Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε σε αυτό το αφιέρωμα που φιλοδοξεί να καταρρίψει –με όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα- το μύθο του αήττητου stealth υπερμαχητικού, είναι το εξής: κάθε μεταλλικό αντικείμενο, ανεξάρτητα από το σχήμα και τις διαστάσεις του, αντανακλά την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Το εάν την αντανακλά σε μικρό ή μεγάλο βαθμό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Οι πρωταρχικοί είναι το σχήμα και το μέγεθός του και ακολουθούν και άλλοι όπως είναι το μήκος κύματος της προσπίπτουσας σε αυτό ακτινοβολίας, η ισχύς με την οποία εκπέμπεται η τελευταία, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες, το περιβάλλον παρεμβολών (είτε φυσικών, είτε τεχνιτών-ανθρώπινων κ.ο.κ.). Ως μεταλλικά αντικείμενα επομένως, το F-22 και το F-35 αντανακλούν την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που προσπίπτει επάνω τους. Άρα δεν είναι αόρατα στα συστήματα ραντάρ. Είναι ορατά… Το σχήμα τους είναι αυτό που περιορίζει την επιστροφή μέρους (μεγαλύτερου μετωπικά, μικρότερου πλευρικά) της προσπίπτουσας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, ενώ αξιοποιούνται και πρόσθετες τεχνικές προς αυτή την κατεύθυνση όπως η χρήση ειδικών υλικών επικάλυψης και ειδικών βαφών-χρωμάτων. Η επιστροφή της αντανακλώμενης ακτινοβολίας, είναι χονδρικά αυτό που αποκαλούμε RCS (Radar Cross Section), το ηλεκτρονικό αποτύπωμα του ιπτάμενου μεταλλικού αντικειμένου, το ηλεκτρομαγνητικό του ίχνος.

Έχουμε διαβάσει σε δημοσιεύματα ότι το RCS του F-35 είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο του F-16, ότι το πλευρικό RCS του F-35 είναι σημαντικά μεγαλύτερο του αντίστοιχου του F-22, ότι κατ’ εκτίμηση ένα ραντάρ του ελληνικού δικτύου ΣΑΕ ζώνης συχνοτήτων L/S θα το αποκαλύψει στη μισή απόσταση σε σχέση με ένα F-16, η ότι το ραντάρ APG-68 του F-16 θα εντοπίσει το F-35 στο ¼ της απόστασης που θα αποκαλύψει ένα άλλο F-16. Έχουμε διαβάσει επίσης ότι κατ’ εκτίμηση οι Ρώσοι αν και έχουν σημειώσει προόδους δεν έχουν ουσιαστικά να παρουσιάζουν stealth φιλοσοφίας μαχητικά, κατορθώνοντας να περιορίσουν το RCS του PAK-FA στα 0,5m2 (τετραγωνικά μέτρα) από το 1m2 των Su-34 και Su-35. Αντίθετα οι Αμερικανοί έχουν επενδύσει σημαντικά κεφάλαια και έρευνα κατορθώνοντας να πέσουν από τα 25m2 του F-15 και τα 5m2 του F-16 στα 0,005m2 στο F-35 και στο πολύ χαμηλό 0,0001m2 για το F-22. Και εδώ βέβαια για να κάνουμε και μία παρένθεση, είναι που μπαίνει το εύλογο ερώτημα: αφού μετά από χρόνια ερευνών και πακτωλό εκατομμυρίων δολαρίων πέτυχαν τόσο χαμηλό νούμερο σε ότι αφορά το RCS του F-22 γιατί στην ουσία ματαίωσαν το πρόγραμμα, περικόπτοντας τις αρχικά 750 μονάδες που είχε ζητήσει η USAF σε μόλις 187; Κλείνει η παρένθεση… Διαβάσαμε επίσης (mil-embedded.com) ότι το F-117 Nighthawk (αυτό που οι Σέρβοι κατέρριψαν με μία έκδοση του απαρχαιωμένου SA-3 “Goa”) το πρώτο αεροσκάφος φιλοσοφίας stealth παρουσίαζε RCS 0,003m2 (χαμηλότερο από αυτό του F-35).

Σε άλλη πηγή (GlobalSecurity.org) διαβάζουμε το αντίθετο!  Ότι το RCS του F-35 είναι χαμηλότερο από αυτό του στρατηγικού βομβαρδιστικού B-2 και ότι αυτό με τη σειρά του παρουσιάζει δύο φορές χαμηλότερο RCS σε σχέση με το F-117! Διαβάσαμε τέλος ότι ένα E-3 AWACS μπορεί να εντοπίσει ιπτάμενο στόχο με RCS 7m2 σε αποστάσεις της τάξης των 370 χιλιομέτρων (αναφέρεται ότι το F-4 παρουσιάζει RCS 6m2 !) και στόχους όπως οι οριζόντιας πλεύσης Tomahawk, με RCS 0,05m2 σε αποστάσεις 220 περίπου χιλιομέτρων.

