To Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) διαθέτει σήμερα ένδεκα υποβρύχια εκ των οποίων τέσσερα σύγχρονα υποβρύχια της κλάσης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» τύπου «214», τέσσερα εκσυγχρονισμένα υποβρύχια τύπου «209» εκ των οποίων το ένα διαθέτει σύστημα αναερόβιας πρόωσης (AIP) καθώς και τρία παρωχημένης τεχνολογίας υποβρύχια τύπου «209». Αμφότερα τα υποβρύχια τύπου «209» των 1100 και 1200 τόνων χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970. Τα υποβρύχια τύπου «209» συμπληρώνουν σήμερα σχεδόν μισό αιώνα επιχειρησιακού βίου και ως εκ τούτων ήδη θα έπρεπε να έχουν αντικατασταθεί από νέας γενιάς υποβρύχια. Το πλέον δυσμενές είναι πως ακόμη και εάν σήμερα υπήρχε πρόγραμμα ναυπήγησης νέων υποβρυχίων, από την ημέρα σύναψης της σύμβασης έως την ημέρα παράδοσης στο Πολεμικό Ναυτικό απαιτούνται περί τα οκτώ με δέκα έτη. Το Πολεμικό Ναυτικό εγκαίρως από το 2020 έχει διαγνώσει την ανάγκη πρόσκτησης νέων υποβρυχίων, ενημερώνοντας σχετικώς την πολιτική ηγεσία και τον πρωθυπουργό. Στον εξοπλιστικό σχεδιασμό του ΠΝ περιλαμβάνεται πρωταρχικά η υλοποίηση προγράμματος εκσυγχρονισμού για τα υποβρύχια της κλάσης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» τύπου «214» καθώς και η απόκτηση τεσσάρων νέων υποβρυχίων με δικαίωμα προαίρεσης επιπρόσθετων δυο (4+2). Απώτερος στόχος του ΠΝ είναι η διατήρηση κατ’ ελάχιστον οκτώ σύγχρονων υποβρυχίων, συνάμα με τη διατήρηση ορισμένων παλαιότερων όπως του εκσυγχρονισμένου με σύστημα αναερόβιας πρόωσης (AIP) υποβρυχίου «ΩΚΕΑΝΟΣ» (S-118). Η υλοποίηση ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού για τα υποβρύχια της κλάσης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ» τύπου «214» απαιτεί ένα κονδύλι της τάξης των 500 εκατομμυρίων ευρώ ενώ η ναυπήγηση νέων υποβρυχίων δεσμεύει ένα ποσό της τάξης των 3.5 με 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Δίχως καμία αμφιβολία η ναυπήγηση νέων υποβρύχιών κοστολογείται όσο και το πρόγραμμα του F-35 για τη Πολεμική Αεροπορία, το οποίο πήρε γραμμή πρόκρισης έναντι των αναγκών του Πολεμικού Ναυτικού. Η ευθύνη φυσικά βαραίνει στο ακέραιο τη πολιτική ηγεσία και τον πρωθυπουργό δεδομένου πως λαμβάνουν τις τελικές αποφάσεις για την υλοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Λαμβάνοντας υπόψιν τα παραπάνω δεδομένα (ηλικία των υποβρυχίων του ΠΝ και αδυναμία υλοποίησης προγράμματος νέων υποβρυχίων) το μέλλον της Διοίκησης Υποβρυχίων αναμένεται δυσοίωνο. Οι δηλώσεις του Υπουργού Εθνικής Άμυνας (ΥΕΘΑ) Νίκου Δένδια σε πρόσφατη ομιλία του στην Βουλή των Ελλήνων παρά το γεγονός πως σχετίζονται με την προοπτική εκκίνησης ενός προγράμματος πρόσκτησης νέων υποβρυχίων, εντούτοις δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο δεδομένο που να τις επιβεβαιώνει (πρόγραμμα σε εξέλιξη με σαφές χρονοδιάγραμμα, οικονομικά δεδομένα κτλ). Τα μέχρι τώρα δεδομένα αναφέρονται σε μια έρευνα του ΠΝ της αγοράς των νέων υποβρυχίων