Η άσκηση Blue Flag 2019 δικαίως θεωρείται ο Ισραηλινός ΗΝΙΟΧΟΣ. Η ελληνική αποστολή περιλάμβανε 4 αεροσκάφη της 335 Μοίρας. Τα ελληνικά Block 52+ Adv ασκήθηκαν από κοινού με Ισραηλινά F-16, F-16 και φυσικά τα F-35.
Πρέπει να τονιστεί εξ αρχής πως δεν έλαβαν χώρα εμπλοκές μεταξύ των ελληνικών Block 52+ Adv και των Ισραηλινών F-35 αλλά σενάρια που κατέδειξαν τη συνεργασία και την ανάγκη για διαλειτουργικότητα μεταξύ όλων των σύγχρονων αεροσκαφών. Οι αποστολές των Ισραηλινών F-35 ήταν προπομποί των COMAO σε αποστολές συλλογής πληροφοριών, κατάδειξης στόχων και φυσικά διαμοιρασμού κοινής τακτικής εικόνας ανταλλάσοντας πληροφορίες και κάνοντας χρήση του Link 16.
Συνεπώς, στο παρόν άρθρο έμφαση θα δοθεί στις δικτυοκεντρικές επιχειρήσεις εκεί όπου είναι τα πρώτα μεγάλα συμπεράσματα για τη ΠΑ.
Η 27η Μαρτίου 2010 αποτέλεσε μια ιστορική ημέρα για την Πολεμική Αεροπορία και τις επιχειρησιακές δυνατότητες της καθώς για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμή συνεργασίας των νέων μαχητικών F-16C Block 52+ Advanced της 335Μ με ένα ΑΣΕΠΕ EMB-145H Erieye της 380Μ ΑΣΕΠΕ! Η πτήση κατά τη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκε η ιστορική επιχειρησιακή δοκιμή κράτησε 60 λεπτά. Συγκεκριμένα έγινε η χρήση της ζεύξης δεδομένων Link 16 μεταξύ των μαχητικών με το ΑΣΕΠΕ για ανταλλαγή εικόνας και δεδομένων που αυξάνουν δραματικά την επίγνωση τακτικής κατάστασης. Η είδηση ήταν εξαιρετικά σημαντική, αφού ήταν η πρώτη φορά που επετεύχθη κοινή επιχειρησιακή δράση δύο βασικών συστημάτων της Π.Α. με το Link 16, το πλέον εξελιγμένο δυτικό σύστημα μεταφοράς δεδομένων, τόσο σε ότι αφορά, τον όγκο και την ταχύτητα μεταφοράς όσο και την αντοχή του σε αντίμετρα. Τόσο το ΑΣΕΠΕ Erieye όσο και τα F-16 Block 52+ Advanced της ΠΑ, διαθέτουν την πλήρη υποδομή του συστήματος βάση των νατοϊκών πρωτοκόλλων με τερματικό MIDS- LVT (MIDS Low Volume Terminal) ενσωματωμένο.
Blue Flag 2019: Η δικτύωση το βασικότερο συμπέρασμα
Η ψηφιακή διασύνδεση για την ανταλλαγή εικόνας έχει τεράστια πλεονεκτήματα στο σύγχρονο πεδίο μάχης, καθώς επιτρέπει την άμεση σύνθεση της επικρατούσας κατάστασης σε θάλασσα και αέρα από διαφορετικούς αισθητήρες. Η εικόνα αυτή έχει το πλεονέκτημα ότι ενοποιείται και αποστέλλεται σε πραγματικό χρόνο σε μαχητικά αεροσκάφη, μονάδες επιφανείας, μονάδες αεράμυνας καθώς και σε Κέντρα C4I επιδρώντας καταλυτικά στην ταχύτητα λήψης αποφάσεων.