Χάος… Δεν θα κάνουμε λοιπόν περισσότερες αναφορές-παραπομπές και δεν θα το αναλύσουμε περαιτέρω. Πραγματικά δεν γνωρίζουμε αν ισχύει οτιδήποτε από όλα αυτά ή όχι. Γιατί δεν έχουμε στοιχεία. Όπως δεν έχουμε στοιχεία και για το κάτω από ποιες συνθήκες το F-35 έχει πετύχει kill ratio 20:1 στις RED FLAG που συμμετείχε… Αυτό που σίγουρα έχουμε ως δεδομένο, είναι ότι τα σύγχρονα ραντάρ AESA εξασφαλίζουν σχεδόν διπλάσιες αποστάσεις αποκάλυψης σε σχέση με τα συμβατικά μηχανικής σάρωσης συστήματα και επομένως αν αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με Link 16 και υπό διαφορετικές γωνίες μπορούν να παρέχουν αξιόπιστη έγκαιρη προειδοποίηση και προπαντός στοιχεία ασφαλούς στοχοποίησης. Δηλαδή εγκλωβισμού. Γνωρίζουμε επίσης, ότι είναι πολύ πιο ανθεκτικά σε περιβάλλον έντονων παρεμβολών.

Ποια μπορεί να είναι η πλέον αποτελεσματική άμυνα;

Σε πρώτη φάση επομένως μπορούμε, στην προσπάθειά μας να αποτρέψουμε ή να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις συνέπειες ενός πρώτου πλήγματος από την πλευρά της Τουρκίας με F-35, να εκμεταλλευτούμε αυτό το δεδομένο. Το πρώτο asset που έχουμε στη διάθεσή μας είναι το EMB-145 AEW&C με το ραντάρ ERIEYE. Ένα σύστημα με τεράστιες δυνατότητες και το γνωρίζουν καλά στο ΝΑΤΟ αυτό…  Δύο τέτοια αεροσκάφη που θα πετούν στον άξονα βορράς-νότος από την θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά της Κρήτης μέχρι και τη Σαμοθράκη στο επίπεδο των 30.000 ποδών και των 40.000 ποδών υπό την προστασία μαχητικών φυσικά, μπορούν να εντοπίσουν ιπτάμενους στόχους χαμηλού RCS σε αποστάσεις τις τάξης των 200 ναυτικών μιλίων! Αυτός είναι άλλωστε και ένας από τους λόγους για τους οποίους οι Τούρκοι θέλουν τον επιχειρησιακό έλεγχο του Αιγαίου και σε δεύτερη φάση και τα νησιά, μέχρι και τον 25^ο παράλληλο. Θέλουν δηλαδή τη διχοτόμηση του Αιγαίου. Δεν θέλουν να βλέπουμε τις κινήσεις τους κάθε μέρα. Πώς νομίζετε ότι το ΕΚΑΕ (Εθνικό Κέντρο Αεροπορικών Επιχειρήσεων) οργανώνει τις αναχαιτίσεις των εισερχόμενων τουρκικών σχηματισμών στο FIR Αθηνών και τον ελληνικό εναέριο χώρο; Βλέπει τις κινήσεις τους πολλές φορές με το που θα απογειωθούν και ανάλογα αξιολογεί την κατάσταση και αποδεσμεύει τα κοντινότερα readiness… Παρακολουθεί συχνότητες, ακούει συνομιλίες.

Φυσικά τα ΑΣΕΠΕ θα πρέπει να πλαισιωθούν και από καινούρια συστήματα ραντάρ ΑΕSA, που θα αντικαταστήσουν αυτά που σήμερα συγκροτούν το σταθερό δίκτυο ΣΑΕ, ενώ σε ολα τα νησιά (Ανατολική Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος, Σάμος, Χίος, Μυτιλήνη, Λήμνος)  θα πρέπει να εγκατασταθούν (εφόσον η Τουρκία αμφισβητεί επίσημα τη Συνθήκη της Λωζάνης δε βλέπουμε λόγο για τον οποίο η Ελλάδα δεν πρέπει να «αστακοποιήσει» τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου) κινητές μονάδες ΜΣΕΠ (Μοίρες Σταθμού Ελέγχου και Προειδοποίησης), εξοπλισμένες με νέα συστήματα τεχνολογίας AESA. Επειδή όπως θα δούμε παρακάτω έχει πολύ μεγάλη σημασία το να προκαλέσουμε –να αναγκάσουμε- τα επιτιθέμενα τουρκικά F-35 να θέσουν σε λειτουργία τα ραντάρ τους και αν είναι δυνατόν το σύνολο των αισθητήρων τους, σε όλα τα νησιά θα πρέπει να στηθούν και κατάλληλα «δολώματα». Δηλαδή απλοί πομποί που θα εκπέμπουν με τα ίδια χαρακτηριστικά με τα συστήματα των κινητών ΜΣΕΠ… Η παραπλάνηση είναι πολύ σημαντική ιδίως στο περιβάλλον του Αιγαίου και τα νησιά μας παρέχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε δεκάδες τεχνικές στο έπακρο. Κρίσιμο ρόλο θα διαδραματίσουν επίσης και οι μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού. Ρίχνοντας μία ματιά στις δυνατότητες του ραντάρ SeaFire 500 σε συνδυασμό με τους ASTER 15/30, των Belhara (https://defencereview.gr/fregates-belharra-gia-to-p-n-oi-exelixeis-kai-oi-prooptikes-sto-koryfaio-exoplistiko-programma-gia-to-p-n/) δεν μπορεί παρά να αντιληφθεί κανείς ότι με κλάσμα του κόστους απόκτησης μίας ή δύο Μοιρών F-35 μπορούμε να καταστήσουμε το Αιγαίο αδιαπέραστο ακόμη και από αεροσκάφη χαμηλής παρατηρησιμότητας. Ο παράγοντας που λειτουργεί εις βάρος μας –ή θα λειτουργήσει εις βάρος μας σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης από αέρος- είναι ο χρόνος. H αντίδραση θα πρέπει να είναι ακαριαία και οπωσδήποτε για αυτό το σκοπό οι γείτονες έχουν φροντίσει να «προπονηθούμε» γερά τα τελευταία 50 περίπου χρόνια…

