Ιδιαίτερα ανησυχητικές για την Εθνική Άμυνα και την αποτροπή είναι οι πληροφορίες που φτάνουν στα αυτιά μας. Ο λόγος για την άμυνα με επίκεντρο τη Περιοχή Ευθύνης της Ανώτατης Στρατιωτικής Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου (πρώην ΑΣΔΕΝ). Όπως πληροφορούμαστε υπάρχουν ορατοί κίνδυνοι ώστε να μειωθεί η ισχύς πυρός των Μοιρών Βαρέως Πυροβολικού που βρίσκονται στα κύρια νησιά της ΑΣΔΕΝ… Ο Ελληνικός Στρατός διέθετε περί τα 150 πυροβόλα M110A2 μεγάλος αριθμός των οποίων υπηρετεί στην ΑΣΔΕΝ σε μονάδες με ρόλο την παροχή πυρών υποστήριξης στους Σχηματισμούς των νησιών (είτε σε αποστολές Άμεσης Υποστήριξης είτε σε αποστολές Γενικής Υποστήριξης είτε σε αποστολές Γενικής Υποστήριξης/ Ενίσχυσης).
Υπενθυμίζεται ότι στις 29 Σεπτεμβρίου 2025 η Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής των Ελλήνων γνωμοδότησε υπέρ της πώλησης 60 αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ110 Α2 στη Τσεχία. Στο πακέτο συμπεριλαμβάνονται δεκάδες χιλιάδες βλήματα των 155mm τα οποία εκτιμήθηκαν ως Μη Επιχειρησιακός Αναγκαίος Επιχειρησιακός Εξοπλισμός (ΜΕΑΣΕ) από τα αρμόδια Γενικά Επιτελεία (ΓΕΕΘΑ & ΓΕΣ). Και εδώ γεννάται το πρώτο ερώτημα που καλείται να απαντήσει η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία: με ποια κριτήρια αποφασίστηκε πως ο παραπάνω εξοπλισμός είναι μη αναγκαίος; Μας περισσεύουν;
Η τουρκική απειλή στο Αιγαίο γιγαντώνεται με επιπλέον Ταξιαρχίες Πεζοναυτών (συνολικά διαθέτουν 3 ενώ πριν μερικά χρόνια μόλις 1) ενώ εξίσου σημαντική είναι και η ποιοτική διάσταση της απειλής. Εξίσου ανησυχητικές είναι και οι πληροφορίες μας για το αρματικό δυναμικό των νησιών και αυτά που γίνονται. Σε τακτικό επίπεδο τα Μ110 είναι ένα οπλικό σύστημα με σημαντικότατη ισχύ πυρός και αυξημένο βεληνεκές. Το δε μειονέκτημα της αυξημένης επάνδρωσης κάλλιστα μπορεί να απαλειφθεί με τη συνδρομή εφέδρων αφού το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (και σωστά) σχεδιάζει την ενεργοποίηση μεγάλου αριθμού εφέδρων. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν προκειμένου να γίνουν εκπαιδεύσεις εφέδρων πυροβολητών.
Με ποια λογική συντελούνται αυτές οι αλλαγές; Η απόκτηση των νέας γενιάς ισραηλινών Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων (ΠΕΠ) σε καμία των περιπτώσεων δεν αναιρεί την ανάγκη διατήρησης του υφιστάμενου υλικού. Διότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις υψηλής εντάσεως εντός από ποιότητα οπλικών συστημάτων απαιτούν και ικανή ποσότητα. Το καταδεικνύουν οι χερσαίες επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Τίποτα δεν περισσεύει. Ακόμη και παλαιάς τεχνολογίας οπλικά συστήματα παραμένουν χρήσιμα και αναγκαία.
Οι Μονάδες Πυροβολικού διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στην Άμυνα νήσων. Tα τακτικά μειονεκτήματα των Μ110 είναι η περιορισμένη ικανότητα εφαρμογής της σύγχρονης τακτικής του Πυροβολικού Μάχης «βάλλω και μετακινούμαι» καθώς και οι αυξημένες ανάγκες επάνδρωσης – υπηρέτησης. Στο σημείο αυτό οφείλουμε να επισημάνουμε πως η σύγχρονη τακτική του Πυροβολικού Μάχης «βάλλω και μετακινούμαι» στα νησιά είναι δύσκολο να υλοποιηθεί καθώς υπάρχουν περιορισμένοι χώροι κινήσεων και τάξης των πυροβόλων λόγω γεωγραφίας και μορφολογίας του εδάφους. Συνεπώς, οι οχυρώσεις είναι μονόδρομος. Ειδικά στα μικρά νησιά η αμυντική οργάνωση του εδάφους είναι το άλφα και το ωμέγα. Στη περίπτωση αυτή, δηλαδή της υλοποίησης έργων αμυντικής οχύρωσης και οργάνωσης, ένα παλαιό οπλικό σύστημα μπορεί να προσφέρει τα μέγιστα από κατάλληλες θέσεις μάχης προστατευμένες από σκυρόδεμα απέναντι σε εναέριες απειλές ή βολές αντιπυροβολικού. Ακόμη και ρυμουλκούμενα πυροβόλα όταν ταχθούν σε ενισχυμένες από σκυρόδεμα θέσεις στις οποίες εξασφαλίζεται η εγγύς άμυνα έναντι ασύμμετρων – ανορθόδοξων απειλών και έναντι απειλών αέρος (υπάρχει δηλαδή αντιαεροπορική προστασία) μπορούν να προσφέρουν σημαντική ισχύ πυρός στην άμυνα νήσων.
Στο επιχείρημα πως οι οχυρώσεις στοχοποιούνται εύκολα λόγω στατικών θέσεων οφείλουμε να απαντήσουμε πως μολονότι πράγματι στοχοποιούνται εντούτοις προσφέρουν υψηλή επιβιωσίμοτητα αφού μια οχυρωμένη θέση μάχης με σκυρόδεμα ακόμα και εάν βληθεί δεν θα καταστραφεί. Εκτός και εάν πρόκειται για αεροπορική προσβολή ακριβείας με τα κατάλληλα όπλα. Θα εμπλακεί όμως η εχθρική αεροπορία σε έναν αέναο αγώνα αεροπορικών προσβολών ακριβείας δεσμεύοντας όπλα και αεροπορικά μέσα για την εξουδετέρωση των ελληνικών θέσεων; Σε τακτικό σκέλος, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι σύνθετη όμως σε καμία περίπτωση δεν καταργείται η χρησιμότητα των οχυρώσεων ειδικά απέναντι σε απειλές περιφερόμενων πυρομαχικών ή πυρών αντιπυροβολικού. Πολλώ δε μάλλον όταν η παραπάνω λύση είναι μια φτηνή λύση που επιτυγχάνει την επιχειρησιακή αξιοποίηση ενός παρωχημένου οπλικού συστήματος και παράλληλα του διασφαλίζει αυξημένη επιβιωσιμότητα στο σύγχρονο πεδίο επιχειρήσεων. Εξάλλου στα πλαίσια μιας πολυστρωματικής άμυνας και πολυεπίπεδης με αλληλοεπικάλυψη οι οχυρωμένες θέσεις προστατεύονται από αντιαεροπορικά οπλικά συστήματα. Άλλωστε όπως επισημαίνει και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκος Δένδιας και η ηγεσία του ΓΕΕΘΑ με τη δημιουργία του θόλου αεράμυνας – αντιαεροπορικής ομπρέλας τα οπλικά συστήματα θα προστατεύονται έναντι αεροπορικών απειλών.
Επισημαίνουμε τον ρόλο και τη σημασία των οχυρώσεων όχι διότι αποτελούν πανάκεια αλλά γιατί μπορούν να αυξήσουν την επιβιωσιμότητα των μονάδων πυροβολικού με οπλικά συστήματα παλαιάς τεχνολογίας των οποίων η ισχύς πυρός είναι αξιοσημείωτη. Τα Μ110 δύναται να βάλουν σε αποστάσεις έως 30000 μέτρα ενώ διαθέτουν και βομβιδοφόρα βλήματα υψηλής φονικότητας. Επίσης, εξίσου καλή και αναγκαία η τεχνολογική πρόοδος και η χρήση νέων συστημάτων όπως των drones αλλά ούτε αυτή αποτελεί πανάκεια στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Τα drones είναι ιδανικό εργαλείο για τους Προκεχωρημένους Αξιωματικούς Παρατηρητές (ΠΑΠ) του Πυροβολικού. Όμως αυτά τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία και βοηθήματα δεν αναιρούν την ανάγκη διατήρησης ικανών οροφών από πλευράς ποσότητας και αριθμού οπλικών συστημάτων όπως είναι τα M-48 A5 MOLF ή τα M110 A2.
Ο λόγος που γράψαμε όλα τα παραπάνω (περί οχυρώσεων) είναι για να επισημάνουμε πως τίποτα δεν περισσεύει. Όλα τα οπλικά συστήματα με τις κατάλληλες τεχνικές και τακτικές παραμένουν χρήσιμα και αξιόμαχα. Ειδικά όταν η απειλή διογκώνεται με αυξημένα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Πως αποφασίζεται να αποσυρθούν οπλικά συστήματα δίχως να υπάρχει αντικατάσταση και μάλιστα να έχει γίνει όχι απλά αντικατάσταση σε θεωρητικό επίπεδο (έγκριση Βουλής, έγκριση ΚΥΣΕΑ) αλλά επιχειρησιακή ένταξη του νέου οπλικού συστήματος και ολοκληρωμένη επιχειρησιακή αξιοποίηση. Πραγματικά είναι αδιανόητη και ανεξήγητη η τυχόν απόσυρση οπλικών συστημάτων (έστω και παλαιών) δίχως να έχει προηγηθεί αντικατάσταση από νέο οπλικό σύστημα και εφόσον έχει επιτευχθεί η επιχειρησιακή του ένταξη και αξιοποίηση.
