το σύνολο των 100 Leopard-2A6, για τα διαθέσιμα Leopard-2A4 θα ενδιαφερθούμε;» (30 Οκτωβρίου του 2019). Και στα δύο (2) άρθρα είχαμε αναφερθεί στις περιπτώσεις της Φινλανδίας και Ισπανίας. Το έναυσμα για το συγκεκριμένο άρθρο μας δόθηκε από την ανάγκη επικαιροποίησης των δεδομένων, εξ αφορμής των σχολίων και ερωτήσεων σας, για το αν υπάρχουν και πόσα διαθέσιμα Leopard-2, που διατυπώσατε στις πρόσφατες αναρτήσεις-ειδήσεις για το πρόγραμμα αναβάθμισης 190 περισκοπίων νυχτερινής οδήγησης VVS-2 για τα Leopard-1A5 και Leopard-2A4 και της ευρύτερης αναβάθμισης τους.
Έτσι αποφασίσαμε να επανέλθουμε στο θέμα καταγράφοντας τις νεότερης εξελίξεις στο ζήτημα της διάθεσης ή μη μεταχειρισμένων Leopard-2. Επιγραμματικά, να πούμε ότι η περίπτωση των 93 φινλανδικών Leopard-2A4 υφίσταται, η περίπτωση των 108 ισπανικών Leopard-2A4 έχει χαθεί, ενώ υπάρχει και η περίπτωση των 180 ελβετικών Leopard-2A4. Ψάχνοντας και για άλλες περιπτώσεις διαπιστώσαμε, δυστυχώς, πολλές χαμένες ευκαιρίες απόκτησης μεταχειρισμένων Leopard-2, όσες προέκυψαν από τη συμβατική ημερομηνία του Μαρτίου του 2003 μέχρι σήμερα, δηλαδή από τη στιγμή της υπογραφής της σύμβασης προμήθειας των 170 Leopard-2HEL και της έναρξης των διαπραγματεύσεων για την απόκτηση μεταχειρισμένων Leopard-2A4 από τη Γερμανία. Υπενθυμίζουμε ότι η σύμβαση για τα 183 Leopard-2A4 υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2015 και ήταν ύψους € 280.018.240, ενώ η σύμβαση για τα 170 Leopard-2HEL ήταν ύψους € 1.726.925.641 (για την εξέλιξη του αρματικού δυναμικού της Ελλάδας μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο: «Άρματα μάχης στον ΕΣ: Οι επιλογές, οι εναλλακτικές και οι χαμένες ευκαιρίες (1996-2018)»).
Όταν αναφερόμαστε σε χαμένες ευκαιρίες μιλάμε για Leopard-2 των εκδόσεων Leopard-2A4, Leopard-2A5 και Leopard-2A6, τα οποία κατέληξαν σε άλλες χώρες, ενώ θα μπορούσαν να είχαν έρθει στην Ελλάδα, όχι βέβαια όλα, αλλά σίγουρα πολύ περισσότερα από όσα τελικά αποκτήσαμε. Το ότι μείναμε μόνο με 183 Leopard-2A4, ενώ το διάστημα από το 2003 μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει χέρια τουλάχιστον 1.250 Leopard-2, εκ των οποίων 986 Leopard-2A4, 105 Leopard-2A5 και 159 Leopard-2A6 (βεβαιωμένες αγοραπωλησίες), σημαίνει ότι αδιαφορήσαμε ή δεν κινηθήκαμε όσο γρήγορα κινήθηκαν οι ανταγωνιστές μας και μας πρόλαβαν, μεταξύ των οποίων δυστυχώς και η Τουρκία. Ιδιαίτερα η περίπτωση της Ολλανδίας ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία καθώς αφορούσε σε Leopard-2A6, πολύ κοντά τεχνολογικά στα ελληνικά Leopard-2HEL. Δυστυχώς όμως τη χάσαμε, όπως χάσαμε και άλλες ευκαιρίες διότι στις περιπτώσεις αυτές ισχύει το «όποιος προλάβει πρώτος» κι εμείς δυστυχώς δεν προλάβαμε πρώτοι. Για την ακρίβεια δεν προλάβαμε καθόλου. Καθυστερήσαμε, αδιαφορήσαμε και χάσαμε.