Ο πλέον επικίνδυνος συνδυασμός για την ελληνική άμυνα είναι αυτός του F-35 με όπλα οριζόντιας πλεύσης μακρού πλήγματος SOM. Την ανάπτυξη του οποίου έχει σχεδόν ολοκληρώσει η Τουρκία. Μπορεί να μην έχει τις δυνατότητες του SCALP-EG σε ότι αφορά την χαμηλού ύψους ναυτιλία μεγάλης ακρίβειας, ή ακόμα και την ακτίνα, όμως σίγουρα διασφαλίζει ότι το αεροσκάφος-φορέας δεν θα χρειαστεί να φτάσει σχεδόν πάνω από το στόχο του για να εξαπολύσει τα όπλα του. Και επειδή οι Αμερικανοί ούτε καν συζητάνε το ενδεχόμενο προμήθειας S-400 και F-35 από την Τουρκία, γιατί πολύ απλά δεν θέλουν να αποκαλυφθούν στους Ρώσους τα μυστικά του Νο.1 εμπορικού  μαχητικού τους, το οποίο έχει μέλλον 25 τουλάχιστον ετών μπροστά του στην παγκόσμια αγορά (είπαμε όλα γίνονται για την διατήρηση της βιομηχανικής τους αυτονομίας, επιβίωσης και επικράτησης), ας έχουμε υπόψη ότι όπλα όπως το SOM θα είναι το ίδιο σημαντικά ως απειλή για την Ελλάδα, ακόμη και επάνω σε F-16 και F-4E…

Τελευταία αλλά όχι λιγότερο σημαντική προϋπόθεση αποτελεσματικής άμυνας απέναντι στην τουρκική απειλή ΕΑΝ –επαναλαμβάνουμε- αυτή πάρει τη μορφή του F-35. Λέγεται διαλειτουργικότητα ή διασυνδεσιμότητα (σχετικά καινούριες λέξεις). Πράγμα που σημαίνει ότι οποιοδήποτε ελληνικό μέσο είτε στη θάλασσα, είτε στον αέρα, θα πρέπει να μπορεί να συνεργάζεται με οποιοδήποτε άλλο. Δηλαδή να παίρνει εικόνα και στοιχεία στοχοποίησης μέσω Data Link…

Ειδικά σε ότι αφορά την Πολεμική Αεροπορία δεν νοείται να υπάρχει μαχητικό χωρίς Link 16. Μαχητικό δηλαδή του οποίου το πλήρωμα να μην έχει πρόσβαση στην εικόνα οποιουδήποτε ραντάρ βρίσκεται στην ξηρά, τη θάλασσα ή τον αέρα. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα με κλειστό ραντάρ να μην μπορεί να λάβει στοιχεία στοχοποίησης από άλλους «σταθμούς», ιπτάμενους ή μη. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα να μην μπορεί να δει ποιος έχει εγκλωβίσει ποιόν και ποιος έχει «ρίξει» σε ποιόν. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα να μην μπορεί να εκτελέσει «συνεργιστική» βολή πυραύλου, ακόμη και εναντίον απειλής που βρίσκεται πλάγια ή πίσω του… Ο παράγοντας αυτός είναι game changer ακόμα και απέναντι σε απειλές όπως το F-35. Όπως είναι και ο αποτελεσματικός εξοπλισμός ηλεκτρονικού πολέμου. Οτιδήποτε άλλο είναι υπερβολή και παραμύθι… Δεν ισχύει το ότι ένα F-35 αντιμετωπίζεται μόνο από ένα F-35. Μία καλά οργανωμένη και προετοιμασμένη για όλα τα σενάρια άμυνα δεν «τρυπιέται» εύκολα. Τελεία και παύλα. Πέρα από το ότι θα πρέπει άμεσα λοιπόν να φροντίσουμε να εκσυγχρονιστεί το σύνολο των ελληνικών F-16, θα πρέπει το ίδιο ΑΜΕΣΑ να προβούμε και στην εγκατάσταση Link 16 σε όλα τα μαχητικά μας, μαζί με αισθητήρες IR –έστω και σε ατρακτίδια- και συστήματα παρεμβολών και ηλεκτρονικού πολέμου. Είναι στις δυνατότητές μας ακόμα και τώρα να αναπτύξουμε ακόμη και μόνοι μας παρεμβολείς. Αερομεταφερόμενους. Ποτέ δεν είναι αργά. Σχέδιο και διάθεση χρειάζονται. Τα κονδύλια που θα απαιτηθούν δεν είναι απαγορευτικά. Έχουμε το δυναμικό και τις εγκαταστάσεις.

