Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι διεργασίες σε επίπεδο Γενικού Επιτελείου Ναυτικού προκειμένου να καταρτιστούν οι τεχνικές προδιαγραφές και απαιτήσεις στα πλαίσια του προγράμματος πρόσκτησης νέων υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό. Όπως έχει δηλώσει ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Δένδιας η προμήθεια νέων υποβρυχίων αποτελεί μια αδήριτη ανάγκη για την οποία πρέπει άμεσα να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις. Ταυτοχρόνως, επείγει ο εκσυγχρονισμός των υποβρυχίων τύπου «214» των οποίων το κόστος ανέρχεται περίπου στα 900 εκατομμύρια ευρώ ενώ δεν αποκλείεται να αυξηθεί επιπλέον.  

Από τη Λοριάν της Γαλλίας και τα ναυπηγεία της Naval Group ο ΥΕΘΑ τόνισε μιλώντας με τους διαπιστευμένους στρατιωτικούς συντάκτες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας πως η απόκτηση των νέων υποβρυχίων πρέπει να έχει ως απαράβατο όρο την ικανότητα να φέρουν στρατηγικά όπλα. Πρόκειται για μια ευθεία αναφορά στους γαλλικούς Scalp Naval οι οποίοι προτείνονται για το Πολεμικό Ναυτικό. Σημειώνεται πως από γαλλικής πλευράς προτείνονται για το Πολεμικό Ναυτικό τόσο το Scorpene νέας γενιάς (Scorpene Evolved) όσο και τα Blacksword Barracuda με βασικό τους πλεονέκτημα να φέρουν 30 διαφορετικά όπλα (τορπίλες, πυραύλους επιφανείας, στρατηγικά όπλα), περισσότερα από κάθε άλλο ανταγωνιστή τους. Η ευθεία και δίχως αστερίσκους αναφορά του ΥΕΘΑ ήταν καταλυτικής φύσεως διότι επιβεβαίωσε τις πληροφορίες του προηγούμενου διαστήματος που ήθελαν το Πολεμικό Ναυτικό να θέτει ως βασική απαίτηση την ικανότητα τα νέα υποβρύχια να φέρουν στρατηγικά όπλα.

Και τούτο διότι το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) στα πλαίσια των νέων επιχειρησιακών δυνατοτήτων για τα επόμενα χρόνια αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στην απόκτηση νέων ικανοτήτων στρατηγικής κρούσης από το σύνολο των Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Στη κατεύθυνση αυτή κεντρικό ρόλο θα έχει η αναβάθμιση του Πυροβολικού Μάχης του Στρατού Ξηράς ως ενός φθηνού μέσου για τη προσβολή στόχων καθώς και η απόκτηση νέων όπλων κρούσης για τη Πολεμική Αεροπορία.

Επείγει ο εκσυγχρονισμός των υποβρυχίων τύπου «214» των οποίων το κόστος ανέρχεται περίπου στα 900 εκατομμύρια ευρώ ενώ δεν αποκλείεται να αυξηθεί επιπλέον.

Αξίζει να τονιστεί πως στα πλαίσια του νέου εξοπλιστικού προγράμματος των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και συγκεκριμένα του Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) έχει προβλεφθεί το πρόγραμμα ναυπήγησης νέων υποβρυχίων 2+2 ύψους 3.5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ταυτοχρόνως, οι επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού ερευνούν και τις περιπτώσεις προμήθειας μεταχειρισμένων υποβρυχίων για τον Στόλο. Κύριοι διεκδικητές εκτός των Γάλλων και των Γερμανών της ThyssenKrupp Marine Systems αναμένεται να είναι και οι Σουηδοί της SAAB οι οποίοι προσφέρουν το Α26 για το ΠΝ.

Στη Eurosatory 2024, η MBDA παρουσίασε τον νέο πύραυλο κρουζ LCM (Land Cruise Missile). Ο LCM είναι μεγάλης εμβέλειας εκτοξευόμενος από εκτοξευτές εδάφους θέλοντας να καλύψει την ανάγκη για ένα τέτοιο όπλο που αναδύθηκε μέσα από την εμπειρία από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο LCM ανήκει στην οικογένεια του πυράυλου κρουζ Scalp EG αποτελώντας το τρίτο μέλος και βασίζεται στην έκδοση του πολύ επιτυχημένου Naval Cruise Missile ( MdCN) / Naval Cruise Misile (NCM).

