Αναλυτικές απαντήσεις για τα Rafale έδωσε ο ΥΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος από το βήμα της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων.

Γιατί επιλέξαμε τα “Rafale”: Δεν θα πω πολλά σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά, μερικά από τα οποία έλεγα ότι έχουν και χαρακτήρα εμπιστευτικών πληροφοριών. Ενδεχομένως να πούμε περισσότερα στην κεκλεισμένων των θυρών συζήτηση, αρκούμαι όμως να πω ότι το αεροσκάφος “Rafale” της κατασκευαστικής εταιρείας “Dassault” αποτελεί ένα από τα πλέον σύγχρονα αεροσκάφη, κατατάσσεται ανάμεσα στην τετάρτη και πέμπτη γενιά μαχητικών και αποτελεί μία πλατφόρμα με τεχνολογικές καινοτομίες που το καθιστούν ικανό να αντιμετωπίσει με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα κάθε αποστολή σε ολόκληρο τον Ελληνικό Εναέριο Χώρο, καθώς και την Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας δυνατότητα εκτέλεσης επιχειρήσεων εναντίον εξελιγμένων τεχνολογικά αντιπάλων, μέσα σ’ ένα σύνθετο και κορεσμένο από απειλές πεδίο μάχης. Τα ανωτέρω επιτυγχάνονται με τη σύζευξη των πληροφοριών και την απεικόνισή τους στον πιλότο απ’ όλα τα συστήματα που διαθέτει, μεταξύ των οποίων είναι και το περίφημο “Link16” το οποίο καθιστά δυνατή και τη συνεργασία με τον υπάρχοντα στόλο, μεταξύ άλλων, και των F-16.

Τα υπό προμήθεια αεροσκάφη διαθέτουν διαμόρφωση “F3R”, η νεώτερη και πιο εκσυγχρονισμένη έκδοση του “Rafale” που βγαίνει αυτή τη στιγμή από τη γραμμή παραγωγής της κατασκευάστριας εταιρείας από τις αρχές του 2020. Μεταξύ άλλων, το “Rafale” θα είναι εξοπλισμένο με ραντάρ ενεργητικής ηλεκτρονικής σάρωσης, το περίφημο AESA, που αποκαλύπτει, παρακολουθεί, εγκλωβίζει, κατευθύνει πυραύλους σ’ ένα μεγάλο αριθμό στόχων. Επίσης, διαθέτει ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας με πέντε υποσυστήματα που προειδοποιούν, καταδεικνύουν, παρεμβάλλουν και προστατεύουν από οποιαδήποτε μορφή πιθανής απειλής, καθώς επίσης παρέχουν και έγκαιρη προειδοποίηση στον ιπτάμενο για επερχόμενο πλήγμα. Ασφαλώς το πολύ ελκυστικό «πακέτο» αυτής της προμήθειας σχετίζεται με το γεγονός ότι οι αυξημένες επιχειρησιακές ικανότητες των “Rafale” συνδέονται άρρηκτα και με την χρήση των όπλων αυτών.

Πρόκειται για «μία ολιστική προσέγγιση» διότι έχουμε να κάνουμε με την προμήθεια της πλατφόρμας των δεκαοκτώ αεροσκαφών και με τη σύμβαση της εν συνεχεία υποστήριξής τους, διότι δεν είναι μόνο η αρχική υποστήριξη προκειμένου να έρθουν, να εγκατασταθούν, να υποστηριχθούν κατά την έλευση τους και την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα. Έχουμε να κάνουμε και με την εν συνεχεία υποστήριξή τους σε βάθος χρόνου τετραετίας, γιατί αυτό ισχύει σε όλες αυτές τις παρόμοιες περιπτώσεις, διότι η τεχνολογία εξελίσσεται, τα συστήματα αλλάζουν, γι’ αυτό και ανανεώνονται οι συμβάσεις σε συνέχεια υποστήριξης όλων συστημάτων, αλλά κυρίως και με την προμήθεια των όπλων. Θα έλεγα ότι είναι πολύ μεγάλη υπόθεση κι είναι πολύ σημαντικό που όλα αυτά αποκτώνται μαζί.

