Σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κ. Δ.Μπιάγκη που έγινε στις 26 Ιουλίου 2023, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Δένδιας παραχώρησε πλήθος λεπτομερειών αναφορικά με τη πορεία, την ιεράρχηση και την εξέλιξη των ελληνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων. Στο παρόν άρθρο θα κάνουμε μια αξιολόγηση των στοιχείων που βγήκαν στο φως της δημοσιότητας.

Από τα στοιχεία που προέκυψαν, ουσιαστικά έχουμε να κάνουμε με δύο πίνακες, ο ένας που αναφέρεται στις συμβάσεις των κύριων εξοπλιστικών προγραμμάτων που είχαν υπογραφεί τα έτη 2019-2022 και ο δεύτερος που αναφέρεται στα ιεραρχημένα εξοπλιστικά προγράμματα για τα έτη 2023-2026, μοιρασμένος σε δύο υποπίνακες. Ο πρώτος υποπίνακας αναφέρεται στα προγράμματα που έχουν ήδη συμβασιοποιηθεί μέχρι σήμερα μέσα στο 2023 και ο δεύτερος υποπίνακας στα προγράμματα που πρόκειται να συμβασιοποιηθούν μέχρι το 2026.

Όσον αφορά τον πρώτο πίνακα που αναφερεται στις συμβάσεις των ετών 2019-2022, το συνολικό κόστος των προγραμμάτων που υπογράφηκαν αυτή την περίοδο σύμφωνα με τον πίνακα ανέρχεται στο ποσό των 10.250.228.976 ευρώ. Από το ποσό αυτό, το 52,3% ήτοι 5.362.306.594 ευρώ αναφέρεται στην αγορά κύριων οπλικών συστημάτων όπως οι φρεγάτες FDI HN, τα Rafale και τα ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R κ.α., το 17,6% ήτοι 1.800.000.000 αναφέρεται στη σύμβαση του εκπαιδευτικού κέντρου της Π.Α. στην Καλαμάτα που όμως το κόστος θα διαμοιραστεί στα 22 χρόνια ισχύος του συμβολαίου, το 13,5% ήτοι 1.385.418.955 αναφέρεται στην αγορά όπλων και το υπόλοιπο 16,6% ήτοι 1.702.503.427 ευρώ αναφέρεται στην εν συνεχεία υποστήριξη οπλικών συστημάτων και όπλων καθώς και σε μικρό αριθμό πολύ μικρών προγραμμάτων. Από τη λίστα αυτή εντύπωση κάνει η απουσία της δεύτερης παραγγελίας των τριών MH-60R που υπογράφηκε στις 16/4/2021 αξίας 215 εκατομυρίων ευρώ περίπου καθώς επίσης και η αναφορά στην 9^η τροποποίηση της σύμβασης GR-D-SNX Peace Xenia III αξίας 2.250.295.135 δολαρίων, ένα ποσό που δεν έχει συμπεριληφθεί στον παραπάνω υπολογισμό μιας και δεν βγάζει κάποιο νόημα.

Ο δεύτερος πίνακας που αναφέρεται στα ιεραρχημένα εξοπλιστικά προγράμματα των ετών 2023-2026, συμφωνα με τον τίτλο, αποτελείται από 101 προγράμματα στο σύνολο. Από αυτά μόνο τα 55 αναγράφονται στον πίνακα με κόστος 6.654.411.234 ευρώ, 12 συμβασιοποιημένα προγράμματα μέσα στο 2023 αξίας 871.200.061 ευρώ και 43 προγράμματα προς συμβασιοποίηση μέσα στα επόμενα χρόνια αξίας 5.783.211.173 ευρώ. Επομένως λείπουν από τη λίστα που δώθηκε ως απάντηση στον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 45 προγράμματα και γι’ αυτό δεν μπορούμε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα. Παρ’ όλ’ αυτά λείπουν από τη λίστα σημαντικά προγράμματα που εάν είναι μέσα στα 45 που έχουν αφαιρεθεί από τον πίνακα, πραγματικά δεν έχει κάποιο νόημα η απόκρυψή τους.

