Η καταστολή της τουρκικής εχθρικής αεράμυνας αποτελεί μια από τις κυριότερες προκλήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Σε τακτικό και επιχειρησιακό επίπεδο, παρατηρείται έντονη ποιοτική και ποσοτική διόγκωση της τουρκικής αντιαεροπορικής απειλής, η οποία σε συνδυασμό με την έλλειψη σύγχρονων όπλων καταστολής αεράμυνας (αμερικανικής προέλευσης όπως τα AARGM) οφείλουν να προβληματίσουν τη ΠΑ, αναφορικά με την εύρεση άλλων πιο ανορθόδοξων λύσεων για τη προσβολή της τουρκικής αεράμυνας. Φυσικά παραμένει αδήριτη η ανάγκη για την απόκτηση σύγχρονων όπλων κρούσης για αποστολές SEAD/ DEAD αλλά συνδυαστικά με αυτά η Πολεμική Αεροπορία κάλλιστα μπορεί να στραφεί σε εναλλακτικές λύσεις προκειμένου να προσβάλει τη τουρκική αεράμυνα. Αναφερόμαστε φυσικά στην απόκτηση περιπλανώμενων – περιφερόμενων πυρομαχικών μεγάλου βεληνεκούς τα οποία θα τα αξιοποιεί η ΠΑ με στόχο τον σχεδιασμό και την εκτέλεση αποστολών SEAD/ DEAD. Σε τακτικό επίπεδο η ΠΑ μπορεί να αξιοποιήσει ως προκεχωρημένες βάσεις επιχειρήσεων, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου τα οποία προσφέρουν γεωγραφική εγγύτητα με τη μικρασιατική ακτή και συνεπώς είναι σε θέση να λειτουργήσουν ως νησιά – βατήρες προς υλοποίηση των παραπάνω αποστολών.
Δεδομένου ότι τα σύγχρονα περιπλανώμενα – περιφερόμενα πυρομαχικά εύκολα μπορούν να μετακινηθούν και να εκτοξευτούν, η επιβιωσιμότητα τους αυξάνεται δραματικά. H απόκτηση ενός ικανού αριθμού περιπλανώμενων – περιφερόμενων πυρομαχικών μεγάλου βεληνεκούς, εμβέλειας άνω των 150 χιλιομέτρων, θα έδινε τη μοναδική ικανότητα στη ΠΑ να επιχειρεί αποστολές καταστολής εχθρικής αεράμυνας δίχως να δεσμεύει μεγάλο αριθμό μαχητικών, συγκροτώντας COMAO για την προσβολή του τουρκικού συστήματος αεροπορικού ελέγχου. Όλα βέβαια τα παραπάνω προϋποθέτουν ένα κατάλληλο αεροπορικό δόγμα επιχειρήσεων το οποίο θα αξιοποιεί τις σύγχρονες τεχνολογίες στον τομέα των Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών και παράλληλα θα εκμεταλλεύεται τη γεωγραφική θέση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Εκτίμηση μας είναι πως κάτι τέτοιο δεν είναι ανέφικτο, προϋποθέτει όμως ισχυρή πολιτική βούληση. Σημειώνεται, ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις ήδη διαθέτουν μεγάλο αριθμό ισραηλινής προέλευσης περιφερόμενων πυρομαχικών τύπου Harpy τα οποία αποτελούν τη βασικότερη απειλή των φίλιων αντιαεροπορικών συστημάτων στη Περιοχή Ευθύνης της ΑΣΔΕΝ. Ως εκ τούτων, τα αντιαεροπορικά μέσα της ΑΣΔΕΝ τα οποία εκπέμπουν στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα θα πρέπει να λειτουργούν συνεχώς σε περιβάλλον ελέγχου εκπομπών (EMCON) ή να λαμβάνουν εικόνα παθητικά μέσω τακτικών δικτύων (data links) με άλλα μέσα.
Το Harpy, το οποίο έχουν προμηθευτεί και οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι ένα περιπλανώμενο πυρομαχικό το οποίο αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 80’ από την ΙΑΙ με κύρια αποστολή την καταστροφή της εχθρικής αεράμυνας. Τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι, μήκος 2,7 μέτρα, ταχύτητα 185 κόμβους, εμβέλεια 500-600 χιλιόμετρα και παραμονή σε κατάσταση περιπολίας περί τις 5-6 ώρες. Η αξία των περιπλανώμενων πυρομαχικών φάνηκε το 2020 στο Ναγκόρνο Καραμπάχ όταν το Αζερμπαϊτζάν χρησιμοποίησε για πρώτη φορά συνδυασμό των ισραηλινών Harpy και τουρκικών Bayraktar και κατάφερε συντριπτικά πλήγματα απέναντι στις αρμένικες δυνάμεις. Σε επίπεδο διαθέσιμων λύσεων – επιλογών, ξεχωρίσαμε τρεις λύσεις. Το 2019 η Πολεμική Αεροπορία της Ινδίας ανακοίνωσε την απόφαση της να προμηθευτεί 15 αιωρούμενα πυρομαχικά αντί-ραντάρ μεγάλου βεληνεκούς HAROP της ισραηλινής IAI. Τα HAROP αποτελούν εξέλιξη των Harpy, τα οποία διαθέτει στο οπλοστάσιο της Τουρκίας.