Προχωρήσαμε στην προμήθεια αυτή με ασυνήθιστη ταχύτητα για τα ελληνικά δεδομένα. Γι’ αυτό και επιτρέψτε μου να εξανίσταμαι λίγο. Είμαι σίγουρος ότι το ίδιο αισθάνονται ο Υφυπουργός και οι Αρχηγοί όταν ακούμε για καθυστερήσεις. Τι καθυστερήσεις δηλαδή; Σε τέσσερις μήνες γίνεται υπογραφή συμβάσεων, σύνθετων και περίπλοκων συμβάσεων, όχι μόνο για καινούργια αεροσκάφη αλλά και μεταχειρισμένα, με ειδικά ζητήματα που επιλύθηκαν. Σε ένα χρόνο θα έρθουν τα πρώτα αεροσκάφη! Σε ένα χρόνο από την αρχή των διαπραγματεύσεων, τέσσερις μήνες μέχρι να πάμε στη σύμβαση και έξι μέχρι να έρθουν τα πρώτα αεροσκάφη! Και θα συνεχίσουν να έρχονται με ρυθμό, έξι τον πρώτο χρόνο, έξι τον δεύτερο, έξι στον τρίτο.

Άλλες χώρες έκαναν τέσσερα χρόνια προκειμένου να διαπραγματευτούν και να παραλάβουν τα πρώτα αεροσκάφη. Τέσσερα χρόνια! Θα τα πούμε αύριο αυτά. Και τα όπλα θα παραληφθούν σε μερικούς μήνες. Ποιά καθυστέρηση λοιπόν; Επειδή έπρεπε να εξασφαλίσουμε απόλυτες συνθήκες διαφάνειας, επιλέξαμε να πάμε για τον προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο; Μα αυτό είναι, όχι μόνο για τη δική μας θωράκιση, αλλά και για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτής της προμήθειας από το Σώμα.

Θα έπρεπε να επιχαίρετε όλοι που επιλέξαμε να πάμε και στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο διασφαλίζει τη νομιμότητα. Και όποιες σκιές θα μπορούσαν να υπάρξουν, θα έλεγα ότι απαντώνται ή μάλλον αντιμετωπίζονται όταν έχει υπάρξει προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Παίρνει χρόνο και θα κάνουμε ότι μπορούμε. Ήδη εν πάση περιπτώσει έχουμε ζητήσει, διότι δεν μπορούμε να επιβάλουμε σε μία ανεξάρτητη δικαστική αρχή, να προχωρήσει γρήγορα. Σε κάθε περίπτωση κι εκεί θα προχωρήσουμε γρήγορα. Διότι όπως σας είπα οι ρυθμοί διεκπεραίωσης αυτής της υπόθεσης δεν έχουν καμία σχέση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν.

Για να ελαφρύνω λίγο την ατμόσφαιρα, είμαστε κουρασμένοι ιδίως όσοι παρεστήκατε στην προηγούμενη συνεδρίαση σχετικά με το προηγούμενο νομοσχέδιο, όταν ακούω «καθυστέρηση» αισθάνομαι λίγο (για να κάνω έναν ποδοσφαιρικό παραλληλισμό), όπως οι Ολλανδοί το 1974. Τότε η Εθνική Ολλανδίας έπαιξε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου με αντίπαλο την Εθνική Δυτικής Γερμανίας, έκαναν σέντρα, οι Ολλανδοί παίκτες άλλαξαν δεκατρείς πάσες χωρίς να παρεμβληθεί Γερμανός, μπήκαν στην περιοχή κέρδισαν πέναλτυ και το εκτέλεσαν, προηγήθηκαν με 1-0 στο δεύτερο λεπτό. Όταν ακούμε «καθυστέρηση» είναι σαν να αισθάνομαι ότι ασκείται κριτική στην Ολλανδία επειδή άλλαξε δεκατρείς πάσες και σκόραρε σε δύο λεπτά, ενώ θα έπρεπε να έχει αλλάξει πέντε πάσες και να έβαζε κατευθείαν γκολ, χωρίς να κέρδιζε πέναλτυ στο δίλεπτο! Αυτό αισθάνομαι πραγματικά.

