Tο Υπουργείο Άμυνας της Αυστραλίας ανακοίνωσε, με έγγραφο του (δείτε ΕΔΩ) την διαθέσει προς πώληση, άμεσα, από τον προσεχή Ιούλιο, των 20 εν υπηρεσία μεταφορικών ελικοπτέρων S-70A-9 Black Hawk, τα οποία έχει αποφασίσει να αποσύρει και να αντικαταστήσει με 16 ελαφρά ελικόπτερα ειδικών επιχειρήσεων, στο πλαίσιο του προγράμματος Land-2097 Phase.4 Special Operations Rotary Wing (το σχετικό αίτημα εκδόθηκε τον περασμένο Αύγουστο). Η αρχική πρόθεση της Αυστραλίας ήταν να αποσύρει απλά τα S-70A-9, αλλά κρίθηκε ότι η ηλικίας τους (το πρώτο ελικόπτερο εντάχθηκε σε υπηρεσία το 1988) επιτρέπουν την προσπάθεια πώλησης τους, με οικονομικό όφελος για την Αυστραλία. Το ερώτημα είναι αν τα συγκεκριμένα ελικόπτερα αποτελούν ευκαιρία για την Ελλάδα, δηλαδή βρίσκονται σε σχετικά καλή τεχνική κατάσταση, να τα αποκτήσει και να αποσύρει αριθμό παλαιότερων UH-1H Iroquois/AB-205.
Σύμφωνα με το έγγραφο που συνοδεύει την απόφαση τα ελικόπτερα είναι διαθέσιμα προς πώληση από την 1η Ιουλίου του 2021, ενώ το σύνολο τους πιθανότατα θα έχει παραδοθεί στον όποιον αγοραστή μέχρι το Δεκέμβριο του 2022, ημερομηνία που το σύνολο των ελικοπτέρων θα έχει αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία ανεξάρτητα αν αγοραστούν από άλλη χώρα ή όχι. Όπως επίσης αναφέρει το έγγραφο μαζί με τα ελικόπτερα ο πιθανός αγοραστής θα παραλάβει και το σύνολο του εξοπλισμού UAI (Unique Associated Inventory) που τα συνοδεύει, δηλαδή το σύνολο του αποθέματος των ανταλλακτικών, των υλικών υποστήριξης και της βιβλιογραφίας που διαθέτει η Αυστραλία και συνοδεύουν τα ελικόπτερα. Το τίμημα που ζητά η Αυστραλία, καθώς και ο όγκος των ανταλλακτικών δεν είναι γνωστά. Επίσης, η διαδικασία μεταβίβασης θα πρέπει να εγκριθεί από τις ΗΠΑ, δηλαδή τη χώρα προέλευσης των ελικοπτέρων (έκδοση πιστοποιητικού τελικού χρήστη).
Συνολικά η Αυστραλία απέκτησε 39 S-70A-9, στο πλαίσιο του προγράμματος NUH (New Utility Helicopter), αντικατάστασης των UH-1 Iroquois. Το σχετικό αίτημα εκδόθηκε τον Απρίλιο του 1984. Λόγω της προγενέστερης επιλογής του S-70B-2 Sea Hawk από το Αυστραλιανό Ναυτικό, η επιλογή του S-70A-9 Black Hawk ήταν σχεδόν δεδομένη, όπως και έγινε. Έτσι, τον Μάιο του 1986 υπογράφηκε το συμβόλαιο για την απόκτηση 14 ελικοπτέρων. Το πρώτο ελικόπτερο (Α25-101), που κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ, παραδόθηκε στην Αυστραλία το Δεκέμβριο του 1987 και εντάχθηκε επίσημα σε υπηρεσία τον Φεβρουάριο του 1988. Τα υπόλοιπα 13 ελικόπτερα (Α25-102 έως Α25-114) άρχισαν να κατασκευάζονται τον Απρίλιο του 1987 στην Αυστραλία, από την Hawker-de Havilland κατόπιν άδειας της Sikorsky. Το πρώτο ελικόπτερα, από την αυστραλιανή γραμμή παραγωγής, παραδόθηκε τον Μάιο του 1988.