Τα HAROP έχουν σχεδιαστεί να προσβάλουν στρατηγικούς στόχους σε μεγάλες αποστάσεις, περί των 200 χιλιομέτρων με αυτονομία πτήσης 9 ώρες. Είναι εφοδιασμένα με ηλεκτροπτικούς αισθητήρες ενώ ο χειρισμός τους ελέγχεται από σταθμό εδάφους. Επίσης ενσωματώνουν χαρακτηριστικά χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους, για να αποφεύγει τον εντοπισμό του από τα εχθρικά μέσα αεράμυνας. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει προσβολή στόχου ή ακυρωθεί η αποστολή το HAROP έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει στη βάση του και να προσγειωθεί. Εναλλακτικά, υπάρχει και το Mini Ηarpy. Το 2023 η Εσθονία ανακοίνωσε ότι υπέγραψε σύμβαση με την ισραηλινή IAI (Israel Aerospace Industries) για την προμήθεια περιφερόμενων πυρομαχικών. Ο τύπος των συστημάτων, καθώς και η ποσότητα δεν ανακοινώθηκαν, αλλά εσθονικά μέσα αναφέρουν το σύστημα Mini Harpy (Green Dragon). Οι παραδόσεις αναμένεται να ξεκινήσουν το 2024, ενώ το κόστος ανέρχεται στα € 100+ εκατομμύρια. Η ανακοίνωση της IAI συνοδεύεται από φωτογραφίες με τα συστήματα Mini Harpy και Harop, ενώ στην τελετή υπογραφής της σύμβασης (στις 2 Μαΐου), υπήρχε μινιατούρα του Mini Harpy. To Mini Harpy μπορεί να εκτοξευτεί από χερσαίες, ναυτικές, ακόμα και εναέριες πλατφόρμες. Έχει αυτονομία πτήσης 100 χιλιομέτρων, διαθέτει πολεμική κεφαλή βάρους 8 κιλών, για αναγνώριση στόχου χρησιμοποιεί ηλεκτροπτικούς αισθητήρες μεταφοράς εικόνας προς τον χειριστή, ενώ παράλληλα κινείται μέσω ηλεκτρικού κινητήρα. Συνολικά ζυγίζει 40 κιλά, ελέγχεται μέσω σύνδεσης δεδομένων, ενώ μπορεί να προγραμματιστεί για πλήρη επιχειρησιακή αυτονομία χωρίς την παρεμβολή κάποιου εξωτερικού παράγοντα. Διαθέτει κάμερα που λειτουργεί σε ηλεκτροπτικό και υπέρυθρο φάσμα, μπορεί να επιχειρήσει αποστολές αντί-ραντάρ, παρέχοντας έτσι στις τακτικές δυνάμεις την δυνατότητα καταστολής ενός στόχου ενδιαφέροντος δεδομένου του μικρού ηχητικού-θερμικού αποτυπώματος που αφήνει, λόγω του ηλεκτροκινητήρα του. Η δυνατότητα αναζήτησης-κρούσης οποιουδήποτε στόχου από οποιαδήποτε κατεύθυνση σε οποιαδήποτε γωνία, δίνει στο Mini Harpy σημαντικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα σε οποιοδήποτε γεωγραφικό περιβάλλον. Είναι ιδανικό για την καταστολή εχθρικών προωθημένων δομών ραντάρ, σταθμών επικοινωνίας και συστοιχιών Ελέγχου-Διοίκησης του εχθρού, δεδομένης της δομής των εχθρικών αισθητήρων.
Τέλος, ξεχωρίσαμε σαν μια ακόμη δυνητική λύση για τη Πολεμική Αεροπορία, τα περιφερόμενα πυρομαχικά HERO και ειδικότερα τα HERO 900 και HERO 1250. Στην κατηγορία των στρατηγικών αιωρούμενων πυρομαχικών η UVision έχει αναπτύξει το Hero-900 μέγιστου βεληνεκούς 250 χιλιομέτρων, με πολεμική κεφαλή βάρους 20 κιλών και μέγιστο χρόνο αιώρησης 7 ώρες και το Hero-1250 μέγιστου βεληνεκούς 200 χιλιομέτρων, με πολεμική κεφαλή βάρους 30 κιλών και μέγιστο χρόνο αιώρησης 5 ώρες. Κλείνοντας, δεν πρέπει άλλωστε να μας διαφεύγουν οι τεχνολογικές εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως δημοσιεύσαμε στις 3 Δεκεμβρίου 2024, σύμφωνα με δημοσιεύματα του κινεζικού τύπου η χώρα ανέπτυξε ένα αυτοκινούμενο εκτοξευτή (φορτηγό FAW MV3, 6 x 6) με περιφερόμενα πυρομαχικά μεγάλου βεληνεκούς ASN-301, εξειδικευμένα για αποστολές καταστολή/καταστροφής της εχθρικής αεράμυνας (SEAD/DEAD : Suppression of Enemy Air Defenses/Destruction of Enemy Air Defenses). Κάθε όχημα μεταφέρει έξι ASN-301, τα οποία μπορούν να προσβάλουν ραντάρ, τα οποία εκπέμπουν στις συχνότητες 2-16 GHz. Το ASN-301 έχει μήκος 2,5 μέτρα, ζυγίζει 135 κιλά, επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 220 χιλιομέτρων την ώρα και μέγιστο βεληνεκές 288 χιλιόμετρα (ή τέσσερις ώρες συνεχόμενης πτήσης). Το ASN-301 ενσωματώνει ερευνητή ραντάρ, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει στόχο σε κύκλο διαμέτρου 25 χιλιομέτρων, από το σημείο της θέσης του. Ενσωματώνει πολεμική κεφαλή με 7.000 θραύσματα τα οποία διασπείρονται σε κύκλο με διάμετρο 20 μέτρα.