Η εξέλιξη τις τεχνολογίας και η ανάγκη της πληροφόρησης σε στρατιωτικές επιχειρήσεις οδήγησαν στην ανάπτυξη μίας νέας φιλοσοφίας πολέμου που ονομάζεται Δικτυοκεντρικός Πόλεμος. Με την εισαγωγή του στις πολεμικές επιχειρήσεις αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό η αποτελεσματικότητα του όπλου αφού παρέχει την δυνατότητα δημιουργίας ενός ενοποιημένου περιβάλλοντος μάχης που χαρακτηρίζεται από ασφαλής μετάδοση πληροφοριών. Η εφαρμογή του Δικτυοκεντρικού Πολέμου στις επιχειρήσεις επιτυγχάνεται με τα Τακτικά Δίκτυα Δεδομένων. Η Ελληνική Αεράμυνα στηρίζεται στα Tactical Data Links και είναι αυτά που την καθιστούν ικανή να αξιοποιήσει πλήρως τα οπλικά συστήματα που διαθέτει. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το Link 16 καθώς αποτελεί το πιο σύγχρονο και ταυτόχρονα, ολοκληρωμένο δίκτυο παγκοσμίως. Πρόκειται για έναν πολλαπλασιαστή ισχύος της Πολεμικής Αεροπορίας στο Δικτυοκεντικό πλαίσιο που προσδίδει σημαντικές δυνατότητες για την επιτυχή διεξαγωγή των πολεμικών της επιχειρήσεων, το οποίο με την κατάλληλη διαχείρισή του μπορεί να δώσει σημαντικό πλεονέκτημα στην έκβαση της μάχης. Λόγω της καλά σχεδιασμένης αρχιτεκτονικής του, και του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί προσφέρει μετάδοση δεδομένων σε σχεδόν πραγματικό χρόνο καθώς και ασφάλεια, αφού παρουσιάζει αντοχή σε εχθρικές παρεμβολές
Ειδικά σε ότι αφορά την Πολεμική Αεροπορία δεν νοείται να υπάρχει μαχητικό χωρίς Link 16. Μαχητικό δηλαδή του οποίου το πλήρωμα να μην έχει πρόσβαση στην εικόνα οποιουδήποτε ραντάρ βρίσκεται στην ξηρά, τη θάλασσα ή τον αέρα. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα με κλειστό ραντάρ να μην μπορεί να λάβει στοιχεία στοχοποίησης από άλλους «σταθμούς», ιπτάμενους ή μη. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα να μην μπορεί να δει ποιος έχει εγκλωβίσει ποιόν και ποιος έχει «ρίξει» σε ποιόν. Μαχητικό του οποίου το πλήρωμα να μην μπορεί να εκτελέσει «συνεργατική» βολή πυραύλου, ακόμη και εναντίον απειλής που βρίσκεται πλάγια ή πίσω του… Ο παράγοντας αυτός είναι game changer ακόμα και απέναντι σε απειλές όπως το F-35. Όπως είναι και ο αποτελεσματικός εξοπλισμός ηλεκτρονικού πολέμου. .
Επιχειρησιακή αξιοποίηση του Link 16
α) Situational awareness και λήψη αποφάσεων: Mε τη χρήση του δικτύου Link-16, παρουσιάζεται σε όλους μια συνεχώς ενημερωμένη οπτική απεικόνιση της ακριβούς θέσης όλων των Α/Φ, φίλιων και εχθρικών, στον χώρο ενδιαφέροντος. Επιπλέον, η διαδικασία της δημιουργίας SA με αυτή τη μέθοδο, είναι ασύγκριτα γρηγορότερη, λεπτομερής και δεν απαιτεί νοητικούς υπολογισμούς από τον ιπτάμενο. Αυτός ο επιπλέον χρόνος, ο οποίος αποδεσμεύεται, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σκέψη και τη λήψη απόφασης σχετικά με την τακτική, καθώς και για την εκτέλεση κάποιων άλλων από τα καθήκοντα που έχει το κάθε μέλος σε ένα σχηματισμό Α/Φ. Η μεγάλη επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, καθώς και τα ακριβή δεδομένα πάνω στα οποία βασίζεται η κάθε απόφαση, επιτρέπουν την άμεση και ορθή επιλογή ή και αλλαγή τακτικής ανάλογα με τις αντιδράσεις του αντίπαλου. Eπιπλέον, τα μέλη του σχηματισμού μπορούν να κινηθούν πιο επιθετικά, έχοντας πάντα γνώση της θέσης του κάθε μέλους του σχηματισμού και διευκρινισμένη εικόνα των στόχων, με τη χρήση του Link-16. Είναι προφανές, λοιπόν, ότι η χρήση του Link-16 αυξάνει δραματικά την αποτελεσματικότητα και την επιβιωσιμότητα των μαχητικών Α/Φ στην εναέρια μάχη.