Το Μάιο του 1987 η Αυστραλία προχώρησε στην προμήθεια άλλων 25 ελικοπτέρων του ίδιου τύπου (A25-201 έως A25-225), με ελάχιστες διαφορές από τα πρώτα 14 ελικόπτερα. Τα 25 ελικόπτερα της δεύτερης παρτίδας παράχθηκαν στην Αυστραλία. Το τελευταίο ελικόπτερο (Α25-225) παραδόθηκε τον Ιανουάριο του 1991. Η βασικότερη διαφορά των 25 ελικοπτέρων, της δεύτερης παρτίδας, είναι η προσθήκη ενός συστήματος υποστήριξης εξωτερικού φορτίου (πτερύγια), το οποίο επιτρέπει την χρήση εξωτερικών δεξαμενών καυσίμου για αυξημένη εμβέλεια. Από τα 39 ελικόπτερα, πέντε χάθηκαν σε ατυχήματα και δυστυχήματα (ένα το 1989, τρία το 1990 και ένα 1992), ενώ ένα (1) έχει μεταβιβαστεί στην ερευνητική υπηρεσία ARDU (Aircraft Research & Development Unit) ως ελικόπτερο δοκιμών ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών και τακτικών πολυβολητών. Από τα πέντε ελικόπτερα που χάθηκαν ένα (1) ήταν της πρώτης παρτίδας και τέσσερα (4) της δεύτερης παρτίδας.
Την περίοδο 2014-2015 ο στόλος των 34 ελικοπτέρων μειώθηκε στα 20 ελικόπτερα. Μέχρι την έλευση των νέων ελικοπτέρων MHR-90 Taipan (ΝΗ-90), τα S-70A-9 εκτελούσαν αποστολές μεταφορών και γενικής χρήσης. Όταν τους ρόλους αυτούς ανέλαβαν τα MHR-90 Taipan (το πρόγραμμα κατέγραψε τεχνικά προβλήματα και η επιχειρησιακή τους ένταξη καθυστέρησε μέχρι το 2019), τα S-70A-9 εντάχθηκαν στο 6ο Σύνταγμα Αεροπορίας Στρατού με αποστολή την υποστήριξη των Ειδικών Δυνάμεων της χώρας και πλέον θα αντικατασταθούν από τα 16 νέα, ελαφρά ελικόπτερα του προγράμματος Land-2097 Phase.4 Special Operations Rotary Wing. Όπως προαναφέραμε, όταν διαβάσαμε την είδηση η πρώτη μας σκέψη και ερώτηση ήταν αν τα ελικόπτερα αυτά θα ήταν μια καλή ευκαιρία για την Ελλάδα να τα αποκτήσει και να απαλλαγεί από παλαιότερα και λιγότερο ικανά UH-1H Iroquois/AB-205. Ιδιαίτερα η άμεση διάθεση τους είναι πολύ δελεαστική.
Ένας άλλος λόγους που μας έκανε να εξετάσουμε τα S-70A-9 ως πιθανή επιλογή αντικατάστασης ελληνικών UH-1H Iroquois/AB-205 είναι το παλαιότερο ενδιαφέρον για μεταχειρισμένα, αμερικανικά UH-60A που έχει δείξει ο Ελληνικός Στρατός (ΕΣ). Για την περίπτωση των αμερικανικών UH-60 σας είχαμε ενημερώσει σχετικά στις 22 Αυγούστου του 2019, ότι η αμερικανική πλευρά ενημέρωσε το ΓΕΣ για διαθέσιμα UH-60A από το 2022 και μετά, οπότε και θα ξεκινήσει η απόσυρση τους, αρχικά από την Εθνοφρουρά και στη συνέχεια από τον Αμερικανικό Στρατό, με ορίζοντα ολοκλήρωσης της διαδικασίας απόσυρσης το 2024. Βέβαια, τα αμερικανικά UH-60A είναι παλαιότερα των αυστραλιανών, καθώς τα πρώτα εντάχθηκαν σε υπηρεσία το 1979. Να σημειωθεί ότι στο παρελθόν η Ελλάδα είχε αξιολογήσει την περίπτωση των UH-60A, αλλά την έκρινε μη συμφέρουσα λόγω υψηλού κόστους αποκατάστασης και επαναφορά τους σε πτητική κατάσταση. Έτσι, επιλέχθηκε η λύση της προμήθεια των 10 CH-47D Chinook.