Αλλά ας επιστρέψουμε στο αισιόδοξο κομμάτι αυτού του άρθρου που είναι η ευκαιρία των τελευταίων διαθέσιμων μεταχειρισμένων Leopard-2A4. Συνολικά είναι 273, εκ των οποίων 93 από τη Φινλανδία και 180 από την Ελβετία. Όπως προαναφέραμε, για την περίπτωση της Φινλανδίας έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν. Επιγραμματικά, επαναλαμβάνουμε ότι το 2003 η Φινλανδία απόκτησε 124 Leopard-2A4 από τη Γερμανία, εκ των οποίων έξι (6) μετατράπηκαν σε γεφυροφόρα οχήματα (Leopard-2L), έξι (6) σε οχήματα μηχανικού (Leopard-2R) και 12 χρησιμοποιήθηκαν ως πηγή άντλησης ανταλλακτικών, μαζί με άλλα 15 Leopard-2A4 που αγοράστηκαν το 2009 από τη Γερμανία. Τα 100 Leopard-2A4 αντικαταστάθηκαν, το 2014, με ισάριθμα ολλανδικά Leopard-2A6, έναντι συνολικού κόστους € 200 εκατομμυρίων (για την αγορά των αρμάτων και ποσότητα ανταλλακτικών για 10 χρόνια). Από τα 100 Leopard-2A4 που αντικαταστάθηκαν τα επτά (7) μετατράπηκαν σε συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας πολύ μικρού βεληνεκούς Marksman και 93 παραμένουν σε αποθήκευση.
Το 1984 η Ελβετία αποφάσισε και ανακοίνωση την προμήθεια 380 Leopard-2A4. Τα 35 κατασκευάστηκαν στη Γερμανία, ενώ τα υπόλοιπα 345 κατασκευάστηκαν στην Ελβετία με τη μέθοδο της συμπαραγωγής. Τα πρώτα άρματα μάχης παραδόθηκαν το 1987 και εντάχθηκαν σε υπηρεσία ως Pz-87. Το 2006 αποφασίστηκε να παραμείνουν σε υπηρεσία 134 αναβαθμισμένα Leopard-2A4, ενώ 12 ακόμα μετατράπηκαν σε οχήματα μηχανικού AEV-3 Kodiak. Τα υπόλοιπα 234 τέθηκαν σε αποθήκευση. Εξ αυτών 42 πωλήθηκαν στη γερμανική Rheinmetall και 12 αγοράστηκαν από τον Καναδά και μετατράπηκαν σε οχήματα περισυλλογής το 2010 (οκτώ άρματα μάχης) και το 2012 (τέσσερα άρματα μάχης) αντίστοιχα. Έτσι, σε αποθήκευση απομένουν 180 άρματα μάχης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα Leopard-2A4 της ελβετικής γραμμής παραγωγής διαφέρουν ελαφρώς από τα αντίστοιχα της γερμανικής γραμμής παραγωγής καθώς ενσωματώνουν ελβετικής προέλευσης συζυγές πολυβόλο τύπου MG-87 (έκδοση του MG-51), συστήματα επικοινωνιών και σύστημα προστασίας πυρηνικού, βιολογικού και χημικού πολέμου. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Όπως προείπαμε η περίπτωση της Ισπανίας έχει χαθεί. Το 1995 η Ισπανία αποφάσισε την προμήθεια 308 νέων Leopard-2A6 (Leopard-2E) και την πενταετή μίσθωση 108 μεταχειρισμένων Leopard-2A4 από τη Γερμανία. Ωστόσο, το 1998 αποφασίστηκε τελικά η προμήθεια 219 Leopard-2E και η αγορά των 108 Leopard-2A4. Με την ολοκλήρωση των παραδόσεων του συνόλου των Leopard-2E το 2008 αποφασίστηκε η σταδιακή απόσυρση και αποθήκευση των Leopard-2A4, αρχικά 54 και σε δεύτερο χρόνο των υπόλοιπων 54, τα οποία όμως ποτέ δεν αποσύρθηκαν, αλλά διατηρήθηκαν σε υπηρεσία. Τον Απρίλιο του 2019 ανακοινώθηκε ότι από τα 54 αποθηκευμένα Leopard-2A4, που στο μεταξύ είχαν προταθεί αλλά δεν αγοράστηκαν από το Περού και την Τσεχία, τα 30 θα μετατραπούν σε οχήματα μηχανικού και θα επανενταχθούν σε υπηρεσία, ενώ τον Ιούνιο του 2019 ανακοινώθηκε ότι τα 54 εν υπηρεσία Leopard-2A4 θα παραμείνουν σε υπηρεσία και αν αποσυρθούν θα αποσυρθούν μετά το 2025. Μάλιστα θα υποβληθούν και σε μερικό πρόγραμμα αναβάθμισης των ηλεκτρονικών συστημάτων και των αισθητήρων τους.
