Η 18η Απριλίου είναι άλλη μια ημέρα ορόσημο για την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ). Η 331 Μοίρα ιδρύθηκε στις 18 Απριλίου 1988, με σκοπό την παραλαβή των νεοαποκτηθέντων αεροσκαφών Mirage 2000 EGM/BGM από την ΠΑ. Τα πρώτα αεροσκάφη προσγειώθηκαν στην αεροπορική βάση της Τανάγρας στις 27 Απριλίου 1988 και αμέσως άρχισε η εκπαίδευση των πρώτων Ιπταμένων από Γάλλους εκπαιδευτές.
Ο κύριος ρόλος της 331 Μοίρας είναι η αναχαίτιση παντός καιρού. Για το σκοπό αυτό εντάσσει τότε στο οπλοστάσιό της βλήματα Magic II καθώς και S-530D τα οποία σε συνδυασμό με το ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας ICMS, τις ικανότητες του ραντάρ καθιστούν το Mirage 2000 EGM/Mk-I το πληρέστερο αποτρεπτικό όπλο του Αιγαίου για σχεδόν τρείς δεκαετίες.
Την άνοιξη του 1999 πριν από 21 χρόνια τέτοιες μέρες, προστίθεται ακόμη ένα όπλο υπεροχής, το βλήμα AM-39 EXOCET και πλέον η Μοίρα αναλαμβάνει και τον ρόλο της προσβολής στόχων επιφανείας.
Την 1η Μαρτίου 2007 η 331 Μοίρα ξεκίνησε η προετοιμασία της παραλαβής των νέων αεροσκαφών Mirage 2000-5. Στις 3 Μαΐου του ίδιου έτους τα πρώτα Μ2000-5 ICMS Mk-III προσγειώθηκαν στην 114 ΠΜ στην Τανάγρα. Σήμερα, η ΠΑ αξιοποιεί τα Mirage 2000 EGM/BGM από την 332 Μοίρα ενώ τα υπερσύγχρονα Mirage 2000-5 από την 332 Μοίρα.
Εγκληματικές ευθύνες και αμέλειες πολιτικών και φυσικών ηγεσιών της ΠΑ άφησαν τα Mirage 2000 EGM/BGM στη τύχη τους. Σήμερα, τα αεροσκάφη απόρροια παρωχημένων τεχνολογικά αισθητήρων, ηλεκτρονικών και όπλων βρίσκονται στη δύση της καριέρας τους. Εάν η ΠΑ σήμερα είχε εκσυγχρονίσει τα Mirage 2000 EGM/BGM σε επίπεδο Mirage 2000-5 θα διέθετε ένα εξαιρετικό αεροσκάφος σε πολλά σημεία ανώτερο του F-16 και κυρίως μια πλατφόρμα μεταφοράς και προσβολής στρατηγικών στόχων με τα βλήματα SCALP EG.
Η Πολεμική Αεροπορία με τη προσθήκη των αντιπλοϊκών βλημάτων AM-39 EXOCET διαδραμάτισε και διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο Αιγαίο και στις σύγχρονες ναυτικές επιχειρήσεις επ’ ωφελεία του Πολεμικού Ναυτικού.
Αναμφίβολα τα Mirage 2000EGM/BGM της 332 Μoίρας (κωδικός κλήσης «Γεράκι»), έχουν εκτελέσει με ιδιαίτερη επιτυχία αναρίθμητες αναχαιτίσεις στα χρόνια επιχειρησιακής δράσης της Μοίρας. Η συμβολή τους ήταν καθοριστική στη διατήρηση της εναέριας κυριαρχίας της ΠΑ πάνω από το Αιγαίο, ενώ μετά την είσοδο σε υπηρεσία των Mirage 2000-5Mk2 επικεντρώθηκαν κυρίως στον ρόλο της ναυτικής κρούσης (αποστολές TASMO) εφοδιασμένα με βλήματα anti ship τύπου ΑΜ-39 Exocet. Η ύπαρξη αυτής της κατηγορίας ειδικών όπλων στο οπλοστάσιο της ΠΑ αποτελεί κρίσιμο παράγοντα αποτροπής και ισχυρό μέσο κρούσης εναντίον εχθρικών μονάδων επιφανείας, καθιστώντας στην κυριολεξία πολύτιμα τα Mirage 2000 EGM, παρά την υστέρηση τους σε ηλεκτρονικά συστήματα (ραντάρ, πιλοτήριο) συγκριτικά με τα -5Mk2.