Από την πλευρά μας θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε άριστα τον συνδυασμό F-35/Meteor εναντίον της Τουρκικής Αεροπορίας. Δεν γνωρίζει κανείς αν –και πότε- ο ευρωπαϊκός πύραυλος BVR με διαφημιζόμενη δυνατότητα προσβολής στόχων ακόμη και σε αποστάσεις πολύ μεγαλύτερες των 100 χιλιομέτρων, θα πιστοποιηθεί επάνω στο Lightning II. H κοινή λογική όμως λέει ότι οι πιθανότητες να πιστοποιηθεί στο F-16 είναι σαφώς μεγαλύτερες. Εφόσον ένα τέτοιο πρόγραμμα υλοποιηθεί, είναι ή δεν είναι πιθανό ένα F-16C/D Block 30 εκσυγχρονισμένο σε επίπεδο Block 52+ Advanced (και με Link 16 στον εξοπλισμό αποστολής του δηλαδή) παίρνοντας εικόνα και στοιχεία στοχοποίησης είτε από ένα επίγειο ραντάρ, είτε από το ραντάρ μίας φρεγάτας, είτε από το ΑΣΕΠΕ, είτε από τον αισθητήρα IRST ενός φίλιου μαχητικού, να μπορέσει να κάνει βολή ΜΕΤΕΟR εναντίον ενός ή περισσότερων F-35; Ασφαλώς και είναι… Ακόμη και αν πετάει πολλά χιλιόμετρα μακριά!  Ακόμη και αν η βολή δεν είναι επιτυχής, θα εξαναγκάσει τον εχθρικό σχηματισμό ή μεμονωμένα μαχητικά σε ελιγμούς και τακτικές διαφυγής. Που πιθανότατα θα αποκαλύψουν και την ακριβή θέση τους, καθυστερώντας παράλληλα και την επίθεσή τους. Το έχουμε κατ’ επανάληψη γράψει και θα συνεχίσουμε μετ’ επιτάσεως…

Πέρα από τις κατάλληλα εξοπλισμένες πλατφόρμες τα όπλα είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά. Αυτά που προσθέτουν ή αφαιρούν εναλλακτικές. Αυτά που στο τέλος της ημέρας, καθορίζουν και διαμορφώνουν τις πραγματικά αποτελεσματικές τακτικές άμυνας και επίθεσης…  Στο δε σενάριο που περιγράφουμε με τον συνδυασμό F-16C/D Block 30 & METEOR, αν τελικά οι ΗΠΑ αρνηθούν (όπως έγινε και στην περίπτωση του IRIS-T) την πιστοποίηση του τελευταίου επάνω στο F-16, αντικαταστήστε το με τον συνδυασμό Gripen E & METEOR…

Η τεράστια επιχειρησιακή αξία των παθητικών αισθητήρων

Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά… Το F-35 όπως και το F-22, είναι απολύτως ορατά μέσω διοπτρών νυχτερινής όρασης (NVG) και συστημάτων υπέρυθρης απεικόνισης (IR). Και μάλιστα από πολύ μεγάλες αποστάσεις. Πολλές αμερικανικές πηγές υποστηρίζουν ότι, παρά τις μεγάλες αποστάσεις αποκάλυψης και εγκλωβισμού των IRST συστημάτων που είναι εγκατεστημένο σε μαχητικά, το μεγαλύτερό τους επιχειρησιακό μειονέκτημα έγκειται στο ότι σε μαχητικά όπως το Eurofighter, ή αυτά της οικογένειας Su-27, το εύρος πεδίου θέασης των συστημάτων αυτών είναι περιορισμένο (narrow field of view) κάτι που καθιστά σχεδόν αδύνατο τον εντοπισμό των μαχητικών σχεδίασης stealth. Ιδίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ουδέν αναληθέστερον τούτου και παρακάτω θα εξηγήσουμε το γιατί. Άποψή μας είναι ότι το πραγματικό πρόβλημα, το πραγματικό επιχειρησιακό μειονέκτημα των συστημάτων IRST εστιάζεται στο ότι υπό συνθήκες νεφοκάλυψης και υγρασίας, ή άσχημων καιρικών συνθηκών (καταιγίδας και ατμοσφαιρικής αστάθειας), οι επιδόσεις τους και η αξιοπιστία τους περιορίζονται δραματικά.

