Ξαφνικά, μέσα στην πιο δύσκολη κρίση των τελευταίων ετών, όπου η Τουρκία δεν είναι πια αυτή που γνωρίζαμε, άρχισε η συζήτηση με αυτοκριτική διάθεση που φθάνει στα όρια αυτομαστιγώματος και αθώωσης της Τουρκίας και πλήρους ενοχοποίησης του «κακού μας κεφαλιού» ή των «Κυπρίων που μας έμπλεξαν».
Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ για το LIBERAL
«Τι πάθαμε που δεν δεχθήκαμε το Σχέδιο Ανάν», «τι συμφορά μας βρήκε που η Κύπρος δεν ζήτησε την άδεια της Τουρκίας για την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της», «γιατί δεν επιλέξαμε τη Χάγη». Και τώρα που φθάσαμε εδώ να «πάμε οπωσδήποτε στη Χάγη».
Ο βολονταρισμός χαρακτηρίζει το πολιτικό μας σύστημα. Θεωρούμε ότι επειδή ξυπνάμε ένα πρωί και έρχεται η ιδέα να πάμε στη Χάγη, αυτό το θέλουν όλοι. Ότι η επιθυμία μας είναι πραγματικότητα.
Η Χάγη δεν είναι αποκλειστικά δική μας επιλογή. Πρέπει να είναι επιλογή και της Τουρκίας.
Κάποιοι στην Αθήνα έσπευσαν να υποδεχθούν ως σημαντική εξέλιξη την συνέντευξη του κ. Τσαβούσογλου στο «Βήμα» θεωρώντας ότι «ανοίγει παράθυρο στη Χάγη». Και προφανώς να παροτρύνουν να ανταποκριθούμε στο «άνοιγμα» Τσαβούσογλου κάνοντας έστω και μερικά βήματα πίσω.
Η αναφορά του κ. Τσαβούσογλου ήταν η εξής: «Η επιλογή να αχθούν οι διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν συζητήθηκε ανοικτά στην συζήτηση του προέδρου μας με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη στο Λονδίνο καθώς είναι θέμα που αφορά μεταγενέστερο στάδιο. Δεν αναγνωρίζουμε αυτόματα την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου και η Ελλάδα έχει διατυπώσει επιφύλαξη επί της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου για τις θαλάσσιες οριοθετήσεις. Ωστόσο παραμένουμε ανοικτοί σε όλες τις επιλογές που είναι αποδεκτές για τις δυο πλευρές, αλλά πρέπει να έχουμε μια διαδικασία διαλόγου για να φθάσουμε σε ένα αμοιβαία αποδεκτό αποτέλεσμα».
Η Τουρκία ουδέποτε τα τελευταία τουλάχιστον 40 χρόνια αποδέχθηκε την Χάγη ,ενώ αντιθέτως αρκετές φορές έχει δηλώσει ότι εάν υπάρξει διάλογος και διαπραγμάτευση όπως αυτή τα εννοεί και δεν υπάρξει αποτέλεσμα, τότε πιθανόν θα συναινέσει για την παραπομπή τους στη Χάγη.
Η Τουρκία θα δεχθεί την Χάγη μόνον όταν εκτιμήσει ότι από την διαδικασία αυτή θα μπορέσει να νομιμοποιήσει και να κερδίσει ένα μεγάλο μέρος των μέχρι στιγμής παράνομων και αυθαίρετων διεκδικήσεων της. Και για τον λόγο αυτό διευρύνει τα τελευταία χρόνια την «βεντάλια» των διαφορών, ώστε να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της από ένα συνυποσχετικό που θα έχει πλέον συμπεριλάβει, όχι απλώς τις «γκρίζες ζώνες», όχι μόνο τον αυτοπεριορισμό της Ελλάδας στην άσκηση του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων έως τα 12 ν.μ., αλλά και την διεκδίκηση της υφαλοκρηπίδας μέχρι έξω ακριβώς από τα χωρικά ύδατα της Κρήτης, της Καρπάθου, της Ρόδου και του Καστελόριζου.