β) Command and Control (C2) Η δυνατότητα του Link-16, δεν περιορίζεται μόνο στο Τακτικό επίπεδο αλλά επεκτείνεται και στο επίπεδο Command and Control (Διοίκησης και Ελέγχου). Ένας διοικητής, ή αυτός που δίνει τις εντολές σε μία επιχείρηση μπορεί να βλέπει σε πραγματικό χρόνο τη θέση, ύψος, ταχύτητα, τύπο, οπλισμό, καύσιμο, κλπ, όλων των φίλιων Α/Φ που διαθέτουν Link-16, καθώς και τους στόχους που αυτά αποκαλύπτουν . Επίσης, έχει τη δυνατότητα να τους αναθέτει αποστολές εναντίον στόχων αέρος ή εδάφους (C2 messages), καθώς και να λαμβάνει αναφορές για την έκβαση αυτών (Battle Damage Assessment messages). “Η τακτική αντίληψη της κατάστασης έχει άμεση επίπτωση στην λήψη αποφάσεων και τα δύο αυτά μαζί οδηγούν στην βελτίωση του επιπέδου C2.”
Εκτίμηση όλων όσων ασχολούνται με το ζήτημα της βελτίωσης μαχητικής ικανότητας της ΠΑ απέναντι σε ένα περιβάλλον αυξημένων απειλών είναι η απαίτηση για αναβάθμιση των ικανοτήτων που προσφέρουν σήμερα και τα 4 διαθέσιμα αεροσκάφη έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (ΑΣΕΠΕ) τύπου ΕΜΒ-145H Erieye της 380 Μοίρας ΑΣΕΠΕ με έδρα την 112ΠΜ στην Ελευσίνα.
Κύκλοι της ΠΑ υπογραμμίζουν οτι η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην αποκάλυψη στόχων με χαμηλό RCS (η οποία υφίσταται ήδη αλλά απαιτείται να ενισχυθεί περαιτέρω), όσο και η πρόβλεψη για ατρακτήδια IRST στα εκσυγχρονισμένα μαχητικά F-16 Viper που θα επιτρέψουν αυξημένες πιθανότητες έγκαιρου εντοπισμό αντίπαλων μαχητικών όπως τα F-35A, τα οποία εκτός απροόπτου θα χρησιμοποιεί σε λίγα χρόνια η τουρκική Αεροπορία σε επιχειρήσεις πάνω από το Αιγαίο.
«Κλειδί» σε όλα τα παραπάνω είναι καθολική εφαρμογή δικτυοκεντρικής αντίληψης σε όλα τα εναέρια και επίγεια μέσα που συνθέτουν το δίκτυο αεράμυνας της χώρας, καθόσον το τελικό αποτέλεσμα άμεσης έγκαιρής προειδοποίησης και αναχαίτισης εχθρικών στόχων με χαμηλό RCS, θα είναι συνάρτηση της σύντηξης δεδομένων (data fusion) από όλους τους αισθητήρες επίγειων ραντάρ, ραντάρ πλοίων και μαχητικών αεροσκαφών που επιχειρούν στο θέατρο επιχειρήσεων.