Με τη χρήση απλών διοπτρών νυχτερινής όρασης (NVG) που τα πληρώματα πλέον μπορούν μέσω συμβατού εσωτερικού και εξωτερικού φωτισμού να φορούν σε όλα τα μαχητικά, τα φώτα ναυτιλίας ή anti-collisionενός αεροσκάφους μπορούν να εντοπιστούν ακόμη και σε αποστάσεις της τάξης των 50 ναυτικών μιλίων. Για αυτό μας έχουν διαβεβαιώσει ιπτάμενοι της ΠΑ. Χωρίς τον φωτισμό αυτό σε λειτουργία δε, αεροπλάνα μεγέθους μαχητικού εντοπίζονται ακόμη και πέρα από τα 20 ναυτικά μίλια μακριά σε μία καθαρή νύχτα!

Οι επικρατούσες καιρικές συνθήκες επομένως και η απόσταση είναι οι καθοριστικοί παράγοντες. Ακόμα και υπό την προϋπόθεση του μικρού εύρους πεδίου θέασης, ένα F-35 μπορεί να εντοπιστεί και να εγκλωβιστεί από σύστημα IRST σε μία καθαρή νύχτα. Με τη συνδυασμένη χρήση διοπτρών νυχτερινής όρασης αλλά και του ραντάρ. Γιατί κατ΄ αρχήν δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι το F-35 είναι το μονοκινητήριο μαχητικό με τον ισχυρότερο κινητήρα (F135) παγκοσμίως. Ο οποίος αποδίδει μέγιστη «ξηρή» ώση 28.000 λιβρών και 43.000 λιβρών με μετάκαυση. Οι εξωτερικές του επιφάνειες δε, ιδίως στο ρύγχος, στις εισαγωγές των αεραγωγών του κινητήρα και στα χείλη προσβολής των πτερύγων, θα πρέπει να εικάσουμε ότι θερμαίνονται, μέσω της τριβής με τον ατμοσφαιρικό αέρα, στον ίδιο βαθμό, αν όχι σε μεγαλύτερο λόγω των ειδικών βαφών επικάλυψης, που θερμαίνονται και στα άλλα μαχητικά. Δεν τίθεται θέμα χαμηλής παρατηρησιμότητας επομένως στο IR φάσμα.

Δείτε το γιατί: Ρίχνοντας μία ματιά στα χαρακτηριστικά και τις επιδόσεις του Skyward-G του συστήματος IRST που φέρει το Gripen-E και σε μεγάλο βαθμό αποτελεί εξέλιξη του Pirate που «φορά» το Eurofighter, το οποίο με τη σειρά του αναπτύχθηκε από την Selex ES της LEONARDO, διαβάζουμε ότι είναι σχεδιασμένο για μαχητικά 5^ης γενιάς και μπορεί να μεταφερθεί από οποιοδήποτε μαχητικό και σε μορφή ατρακτιδίου, με αυτόνομη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, χάρη στην ανοικτή αρχιτεκτονική του. Το βάρος των δύο LRU (Line Replaceable Units) που το απαρτίζουν. Τον αισθητήρα (SHU-Sensor Head Unit) και της μονάδας επεξεργασίας εικόνας-δεδομένων (PU-Processor Unit), ανέρχεται σε μόλις 40 κιλά. Παρέχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης παρακολούθησης μέχρι 200 εναέριων στόχων με σάρωση σε εύρος 85 μοιρών στο οριζόντιο επίπεδο (αζιμούθιο) και 60 στο κατακόρυφο. Εκτός από αυτόματη έρευνα και εγκλωβισμό ιπτάμενων στόχων έχει τη δυνατότητα να εγκλωβίζει και στόχους στην επιφάνεια της θάλασσας, αλλά και στο έδαφος (Multiple Target Track). Παρέχει επίσης τη δυνατότητα στο χειριστή του μαχητικού να επιλέξει τρία διαφορετικά πεδία θέασης. Μικρό (8 Χ 6,4 μοίρες με δυνατότητα Multiple Track While Scan, μέσο (16Χ 12,8 μοίρες με την ίδια δυνατότητα) και ευρύ 30 Χ 24 μοίρες απεικόνισης εικόνας μόνο, η οποία μπορεί να προβληθεί και στο HUD του αεροσκάφους. Η ανοικτή του αρχιτεκτονική επιτρέπει ψηφιακή διασύνδεση με τα συστήματα του μαχητικού (ARINC 818), αναλογική (STANAG 3350) και την MIL-STD-1553. Πράγμα που σημαίνει ότι το σύστημα συνεργάζεται τόσο με το ραντάρ όσο και με το σύστημα αυτοπροστασίας και Η/Π του μαχητικού, εκτελώντας συγκεκριμένες λειτουργίες αυτόματα, εφόσον αυτό είναι επιθυμητό από το πλήρωμα.