δίχως όμως σαφή στοιχεία και δεδομένα στα πλαίσια μιας διαδικασίας (έστω και αυτής του ανταγωνιστικού διαλόγου όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία περί εξοπλιστικών προμηθειών). Από πλευράς συσχετισμού ναυτικής ισχύος μεταξύ Πολεμικού Ναυτικού και Τουρκικού Ναυτικού οφείλουμε να επισημάνουμε τα εξής δεδομένα. Το Τουρκικό Ναυτικό έχει σε πλήρη εξέλιξη το πρόγραμμα ναυπήγησης των έξι νέων τουρκικών υποβρυχίων τύπου «214» εκ των οποίων το πρώτο έχει παραδοθεί και βρίσκεται σε φάση επιχειρησιακής ένταξης στον τουρκικό στόλο, το δεύτερο έχει καθελκυστεί και είναι σε φάση δοκιμών ενώ το τρίτο τουρκικό υποβρύχιο τύπου «214» καθελκύστηκε τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους και προσεχώς θα περάσει στην επόμενη φάση δοκιμών εν όρμω και εν πλω. Τα επόμενα τρία τουρκικά υποβρύχια τύπου «214» βρίσκονται σε φάση ναυπήγησης με στόχο να παραδοθούν εντός της επόμενης πενταετίας. Συνεπώς, ως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας (ενδεχομένως και νωρίτερα χρονικά) το Τουρκικό Ναυτικό θα διαθέτει έξι σύγχρονα υποβρύχια τύπου «214» τα οποία θα αντικαταστήσουν μέρος από τα υφιστάμενα παρωχημένης τεχνολογίας υποβρύχια τύπου «209». Το πλέον αξιομνημόνευτο γεγονός είναι πως στα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας το Τουρκικό Ναυτικό θα διαθέτει περί τα 10-12 υποβρύχια εκ των οποίων τέσσερα τύπου 209/1400mod, τέσσερα τύπου 209/1400 και τουλάχιστον τέσσερα υποβρύχια τύπου «214». Επιπροσθέτως, με γνώμονα τα όσα αναφέρονται στους τουρκικούς εξοπλιστικούς σχεδιασμούς, το Τουρκικό Ναυτικό αναμένεται να εκκινήσει δύο ακόμη προγράμματα, αυτό του εθνικού υποβρυχίου το οποίο αναφέρεται ως «MILDEN» με στόχο τη παραγωγή ενός υποβρυχίου εκτοπίσματος 2700 τόνων καθώς και το πρόγραμμα STM-500 με σκοπό τη ναυπήγηση ενός μικρότερου υποβρυχίου των 500 τόνων για παράκτιες επιχειρήσεις. Συνεπώς, δεν θα πρέπει να μας εκπλήξει η ύπαρξη μεγαλύτερου αριθμού τουρκικών υποβρυχίων από τις αρχές με μέσα της επόμενης δεκαετίας.
Με μαθητική ακρίβεια η εθνική ναυτική ισχύς συρρικνώνεται λόγω των αποφάσεων της κυβέρνησης. Στη καλύτερη περίπτωση το ΠΝ θα διαθέτει οκτώ υποβρύχια περί το 2032 με 2034 εάν σήμερα ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις από τη πολιτική ηγεσία κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Το ίδιο ισχύει στο ακέραιο και για τις μονάδες κρούσης της Διοίκησης Φρεγατών αφού με εξαίρεση τις τρεις φρεγάτες FDI HN δεν υπάρχει πρόβλεψη για νέες μονάδες πλην τις 4ης FDI HN. Η υλοποίηση του προγράμματος νέων κορβετών μετατίθεται για το επόμενο έτος, παραβλέποντας το γεγονός πως δεν υπάρχει η παραμικρή πολυτέλεια στη μετάθεση των αποφάσεων για το εγγύς μέλλον. Ευχή του γράφοντος είναι οι κυβερνώντες και η ανώτατη στρατιωτική ηγεσία να μην υπάρξουν υπόλογοι στην ιστορία και στον ιστορικό του μέλλοντος δεδομένου του ευμετάβλητου γεωπολιτικού πεδίου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