Στον πρώτο υποπίνακα ουσιαστικά το μεγαλύτερο ποσό ανήκει στην σύμβαση με τους ισραηλινούς για την αγορά των αντιαρματικών πυραύλων SPIKE. Εκείνο που προκαλεί εντύπωση όμως είναι η υπογραφή της πενταετούς διάρκειας συμφωνίας πλαίσιο FOS για τους πυραύλους κρουζ SCALP-EG της Π.Α. συνολικής αξίας 164 εκ. ευρώ και η αναφορά ότι για τον πρώτο χρόνο δαπανήσαμε περίπου 115 εκ. ευρώ ή το 70% της αξίας της συμφωνίας πλαισίου.

Όσον αφορά το δεύτερο υποπίνακα με τα 43 προγράμματα προς συμβασιοποίηση συνολικής αξίας 5.783.211.173 ευρώ. Τα 18 προγράμματα αξίας 699.600.286 ευρώ αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του 2023 ανεβάζοντας την αξία των υπογεγραμμένων προγραμμάτων μέσα στο 2023 στο ποσό του 1.570.800.347 ευρώ. Από αυτά τα προγράμματα ξεχωρίζουν:

• το πρόγραμμα της προμήθειας των συλλογών Spice 1000&2000 αξίας 130.000.000 ευρώ.

• το πρόγραμμα της προμήθειας των πυραύλων Rampage αξίας 50.000.000 ευρώ

• Το πρόγραμμα FOS των πυραύλων MICA EM/IR αξίας 191.700.000 ευρώ

• Το πρόγραμμα συμμετοχής στο Γαλλικό σύστημα τηλεσκόπησης αξίας 119.800.000 ευρώ

• και τέλος το πρόγραμμα προμήθειας Α/Τ πυραύλων TOW αξίας 7.600.000 ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό έχει πολλούς αστερίσκους, όχι από από την πλεύρα της επιλογής του συστήματος αλλά από το κόστος του προγράμματος. Η τελευταία προμήθεια αντιαρματικών πυραύλων TOW έγινε το 1998 όπου αγοράστηκαν 900 πύραυλοι TOW 2Α με κόστος 50 εκατ. δολάρια. Επίσης το 2022 η Αίγυπτος προμηθεύτηκε 5000 πυραύλους TOW του τελευταίου μοντέλου με ικανότητα top attack αξίας 691 εκατ. δολάρια. Επομένως εάν δε μιλάμε για μια αρχική πιλοτική παρτίδα για διεξαγωγή δοκιμών έχει γίνει λάθος στον υπολογισμό του κόστους αφού το παραπάνω εγκεκριμένο ποσό φτάνει για την αγορά μόλις 54 πυραύλων TOW τελευταίας γενιάς.

Από τα υπόλοιπα προγράμματα που είναι να ολοκληρωθούν μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2023 ξεχωρίζουν

1. Η προμήθεια τεσσάρων κορβετών αξίας 2.122.880.000
2. Η αναβάθμισης των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 αξίας 643.000.000
3. Η FOS των ελικοπτέρων ΝΗ-90 αξίας 50.000.000
4. Η προμήθεια 16 Κ/Β EXOCET BLOCK 3 για τις δύο αρχικές S-VITA
5. Η FOS των EMB-145 AEW&C αξίας 83.106.036
6. Ο εκσυγχρονισμός των MLRS αξίας 1.081.860.000
7. Η προμήθεια των αμφίβιων τεθωρακισμένων αξίας 291.186.704
8. Η προμήθεια των UAV MQ-9B αξίας 387.818.178

Μελετώντας σε βάθος τον πίνακα, είναι απορίας άξιο η απουσία προγραμμάτων που έχουν εγκριθεί από τη επιτροπή της Βουλής όπως:

1. Η προμήθεια 50 αεροεκτοξεύμενων πυραύλων Harpoon
2. Η προμήθεια 40 πυραύλων αντι-ραντάρ AGM-88E AARGM
3. Η προμήθεια 30 προηγμένων ατρακτιδίων σκόπευσης Sniper ATP
4. Ο εκσυγχρονισμός των F-16 Block 50
5. Ο εκσυγχρονισμός των ΠΕΠ RM-70 και αναβάθμισης των ρουκετών με διπλασιασμό της εμβέλειας τους. Ένα πρόγραμμα ιδιαίτερης επιχειρησιακής αξίας και πολύ μικρού κόστους, μόλις 170 εκατ ευρώ για ένα σύνολο 116 εκτοξευτών και εκατοντάδων ρουκετών.
6. Συμπλήρωση του αποθέματος βλημάτων αρμάτων των 120 χιλ αξίας 150 εκατ. ευρώ.

Επίσης δεν περιλαμβάνονται σημαντικά προγράμματα «σημαίες» της κυβέρνησης αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, που έχουν εξαγγελθεί και κάποια από αυτά υποτίθεται ότι είναι σε προχωρημένο στάδιο όπως:

1. Η προμήθεια 20+20 αεροσκαφών F-35A
2. Η προμήθεια 35 ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-60M
3. Η προμήθεια 6 αεροσκαφών c-130J
4. Η προμήθεια 205 ΤΟΜΑ Lynx
5. Ο εκσυγχρονισμός των αρμάτων μάχης Leo 1A5 και Leo 2A4
6. Η προμήθεια 15 νέων ελικοπτέρων SAR/CSAR από την Π.Α.

Ειδικά τα παραπάνω προγράμματα 3-5 είναι πολύ σημαντικά. Η δε προμήθεια των ΤΟΜΑ και ο εκσυγχρονισμός των Leopard έχει σοβαρές οικονομικές και βιομηχανικές προεκτάσεις για την αμυντική μας βιομηχανία εκτός της επιχειρησιακής κρισιμότητας.

Είναι απορίας άξιο γιατί θα πρέπει να ξοδευτούν 300 εκατ. ευρώ για την αγορά των αμφίβιων τεθωρακισμένων και τα χρήματα αυτά να μην χρησιμοποιηθούν για την προμήθεια των 300 Μ2Α2 που μας προσφέρονται και έχουν μεγαλύτερη επιχειρησιακή αξία. Γιατί πρέπει να ξοδευτούν περίπου 400 εκατ. ευρώ για την αγορά τριών άοπλων M-9Q όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει δείξει ότι χρειάζονται πολλαπλάσια οπλισμένα φτηνά UAVs και loitering munitions στο σύγχρονο πεδίο μάχης.

Επίσης λείπει οποιαδήποτε αναφορά για αντιαεροπορικά συστήματα (εκσυγχρονισμούς και αντικαταστάσεις), τροχαίο υλικό, ηλεκτρονικό πόλεμο του Σ.Ξ. και ενοποίηση και ψηφιοποίηση του πεδίου μάχης δύο ίσως από τους μεγαλύτερους πολλαπλασιαστές ισχύος που θα έπρεπε να επενδύσουμε χτες. Και βέβαια στην άσκηση της προαίρεσης για την τέταρτη Belharra.

Το σημαντικότερο ίσως όμως συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει κάποιος μελετώντας τους πίνακες είναι η κατά κόρων χρησιμοποίηση της διαδικασίας απευθείας ανάθεσης και η παντελής έλλειψη διαγωνισμών για τα κύρια προγράμματα. Όπως έχουμε ξαναγράψει και θα συνεχίσουμε να το αναφέρουμε η απουσία διαγωνιστικής διαδικασίας έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται από ελληνικής πλευράς το πλεονέκτημα του αγοραστή να πετύχει καλύτερη τιμή και μεγαλύτερα οφέλη τόσο όσον αφορά τα ίδια το οπλικά συστήματα όσο και για την ελληνική αμυντική βιομηχανία.