Οι χθεσινές δηλώσεις Ερντογάν διαλύουν τις ψευδαισθήσεις όσων θέλουν να εμφανίζονται ευκολόπιστοι και να βλέπουν «παράθυρο Χάγης» στην πολιτική της Τουρκίας.
Εμείς εδώ συζητούμε λες και η Χάγη είναι στο τραπέζι, μας έχει προσφερθεί η επιλογή και απλώς διστάζουμε να την πάρουμε…
Δεν είναι καθόλου έτσι και τελικά η συζήτηση αρχίζει να αποκτά άλλο περιεχόμενο, καθώς με την αυτοτιμωρητική διάθεση που υπάρχει το μόνο που επιτυγχάνεται τελικά είναι να εξοικειωθεί η κοινή γνώμη, με την αντίληψη ότι υπάρχει εύκολη λύση στα ελληνοτουρκικά και ότι «Χάγη να’ ναι και ότι να’ ναι».
Προφανώς το Δ.Δ. της Χάγης σε μεγάλο βαθμό θα καταρρίψει τις εντυπώσεις που υπάρχουν για το «απόλυτο δίκαιο» των ελληνικών θέσεων .Το Δικαστήριο κρίνει με βάση και την νομολογία που υπάρχει και το κριτήριο της επιδίωξης δίκαιης λύσης σε θέματα οριοθετήσεων.
Στο Δικαστήριο και οι κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας και οι εξαιρέσεις του σχετικοποιούνται και δεν είναι απόλυτοι. Και αυτό φυσικά ισχύει και για το θέμα των νησιών. Όμως η γενική αρχή είναι ότι τα νησιά, εκτός των βράχων που δεν μπορούν να φιλοξενούν οικονομική ζωή, έχουν θαλάσσιες ζώνες. Τις εξαιρέσεις, όπου υπάρχει περιορισμός ή ελαχιστοποίηση αυτών των ζωνών ,τις κρίνει το Δικαστήριο και όχι οι διαπραγματευτές των δυο πλευρών.
Όμως σε κάθε περίπτωση εάν βρίσκονταν τρόπος να οδηγηθούμε στην Χάγη θα ήταν προτιμότερη μια έστω και όχι απολύτως ικανοποιητική απόφαση, η οποία θα ήταν σεβαστή από όλες τις πλευρές, από την διατήρηση μιας εκκρεμότητας που τα «δικά σου» δεν μπορείς να τα αξιοποιήσεις και για να τα προστατεύεις, διαθέτεις όλο το κεφάλαιο που έχεις, διπλωματικό, πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό.
Από την άλλη πλευρά η υπόθεση του Δικαστηρίου και η σύναψη συνυποσχετικού δεν είναι εύκολη υπόθεση, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντελώς αρνητική για την Ελλάδα κατάσταση, με την συμπερίληψη εμμέσως στο συνυποσχετικό όλων των «συναφών» θεμάτων του Ελσίνκι που δεν είναι τίποτε άλλο από τα κυριαρχικά δικαιώματα και θέματα κυριαρχίας που αμφισβητεί η Τουρκία. Και αυτά θα παραπέμπονται με τρόπο ως να αναγνωρίζει η Ελλάδα την υπόσταση της αμφισβήτησης.
Προς το παρόν η Αθήνα έχει να διαχειρισθεί μια εξαιρετικά δύσκολη και επικίνδυνη κρίση με την Τουρκία.
Η συζήτηση περί Χάγης σήμερα αφορά ένα θεωρητικό σενάριο. Μέχρι να φθάσουμε στο σημείο της επιλογής, θα πρέπει να έχουμε διανύσει μεγάλο μέρος της διαδρομής του συχνά αδιάβατου, κακοτράχαλου και επικίνδυνου δρόμου των ελληνοτουρκικών . Και τότε η Χάγη θα είναι η πιο εύκολη επιλογή…