Μάλιστα οι τεχνικοί της 114ΠΜ διατηρώντας εφευρετικότητα και θέληση για υπεροχή, προχώρησαν τα τελευταία χρόνια σε σειρά μικρών αλλά ουσιαστικών βελτιώσεων σε επιχειρησιακό εξοπλισμό, που υποβοηθούν τον ιτπάμενο στη διευκόλυνση της αποστολής του.
Ειδικότερα ολοκληρώθηκε με επιτυχία η αντικατάσταση της παλαιάς οθόνης HDD, από τη νέα έγχρωμη οθόνη HDD-55L, τύπου Active Matrix LCD της ελληνικής εταιρίας Miltech. Επίσης στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των Mirage 2000, αφαιρέθηκε το παλαιό σύστημα ναυτιλίας (INS) των EGM από το Sextant Totem 3000, με ενσωματωμένο δέκτη GPS της Sagem. Με αυτό εφοδιάστηκε το σύνολο των -5Μk2 αλλά και των μη εκσυγχρονισμένων EGM. ‘Έτσι αναβαθμίστηκαν οι επιδόσεις τους σε αποστολές αναχαίτισης και TASMO με συντομότερους χρόνους για προετοιμασία του μαχητικού για απογείωση αλλά μειώνοντας το κόστος υποστήριξης λόγω ομοιοτυπίας υλικού.
Συμπληρωματική του συστήματος ναυτιλίας, αποτελεί η προθήκη συστήματος GPS με έγχρωμη οθόνη ακριβώς κάτω από το HUD. Το σύστημα είναι τύπου ‘tablet»/GPS της Garmin, στη θέση του Head Level Display, που χρησιμοποιείται ως σύστημα απεικόνισης ναυτιλίας, ενώ παράλληλα με τη χρήση λογισμικού αποθηκεύονται στοιχεία για αξιολόγηση της εκπαιδευτικής εξόδου κατά την απενημέρωση! Παράλληλα τα μαχητικά της Μοίρας απέκτησαν αυξημένη ικανότητα νυχτερινής κρούσης θαλάσσιων στόχων ενώ διατηρούν αναλλοίωτα τα εξαίρετα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά της σχεδίασης που συνδυάζεται με τον ισχυρό Μ53-Ρ2 των EGM και μονάδα ψηφιακού ελέγχου κινητήρα FADEC από τα -5Μk2.
Σε ότι αφορά τις επιδόσεις τους σε ρόλο αέρος αέρος, δυστυχώς υποβαθμίστηκαν ως αποτέλεσμα της απαξίωσης αρχικά των βλημάτων SHARH τύπου R-530 (στερώντας τους το μοναδικό όπλο BVR) ενώ και τα βλήματα κλειστής αερομαχίας Magic II, αποσύρθηκαν σταδιακά λόγω εξάντλησης του ορίου ζωής που δίνει ο κατασκευαστής. Σταθμίζοντας το κόστος επαναπιστοποίησης των Magic, το ΓΕΑ επέλεξε τον εφοδιασμό των Mirage 2000EGM με βλήματα MICA IR, τα οποία είναι μεν υψηλότερων επιδόσεων αλλά δεν δύναται η πλήρης εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τους, εξ αιτίας ασυμβατότητας με τον υπολογιστή και το ραντάρ του μαχητικού.
Από κει και πέρα το ραντάρ RDM-3 σε διαμόρφωση έρευνας επιφανείας, παρουσιάζει ακόμη αξιόλογες επιδόσεις (εμβέλεια εντοπισμού της τάξης των 60 ν.μ./110 χλμ.) αλλά φυσικά και υστερεί τεχνολογικά λόγω ηλικίας σε σχέση με το RDY των Mirage 2000-5MkII.
Η μεταφορά βλημάτων εναντίον πλοίων τύπου ΑΜ-39 Exocet Block 2, τα οποία εξασφαλίζουν κορυφαία αποτροπή καθώς είναι σε θέση να πλήξουν αιφνιδιαστικά και σε ελάχιστο (συγκριτικά με τις μονάδες επιφανείας χρόνο) κύριες μονάδες του τουρκικού Ναυτικού. Να σημειωθεί ότι ο στόλος των Mirage 2000-5Mk2 δεν συμπεριέλαβε στο λογισμικό SEG-52 την πιστοποίηση για χρήση βλημάτων Exocet, καθώς οι γάλλοι ζητούσαν οικονομικό τίμημα που κρίθηκε υπερβολικό. Έτσι τα Mirage 2000EGM/BGM παρέμειναν μέχρι σήμερα μοναδικοί πιστοποιημένοι φορείς με ειδίκευση σε αποστολές ναυτικής κρούσης (TASMO).