Αυτό προϋποθέτει τον εκσυγχρονισμό του συνόλου των μαχητικών F-16C/D και Μιrage 2000-5ΜκΙΙ με σύστημα ζέυξης δεδομένων Link 16, ενώ σε υψηλό επίπεδο βρίσκεται ήδη η διασύνδεση της επίγειας αντιαεροπορικής υποδομής αποτελούμενης από συστήματα PATRIOT PAC3 (ΠΑ), S-300 (ΠΑ), SKYGUARD (ΠΑ) ,HAWK (ΕΣ), TORM1 ΕΣ/ΠΑ), OSA AK (ΕΣ), CROTALE NG (ΠΝ), ASRAD HELLAS (ΕΣ) και SHORADS τύπου STINGER (ΕΣ/ΠΝ/ΠΑ). Ειδικά όσον αφορά το PATRIOT, το σύστημα έχει υποστεί σημαντικές αναβαθμίσεις για την αντιμετώπιση των εξελισσόμενων απειλών όσο και την σημαντική βελτίωση της αξιοπιστίας των υποσυστημάτων του ενώ υπάρχουν σημαντικά περιθώρια μελλοντικού εκσυγχρονισμού με νέο ραντάρ AESA που θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης από την ΠΑ. Με δεδομένο ότι η Πολεμική Αεροπορία αλλά και το Πολεμικό Ναυτικό αναμένεται να βρεθούν απέναντι σε υψηλότατο επίπεδο απειλής απαιτούνται συγκεκριμένες επιχειρησιακές ικανότητες. Σε ότι αφορά τις μονάδες επιφανείας, αυτές επιχειρούν πολλές φορές εκτός της ομπρέλας κάλυψης αντιαεροπορικών συστημάτων με αποτέλεσμα η αναβάθμιση της απειλής (F- 35/F-16/SOM) να επιβάλει την απόκτηση ικανότητας αεράμυνας περιοχής την οποία το ΠΝ επιδιώκει να αποκτήσει ανεπιτυχώς την τελευταία 15ετία. Από τακτικής πλευράς η απόκτηση δύο σκαφών με ικανότητα αεράμυνας περιοχής και ταυτόχρονη ένταξη στο δίκτυο του ΣΑΕ με ζεύξεις Link11B και Link 16, θα επιτρέψει την αποτελεσματική «θωράκιση» του Στόλου σε μεγάλες αποστάσεις.
Και αυτό διότι η Τουρκική Αεροπορία έχει ήδη αποκτήσει σημαντική ικανότητα επίτευξης αιφνiδιαστικού πρώτου πλήγματος όσο και πλήρεις δυνατότητες απαγόρευσης πρόσβασης Anti–Access/Area Denial (A2/AD).
Δύο δίκτυα αποτελούν τον πυρήνα αυτής της διαλειτουργικότητας:
- το Link-16 και
- τονέο Multi-Function Advanced Datalink (MADL).
Το MADL θα συμπληρώσει τα υπάρχοντα δίκτυα με το πρώτο υψηλό εύρος ζώνης του ΝΑΤΟ, χαμηλή πιθανότητα εντοπισμού και υποκλοπής. Τα βασικά χαρακτηριστικά σχεδιασμού του MADL θα επιτρέψουν σε όλα τα F-35 του ΝΑΤΟ να επιχειρούν και να επικοινωνούν σε περιβάλλον A2AD (Anti-Access / AreaDenial).
Όλα τα παραπάνω έδρασαν από κοινού σε συνεργασία με τους προηγμένους αισθητήρες του F-35.
Το EOTS (Εlectro–Optical Targeting System) του F-35 που έχει παράλληλο ρόλο IRST και συγκροτήματος αισθητήρων εντοπισμού, στοχοποίησης και κατάδειξης, αλλά και οπτικής παρατήρησης του εξωτερικού περιβάλλοντος ακόμα και πίσω από το αεροσκάφος, είναι επίσης ενσωματωμένο. Δεν έχει τη μορφή εξωτερικά αναρτώμενου ατρακτιδίου δηλαδή.