Δηλαδή παρέχει τη δυνατότητα όταν θα εντοπίσει ένα στόχο, να κατευθύνει αυτόματα τη δέσμη έρευνας ή καταύγασης του ραντάρ επάνω του (slave), προκειμένου να μπορεί να γίνει εγκλωβισμός από δύο διαφορετικές πηγές και πιθανόν και από μεγαλύτερη απόσταση. Ιδίως αν ο στόχος παρουσιάζει χαμηλό RCS… Οι αποστάσεις αποκάλυψης των IRST συστημάτων, όπως χαρακτηριστικά δείχνει η απεικόνιση που παραθέτουμε και προέρχεται από αμερικανικό ιστότοπο, είναι μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές των ραντάρ. Βέβαια αυτό είναι κάτι που άμεσα ή έμμεσα δεν πρόκειται ποτέ να επιβεβαιωθεί από κανέναν κατασκευαστή και οπωσδήποτε καμία αεροπορική δύναμη. Άλλωστε λόγω της παθητικής λειτουργίας των αισθητήρων IR, δεν υπάρχουν δεδομένες αποστάσεις αποκάλυψης ή εγκλωβισμού. Εξαρτώνται πάντα από τις ατμοσφαιρικές συνθήκες, ακόμα και από τη στάση του εχθρικού αεροσκάφους ως προς τον ορίζοντα και την κίνησή του σε σχέση με το μαχητικό-πλατφόρμα του IRST αισθητήρα.

Αυτό δε που υποστηρίζουν οι αμερικανικές πηγές, παρά το γεγονός ότι και στις ΗΠΑ υπάρχουν αξιόλογα συστήματα IRST όπως το Legion Pod, ότι δηλαδή αξιοποιώντας αισθητήρες IRST είναι σα να ψάχνεις όλο το ουράνιο στερέωμα για ένα μαχητικό κοιτώντας μέσα από ένα καλαμάκι, δεν ισχύει και για έναν άλλο λόγο. Τα σύγχρονα συστήματα IRST συνεργάζονται μέσω αρτηρίας δεδομένων όπως προαναφέραμε και με συστήματα RWR (Radar Warning Receivers) και ESM (Electronic Support Measures), προκειμένου να εστιάσουν προς την περιοχή ή το σημείο από όπου προέρχονται εχθρικές εκπομπές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Γιατί μέσω των RWR και των ESM παρέχονται πλέον ακριβή στοιχεία όχι μόνο ως προς τη διόπτευση και τον κατακόρυφο διαχωρισμό της εχθρικής εκπομπής, αλλά ακόμα και της απόστασης στην οποία αυτή βρίσκεται.

Τα αληθινά επιχειρησιακά δεδομένα

Μετά από όλα όσα έχουμε αναφέρει παραπάνω, αυτό που πραγματικά πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι το εξής: Με μοναδικό τους μειονέκτημα τους περιορισμούς που επιφέρουν οι άσχημες καιρικές συνθήκες, τα συστήματα IRST και η αποτελεσματική αξιοποίησή τους έχουν τεράστια επιχειρησιακή αξία. Επομένως πέρα από Link 16 όλα τα ελληνικά μαχητικά θα πρέπει να φέρουν τέτοια συστήματα στον στάνταρ εξοπλισμό αποστολής τους. Πρώτα από όλα γιατί είναι παθητικά συστήματα. Δεν εκπέμπουν δηλαδή κανενός είδους ακτινοβολία οπότε δεν παρεμβάλλονται και δεν προδίδουν την παρουσία και τη θέση του μαχητικού-φορέα. Σε περίπτωση τουρκικής επίθεσης με F-35, τα μαχητικά αυτά θα έχουν τα ραντάρ τους σε silent mode. Για να μην αποκαλυφθούν. Ούτε στοιχεία και εικόνα θα μεταδίδουν μέσω Link 16, για τον ίδιο λόγο. Θα λαμβάνουν μόνο. Κατά πάσα πιθανότητα από τα Β737 AEW&C του προγράμματος Peace Eagle και δευτερευόντως από σταθμούς ραντάρ στο έδαφος. Μία από τις αποστολές της Πολεμικής Αεροπορίας θα είναι μεταξύ άλλων και η κατάρριψη ή η παρεμπόδιση του έργου αυτών των αεροσκαφών! Παρά το γεγονός ότι θα πετούν σε τουρκικό εναέριο χώρο, πάνω από τουρκικό έδαφος και πιθανότατα αρκετά μακριά από τις ακτές της Ιωνίας στο Αιγαίο.

Για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να διαθέτει επαρκή αριθμό κατάλληλα  εξοπλισμένων μαχητικών. Επιμένουμε λοιπόν στην άποψη ότι η οροφή της δύναμης μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μειωθεί κάτω από τις 200 μονάδες. Γιατί αποτροπή δεν είναι μόνο η αποτελεσματική άμυνα. Είναι και η ικανότητα ακαριαίας ανταπόδοσης πληγμάτων και αντεπίθεσης… Η ικανότητα δηλαδή άμεσης απογείωσης ζευγών ή τετράδων με στόχο την προσβολή επίγειων σταθμών ραντάρ του εχθρού, αεροδρομίων και στόχων όπως τα ιπτάμενα τάνκερ και τα ΑΣΕΠΕ. Μαζί φυσικά με την ικανότητα απογείωσης μαχητικών για τη δημιουργία συνθηκών και αληθοφανούς εικόνας αντιπερισπασμού. Με συνολική δύναμη 100 ή 120 μαχητικών (γιατί για εκεί πάμε) αυτά τα πράγματα απλά δεν γίνονται.

