Στο άρθρο μας «Αμφίβιες επιχειρήσεις και παράκτια άμυνα στο Αιγαίο: Το παράδειγμα της Σκανδιναβίας» εξετάσαμε το σκανδιναβικό μοντέλο αμφίβιων επιχειρήσεων, ως δυνητική επιλογή για την Ελλάδα και την άμυνα των νησιών του Αιγαίου, ιδιαίτερα των μικρότερων νησιών, νησίδων και βραχονησίδων. Στο άρθρο υπογραμμίσαμε ότι «το παράδειγμα της Σκανδιναβίας δεν έγκειται προφανώς στη δημιουργία αμφίβιων δυνάμεων, διότι αυτές υπάρχουν, αλλά στη χρήση τους, ιδιαίτερα στο κομμάτι της αλληλενίσχυσης των νησιών».
Αλληλενίσχυση σημαίνει ικανότητα ανταπόκρισης σε τετελεσμένα, άμεσα και με ταχύτητα, και ενίσχυσης ενός νησιού, μεγάλου ή μικρού, από ένα άλλο και αντίστροφα. Αυτό πρακτικά σημαίνει τη διάθεση καλά εκπαιδευμένων μικρών και ευέλικτων μονάδων, αλλά και τη διάθεση μέσων, δηλαδή μικρών και ταχύπλοων σκαφών, τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα να μεταφέρουν τις απαιτούμενες αμφίβιες δυνάμεις από νησί σε νησί, ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Η αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο μας δόθηκε από τα σχόλια σας σχετικά με τις δυνητικές επιλογές της Ελλάδας, στον τομέα των ταχύπλοων σκαφών. Ερευνώντας διαπιστώσαμε ότι οι επιλογές είναι δεκάδες. Εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να τις παρουσιάσουμε όλες. Τα κριτήρια που αποφασίσαμε να επιλέξουμε είναι αυτά της νεότερης κατασκευής, της μεταφορικής ικανότητας, της ταχύτητας και του οπλισμού. Επίσης αντικείμενο αυτού του άρθρου δεν είναι τα πλωτά κατηγορίας RHIB (Rigid Hull Inflatable Boats). Γι’ αυτά, ιδιαίτερα τα ελληνικής σχεδίασης και κατασκευής, επιφυλασσόμαστε για το μέλλον.
Μια άλλη διαπίστωση που κάναμε είναι ότι τέτοια σκάφη θα μπορούσε να σχεδιάσει και η Ελλάδα, εύκολα και γρήγορα και να προσαρμόσει τον οπλισμό που επιθυμεί από τις δεκάδες επιλογές οπλισμού που υπάρχουν στον κόσμο. Αυτή άλλωστε είναι και η πρακτική των περισσοτέρων σκαφών, όπως θα δούμε παρακάτω. Έτσι η χώρα μας θα μπορούσε να αποκτήσει ένα ταχύπλοο σκάφος, στις διαμορφώσεις και τις επιδόσεις που θέλει, γρήγορα και με το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης να παραμένει στην Ελλάδα.
Ξεκινώντας, το CB-90 (Stridsbåt-90H σε σουηδική υπηρεσία από το «Stridsbåt», που σημαίνει «Μαχητικό Σκάφος», το νούμερο «90» που είναι το έτος ολοκλήρωσης της ανάπτυξης του και το γράμμα «H» από τη σουηδική λέξη «Halv» που σημαίνει «μισό») σχεδίασε και ανέπτυξε η σουηδική Dockstavarvet. Το σκάφος, το οποίο έλκει την καταγωγή του από το SB-90E της σουηδικής Storebro Bruks, βρίσκεται σε υπηρεσία από το ΛΣ και έχει εκτόπισμα 13 τόνους (κενό) ή 20,5 τόνους με πλήρη φόρτο μάχης (το τυπικό του εκτόπισμα είναι 15,3 τόνοι). Οι διαστάσεις του είναι (μήκος x πλάτος x βύθισμα) 15,9 μέτρα x 3,8 μέτρα x 0,80 μέτρα. Ενσωματώνει δύο (2) πετρελαιοκινητήρες των 625 ίππων έκαστος και δυο (2) υδροπορωθητές (Water Jet). Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 40 κόμβους (74 χιλιόμετρα την ώρα) και εμβέλεια 445 χιλιομέτρων, με ταχύτητα πλεύσης 20 κόμβων (37 χιλιόμετρα την ώρα). Απαιτεί πλήρωμα τριών (3) ατόμων και μπορεί να μεταφέρει έως και 18 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Μπορεί να ενσωματώσει πολυβόλα διαφόρων διαμετρημάτων ή αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 40 χιλιοστών και βλήματα Hellfire. Επίσης μπορεί να μεταφέρει έως και τέσσερις (4) νάρκες ή έξι (6) βόμβες βυθού.
Το Watercat M18 AMC (Armored Modular Craft) της φινλανδικής Marine Alutech (υπηρετεί στη Φινλανδία ως κλάση «Jurmo») αναπτύχθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και τις αρχές της δεκαετίας του 2010 (για λογαριασμό της Φιλανδίας ναυπηγήθηκαν την περίοδο 2012-2014 με κόστος, ανά σκάφος, € 2,85 εκατομμύρια). Έχουν εκτόπισμα 32 τόνους (με πλήρη φόρτο μάχης), ενώ οι διαστάσεις τους είναι (μήκος x πλάτος x βύθισμα) 19,9 μέτρα x 4,3 μέτρα x 1,10 μέτρα. Ενσωματώνουν δύο (2) πετρελαιοκινητήρες μέγιστης ισχύος 1.150 ίππων έκαστος και δύο (2) υδροπορωθητές. Επιτυγχάνουν μέγιστη ταχύτητα 35 κόμβους (65 χιλιόμετρα την ώρα) με πλήρη φόρτο ή 45 κόμβους (83 χιλιόμετρα την ώρα) με τυπικό φόρτο μάχης. Με πλήρη φόρτο μάχης και ταχύτητα 35 κόμβους επιτυγχάνουν μέγιστη εμβέλεια 370 χιλιόμετρα. Απαιτούν πλήρωμα δύο (2) ατόμων και έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς έως και 24 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Μπορούν να ενσωματώσουν πολυβόλα διαφόρων διαμετρημάτων σε τηλεχειριζόμενο πύργο ή αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 40 χιλιοστών ή όλμο NEMO των 120 χιλιοστών.
Η ίδια εταιρία έχει αναπτύξει και το ελαφρύτερο και μικρότερο σκάφος Watercat M12 (εξειδικευμένο για μεταφορά προσωπικού και εφοδίων), το οποίο έχει εκτόπισμα 13,8 τόνους (με πλήρη φόρτο μάχης), ενώ οι διαστάσεις τους είναι (μήκος x πλάτος x βύθισμα) 14,25 μέτρα x 3,65 μέτρα x 0,70 μέτρα. Επιτυγχάνουν μέγιστη ταχύτητα 35 κόμβους (65 χιλιόμετρα την ώρα). Με πλήρη φόρτο μάχης και ταχύτητα 30 κόμβους (56 χιλιόμετρα την ώρα) επιτυγχάνουν μέγιστη εμβέλεια 333 χιλιόμετρα. Απαιτούν πλήρωμα δύο (2) ατόμων και έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς έως και 20 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες.
Το FSD-150 Combat Boat Mk.1 της ιταλικής Ferretti Security and Defence, ολοκλήρωσε την ανάπτυξη του το 2018 και παρουσιάστηκε, για πρώτη φορά, στη διεθνή έκθεση «DSA 2018». Σύμφωνα με τα όσα δημοσιοποίησε τότε η κατασκευάστρια εταιρία το σκάφος αξιολογείται από την ιταλική Ταξιαρχία Πεζοναυτών «San Marco», με στόχο την προμήθεια δύο (2) σκαφών, οργανικά εντεταγμένα στο υπό ναυπήγηση ιταλικό πλοίο αμφίβιων επιχειρήσεων. Το σκάφος έχει μήκος 16,3 μέτρα, πλάτος 4,2 μέτρα και βάρος, με πλήρη φόρτο μάχης, 22 τόνους. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 40 κόμβους της ώρα (74 χιλιόμετρα την ώρα) και μέγιστη εμβέλεια 593 χιλιόμετρα με ταχύτητα πλεύσης 20 κόμβους (37 χιλιόμετρα την ώρα). Απαιτεί πλήρωμα τριών (3) ατόμων, ενώ μπορεί να μεταφέρει 22 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Ο εξοπλισμός του αποτελείται από ένα (1) τηλεχειριζόμενο πύργο Hitrole της Leonardo με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών, δύο (2) συστήματα εκτόξευσης αντιμέτρων ROSY της Rheinmetall και πλήρως θωρακισμένη καμπίνα με θωράκιση της Rheinmetall. Το σύστημα διαχείρισης μάχης είναι το SeaGuardian της ASTIM.
Το Raptor (Project-03160) σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από τη ρωσική Open JSC Pella Shipyard (το σκάφος εντάχθηκε στο Ρωσικό Ναυτικό το 2014). Απαιτεί πλήρωμα δύο (2) ατόμων και μπορεί να μεταφέρει έως και 20 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Έχει μήκος 17 μέτρα, πλάτος 4 μέτρα και βύθισμα 0,9 μέτρα. Ο κύριος εξοπλισμός του είναι ένας τηλεχειριζόμενος πύργος με πολυβόλο των 14,5 χιλιοστών και συμπληρώνεται από δύο (2) πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών. Η θωράκιση του παρέχει ασφάλεια επιπέδου 5 και 5A από φυσίγγια, ενώ οι αλεξίσφαιροι υαλοπίνακες έχουν πάχος 39 χιλιοστών. Ενσωματώνει έναν (1) κινητήρα μέγιστης ισχύος 2.000 ίππων, ο οποίος επιτρέπει στο σκάφος να επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 50 κόμβων (93 χιλιόμετρα την ώρα). Με τη μέγιστη ταχύτητα η εμβέλεια του ανέρχεται στα 160 χιλιόμετρα.
To MPAC (Multi-Purpose Assault Craft) της Lungteh από την Ταϊβάν εντάχθηκε σε υπηρεσία το 2009, από τις Φιλιππίνες και στην έκδοση Mk.1. Ακολούθησε η ανάπτυξη της έκδοσης Mk.2 (2011), Mk.3 (2017) και Mk.4 (2019). Στην έκδοση Mk.1 το σκάφος έχει μήκος 15 μέτρα, πλάτος 4,76 μέτρα, βύθισμα 0,92 μέτρα και εκτόπισμα 19 τόνους. Ενσωματώνει υδροπροωθητές, όπως και όλες οι εκδόσεις. Επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 40 κόμβους (74 χιλιόμετρα την ώρα), απαιτεί επτά (7) άτομα πλήρωμα και μπορεί να μεταφέρει έως και 16 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες σε απόσταση 648 χιλιομέτρων, με ταχύτητα πλεύσης 35 κόμβους (65 χιλιόμετρα την ώρα). Είναι εξοπλισμένο με τρία (3) πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών. Στην έκδοση Mk.2 το σκάφος είναι ελαφρός μεγαλύτερο (με μήκος 17 μέτρα) και επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 45 κόμβους (83 χιλιόμετρα την ώρα). Κατά τα λοιπά οι δύο (2) εκδόσεις έχουν τις ίδιες επιδόσεις και φέρουν τον ίδιο εξοπλισμό.
Η έκδοση Mk.3 έχει παρόμοιες διαστάσεις και επιδόσεις με τις προγενέστερες εκδόσεις, αλλά ενσωματώνει ισχυρότερο εξοπλισμό. Συγκεκριμένα, ενσωματώνει δίδυμο εκτοξευτή αντιαρματικών βλημάτων Spike-ER, μέγιστου βεληνεκούς 8 χιλιομέτρων, τηλεχειριζόμενο πύργο Mini-Typhoon με πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών και δύο (2) πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών. Εργονομικά, διαφέρει στο ότι έχει αφαιρεθεί η εμπρόσθια ράμπα αποβίβασης ώστε το σκάφος να μπορεί να επιχειρεί σε κατάσταση θαλάσσης 5. Η έκδοση Mk.4 επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα 47 κόμβους (87 χιλιόμετρα την ώρα), απαιτεί μεγαλύτερο πλήρωμα επτά (7) ατόμων, ενώ μπορεί να μεταφέρει έως και 10 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Δεν διαθέτει εμπρόσθια ράμπα αποβίβασης ενώ ο εξοπλισμός του είναι ίδιος με της έκδοσης Mk.3 με τη διαφορά ότι τα δύο (2) πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών έχουν αντικατασταθεί από πολυβόλα των 12,7 χιλιοστών.
Από την Ινδονησία έρχεται μια πιο «εξωτική» πρόταση, το ταχύπλοο σκάφος X-18 (Antasena), το οποίο ενσωματώνει πύργο άρματος μάχης με πυροβόλο των 105 χιλιοστών. Το σκάφος αναπτύσσει η PT Pindad, σε συνεργασία με τα ναυπηγεία PT Lundin (σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία η ανάπτυξη του θα ολοκληρωθεί εντός του 2019 ή στις αρχές του 2020). Το X-18 είναι ένα ταχύπλοο σκάφος τύπου Catamaran, η ανάπτυξη του οποίου ξεκίνησε το 2017. Ως σχεδίαση έχει ενδιαφέρον, υπό την άποψη ότι αναπτύσσεται πρωτίστως για να καλύψει της ανάγκες της Ινδονησίας, που σαν νησιωτική χώρα, έχει να αμυνθεί επί πολλών νησιών και σε αυτό το σημείο παρουσιάζει ομοιότητα με την Ελλάδα.
Το X-18 αναπτύσσεται προκειμένου να επιχειρήσει παντού καθώς βύθισμα μόλις 90 εκατοστών. Είναι κατασκευασμένο από ανθρακονήματα, είναι ιδιαίτερα ελαφρύ και έχει αναπτυχθεί με σπονδυλωτή φιλοσοφία, έτσι ώστε να είναι δυνατή και εφικτή η εύκολη αναβάθμιση του και η εύκολη προσθαφαίρεση οπλισμού και συστημάτων. Πρωτίστως το X-18 αναπτύσσεται ως εξειδικευμένο ταχύπλοο σκάφος υποστήριξης αμφίβιων επιχειρήσεων, ταχείας αντίδρασης και επιχειρήσεων ανακατάληψης νήσων, αλλά μπορεί να εκτελέσει και άλλες αποστολές όπως περιπολίας, συλλογής πληροφοριών, αναγνώρισης και επιτήρησης, μεταφοράς προσωπικού και εφοδίων κ.ά.
Το X-18 αναπτύσσεται με τρείς (3) διαφορετικές εκδόσεις. Η πρώτη έκδοση είναι εφοδιασμένη με τον πύργο μάχης δύο (2) ατόμων Cockerill-3000 της βελγικής CMI, με πυροβόλο των 105 χιλιοστών και αυτόματο σύστημα γέμισης. Πάνω από τον πύργο είναι τοποθετημένος και ένας (1) τηλεχειριζόμενος πύργος της σουηδικής Bofors με πυροβόλο των 30 χιλιοστών. Η δεύτερη έκδοση περιλαμβάνει ότι και η πρώτη συν το σουηδικό φορητό αντιαεροπορικό σύστημα RBS-70NG της Bofors μέγιστου βεληνεκούς 8 χιλιομέτρων και με δυνατότητα εμπλοκής και στόχων εδάφους. Η τρίτη έκδοση ενσωματώνει τον πύργο Cockerill-3000, αλλά με πυροβόλο των 90 χιλιοστών συν τον πύργο με το πυροβόλο των 30 χιλιοστών.
Σ’ όλες τις εκδόσεις το X-18 μπορεί να φιλοξενήσει μικρού μεγέθους, κάθετης απογείωσης/προσγείωσης UAV, ταχύπλοο φουσκωτό (RHIB), φορτίο (πυρομαχικά ή άλλα εφόδια) και ομάδα στρατιωτών ή ειδικών δυνάμεων 10-15 ατόμων. Το σκάφος ενσωματώνει δύο (2) υδροπροωθητές οι οποίοι αποδίδουν μέγιστη ταχύτητα της τάξεως των 35 κόμβων (65 χιλιόμετρα την ώρα) και μέγιστη εμβέλεια 750 περίπου χιλιομέτρων.
Το LPR-40 Mk.2 αναπτύχθηκε από την Cotecmar της Κολομβίας. Εκτός από την Κολομβία το σκάφος έχει επιλεγεί και από την Βραζιλία. Στην Κολομβία, εντάχθηκε σε υπηρεσία το 2010. Έχει μήκος 12,7 μέτρα, πλάτος 2,8 μέτρα και βύθισμα μόλις 65 εκατοστά με πλήρη φόρτο. Το εκτόπισμα του, με πλήρη φόρτο, είναι 12,5 τόνοι. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνει είναι 35+ κόμβοι (65+ χιλιόμετρα την ώρα), ενώ η εμβέλεια του είναι 500 χιλιόμετρα με ταχύτητα πλεύσης 25 κόμβους (46 χιλιόμετρα την ώρα). Ενσωματώνει δύο (2) κινητήρες μέγιστης ισχύος 510 ίππων έκαστος και δύο (2) υδροπροωθητές. Οι απαιτήσεις επάνδρωσης είναι έξι (6) άτομα, ενώ μπορεί να μεταφέρει έως και 10 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες (εναλλακτικά, σε αποστολές ανεφοδιασμού μπορεί να μεταφέρει 950 κιλά φορτίου). Ο εξοπλισμός του αποτελείται από δύο (2) πολυβόλα των 12,7 χιλιοστών ή ένα (1) πολυβόλο των 12,7 χιλιοστών και έναν (1) αυτόματο εκτοξευτή βομβίδων των 40 χιλιοστών και δύο (2) πολυβόλα των 7,62 χιλιοστών.
Όλες οι παραπάνω σχεδιάσεις είναι αξιόλογες, άλλα όπως προείπαμε αποτελούν ενδεικτικές επιλογές, ενώ και η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να αναπτύξει τέτοιου είδους ταχύπλοα σκάφη με ίδιες δυνάμεις, έρευνας, τεχνολογία και σχεδίαση. Σε κάθε περίπτωση, επιστρέφοντας στο επιχειρησιακό επίπεδο, τέτοια ταχύπλοα σκάφη, με μεταφορική ικανότητα 10-20 πλήρως εξοπλισμένων στρατιωτών θα πρόσδιδαν στις αμφίβιες δυνάμεις δυνατότητα ταχείας αντίδρασης στην περιοχή ενδιαφέροντος με δυνατότητα αυτόνομης υποστήριξης των επιχειρήσεων από τον οπλισμό τους (πολυβόλα, αυτόματοι εκτοξευτές βομβίδων, αντιαρματικά βλήματα).