Όπως σε κάθε περίπτωση μεταχειρισμένων συστημάτων, που κατά την άποψη μας θα μπορούσαν να αποτελέσουν δυνητικές επιλογές για την Ελλάδα, έτσι και στην περίπτωση των αυστραλιανών S-70A-9 επιμένουμε στην οικονομική παράμετρο και φυσικά στην τεχνική κατάσταση των ελικοπτέρων, αν δηλαδή είναι σε μια αποδεκτή κατάσταση η οποία εξασφαλίζει την ασφάλεια των πληρωμάτων και των επιβατών, δεδομένου ότι ήδη μετρούν 33 χρόνια σε υπηρεσία, αλλά από την άλλη μεριά είναι ικανότερα και νεότερα των ελληνικών UH-1H Iroquois/AB-205. Για το οικονομικό κόστος δεν έχουμε κάποιο στοιχείο για να αξιολογήσουμε, αλλά για το τεχνικό τους κομμάτι βρήκαμε μια παρουσίαση του Υπουργείου Άμυνας της Αυστραλίας, με τίτλο «S-70A-9 Black Hawk Ageing Aircraft Threats-A SPO Perspective», που αναφέρει εξαιρετικά ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για τα χαρακτηριστικά και την τεχνική κατάσταση των ελικοπτέρων. (μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την παρουσίαση ΕΔΩ)
Στο άρθρο επιλέξαμε κάποιες χαρακτηριστικές διαφάνειες τις οποίες παραθέτουμε. Οι δύο (2) φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από τις σελίδες 7 και 8 της παρουσίασης (33 σελίδων) και αφορούν στο επίπεδο προστασίας που προσφέρουν τα S-70A-9. Η πρώτη φωτογραφία-διαφάνεια αναφέρει την ικανότητα των επιμέρους τμημάτων του ελικοπτέρου στην απορρόφηση πληγμάτων από διατρητικά φυσίγγια (Armor Piercing) διαμετρήματος έως 12,7 χιλιοστών, καθώς και από διατρητικά και φυσίγγια υψηλής εκρηκτικότητας (High Explosive) διαμετρήματος έως 23 χιλιοστών. Επίσης αναφέρει τη μέγιστη ταχύτητα που πρέπει να έχουν τα φυσίγγια αυτά, τη στιγμή της πρόσκρουσης τους με το ελικόπτερο, έτσι ώστε να υφίσταται η συνθήκη της αντοχής. Τέλος, αναφέρει ποιες προδιαγραφές, σε επίπεδο προστασίας, καλύπτει το ελικόπτερο από κατασκευής. Η δεύτερη φωτογραφία-διαφάνεια καταγράφει τα τμήματα του ελικοπτέρου, ανάλογα με το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένα. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Οι δύο (2) φωτογραφίες-διαφάνειες που ακολουθούν δείχνουν τις βελτιώσεις που έχουν υποστεί τα ελικόπτερα, από την ένταξη τους σε υπηρεσία μέχρι σήμερα, είτε για την ενίσχυση της ασφάλειας τους, είτε για τη βελτίωση των ικανοτήτων τους: Δομική ενίσχυση του ουραίου στροφείου (Mod.184, Δεκέμβριος του 1997), δομική ενίσχυση, εσωτερική και εξωτερική, του εμπρός τμήματος της καμπίνας, πέριξ των μπροστινών παραθύρων (Mod.185, Δεκέμβριος του 1996), δομικές ενισχύσεις στο τμήμα του κύριου στροφείου (Mod.190, Δεκέμβριος του 1997 και Mod.208, Σεπτέμβριος του 1999), δομική ενίσχυση του άνω τμήματος της καμπίνας (Mod.221, Αύγουστος του 2003), εγκατάσταση συστήματος εκτόξευσης αναλώσιμων αντιμέτρων (Mod.243, Μάιος του 2010) και εγκατάσταση υποδομής δορυφορικών επικοινωνιών (Mod.248, Δεκέμβριος του 2012 και Mod.259, Οκτώβριος του 2013). (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Η παρακάτω φωτογραφία-διαφάνεια είναι πολύ ενδιαφέρουσα και καταγράφει, με αριθμητικές λεπτομέρειες, τα συνολικά συμβάντα-αστοχίες του κύριου στροφείου του ελικοπτέρου ανά κατηγορία, με βάση την πηγή της αστοχίας (π.χ. διάβρωση, ρωγμές, φθορά, διαρροές, μηχανικά θέματα κ.ά.). Από το διάγραμμα που παρουσιάζει η διαφάνεια προκύπτει ότι την περίοδο 2007-2009 σημειώθηκε αύξηση συμβάντων από τα 93 στα 245 (αύξηση 163,44%), τα οποία μειώθηκαν ελαφρά την περίοδο 2010-2011, στα 213 (μείωση 13,06% σε σχέση με το 2009), αυξήθηκαν δραματικά το 2012 στα 366 (αύξηση 71,83% σε σχέση με το 2011) και μέχρι το 2015 σημείωσαν σταθερή πτώση, στα 226 συμβάντα (μείωση 38,25% σε σχέση με το 2012). Να σημειωθεί ότι η παρουσίασε δεν αναφέρει την ημερομηνία σύνταξης της, αλλά τα στατιστικά των συμβάντων καταγράφουν μέχρι και το έτος 2015. Οι άλλες φωτογραφίες-διαφάνειες δείχνουν διάφορες αστοχίες των ελικοπτέρων και το πότε έγιναν. (το κείμενο συνεχίζεται μετά τις φωτογραφίες)