 

 

 

Εδώ λοιπόν κυρίες και κύριοι εντοπίζεται το πραγματικό πρόβλημα… Μία λύση θα μπορούσε οπωσδήποτε να είναι η δημιουργία περιβάλλοντος έντονων ηλεκτρονικών παρεμβολών. Σε βαθμό που, όταν το ΕΚΑΕ θα «δει» τη σχεδόν ταυτόχρονη απογείωση ιπτάμενων τάνκερ ή ΑΣΕΠΕ με μαχητικά, να εμποδίζεται η δυνατότητα επικοινωνιών ακόμα και μέσω Data Link… Κάτι που με βάση την κοινή λογική θα προκαλέσει την εφαρμογή αντί-αντιμέτρων από την εχθρική πλευρά. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το σύνολο των ελληνικών μαχητικών πρέπει να εξοπλιστεί και με παθητικούς αισθητήρες. Ήτοι IRST. Όχι μόνο για να επιβιώσουν, περνώντας -αν είναι δυνατόν- απαρατήρητα σε περιβάλλον παρεμβολών, αλλά και για να στοχοποιήσουν με ασφάλεια και αξιοπιστία.

Και κάτι τελευταίο… Όσα προαναφέραμε, αλλά και η κοινή λογική δεν μπορούν παρά να μας οδηγήσουν σε ένα και μόνο ασφαλές συμπέρασμα. Ποιο είναι αυτό; Στα χρόνια που έρχονται θα πρέπει να εντάξουμε σε υπηρεσία μαχητικά με την καλύτερη σχέση κόστους-απόδοσης. ΟΧΙ πολυδιαφημισμένα υπερμαχητικά που δεν θα μπορούμε να αξιοποιήσουμε λόγω υψηλού κόστους υποστήριξης και συντήρησης.

Ο απαγορευτικός παράγοντας του κόστους

Σε ότι έχει να κάνει με το F-35 και το κόστος της επιχειρησιακής αξιοποίησής του έχουν κατά καιρούς γραφεί πολλά… Αλλά όχι συγκεκριμένα. Το ψάξαμε λίγο σε ότι αφορά τις ειδικές βαφές απορρόφησης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας για να πάρουμε μία εικόνα. Λοιπόν… Οι ειδικές βαφές, εφαρμόζονται σε στρώσεις και έχουν την ιδιότητα να απορροφούν μέρος της προσπίπτουσας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, μετατρέποντάς την σε ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ. Ενδεικτική των ειδικών και χρονοβόρων διαδικασιών που απαιτούνται για την διατήρηση της επικάλυψης άθικτης και επομένως και αποτελεσματικής είναι μία αναφορά του «Τhe National Interest» στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σε άρθρο με τίτλο “The real secret to keeping an F-22 and F-35 Stealth: Their Super Special Skin”, ένας τεχνικός της USAF αναφέρει τα εξής αποκαλυπτικά: «Αν ένα φώς ναυτιλίας χρειάζεται αντικατάσταση, θα πρέπει να αφαιρεθεί το πλαίσιο που το καλύπτει από τους τεχνικούς. Πριν από αυτούς όμως θα πρέπει να επέμβουμε εμείς, οι Low Observables (LO) για να αφαιρέσουμε ακόμα και από τα πριτσίνια το υλικό επικάλυψης-απορρόφησης της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Όταν το πλαίσιο επανατοποθετηθεί θα πρέπει με τη σειρά μας να εφαρμόσουμε στη συγκεκριμένη επιφάνεια ξανά το LO υλικό, φροντίζοντας να μην υπάρχουν κενά ή διαφοροποιήσεις στο πάχος των εφαρμοζόμενων στρωμάτων. Οποιαδήποτε ατέλεια στην εφαρμογή ή οποιοδήποτε κενό αποκαλύπτει μέταλλο, μπορεί να προκαλέσει αύξηση της αντανακλώμενης ακτινοβολίας. Οπότε οι έλεγχοι των επιφανειών των αεροσκαφών είναι τακτικοί και συστηματικοί». Τάδε εφη ο Senior Airman κος Joshua Moon της 192^ης Πτέρυγας (Fighter Wing) της USAF. Χωρίς να δίνει βέβαια στοιχεία ή νούμερα. Όπως για παράδειγμα ποιο είναι το κόστος των υλικών και των βαφών επικάλυψης; Τι ποσότητες απαιτούνται κατά μέσο όρο σε μηνιαία βάση για την συντήρηση των μαχητικών; Η οποία πόσες εργατώρες ανά μήνα απαιτεί και τι δύναμη τεχνικών αυτής της ειδικότητας χρειάζεται η μονάδα του για να διατηρήσει διαθεσιμότητα 75% κατ’ ελάχιστο;