Καθυστέρηση οι τέσσερις μήνες; Ποιος μπορεί να θυμηθεί κάποια παρόμοια ταχύτητα διεκπεραίωσης στο παρελθόν αντίστοιχης σύμβασης; Έπρεπε λοιπόν να ανταποκριθούμε στην ανάγκη. Θεωρώ ότι το κάνουμε με το καλύτερο τρόπο. Οι διαπραγματεύσεις ήταν εντατικές και δύσκολες, ολοκληρώθηκαν σε τρεις μήνες, χάρη στη σκληρή δουλειά όλων των εμπλεκομένων επιτελείων (ΓΕΕΘΑ – ΓΕΑ), ασφαλώς της ΓΔΑΕΕ που έχει και το κύριο βάρος στη διαπραγμάτευση με τη γαλλική πλευρά, η οποία έχει εγκατασταθεί διά εκπροσώπου της κατασκευάστριας εταιρείας στην Ελλάδα ήδη από το Σεπτέμβριο, της ΓΔΟΣΥ ως προς το οικονομικό κομμάτι και βέβαια χάρη στην καλή διάθεση συνεργασίας από τη γαλλική πλευρά. Θα μου πείτε «ναι, πληρώθηκαν». Εντάξει, αλλά επέδειξαν κάθε καλή διάθεση σε μια περίπλοκη υπόθεση, παρενέβη η Υπουργός Άμυνας οπότε ανέκυψε ζήτημα όσον αφορά στην επίλυση προβλημάτων σχετικά με την κατάσταση των μεταχειρισμένων. Ζήτησε από την Γαλλική Αεροπορία να κάνει το καλύτερο δυνατόν για να βοηθήσει εμάς, τους Έλληνες. Ανταποκρίθηκε η Γαλλική Αεροπορία, επιλέχθηκαν τα σωστά αεροσκάφη, επιτεύχθηκε νομίζω το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Επιλέξαμε τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού διότι αυτή ήταν η ταχύτερη και η προσφορότερη λόγω κατεπείγουσας ανάγκης που οφείλονταν σε κρίση. Τέσσερις μήνες από την έναρξη διαπραγματεύσεων φέρνουμε προς ψήφιση από το Σώμα το παρόν νομοσχέδιο. Αποτελεί το Ενιαίο Ειδικό Κανονιστικό Πλαίσιο που διέπει αυτή την προμήθεια. Κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Εξοπλιστικών στις 17 Δεκεμβρίου, είχα περιγράψει εκτενώς και με σαφήνεια τον οδικό χάρτη για την προμήθεια αυτή:

• Ενημέρωση Επιτροπής, όχι γνωμοδότηση επί προγράμματος. Δεν υπάρχει το πρόγραμμα, απλά ενημερώθηκε το Σώμα για τα θέματα ουσίας προμήθειας των “Rafale”.
• Νομοθετική ρύθμιση στη Βουλή των Ελλήνων μέσα από την Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας (δηλαδή αυτό που κάνουμε τώρα, αμέσως μετά την επανέναρξη των εργασιών του Κοινοβουλίου).
• Προσυμβατικός έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο ακολούθως μετά την ψήφιση και από την Ολομέλεια.
• Υπογραφή των συμβάσεων μεταξύ των αντισυμβαλλομένων του εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, Γενικού Διευθυντή της ΓΔΑΕΕ από τη μία πλευρά και από την άλλη, των κατασκευαστριών εταιρειών.

Παράλληλα δρομολογείται η έναρξη του σταδίου της εκπαίδευσης. Έχει ήδη υπάρξει προεπιλογή των πρώτων ιπταμένων που θα μεταβούν με την υπογραφή της σύμβασης στη Γαλλία για το πρώτο στάδιο της εκπαίδευσης αλλά και των τεχνικών που θα τους συνοδέψουν. Αυτά έχουν αποφασιστεί ανάμεσα στην Ελληνική και τη Γαλλική πλευρά. Οι τρεις συμβάσεις θα είναι (όπως ορθότατα ανέλυσε στην τοποθέτησή του ο εισηγητής μας, ο συνάδελφος κ. Μακάριος Λαζαρίδης) του Υπουργείου με την “Dassault” για την προμήθεια των αεροσκαφών, του Υπουργείου με την “Dassault”, τη “Thales” και τη “Safran” όσον αφορά στην εν συνεχεία υποστήριξη των αεροσκαφών και του Υπουργείου με την κατασκευάστρια των όπλων, δηλαδή των πυραύλων “Scalp”, “Exocet”, στρατηγικού πλήγματος όπλων, αλλά και των αντιαεροπορικών “Mika” και “Meteor”. Οι πύραυλοι “Meteor”, ένα καινούργιο όπλο το οποίο θα εμπλουτίσει τις δυνατότητες του στόλου των αεροσκαφών μας με ιδιαίτερη σημασία. Αυτά θα αναλυθούν σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια αύριο.

