Το χθεσινό μας άρθρο είχε ιδιαίτερα μεγάλη απήχηση. Σε συνέχεια του χθεσινού μας αφιερώματος παραθέτουμε ένα ακόμα άρθρο με βάση το Ιράν και τις τακτικές ανορθόδοξου πολέμου που υιοθετεί. Θα συνεχίσουμε τα αφιερώματα μας με τρία επόμενα άρθρα που θα σχετίζονται με τις ελληνικές επιλογές ταχυπλόων σκαφών, τη δημιουργία αμφίβιων ταγμάτων πεζικού που θα προσφέρουν αλληλοεπικάλυψη και αλληλοϋποστήριξη από τα κύρια νησιά στα μικρότερα και τέλος το Σκανδιναβικό μοντέλο παράκτιας και επάκτιας άμυνας. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ξεκινάμε από το Ιράν του οποίου τα σκάφη και οι τακτικές χρήζουν μεγάλης προσοχής και ανάλυσης από το ΓΕΣ και το ΓΕΕΘΑ και ειδικότερα τη Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων, τη 13 Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων εκεί όπου υπάγονται οι Μοίρες Αμφίβιων Καταδρομών και τη Διεύθυνση Επιχειρήσεων του ΓΕΕΘΑ.
Να αποκαλύψουμε και μια πληροφορία που μάθαμε και διασταυρώσαμε μόλις χθες με αφορμή το προηγούμενο μας άρθρο. Πρόκειται για τα κορυφαία ταχύπλοα Ιταλικής σχεδίασης από τον κορυφαίο ναυπηγό Fabio Buzzi αλλά Ελληνικές κατασκευής σκάφη τύπου supertermoli ST 60. Δύο τέτοια σκάφη ιδανικά για αποστολές ταχείας διείσδυσης βατραχανθρώπων και ακολούθως περισυλλογής και διαφυγής/ απαγκίστρωσης χρησιμοποιεί η ΔΥΚ. Η γάστρα των σκαφών αντιγράφθηκε από το Ιράν.
Η έννοια της ασύμμετρης στρατιωτικής δράσης δεν είναι νέα. Σχετικά νέα όμως είναι η τάση ενσωμάτωσης ασύμμετρων τακτικών στην άμυνα. Ασύμμετρη στρατιωτική δράση νοείται η πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων με τη χρήση χαμηλού σχετικά κόστους οπλικών συστημάτων τα οποία προκαλούν δυσανάλογα μεγάλο πλήγμα, άρα και κόστος. Αυτή η δυσαναλογία, δηλαδή η ασυμμετρία μεταξύ του κόστος πραγματοποίησης του πλήγματος και του κόστους του πλήγματος είναι το κύριο χαρακτηριστικό των ασύμμετρων επιχειρήσεων. Η ενσωμάτωση αυτών των ασύμμετρων τακτικών στην άμυνα είναι μια νέα παράμετρος, η οποία προσδίδει νέες δυνατότητες στην έννοια της αποτροπής.
Στον τομέα της ναυτικής ισχύος και της παράκτιας άμυνας, που μας ενδιαφέρει, λόγω της συνεχιζόμενης επιθετικής δράσης της Τουρκίας στο Αιγαίο, αλλά και στην Κύπρο, η οποία, εκ των πραγμάτων, έχει άμεση σχέση με την άμυνα των νήσων και των βραχονησίδων του Αιγαίου, μια μορφή ασύμμετρης στρατιωτικής δράσης είναι η χρήση οπλισμένων ταχύπλοων σκαφών, εφοδιασμένων με διάφορα οπλικά συστήματα κατά μεγάλων σκαφών επιφανείας. Πρόκειται για μια πρακτική την οποία, σύμφωνα με το Αμερικανικό Ναυτικό, έχει επιλέξει και εφαρμόζει το Ιράν. Συγκεκριμένα, στις αρχές του 2019, δημοσιεύματα του αμερικανικού και ισραηλινού τύπου ανέφεραν ότι το Ιράν έχει εφοδιαστεί με οπλισμένα ταχύπλοα και τα επιχειρεί, κατά ομάδες. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ναυτικό, το Ιράν, και το Σώμα Φρουρών της Επανάστασης διαθέτει περί τα 1.500 οπλισμένα ταχύπλοα σκάφη.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα αυτά ο εξοπλισμός των ταχύπλοων δεν είναι ίδιος, αλλά διαφέρει και περιλαμβάνει πολυβόλα διαφόρων διαμετρημάτων, ρουκέτες, αυτόματους εκτοξευτές βομβίδων, όλμους μικρού διαμετρήματος και πυραυλικά συστήματα μικρού βεληνεκούς (αντιαρματικά). Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτά τα μέσα, ο εξοπλισμός και οι τακτικές μπορούν να εφαρμοστούν στο Αιγαίο. Η απάντηση είναι ότι μπορούν. Ουσιαστικά πρόκειται για την εφαρμογή του δόγματος της ενέδρας που εφαρμόζει το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ), εδώ και χρόνια, με τα πλοία κατηγορίας ΤΠΚ (Ταχύπλοα Περιπολικά Κατευθυνόμενων Βλημάτων).