Ενσωματωμένο και με τη δυνατότητα να ¨βλέπει» γύρω από το αεροπλάνο και όχι μόνο να καλύπτει το πρόσθιο ημισφαίριο εύρους 150 έως 180 μοιρών, λειτουργεί και ώς IRST. Η ύπαρξή του καταργεί την ανάγκη μεταφοράς και χρήσης ατρακτιδίων όπως το SNIPER ή το LEGION. Στην απεικόνιση στο μέσον φαίνεται και η εσωτερική διάταξη των κεραιών του ολοκληρωμένου συστήματος αυτοπροστασίας και Η/Π DAS στο F-35.
Όμως αν και το F-35 είναι ικανό να διεισδύει αποτελεσματικά σε περιβάλλον κορεσμένης εχθρικής αεράμυνας, είναι σαφές ότι από μόνο του δεν αρκεί για να καλύψει την αντιμετώπιση ολόκληρου του φάσματος απειλών, κυρίως σε ότι αφορά την επίτευξη πλήρους αεροπορικής υπεροχής απέναντι σε εχθρικές αεροπορικές δυνάμεις εφοδιασμένες με μαχητικά 4,5 γενιάς
Για το λόγο αυτό η IAF (η οποία όπως και η USAF βασίζεται στο δόγμα καθολικής αεροπορικής υπεροχής) έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για παράλληλη απόκτηση επιπλέον μαχητικών F-15 από τη Boeing, με αναβάθμιση μέρους του υφιστάμενου στόλου των F-15C/D Baz και F-15I Raam, σε ένα επιπλέον μελλοντικό βήμα που θα εδραιώσει τις προϋποθέσεις για πλήρη αεροπορική υπεροχή στη Μέση Ανατολή.
Τα μαχητικά αυτά γνωστά ως F-15 Advanced θα βασίζονται στο πρότυπο F-15SA που αναπτύχθηκε για λογαριασμό της Σαουδικής Αραβίας, και θεωρούνται σήμερα τα πλέον εξελιγμένα Eagle σε υπηρεσία. Η έκδοση αυτή του μαχητικού της Boeing που έχει προταθεί για την IAF, θα είναι εξοπλισμένη με το νέο ραντάρ APG-63(v)3 Active Electronically Scanned Array (AESA), επανασχεδιασμό πιλοτήριο με προηγμένη διαμόρφωση, αισθητήρα έρευνας IRST καθώς και νέο σύστημα αυτοπροστασίας – ηλεκτρονικού πολέμου EW που θα βασίζεται σε εξοπλισμό που αναπτύχθηκε για το F-35I.
Το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι Ισραηλινοί είναι ότι το μεν F-15 μπορεί να μεταφέρει περισσότερα όπλα, σε σχέση με το F-35, όμως το F-35 είναι σχετικώς stealth και βρίσκεται στην αρχή της επιχειρησιακής του ζωής. Από την άλλη το F-15 μεταφέρει περισσότερα όπλα, σε εξωτερικούς σταθμούς ανάρτησης, σε σχέση με το F-35 που μεταφέρει όπλα εσωτερικά, ακριβώς για να διαφυλάξει τα χαρακτηριστικά stealth που διαθέτει.
Ανακεφαλαιώνοντας, αυτά που πρέπει να κρατήσουμε είναι η δράση των αισθητήρων από τα Ισραηλινά F-35 που επιχειρούσαν από κοινού με τα ελληνικά F-16, η καθολική αναγκαιότητα για τα Link 16, τα ατρακτίδια ηλεκτρονικού πολέμου που αξιοποιεί η Ισραηλινή αεροπορία καθώς και η αξιοποίηση παλαιότερων τύπων F-16 που έχουν εκσυγχρονιστεί και εφοδιασμένα με σύγχρονα όπλα και ακτρακτίδια παραμένουν αξιόμαχα.
Και φυσικά να προχωρήσουμε σε μια αναβάθμιση των σταθμών ραντάρ του ΣΑΕ και των ελληνικών ΑΣΕΠΕ.