Καταρτίστηκαν λοιπόν τρία σχέδια συμβάσεως και σήμερα φέρονται προς συζήτηση.

1. Σύμβαση μεταξύ Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και “Dassault”, έξι καινούργια και δώδεκα μεταχειρισμένα αεροσκάφη, τέσσερα εξ αυτών διθέσια για λόγους εκπαίδευσης, μετά τους συναφούς εξοπλισμού τους και παροχή υπηρεσιών για την αρχική -γιατί άλλο αρχική κι άλλο η εν συνεχεία υποστήριξη τους.

2. Σχέδιο Σύμβασης εν συνέχεια υποστήριξης των “Rafale” μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τρεις κατασκευάστριες.

3. Σχέδιο σύμβασης για την προμήθεια εξοπλισμού όπλων για τα “Rafale” καθώς και επίσης (και σημαντικό αυτό) συντήρηση – τροποποίηση υπαρχόντων όπλων των αεροσκαφών «Μιράζ 2000-5» προκειμένου τα όπλα αυτά να χρησιμοποιηθούν και από τα αεροσκάφη “Rafale”. Στο παράρτημα 14 του εν λόγω σχεδίου σύμβασης περιλαμβάνονται για συνεχή υποστήριξη των όπλων και πυρομαχικών για τα “Rafale”. Η τρίτη αυτή σύμβαση συνάπτεται μεταξύ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και της κατασκευάστριας εταιρείας “MBDAFrance”.

Κατά τις διαπραγματεύσεις διαπιστώθηκε ότι υφίστανται απαιτήσεις των εταιρειών σε επιμέρους θέματα, η κάλυψη των οποίων απαιτεί τη θέσπιση ειδικού κανονιστικού πλαισίου. Διαπιστώθηκαν κάποιες αποκλίσεις από την κείμενη νομοθεσία, αυτή δηλαδή που διέπει την εκτέλεση συμβάσεων προμηθειών στον τομέα της Άμυνας διατάξεις του Νόμου 3978/11 που παραπέμπουν για τα ζητήματα αυτά στον 3433/06. Οι αποκλίσεις θα έλεγα ότι αναλύθηκαν κατά την συνεδρίαση του Δεκεμβρίου από τον Γενικό Διευθυντή της ΓΔΑΕΕ. Θα δοθούν και κάποιες διευκρινίσεις αύριο, σταχυολογώντας όμως σας θυμίζω ότι έχουν να κάνουν πρώτα με το ζήτημα των όρων πληρωμών. Οι εταιρείες είχαν ζητήσει πέραν της λήψης αρχικής προκαταβολής και τη λήψη πληρωμής σε έξι μήνες, ως τμηματική εξόφληση στο άλλο 30% (δηλαδή 60%). Όντως είναι εμπροσθοβαρές, αλλά εμπροσθοβαρείς –αντιλέγω- είναι και η παράδοση των αεροσκαφών, όπως και των όπλων. Επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι ο όρος «λεόντεια σύμβάση», διότι εμπροσθοβαρώς γρήγορα έρχονται και τα αεροσκάφη. Περιέγραψα τους χρόνους και νομίζω ότι είναι πραγματικά χαρακτηριστικά ταχείς αυτοί οι χρόνοι.