Η βασική αρχή είναι η εξής: Τα ΤΠΚ λειτουργούν αυτόνομα και ανεξάρτητα. Επιλέγουν μια βραχώδη ακτή ή έναν μικρό κολπίσκο, από τους εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες που έχουμε στη διάθεση μας στο Αιγαίο, όπου και ενεδρεύουν (να σημειωθεί ότι το Αιγαίο έχει 6.000 περίπου νησίδες και βραχονησίδες). Την κατάλληλη στιγμή προσβάλουν τον στόχο και απομακρύνονται ταχύτητα προς άλλη θέση. Η ίδια τακτική μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με μικρότερου εκτοπίσματος, ταχύπλοα σκάφη. Βέβαια τα μικρότερα σκάφη σημαίνει και ελαφρύτερο οπλισμό. Σ’ αυτή την περίπτωση ο στόχος προφανώς δεν θα είναι η βύθιση του πλοίου, αλλά να τεθεί εκτός μάχης, για παράδειγμα με ένα επιτυχημένο πλήγμα στο ραντάρ. Όλα αυτά βέβαια δεν είναι αυτονόητα, ούτε σημαίνουν επιτυχία εξ ορισμού, αλλά μιλάμε για ασύμμετρες μορφές άμυνας.
Επιστρέφοντας στο παράδειγμα του Ιράν, το Σώμα Φρουρών της Επανάστασης διαθέτει ταχύπλοα διαφόρων τύπων (ανοιχτής και κλειστής καμπίνας και πνευστά σκάφη), όλα τους εφοδιασμένα με ελαφρύ οπλισμό, ενώ έχουν επισημανθεί και τηλεχειριζόμενοι πύργοι, η χρήση των οποίων επιτρέπει πιο εύστοχα πυρά και προσφέρει μεγαλύτερη προστασία στο πλήρωμα. Υπάρχει και το ιρανικής σχεδίασης και ανάπτυξης ταχύπλοο Seraj-1, πιθανότατα αντίγραφο του νοτιοαφρικανικού Bladerunner 51 (σε βρετανική υπηρεσία). Το Seraj-1 είναι εξοπλισμένο με πολλαπλό εκτοξευτή ρουκετών και βαρύ πολυβόλο. Επιτυγχάνει μέγιστες ταχύτητες 55-72 κόμβων (102-133 χιλιομέτρων την ώρα). Το, επίσης ιρανικής σχεδίασης και ανάπτυξης, Zolfaghar, είναι εξοπλισμένο με ραντάρ και βλήματα κατά πλοίων Nasr-1, μέγιστου βεληνεκούς 34 χιλιομέτρων (αντίγραφο των κινεζικών C704). Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 70 κόμβους (130 χιλιόμετρα την ώρα).
Σύμφωνα με τα αμερικανικά και ισραηλινά δημοσιεύματα η τακτική που ακολουθεί το Ιράν είναι η εξής: Μια ομάδα ταχύπλοων σκαφών, με διαφορετικό οπλισμό για κάθε σκάφος, προσεγγίζει το στόχο (μεγάλο σκάφος επιφανείας) από διαφορετικές κατευθύνσεις και με τη μέγιστη δυνατή ταχύτητα. Κατά τη φάση της προσέγγισης τα σκάφη εκτελούν συνεχείς βολές με πολυβόλα, στοχεύοντας στους αισθητήρες του πλοίου, κυρίως τα ραντάρ.
Πλεονέκτημα των σκαφών είναι το μικρό ίχνος ραντάρ που διαθέτουν. Μειονέκτημα του πλοίου είναι η ευαισθησία των αισθητήρων, που σημαίνει ότι μια ριπή μπορεί να τα θέσει εκτός λειτουργίας, και το πλοίο να μην μπορέσει να συνεχίσει την αποστολή του. Επίσης η ταυτόχρονη προσβολή από όλες τις κατευθύνσεις και από όπλα έναντι των οποίων τα συστήματα εγγύς προστασίας του πλοίου είναι ανίσχυρα (RAM και Phalanx έχουν σχεδιαστεί να αμύνονται κατά βλημάτων και όχι κατά φυσιγγίων) σημαίνει επίθεση κορεσμού, άρα αύξηση της πιθανότητας επιτυχούς πλήγματος.