Από το 2003 μέχρι σήμερα έχει καταγραφεί η αγοραπωλησία 986 Leopard-2A4, 105 Leopard-2A5 και 159 Leopard-2A6. Ίσως η πιο δυσάρεστη εξέλιξη ήταν αυτή των 354 Leopard-2A4 που κατέληξαν στην Τουρκία, σε δύο (2) περιπτώσεις: Το Νοέμβριο του 2005 υπογράφηκε σύμβαση, ύψους € 365.000.000, για 298 Leopard-2A4, και ακολούθησε, τον Μάρτιο του 2010, σύμβαση για την προμήθεια 56 Leopard-2A4. Τα υπόλοιπα 632 Leopard-2A4 κατέληξαν ως εξής: Σιγκαπούρη: 201 Leopard-2A4 από τη Γερμανία (158 το 2007 και 43 το 2012, τα 30 για ανταλλακτικά), Καναδάς: 95 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2007 (τα 15 για ανταλλακτικά) και 12 Leopard-2A4 από την Ελβετία το 2010 και το 2012 αντίστοιχα (μετατράπηκαν σε οχήματα περισυλλογής), Χιλή: 180 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2007 (τα οκτώ για ανταλλακτικά), Φινλανδία: 15 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2009 (για ανταλλακτικά), Ινδονησία: 103 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2013, Πολωνία: 14 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2013 και Ουγγαρία: 12 Leopard-2A4 από τη Γερμανία το 2018 (για εκπαίδευση).
Τα 105 Leopard-2A5 αποκτήθηκαν από την Πολωνία το 2013, ενώ τα 159 Leopard-2A6 παραχωρήθηκαν από την Ολλανδία, στον Καναδά, τη Φινλανδία και την Πορτογαλία. Όπως αναφέραμε στην αρχή, η περίπτωση της Ολλανδίας ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για την Ελλάδα διότι αφορούσε σε Leopard-2A6, άρματα μάχης πολύ κοντά τεχνολογικά στα ελληνικά Leopard-2HEL. Το 1979 η Ολλανδία αποφάσισε και προχώρησε στην προμήθεια 445 Leopard-2 τα οποία παραδόθηκαν την περίοδο 1981-1986. Το 1993 αποφασίστηκε να διατηρηθούν σε υπηρεσία 330 άρματα μάχης, αναβαθμισμένα στο επίπεδο Leopard-2A5. Οι εργασίες αναβάθμισης ολοκληρώθηκαν το 2000 και την ίδια χρονιά αποφασίστηκε νέα μείωση της οροφής στα 188 άρματα με παράλληλη αναβάθμιση τους στο επίπεδο Leopard-2A6 (οι εργασίες αναβάθμισης ολοκληρώθηκαν το 2006). Το 2011 ανακοινώθηκε ότι η Ολλανδικός Στρατός θα αποσύρει το σύνολο των 188 Leopard-2A6 (εκτός από 16) και θα τα διαθέσει προς πώληση, λόγω περικοπών στον αμυντικό και γενικότερα στον κρατικό προϋπολογισμό της χώρας. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Είχε προηγηθεί, το 2007, η παραχώρηση 20 Leopard-2A6 στον Καναδά και 39 Leopard-2A6 στην Πορτογαλία (37 επιχειρησιακά, ένα για εκπαίδευση και ένα για ανταλλακτικά). Η πρώτη χώρα που ενδιαφέρθηκε για τα 129 διαθέσιμα ολλανδικά Leopard-2A6 ήταν η Ινδονησία, αλλά τελικά η συμφωνία δεν προχώρησε λόγω των αντιδράσεων της ολλανδικής αντιπολίτευσης. Στη συνέχεια τα άρματα προσφέρθηκαν στο Περού, αλλά το Σεπτέμβριο του 2013 η λατινοαμερικανική χώρα αποφάσισε να μην προχωρήσει στην απόκτηση τους λόγω ζητημάτων με την υποστήριξη τους και συγκεκριμένα με την ποσότητα ανταλλακτικών που θα λάμβανε, παρά το γεγονός ότι ο Περουβιανός Στρατός είχε αξιολογήσει θετικά τα άρματα. Τελικά, τον Ιανουάριο του 2014 ανακοινώθηκε ότι η Φινλανδία αγόρασε, έναντι € 200 εκατομμυρίων, 100 Leopard-2A6. Οι παραδόσεις πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2015-2019. Από τα 29 Leopard-2A6 που απέμειναν τα 16, μαζί με άλλα 18 ίδιου τύπου, που μισθώθηκαν από τη Γερμανία, συμμετέχουν στην κοινή Γερμανό-Ολλανδική 414η Επιλαρχία Αρμάτων Μάχης (414 Tankbataljon).