SCALP EG και SCALP Naval (Naval Cruise Missile)

Η απόκτηση των κατευθυνόμενων βλημάτων οριζόντιας πλεύσης αέρος–εδάφους μεγάλων αποστάσεων SCALP EG της εταιρείας MBDA από τη Πολεμική Αεροπορία, αναμφισβήτητα προσέδωσε ένα σημαντικό πλεονέκτημα, το οποίο ξεφεύγει από τα επίπεδα του τακτικού. Η τουρκική απάντηση στο SCALP EG άργησε να έλθει και ήταν το βλήμα AGM-84Κ SLAM-ER που είναι ουσιαστικά η έκδοση αέρος-εδάφους του γνωστού ναυτικού βλήματος επιφανείας-επιφανείας RGM- 84 HARPOON. Αυτή η απάντηση όμως δεν είναι ισοδύναμη λόγω της τεχνολογικής υστέρησης του συγκεκριμένου βλήματος συγκριτικά με το SCALP EG. Ακόμη και με το τουρκικό SOM τα πράγματα δεν θα διαφοροποιηθούν σημαντικά αν και η απειλή είναι σημαντική, μην κρυβόμαστε… Οι Γάλλοι μετά την επιτυχία του προγράμματος εστίασαν στην ανάπτυξη και επιχειρησιακή εκμετάλλευση της ναυτικής έκδοσης του SCALP EG. Το SCALP NAVAL παρέχει πλέον στο Γαλλικό Ναυτικό δυνατότητες προσβολής στόχων ξηράς παρόμοια με αυτή που έχει το Ναυτικό των ΗΠΑ με το στρατηγικό Tomahawk.

Κύρια αποστολή του SCALP EG (Emploi Général – γενικής χρήσης) είναι η προσβολή επίγειων στόχων υψηλής αξίας του αντιπάλου. Τυπικά μεταξύ αυτών των στόχων περιλαμβάνονται στρατηγεία, αεροδρόμια, ναύσταθμοι και εγκαταστάσεις ελλιμενισμού, εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυρομαχικών και στόχοι υποδομής (ηλεκτροδότηση, γέφυρες κλπ). Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με τη μεγάλη ακτίνα του και την εξαιρετική του ακρίβεια, το κατατάσσει στα στρατηγικά όπλα. Το πρόγραμμα ανάπτυξης του όπλου προέρχεται από το πρόγραμμα Apache της MBDA που υλοποιήθηκε στη δεκαετία του ‘80. Στις αρχές της δεκαετίας του 90, όταν κατέστη σαφές ότι επιχειρησιακά το ζητούμενο ήταν η δυνατότητα προσβολής επίγειων στόχων από μεγάλες αποστάσεις, από το πρόγραμμα Apache προέκυψε το SCALP EG. Το όπλο έχουν προμηθευτεί η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η χώρα μας καθώς και η Ουκρανία προσφάτως. Είναι επίσης γνωστό και ως Storm Shadow (αγγλική έκδοση) ή Black Saheen (έκδοση Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων). Τα αεροσκάφη τα οποία είναι πιστοποιημένοι φορείς είναι τα βρετανικά Tornado GR4, τα ιταλικά Tornado IDS, τα γαλλικά Dassault Rafale και Mirage 2000, τα ελληνικά και αραβικά Mirage 2000-5/-9 καθώς και τα Eurofighter Typhoon πλέον. Στην Ουκρανία βέβαια είδαμε και Ανατολικής προέλευσης μαχητικά να εξοπλίζονται με SCALP EG.

Το SCALP EG είναι ένα υποηχητικό όπλο φιλοσοφίας «fire and forget» βάρους 1230 κιλών, μέγιστης διαμέτρου 630 εκατοστών και ανοίγματος πτερυγίων τριών μέτρων. Η ώση του στροβιλοκινητήρα Turbomeca Microturbo TRI 60-30 μπορεί να αποδώσει ταχύτητα πλεύσης 0,8 Μach και η χωρητικότητα σε καύσιμο, ακτίνα άνω των 250 χιλιομέτρων. Ο σχεδιασμός του SCALP ενσωματώνει σε μεγάλο βαθμό τεχνολογία χαμηλής παρατηρησιμότητας (stealth). Η άτρακτος είναι κατασκευασμένη έτσι ώστε να ανακλά το μεγαλύτερο μέρος της προσπίπτουσας ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Επιπλέον, έχουν χρησιμοποιηθεί υλικά RAM (Radar Absorbing Materials), οπότε ο συνδυασμός καθιστά τον εντοπισμό και την αναχαίτιση του όπλου εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.