Η περιγραφή της συγκεκριμένης τακτικής δεν είναι τυχαία. Αποτέλεσε αντικείμενο δοκιμής-άσκησης του Αμερικανικού Ναυτικού το 2002. Τότε, ο Στρατηγός των Πεζοναυτών, Paul Van Riper, οργάνωσε την άσκηση «Millennium Challenge 2002», κατά την οποία εξομοιώθηκε επίθεση κατά μιας αμερικανικής αμφίβιας δύναμης από ομάδα ταχύπλοων σκαφών με ελαφρύ οπλισμό και βλήματα κατά πλοίων. Από την άσκηση διαπιστώθηκε ότι η μαζική και ταυτόχρονη επίθεση ταχύπλοων σκαφών υπερέβη τις δυνατότητες του συστήματος Aegis. Το αποτέλεσμα ήταν να τεθούν, εικονικά, εκτός μάχης 16 πλοία και οι απώλειες να ανέλθουν 20.000 άτομα (νεκροί και τραυματίες).
Το πιθανότερο είναι ότι η κίνηση των ταχύπλοων προς τον στόχο θα συνοδευτεί και από χρήση βλημάτων κατά πλοίων, από παράκτιες συστοιχίες, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης τακτικής μαζικής προσβολής. Εδώ όμως προστίθεται και η παράμετρος του έγκαιρου εντοπισμού του στόχου και της στοχοποίησης του, δηλαδή η κρίσιμη παράμετρος των UAV. Σύμφωνα με έκθεση του Αμερικανικού Γραφείου Ναυτικών Πληροφοριών (Office of Naval Intelligence : ONI), το 2009, με τίτλο «Iran’s Naval Forces: From Guerrilla Warfare to a Modern Naval Strategy» το Ιράν, με τη χρήση ένοπλων ταχύπλοων σκαφών και με την τακτική των μαζικών επιθέσεων επιδιώκει τακτικό πλεονέκτημα. Επίσης προσθέτει ότι: «Τα ταχύπλοα σκάφη μπορούν να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες, έχουν μικρό βύθισμα, είναι δύσκολα στον εντοπισμό, λόγω του μικρού τους ίχνους και, ακόμα και αν εντοπιστούν, είναι δύσκολο να αναγνωριστούν ως φίλια ή εχθρικά … είναι κατάλληλα για ασύμμετρες αποστολές προσβολής και άμεσης αποχώρησης».
Ένα άλλο μειονέκτημα των μεγάλων πλοίων επιφανείας, που επιχειρούν σε κλειστές θάλασσες, όπως το Αιγαίο, ή σε παράκτιο περιβάλλον, είναι η αδυναμίας τους να έχουν στη διάθεση τους, ανά πάσα στιγμή, ολοκληρωμένη εικόνα του πεδίου μάχης, σε θάλασσα, αέρα και ξηρά, διότι οι απειλές ή η παρουσία του εχθρού αλλάζει συνεχώς. Αυτό το μειονέκτημα ευνοεί τη χρήση των μικρών οπλισμένων ταχύπλοων σκαφών. Και ας μην ξεχνάμε ότι η ευελιξία των πλοίων επιπέδου κορβέτας ή φρεγάτας μειώνεται όταν καλούνται να επιχειρούν σ’ ένα περιβάλλον όπως το Αιγαίο όπου υπάρχουν πολλά και διάσπαρτα νησιά (για παράδειγμα ο άξονας Κυκλάδες-Δωδεκάνησα). Η μειωμένη ευελιξία τα καθιστά ευκολότερους στόχους για παράκτιες συστοιχίες, για παράδειγμα, ενώ τα πολλά νησιά προσφέρουν άπειρες κρυψώνες για τα ταχύπλοα σκάφη.
Και φυσικά εδώ υπεισέρχεται η παράμετρος κόστος. Μικρά ταχύπλοα με βαρύ οπλισμό είναι πολύ οικονομικές λύσεις με μεγάλο όφελος και επιχειρησιακή απόδοση. Με κόστος ανά σκάφος το πολύ 5 εκατομμύρια ευρώ μπορεί να υπάρξει μια πολύ ολοκληρωμένη σχεδίαση με βαρύ οπλισμό και πολύ υψηλές ταχύτητες ικανή να προσφέρει πολλά στην άμυνα των νησιών. Τα οικονομικά δεδομένα επιβάλουν να σκεφτούμε έξυπνες και ευέλικτες λύσεις.