Η κρισιμότητα των Exocet στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της ΠΑ έχει επιπλέον κορυφαία σπουδαιότητα από τη στιγμή που το τουρκικό Ναυτικό διαθέτει ικανότητα αεράμυνας περιοχής με τις φρεγάτες O.H Perry και ΜΕΚΟ οι οποίες είναι εφοδιασμένες με βλήματα SM-1 και ESSM εξασφαλίζοντας αποτελεσματική «ομπρέλα προστασίας» έναντι εναέριων απειλών. Κατά συνέπεια οι συμβατικές προσβολές πλοίων με όπλα ελεύθερης πτώσης ή βλήματα μικρού βεληνεκούς όπως οι AGM-65G Maverick καθίστανται πλέον ξεπερασμένες και αναποτελεσματικές εκ των πραγμάτων. Μόνο ο συνδυασμός Mirage 2000EGM/BGM – Exocet εξασφαλίζει την ικανότητα αποτελεσματικής προσβολής από αποστάσεις εκτός του βεληνεκούς των SM-1 και σε συνθήκες που εξασφαλίζουν πλήρη αιφνιδιασμό για τον αντίπαλο.
Στην έκδοση που διαθέτει η ΠΑ το βλήμα AM-39 Block.2 Exocet έχει μέγιστο βεληνεκές 54 χιλιόμετρα περίπου και αναπτύσσει μέγιστη ταχύτητα 0,9 Μach.
Η επόμενη μέρα για τη Πολεμική Αεροπορία στις αποστολές TASMO
H ΠΑ δεν πρέπει να απολέσει την ικανότητα να διαθέτει εξειδικευμένα όπλα ναυτικής κρούσης. Η Τουρκική Αεροπορία αντιλαμβανόμενη την αξία και χρησιμότητα των όπλων ναυτικής κρούσης που βάλλονται από μεγάλο βεληνεκές προχώρησε στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των βλημάτων SOM και των προσεχώς των εξειδικευμένων ναυτικών όπλων SOM-C1 και SOM-C2. Σήμερα τα τουρκικά μαχητικά F-16C/D Block 40 CCIP και F-4E 2020 χρησιμοποιούν άγνωστο αριθμό βλημάτων των εκδόσεων SOM-A, SOM-B1 και SOM-B2 για προσβολή σταθερών στόχων στρατηγικής αξίας και σημασίας.
Η επόμενη ημέρα για τη ΠΑ αναφορικά με τις αποστολές TASMO, έγκειται σε τρεις κύριους άξονες:
Την προμήθεια βλημάτων NSM για τα ελληνικά F-16V
Την απόκτηση βλημάτων Harpoon για τα ελληνικά F-16V
Την αξιοποίηση ενός εκπαιδευτικού αεροσκάφους νέας γενιάς και παράλληλα ενός ελαφρού μαχητικού όπως το Μ-346FA που κάλλιστα μπορεί με εξαιρετικές αξιώσεις να εκτελέσει επιτυχώς αποστολές ναυτικής κρούσης με τα βλήματα MARTE ER.
Από καθαρά επιχειρησιακής και τεχνικής άποψης η πλέον βέλτιστη λύση είναι ο NSM λαμβάνοντας υπόψη πως αποτελεί ένα εξαιρετικά προηγμένο όπλο. Οι Harpoon είναι μια παλαιά σχεδίαση πυραύλου που όμως παραμένει ένα αξιόπιστο όπλο. Πάντα ελλοχεύει η περίπτωση οι Αμερικανοί να αρνηθούν την αποδέσμευση τέτοιων όπλων για την ελληνική ΠΑ αντιλαμβανόμενοι την αξία τους.