Μπορεί να εξαπολυθεί από μέσο ή μικρό ύψος. Μετά την εκκίνηση του κινητήρα ακολουθεί καθοδική πορεία, ώστε να λάβει το προκαθορισμένο ύψος πτήσης (κάτω από τα 200 μέτρα!). Όταν βρεθεί σε αυτό το ύψος, κινείται πλέον αδρανειακά (Inertial) προς το στόχο, με ταχύτητα πτήσης 0.8mach με προορισμό τις συντεταγμένες του στόχου που έχουν εισαχθεί στο σύστημα καθοδήγησής του. Σε αυτή τη φάση της πτήσης, η κατεύθυνση του όπλου υποβοηθείται από GPS (σύντομα από το ευρωπαϊκό δίκτυο δορυφόρων Galileo) και τη ψηφιακή βάση απεικόνισης εδαφικού αναγλύφου TERPROM (TERrain PROfile Matching). To TERPROM είναι μία βάση δεδομένων που χρησιμοποιεί αποθηκευμένα ψηφιακά στοιχεία υψών εδάφους που συνδυάζονται με τα δεδομένα INS και ραδιιοϋψομέτρου για να υπολογίσουν τη θέση του όπλου πάνω από την επιφάνεια της γης.

Στην τελική φάση της πτήσης του, το όπλο ανέρχεται σε ένα μεγαλύτερο ύψος ώστε να βελτιώσει το οπτικό πεδίο του αισθητήρα IR που διαθέτει στο ρύγχος του. Σκοπός του τελευταίου είναι να αναγνωρίσει θετικά (ταυτοποιήσει) το στόχο και να προσδιορίσει το σημείο πρόσκρουσης. Η τερματική κατεύθυνση προς τον στόχο επιτυγχάνεται μέσω του παθητικού υπέρυθρου αισθητήρα απεικόνισης (passive Imaging Infra-Red seeker – IIR seeker) σε συνδυασμό με το αυτόνομο σύστημα αναγνώρισης στόχων (Autonomous Target Recognition-ATR).

Ο παθητικός υπέρυθρος αισθητήρας ερευνά στο οπτικό του πεδίο και συγκρίνει τις επαφές του με τις πληροφορίες (φωτογραφίες του στόχου) οι οποίες είναι περασμένες στη μνήμη του αυτόνομου συστήματος αναγνώρισης στόχων. Ακολουθεί η διαδικασία αναγνώρισης και πρόσκτησης του στόχου (target identification and acquisition process). Κατά τη διαδικασία αυτή και ενώ το όπλο προσεγγίζει το στόχο, η σύγκριση μεταξύ των επαφών του αισθητήρα IIR και του συστήματος ATR επαναλαμβάνεται συνεχώς με σκοπό τη βελτίωση της διακρίβωσης και τον προσδιορισμό της ακριβούς θέσης του στόχου και του σημείου πρόσκρουσης (πιθανότητα κυκλικού σφάλματος Θ 1m). Όταν αυτό επιτευχθεί το βλήμα λαμβάνει την κατάλληλη πορεία καθόδου ώστε να πλήξει το στόχο. Είναι προφανές ότι για να είναι επιτυχής μία βολή βλήματος SCΑLP EG θα πρέπει να έχει προηγηθεί άριστη προετοιμασία εκ των προτέρων από το έδαφος. Και αυτό γιατί τόσο η επιλογή του στόχου, όσο και ο προγραμματισμός της πορείας πτήσης του βλήματος, λαμβάνουν χώρα πριν από την απογείωση με βάση τις υπάρχουσες αλλά και τις τελευταίες πληροφορίες.