Ας φέρουμε όμως εδώ στην Ελλάδα και στο περιβάλλον του Αιγαίου αυτό το αεροπλάνο… Μαζί με τον κο Μoon και την ομάδα του. Όπου θα πρέπει καθημερινά –το μαχητικό- να πετά εκπαιδευτικές εξόδους και να καλύπτει υπηρεσίες readiness. Πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει ότι θα πρέπει να επιχειρεί και από νησιωτικά αεροδρόμια (Λήμνος, Σκύρος, Κάρπαθος κ.ο.κ.). Στα οποία εκτός από το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό (LO), τα εργαλεία και τα υλικά Low Observables, θα πρέπει να υπάρχουν και οι κατάλληλες υποδομές φύλαξης-στέγασης αεροσκαφών. Που δεν μπορούν να παραμένουν εκτεθειμένα στον ήλιο και τους 45+ βαθμούς κελσίου το καλοκαίρι για ευνόητους λόγους, αλλά ούτε και στη βροχή, την υγρασία και την παγωνιά… Πάλι για ευνόητους λόγους. Ακριβώς όπως η συμβατική μπογιά ξεθωριάζει και τελικά εξαφανίζεται αποκαλύπτοντας το μέταλλο που κρύβει, έτσι και οι ειδικές -πολλαπλάσιου κόστους δεν το συζητάμε- πορώδεις απορροφητικές βαφές της επικάλυψης των επιφανειών των F-22 και F-35 χάνουν σταδιακά τις ιδιότητές τους όχι μόνο με την πάροδο του χρόνου… Ανάλογα με τον αριθμό των εξόδων που βάζει το αεροσκάφος (τριβή των μορίων του ατμοσφαιρικού αέρα στις επιφάνειες) και ανάλογα φυσικά με το εάν τα αεροπλάνα είναι εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες και την αλμύρα της θάλασσας.

 

Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το ότι σε κάθε αεροδρόμιο στο οποίο εκτελούνται υπηρεσίες επιφυλακής θα πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλα εκπαιδευμένοι τεχνικοί και τα απαραίτητα υλικά και εργαλεία, αλλά και με το ότι σε μία Πολεμική Μοίρα της ΠΑ με κανονικό εκπαιδευτικό και επιχειρησιακό πρόγραμμα, ανοίγονται δεκάδες πάνελ για σκοπούς συντήρησης-αποκατάστασης βλαβών κάθε μέρα, καθιστά το κόστος σε χρήμα και χρόνο απλά απαγορευτικό.

Γιατί το λέμε αυτό; Το ψάξαμε λίγο περισσότερο αναζητώντας οικονομικά στοιχεία. Και έτσι «πέσαμε» σε ένα δημοσίευμα που πριν από ένα χρόνο έδινε πρόσθετες πληροφορίες για αυτό το θέμα. Αναφέρει συγκεκριμένα ότι η διαδικασία, τα υλικά και το κόστος της εξωτερικής βαφής-επικάλυψης του F-35 έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Το πρόγραμμα, ή μάλλον οι έρευνες αναζήτησης νέων τρόπων εφαρμογής και υλικών ξεκίνησαν το 2012. Γιατί η παλιά διαδικασία AFF (Aircraft Final Finishes) όπως ονομάζεται, απαιτούσε την προετοιμασία και εφαρμογή διαφορετικών υλικών (βαφών) με διαφορετική σύσταση και πυκνότητα, σε διαφορετικές επιφάνειες! Η ιδιαιτερότητα αυτή απαιτούσε το μασκάρισμα συγκεκριμένων τμημάτων και φυσικά δεκάδες εργατώρες αφού έπρεπε να αποδοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη λεπτομέρεια, προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Οι διαφορετικοί τόνοι του γκρί που βλέπετε επάνω στις επιφάνειες των F-35 αυτό δείχνουν. Τη διαφορετική σύσταση και τις διαφοροποιήσεις στις διαστρωματώσεις των υλικών εξωτερικής βαφής! Αλλού δε, διαβάσαμε ότι το USN είναι ιδιαίτερα προβληματισμένο γύρω από αυτό το ζήτημα, καθώς στους απίστευτα περιορισμένους χώρους των υποστέγων των αεροπλανοφόρων, τα γδαρσίματα στις εξωτερικές επιφάνειες των αεροσκαφών και τα μικροχτυπήματα είναι καθημερινή πραγματικότητα!

Η καινούρια διαδικασία –πάντα σύμφωνα με το δημοσίευμα- καταργεί την ανάγκη μασκαρίσματος συγκεκριμένων επιφανειών καθώς η βαφή είναι ενιαία με το καινούριο υλικό που φέρει την κωδική ονομασία Ζ-13. Σύμφωνα με τους ειδικούς της Lockheed Martin κους James Thistle και Chad Wemyss «η νέα διαδικασία ενιαίας βαφής με το Ζ-13 θα μειώσει το κόστος ανά αεροσκάφος κατά 16.000 δολάρια, εξοικονομώντας περί τα 49 εκατομμύρια δολάρια καθόλη τη διάρκεια ζωής του προγράμματος…». Αν και δεν διευκρινίζεται, εικάζουμε ότι εννοούν πως θα εξοικονομούνται –σε σχέση με την παλιά διαδικασία- 16.000 ανά αεροσκάφος κάθε φορά που αυτό θα χρειάζεται νέα βαφή…  Αν καταλάβαμε λάθος, θα παρακαλούσαμε για τις απαραίτητες διευκρινίσεις! Γιατί εδώ δεν είναι Βέλγιο. Ούτε Δανία, ούτε Ολλανδία… Είναι άλλο πράγμα. Πραγματική απειλή πολέμου και ψυχολογικός πόλεμος σε ημερήσια διάταξη.