Από ευρωπαϊκής απόψεως ο MARTE ER είναι επίσης νέας γενιάς και φιλοσοφίας δίχως την αμερικανική εμπλοκή άρα επιπλέον ασφάλεια σε θέματα καθοδήγησης – στοχοποίησης σε τυχόν ελληνοτουρκική σύρραξη. Η γνώση των πηγαίων κωδικών των όπλων από τους κατασκευαστές τους πάντα αποτελεί αστάθμητο παράγοντα για τον χρήστη στη φάση της χρησιμοποίησης. Γι αυτό και πάντα επιμένουμε πως πρέπει να υπάρχουν δύο πηγές εφοδιασμού οπλικών συστημάτων εκτός των ΗΠΑ.
Γι αυτό και η Τουρκία στράφηκε στην ανάπτυξη ενός εγχώριου στρατηγικού όπλου όπως οι SOM που μπορεί να μην είναι τεχνολογικού επιπέδου αντίστοιχων των δικών μας SCALP EG είναι όμως τουρκικού ελέγχου 100% και παράγονται σε σχετικά μεγάλες ποσότητες με τουρκική εγχώρια προστιθέμενη αξία.
Σε κάθε περίπτωση η ΠΑ μπορεί να στραφεί αφενός σε ένα νέο βλήμα όπως ο NSM και αφετέρου να καλύψει την ανάγκη για ένα νέο εκπαιδευτικό – ελαφρύ μαχητικό αξιοποιώντας βλήματα όπως ο MARTE ER και πραγματοποιώντας αποστολές ναυτικής κρούσης. Η εμβέλεια του τελευταίου είναι άνω των 100 χιλιομέτρων.
Το βλήμα NSM (Naval Strike Missile) έχει ήδη πιστοποιηθεί στα F-16 (η δοκιμή έγινε τον Νοέμβριο του 2015), σύντομα αναμένεται να πιστοποιηθεί και στα F-35, ενώ εκτελούνται δοκιμές της έκδοσης παράκτιας άμυνας επί τροχοφόρου οχήματος HEMTT. Τα χαρακτηριστικά του NSM, που το κάνουν ιδιαίτερα ελκυστικό για την Αμερικανική Αεροπορία και το Ναυτικό είναι αρκετά (στην Αμερικανική Αεροπορία το βλήμα είναι γνωστό ως JSM : Joint Strike Missile). Αρχικά είναι ο μικρός χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της εκτόξευσης και την επιτάχυνσης σε ταχύτητα πλεύσης (Cruising Speed).
Το μέγιστο βεληνεκές των 185 χιλιομέτρων κρίνεται επαρκές (ορισμένες πηγές κάνουν λόγο για μέγιστο βεληνεκές άνω των 200 χιλιομέτρων), ιδιαίτερα για τα χαρακτηριστικά του F-35. Είναι υποηχητικό βλήμα με έντονα τα χαρακτηριστικά stealth στη σχεδίαση του (σύμφωνα με την Αμερικανική Αεροπορία το βλήμα εμφανίζει χαμηλό ίχνος ραντάρ). Επίσης το βλήμα μπορεί να πετάξει πολύ χαμηλά, πολύ κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, κάτι που το καθιστά δύσκολη στον εντοπισμό.
Ίσως το σημαντικότερο πλεονέκτημα του NSM είναι το ότι χρησιμοποιεί παθητικό αισθητήρα θερμικής απεικόνισης (επίσης χρησιμοποιεί σύστημα INS/GPS, σύστημα αναφοράς ανάγλυφου και βάση δεδομένων για την αναγνώριση στόχων). Εκτός των χαρακτηριστικών stealth και της δυνατότητας του να πετά πολύ χαμηλά, ο NSM είναι ικανός να εκτελεί βίαιους ελιγμού με μεγάλες φορτίσεις G, ιδιαίτερα στην τερματική φάση, προς αποφυγή των συστημάτων CIWS.
Μια άλλη καινοτόμα ικανότητα που ενσωματώνει ο NSM είναι αυτή της επιλογής του σημείου προσβολής. Δηλαδή, το βλήμα μπορεί να προγραμματιστεί για να προσβάλει ένα συγκεκριμένο σημείου του πλοίου, για παράδειγμα της γέφυρας. Ομοίως, η πολεμική κεφαλή του, βάρους 276 λιβρών, μπορεί να προγραμματιστεί για πυροδότηση κατά την επαφή ή με καθυστέρηση, για πυροδότηση στο εσωτερικό του πλοίου, μετά την αρχική διάτρηση του εξωτερικού του πλοίου (το εξωτερικό κέλυφος της κεφαλής είναι κατασκευασμένο από τιτάνιο).