Για την καταστροφή του στόχου, το SCALP είναι εφοδιασμένο με την πολεμική κεφαλή «Bomb Royal Ordnance Augmented Charge – BROACH» η οποία αναπτύχθηκε από την κοινοπραξία BAE Systems Land Systems Munitions & Ordnance, Thales Missile Electronics και QinetiQ. Η BROACH είναι συνολικού βάρους 450 κιλών και αποτελείται από δύο γομώσεις. Η πρώτη είναι η μικρότερη και σκοπός της είναι το βλήμα να διατρήσει το έδαφος, το σκυρόδεμα, ή τη θωράκιση του στόχου, ώστε να είναι εφικτή η είσοδος του εντός προστατευμένων στόχων. Η δεύτερη γόμωση είναι η ισχυρότερη και στοχεύει στην καταστροφή του στόχου μετά την είσοδο του βλήματος στο εσωτερικό του. Οι ακριβείς χρόνοι πυροδοτήσεως των δύο γομώσεων ρυθμίζονται μέσω δύο πυροσωλήνων μεταβλητού χρόνου, έτσι ώστε να εκτελεστούν τις κατάλληλες χρονικές στιγμές αναλόγως των χαρακτηριστικών των στόχων. Τέλος, το όπλο μπορεί να επανακατευθυνθεί ενατίον εναλλακτιού στόχου από το μαχητικό-φορέα και είναι επίσης εξοπλισμένο με έναν μηχανισμό αυτοκαταστροφής ο οποίος ενεργοποιείται στην περίπτωση όπου η διαδικασία αναγνώρισης και πρόσκτησης του στόχου δεν είναι επιτυχής.

MdCN ή SCALP NAVAL – Game changer

Οι Γάλλοι μετά την επιτυχία του προγράμματος SCALP EG αποφάσισαν την αυτόνομη ανάπτυξη και κατασκευή 250 βλημάτων μακρού πλήγματος για το ναυτικό τους. 200 για τις μονάδες επιφανείας και 50 για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Barracuda αρχικά. Σήμερα το όπλο ενσωματώνεται και στα συμβατικά Scorpene. Στη λήψη αυτής της απόφασης συνέβαλε καθοριστικά η άρνηση των ΗΠΑ στο γαλλικό αίτημα για την προμήθεια πυραύλων BGM-109 Tomahawk. Το βλήμα SCALP NAVAL έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το SCALP EG, όπως το σύστημα κατεύθυνσης και η κεφαλή μάχης BROACH. Η κύρια διαφορά πηγάζει από τη επιχειρησιακή απαίτηση για μία εμβέλεια μεγαλύτερη των 1000 χιλιομέτρων. Αυτή η ακτίνα, υπαγόρευσε την κατασκευή ενός βλήματος, το οποίο είναι κατά πολύ μεγαλύτερο (κυρίως λόγω μεγαλύτερη χωρητικότητας καυσίμου) από την έκδοση αέρος-εδάφους και κατατάσσει το SCALP NAVAL στην κατηγορία των στρατηγικών ναυτικών βλημάτων προσβολής επίγειων στόχων.

Με μήκος 6,50 μέτρων, διάμετρο μισού μέτρου και βάρος 1400 κιλών, το SCALP NAVAL μπορεί να εκτοξευθεί από τον κατακόρυφο εκτοξευτή κατευθυνόμενων βλημάτων (Vertical Missile Launcher) SYLVER Α70 της MBDA. Οι εκτοξευτές γενιάς SYLVER κατασκευάστηκαν για την βολή των κατευθυνόμενων βλημάτων επιφανείας-αέρος ASTER 15 και ASTER 30 των γαλλικών και ιταλικών φρεγατών HORIZON/ORIZZONTE και FREMM καθώς και των βρετανικών αντιτορπιλικών Type 45. Κατά τα άλλα δεν αλλάξει κάτι, πέρα από το γεγονός ότι πολλές πηγές ανεβάζουν την ακτίνα του εκτοξευόμενου από σκάφη επιφανείας SCALP Naval ακόμα και στα 1400 χιλιόμετρα! Η ουσία βρίσκεται στο ότι ακόμη και η ακτίνα των 1000 χιλιομέτρων της ναυτικής έκδοσης του όπλου είναι υπέρεπαρκής για την προσβολή οποιουδήποτε στόχου εντός τη τουρκικής επικράτειας. Βρίσκεται επίσης στο ότι το όπλο πιθανότατα μπορεί να εξαπολυθεί ακόμη και από τους τορπιλοσωλήνες των υποβρυχίων Type 214 του ΠΝ, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει… Πρέπει βέβαια να υπάρξει συνεργασία μεταξύ Γάλλων και Γερμανών για τη διασύνδεση του όπλου με το τακτικό σύστημα μάχης των γερμανικών υποβρυχίων πράγμα ακόμη και εάν επιτυγχάνεται σε τεχνικό επίπεδο εντούτοις είναι δύσκολο για εμπορικούς και πολιτικούς λόγους.

Και ένα παλαιότερο άρθρο μας που αξίζει να διαβαστεί: