Ο αρχιπλοίαρχος Σωτήρης Χαραλαμπόπουλος κυβερνάει σήμερα το «Αγιο Δισκοπότηρο» του Πολεμικού μας Ναυτικού, το παροπλισμένο σύμβολο της ελληνικής πολεμικής ισχύος στη θάλασσα, θωρηκτό «Αβέρωφ». Και αν δηλώνει υπερήφανος γι’ αυτό, εκείνο που σφράγισε τη ζωή του είναι το υποβρύχιο. Δεκαοκτώ χρόνια κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, δεν είναι ούτε μικρό ούτε εύκολο πράγμα. Πολύ περισσότερο όταν είσαι κυβερνήτης σε ένα στρατηγικό όπλο με τρομακτική δύναμη πυρός και θα χρειαστεί να λάβεις μόνος σου αποφάσεις σε δύσκολες στιγμές, χωρίς να είσαι σε επαφή με τον «πάνω κόσμο» και την ηγεσία του.
Τι κάνεις στ’ αλήθεια αν, όπως του συνέβη, στα Ιμια τις κρίσιμες εκείνες ώρες του 1996, που η πατρίδα σου βρίσκεται ένα βήμα πριν τον πόλεμο και εσύ κόβεις βόλτες κάτω από την επιφάνεια σαν τον καρχαρία γύρω από τις βραχονησίδες δίχως επικοινωνία με τους διοικητές σου; Η συζήτηση με τον κ. Χαραλαμπόπουλο για τη ζωή κάτω από τη θάλασσα έγινε στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ» για την παρουσία του «Αβέρωφ» στη Θεσσαλονίκη και «επικαιροποιήθηκε» με αφορμή τη μυστηριώδη εξαφάνιση του αργεντίνικου υποβρυχίου San Juan με πλήρωμα 44 μελών, στον Ατλαντικό.
«Πρέπει να έχουν συμβεί πολλά σοβαρά πράγματα μαζί», λέει. «Το οξυγόνο σ’ ένα υποβρύχιο υπό τέτοιες συνθήκες επαρκεί το μέγιστον γύρω στη μία εβδομάδα». Τον ρωτώ πόσο επικίνδυνο είναι να ζει κανείς χρόνια κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας κλεισμένος σ’ ένα σκάφος, από το οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να διαφύγει σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά. «Ο κίνδυνος είναι οπωσδήποτε υπαρκτός όταν ζεις σ’ ένα μηχάνημα που κατεβαίνει στα 100, 150, 200 μέτρα. Το υποβρύχιο είναι μιαν άλλη ζωή, ένας μικρόκοσμος εντυπωσιακός, συναρπαστικός, έχει ρίσκο, ευθύνη, νιώθεις δυνατός, γίνεσαι ένα με το σκάφος, είσαι αυτόνομος. Στα υποβρύχια πάει κανείς μόνο εθελοντής, αν δεν το αγαπάς δεν μπορείς να σταδιοδρομήσεις.
Εκεί στα βαθιά της θάλασσας, γινόμαστε τα μέλη του πληρώματος όλοι μια οικογένεια. Υφιστάμεθα όλοι την ίδια πίεση. Είμαστε αγαπημένοι, δενόμαστε, γιατί έτσι πρέπει. Ο χαρακτήρας του καθενός απελευθερώνεται, κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από τον άλλο. Το λάθος του ενός μπορεί να αποβεί μοιραίο για όλους μας. Το πλήρωμα περνάει τον ελεύθερο χρόνο του σε ένα χώρο τριάντα μέτρων, κάνοντας γυμναστική, ακούγοντας μουσική, βλέποντας βίντεο».
Σύνεση, ψυχραιμία
Τρία από τα 18 χρόνια, ο αρχιπλοίαρχος Χαραλαμπόπουλος διετέλεσε κυβερνήτης στο υπερσύγχρονο «Ωκεανός» και όταν τον ρωτώ αν βίωσε από αυτό το πόστο δύσκολες στιγμές, αναφέρεται στα Ιμια, αποφεύγοντας πάντως να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες που εμπίπτουν στο στρατιωτικό απόρρητο. «Εκείνες τις ώρες οι καταστάσεις ήταν κρίσιμες χρειάστηκε να πάρω δύσκολες αποφάσεις», περιορίζεται να μου πει. Μιλάει όμως για το βάρος της ευθύνης ενός κυβερνήτη, που στα 35, 40 χρόνια του μπορεί με μια τορπίλη να κρίνει την τύχη ενός έθνους.
«Οταν φεύγεις, έχεις κάποιες βασικές διαταγές και καμία επικοινωνία για ώρες ή μέρες με τη βάση σου, τον διοικητή σου». Με αυτές τις διαταγές «πρέπει ως κυβερνήτης να πορευθείς, σε μια ηλικία σχετικά μικρή για τέτοια ευθύνη, έχοντας 40 παλικάρια στο σκάφος. Εχεις 14 τορπίλες που η κάθε μια μπορεί να βυθίσει μια φρεγάτα. Κουβαλάς μια απίστευτη δύναμη πυρός, διαχειρίζεσαι ένα στρατηγικό όπλο και πρέπει την κρίσιμη στιγμή, επειδή οι αποφάσεις σου μπορεί να παρασύρουν τις τύχες ενός ολόκληρου έθνους, της πατρίδας σου, πρέπει να είσαι αποφασιστικός, συνετός και ψύχραιμος. Ενα υποβρύχιο μπορεί να είναι σε κατάδυση γύρω στον ένα μήνα, χωρίς να αναδυθεί.
Ο κυβερνήτης μπορεί να αυτενεργήσει, σε ακραίες καταστάσεις, όπως εάν βρίσκεται υπό πίεση από εχθρικά πλοία ή αεροπλάνα ή ακόμα εάν θα χρειαστεί να χτυπήσει. Πρέπει να σκεφθείς εσύ μόνος σου τι θα κάνεις και να αποφασίσεις γιατί δεν θα έχεις την επικοινωνία με τη διοίκηση για εντολές και βοήθεια». Σχεδόν 18 χρόνια στον βυθό, ο αρχιπλοίαρχος ευτύχησε να αποκτήσει την περίοδο εκείνη το μονάκριβο παιδί του. «Κρατάω ότι έζησα μια συναρπαστική περίοδο με ένταση, ενδιαφέρον, κινδύνους και όλα αυτά μέσα σε ατμόσφαιρα αδελφοσύνης με το πλήρωμα», τονίζει.