Δεύτερο ζήτημα οι εγγυητικές επιστολές: Συμφωνήθηκε τελικά να κατατεθεί τραπεζική εγγυητική στο 5% της συνολικής συμβατικής αξίας της προμήθειας αντί 10% που προέβλεπε η κείμενη νομοθεσία. Θυμίζω όμως ότι έχουμε να κάνουμε με μία προμήθεια ιδιαίτερα μεγάλου οικονομικού αντικειμένου, επομένως και το 5% είναι ένα πάρα πολύ σεβαστό ποσό για τις εταιρείες, ιδίως στις εποχές αυτές της πανδημίας, όπου πραγματικά οι ρυθμοί λειτουργίας δεν είναι αυτοί που ήταν παλιότερα και επομένως προκύπτουν ανάγκες. Υπήρχε η δυνατότητα να ικανοποιήσουμε αυτή την απαίτηση της εταιρείας, η οποία αρχικώς δεν ζητούσε καμία εγγύηση. Τελικά συμφωνήθηκε διότι κάποιοι όροι μέσα από την διαπραγμάτευση ικανοποιούνται εν όλω, άλλοι εν μέρει, άλλοι καθόλου. Αυτό είναι και η διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Εδώ λοιπόν, συμφωνήθηκε εγγύηση 5%. Μην ξεχνάτε ότι συνήθως όταν ορίζεται μεγάλη εγγύηση αυτή τελικά μετακυλίεται στον αγοραστή διότι απλά οι εταιρείες λένε «εντάξει βάζεις και εγγύηση, θα πληρώσεις τόσα παραπάνω», θα μας χρέωναν δηλαδή απλά αρκετές δεκάδες (για να μην πω κάποια ένα-δυο εκατοντάδες εκατομμύρια, 200 εκατομμύρια παραπάνω), εάν τους υποχρεώναμε να καταβάλουν εγγύηση ύψους 10%. Αυτή είναι η πραγματικότητα της διαπραγμάτευσης και επιλέγουμε μέσα απ’ αυτή πού να είμαστε άκαμπτοι, πού να είμαστε ευέλικτοι και πού να ικανοποιήσουμε κάποιες απαιτήσεις των άλλων, προκειμένου κι άλλοι να ικανοποιήσουν κάποιες δικές μας απαιτήσεις.

Τρίτο σημείο η διαδικασία παραλαβής συμβατικού αντικειμένου! Οι εταιρείες ζήτησαν μονομερή παραλαβή συμβατικού αντικειμένου και την περίπτωση απραξίας ή μη αιτιολογημένης άρνησης αποδοχής από την ελληνική πλευρά. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, δεν πρόκειται να συμβεί. Καμία ελληνική πλευρά δεν θα έρθει να πει «επιδεικνύω απραξία, δεν το δέχομαι, δεν το παραλαμβάνω». Αντιθέτως όλοι αδημονούμε κυριολεκτικά κι αυτό ισχύει περισσότερο για τους ιπταμένους εκεί στην Τανάγρα, να παραληφθεί το αντικείμενο αυτής της προμήθειας, δηλαδή τα αεροσκάφη.

Τέταρτο σημείο η επιβολή προστίμου λόγω εκπρόθεσμης παράδοσης. Εδώ ορίστηκε καθορισμός ανώτατου ορίου προστίμου που ανέρχεται στο ύψος του 6% της αξίας των εκπρόθεσμα παραδοτέων υλικών. Κατά την νομοθεσία ήταν ελεύθερο αυτό το ζήτημα του ύψους επιβολής προστίμου. Συμφωνήσαμε σε αυτό το ποσοστό.

Πέμπτο σημείο η επιβολή διοικητικών κυρώσεων λόγω καθυστερημένης παράδοσης. Συμφωνήθηκε τελικά η πρόβλεψη περιόδου χάριτος τουλάχιστον οκτώ μηνών πριν την έναρξη αυτής της διαδικασίας, κήρυξη δηλαδή της εταιρείας ως έκπτωτης. Δεν νομίζω ότι θα ανακύψει από την πραγματικότητα τέτοιο ζήτημα δεδομένης της διάθεσης και της δουλειάς που εκπονήθηκε μέχρι σήμερα.