Τα αυστραλιανά S-70A-9, όπως και τα αμερικανικά UH-60A, ως μεταχειρισμένα, είναι ελικόπτερα που σίγουρα θα έχουν προκλήσεις, ως προς την υποστήριξη τους. Το τραγικό της υπόθεσης, που δείχνει και την πλήρη απουσία έστω στοιχειώδους προγραμματισμού στα εξοπλιστικά της χώρας, είναι ότι εξετάζουμε, ως δυνητικές επιλογές, την απόκτηση ελικοπτέρων άνω των 30 ετών, διότι αυτά που έχουμε είναι παλαιότερα και μουσειακής αξίας. Σε κάθε περίπτωση, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν. Η λογικότερη ίσως επιλογή είναι η ενίσχυση του στόλου των NH-90, για ομοιοτυπία, και η εξασφάλιση πολυετούς υποστήριξης τους, για διαθεσιμότητα. Είναι μια επιλογή με το μεγαλύτερο κόστος. Η επόμενη επιλογή είναι αυτή των μεταχειρισμένων ελικοπτέρων, και υπό αυτή την έννοια εξετάζουμε και τα αυστραλιανά S-70A-9. Τώρα, σε τι κατάσταση ακριβώς βρίσκονται τα ελικόπτερα ή αν η υποστήριξή τους θα είναι μια συνεχόμενη πρόκληση για την Αεροπορία Στρατού, μόνο οι τεχνικοί της Αεροπορίας Στρατού μπορούν να μας το πούνε.
Αν θέλουμε τα ελικόπτερα πρέπει να σπεύσουμε να τα αξιολογήσουμε, πρωτίστως ως προς το επίπεδο ασφάλειας που παρέχουν στο πλήρωμα και τους επιβάτες. Αν κρίνει η Αεροπορία Στρατού ότι είναι σε αποδεκτή κατάσταση και οι οικονομικές απαιτήσεις της Αυστραλίας είναι λογικές ας τα πάρουμε και ας αποσύρουμε UH-1H Iroquois/AB-205. Από την άλλη, η προμήθεια των S-70A-9 ή των UH-60A θα πρέπει να συνοδευτεί και από πρόγραμμα εκσυγχρονισμού ώστε να μείνουν σε υπηρεσία για 15-20 χρόνια και να αντιμετωπιστούν τεχνικά προβλήματα που προκύπτουν από την παλαιότητα των υπό-συστημάτων τους. Δυστυχώς, όπως προείπαμε, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν και εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα οφείλουμε να εξετάσουμε κάθε πιθανή λύση, καινούργια ή μεταχειρισμένη, αρκεί να αξίζει την επένδυση και να προσφέρει κάτι νεότερο, καλύτερο και ικανότερο απ’ ότι έχουμε σήμερα στο οπλοστάσιο μας.
Αναφορικά με τα S-70A-9, μπορούν να μεταφέρουν 10 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες συν διμελές πλήρωμα. Ενσωματώνουν δύο (2) κινητήρες T700-GE-701C/D της General Electric μέγιστης ισχύος 1.890 ίππων έκαστος. Η διάμετρος της κύριας έλικας είναι 16,36 μέτρα, ενώ το μήκος τους ελικοπτέρου είναι 19,76 μέτρα. Το ύψος τους είναι 5,13 μέτρα και ζυγίζει (κενό) 5.675 κιλά. Το μέγιστο βάρος απογείωσης είναι της τάξεως των 9.979 κιλών και η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνουν είναι τα 294 χιλιόμετρα την ώρα (η τυπική ταχύτητα πλεύσης είναι τα 268 χιλιόμετρα την ώρα). Η τυπική τους εμβέλεια ανέρχεται στα 590 χιλιόμετρα, ενώ το μέγιστο επιχειρησιακό υψόμετρο είναι 5.800 μέτρα (19.000 πόδια). Η Αυστραλία τα έχει εξοπλίσει με δύο (2) πολυβόλα M-240 των 7,62 χιλιοστών ή με δύο (2) πυροβόλα GAU-19 τύπου Gatling με τρείς (3) κάνες των 12,7 χιλιοστών. Το σύστημα ESSS παρέχει τέσσερις (4) σταθμούς ανάρτησης για κάλαθους ρουκετών, βλημάτων και εξωτερικών δεξαμενών καυσίμου.