Το βλήμα NSM έχει τα εξής μοναδικά χαρακτηριστικά: (α) Ενσωματώνει χαρακτηριστικά stealth, πετά σε πολύ χαμηλό ύψος, ενώ μπορεί να εκτελέσει ελιγμούς με πολλά G (β) Ενσωματώνει σύστημα μνήμης με προφίλ των πλοίων, το οποίο χρησιμοποιεί για την αναγνώριση του στόχου. Τέλος, όπως προαναφέραμε άλλη επιλογή για τα ελληνικά F-16V είναι ο Harpoon στη πλέον πρόσφατη έκδοση του AGM-84L Harpoon Block.II.
Πριν μερικές ημέρες, στις 15 Απριλίου 2020, το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι ενέκρινε την πώληση, μέσω προγράμματος FMS (Foreign Military Sale), στο Μαρόκο, 10 βλημάτων κατά πλοίων AGM-84L Harpoon Block.II, δυνητικού κόστους $ 62 εκατομμυρίων. Τα βλήματα προορίζονται για των εξοπλισμό των F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας της χώρας.
Υπενθυμίζουμε ότι το Μαρόκο βρίσκεται σε φάση υλοποίησης ενός προγράμματος 23 και προμήθειας 25 νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 Viper, συνολικού κόστους $ 4,8 δισεκατομμυρίων, εκ των οποίων τα $ 3,8 δισεκατομμύρια αφορούν στην αγορά των 25 νέων F-16 Viper και το $ 1 δισεκατομμύριο στην αναβάθμιση 23 εν υπηρεσία F‑16 στο επίπεδο Viper.
Η τελευταία έκδοση του Αμερικανικού πυραύλου για χρήση κατά στόχων επιφανείας είναι μέγιστου βεληνεκούς 124 χιλιομέτρων στα ίδια επίπεδα με τον ευρωπαϊκό MARTE ER.
Ανασκόπηση
Εκτίμηση μας είναι πως η ΠΑ παράλληλα με τον εκσυγχρονισμό των F-16 σε επίπεδο VIPER πρέπει να τρέξει διαδικασίες για νέα όπλα και ατρακτίδια. Συγκεκριμένα απαιτούνται νέα όπλα αέρος όπως ο AIM-120D AMRAAM και νέα όπλα προσβολής στόχων όπως οι NSM και AGM-88E Advanced Antiradiation Guided Missile (AARGM), AGM-154 Joint Standoff Weapon (JSOW) – ER καθώς και AGM-158 JASSM.
Επίσης, νέου τύπου ατρακτίδια στόχευσης και ναυτιλίας (SNIPER), υπέρυθρου αισθητήρα (LEGION POD) και ηλεκτρονικού πολέμου. Επανειλημμένα έχουμε κάνει σχετικές αναλύσεις και παρουσιάσεις. Τα F-16V για να αποτελέσουν μια ανάκτηση ποιοτικής ισχύος πρέπει οπωσδήποτε να συμπληρωθούν με νέα όπλα και ατρακτίδια.
Σε πολιτικό επίπεδο η ελληνοαμερικανική άνοιξη των διπλωματικών μας επαφών με την Ουάσιγκτον και η απομόνωση της Τουρκίας πρέπει επιτέλους να μεταφραστεί σε σοβαρά ανταλλάγματα που πρέπει να διεκδικήσει και να απαιτήσει η ελληνική πλευρά. Τα Μ1117 δεν θεωρούνται και δεν είναι οπλικό σύστημα που κάνει τη διαφορά ούτε και ανταλλάγματα για τις ελληνικές παραχωρήσεις στις ΗΠΑ με τη πρόσφατη αμυντική συμφωνία.
Παράλληλα, η ΠΑ για λόγους εκπαίδευσης (αντικατάσταση των Τ-2) και ενίσχυσης των οροφών (απόσυρση των F-4 και των Mirage-2000) της μπορεί να εντάξει ένα νέο αεροσκάφους με χαμηλό κόστος απόκτησης και κόστους κύκλου ζωής όπως το Μ-346 και να το αξιοποιήσει ως πλατφόρμα προσβολής ναυτικών στόχων και φυσικά μιας σειράς από άλλες αποστολές (αεράμυνα σημείου, προστασία ευπαθών στόχων όπως τα ΑΣΕΠΕ, προσβολές εδάφους).