Πιστεύουμε ότι οι περιπτώσεις της Φινλανδίας και της Ελβετίας είναι αξιόλογες και ο Ελληνικός Στρατός (ΕΣ) θα πρέπει να τις εξετάσει, παρά το γεγονός ότι τα ελβετικά Leopard-2A4 διαφέρουν ελαφρώς από τα φινλανδικά, που είναι ίδια με τα ελληνικά. Σε κάθε περίπτωση μια διερευνητική επαφή από τον ΕΣ για την τεχνική αξιολόγηση των αρμάτων, το διαθέσιμο απόθεμα-ποσότητα ανταλλακτικών και πυρομαχικών και των οικονομικών παραμέτρων (συνολικό κόστος, περίοδος αποπληρωμής) δεν θα έβλαπτε. Στην χειρότερη περίπτωση να μην βρίσκονται σε καλή κατάσταση ή να μην συμφέρουν οι οικονομικοί όροι-απαιτήσεις και να μην υπάρξει συνέχεια. Είναι όμως 273 άρματα μάχης, δηλαδή ένας αριθμός που επιτρέπει τον εξοπλισμό έξι (6) Επιλαρχιών Μέσων Αρμάτων (ΕΜΑ) και μαζί με τα 353 Leopard-2A4 και Leopard-2HEL, που ήδη υπάρχουν, θα δημιουργούσαν μια δύναμη 14 ομοιογενών ΕΜΑ (τέσσερις με Leopard-2HEL, έξι με Leopard-2A4 και τέσσερις με τα ελβετικά Leopard-2A4). Συνολικά: 574 Leopard-2 επί συνολικής δύναμης 626 αρμάτων (574 συν έξι επιπλέον Leopard-2HEL, 30 Leopard-2A4 και 16 ελβετικά Leopard-2A4), όλα με πυροβόλο των 120 χιλιοστών.
Εκτιμούμε ότι είναι δύο (2) πολύ καλές ευκαιρίες για τον ΕΣ, για τις οποίες δεν πρέπει να αδιαφορήσει, αλλά να τις αξιολογήσει. Ο αντίλογος θα μπορούσε να θέσει το ερώτημα γιατί να δαπανήσουμε χρήματα για μεταχειρισμένα Leopard-2A4 και να μην τα διαθέσουμε για μια βαθύτερη αναβάθμιση των Leopard-2 που ήδη διαθέτουμε; Είναι ένα λογικό επιχείρημα, διότι η αναβάθμιση των 353 Leopard-2 του ΕΣ στο ανώτερο επίπεδο Leopard-2A7V, για παράδειγμα, θα παρήγαγε τεράστιο ποιοτικό πλεονέκτημα, αλλά υπάρχει και η παράμετρος της ποσότητας, δηλαδή της σταδιακής αντικατάστασης των 501 Leopard-1A5, 396 M-48A5 MOLF και των 100 M-60A3 TTS, που διατηρεί σε υπηρεσία ο ΕΣ, όλα τους με πυροβόλο των 105 χιλιοστών και παλαιότερης ηλικίας των φινλανδικών και ελβετικών Leopard-2A4. Παρά την εξαγγελία του Έλληνα Πρωθυπουργού για την υλοποίηση 105 εξοπλιστικών προγραμμάτων συνολικού προϋπολογισμού € 11 δισεκατομμυρίων, οι ανάγκες είναι τόσες πολλές, μετά από τόσα χρόνια αδράνειας, που αναγκαστικά μια από τις λύσεις αντικατάστασης ή ανανέωσης των οπλικών συστημάτων των Ενόπλων Δυνάμεων μας είναι και αυτή της αναζήτησης μεταχειρισμένων.