Έκτο σημείο, ευθύνη έναντι τρίτων. Συμφωνήθηκε καθορισμός ανωτάτου ορίου οικονομικής αποζημίωσης τα 15 εκατομμύρια ευρώ όσον αφορά στην προμήθεια και την εν συνεχεία υποστήριξη των αεροσκαφών “Rafale”, στα τέσσαρα όσον αφορά στην προμήθεια των όπλων. Κατά τη νομοθεσία δεν υπήρχε όριο, ελεύθερα μπορούσε να έχει οριστεί οικονομική αποζημίωση λόγω ευθύνης έναντι τρίτων. Συμφωνήθηκε να υπάρχει μέχρι συγκεκριμένου ορίου.

Κι ο έβδομος όρος που κλείνει την επτάδα των αποκλίσεων από την κείμενη νομοθεσία που μας οδήγησε να πάμε σε αυτή την οδό του Σχεδίου Νόμου με τις συμβάσεις, όριο διαιτησίας και επίλυσης διαφορών. Τελικά συμφωνήθηκε να υπάρχει δυνατότητα προσφυγής στη διαιτησία από το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (International Chamber of Commerce) με έδρα την Αθήνα -κι όχι ουδέτερη χώρα όπως είχαν προτείνει οι Γάλλοι, την Ελβετία- με τρεις διαιτητές σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ελληνικού Δικαίου.

Με γνώμονα λοιπόν την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και τη βούληση να προχωρήσουμε με ταχύτητα, χωρίς βέβαια να υποχωρούμε και από τις ξεκάθαρες γραμμές που είχαμε θέσει εξαρχής, δεχθήκαμε αυτές τις ελάχιστες δυνατές αποκλίσεις από την ισχύουσα νομοθεσία, με την εισαγωγή ειδικών ρυθμίσεων οι οποίοι έχουν χαρακτήρα κυρίως τεχνικό και αφορούν στην εκτέλεση των συμβάσεων. Αυτοί οι όροι, θυμίζω τα είχαμε πει και στην επιτροπή εξοπλιστικών του Δεκεμβρίου, δεν παρεκκλίνουν από τις διατάξεις του Ενωσιακού Δικαίου, που ενσωματώθηκε στο Εθνικό Δίκαιο με το Νόμο 3978/11, η γνωστή Ευρωπαϊκή Οδηγία.

Οι εταιρείες με τις οποίες θα συναφθούν οι συμβάσεις έχουν το κοινό χαρακτηριστικό ότι είναι μοναδικοί κατασκευαστές των συστημάτων των οποίων την κατασκευή ή υποστήριξη θα αναλάβουν. Ένας κατασκευάζει. Η “Dassault” τα αεροσκάφη και οι λοιπές εταιρείες, μοναδικοί κατασκευαστές. Επομένως, αυτό έχει να κάνει και με το ζήτημα εμπλοκής της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας. Δεν μπορεί σε μία προμήθεια όπου το αντικείμενό της προέρχεται από ένα μοναδικό κατασκευαστή, να συζητήσεις την εμπλοκή της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας που προβλέπεται όμως στη σύμβαση (και θ’ αναλυθεί αύριο) ώστε στο μέλλον σε ζητήματα που άπτονται με την εν συνεχεία υποστήριξη, δυνητικά να εμπλακούν και εταιρείες της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας. Δεν μπορούσε όμως να γίνει αυτό για τον ξεκάθαρο λόγο ότι αντισυμβάλλεσαι με την “Dassault” και τις άλλες δύο κατασκευαστικές, την “Thales” και την “Safran”. Tονίζεται όμως, ότι χωρίς αυτές τις ειδικές προβλέψεις δεν θα είχε ευοδωθεί τελικά η υπόθεση της προμήθειας και εν συνεχεία υποστήριξης των μαχητικών αεροσκαφών “Rafale” και θα στερούνταν η Πολεμική Αεροπορία τις πολύτιμες επιχειρησιακές δυνατότητες αυτού του αεροσκάφους.

Σε ό,τι αφορά την νομοθετική έκδοση των συμβάσεων προ της υπογραφής τους. Οφείλω να διευκρινίσω τα εξής: Με δεδομένες τις ασυμβατότητες και τις διαφοροποιήσεις κάποιων συμβατικών όρων με το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν θα ήταν νομικώς επιτρεπτό τα εν λόγω σχέδια συμβάσεων να υπογραφούν και να κυρωθούν εν συνέχεια νομοθετικά, ώστε να ισχυροποιηθούν οι όροι τους καθώς η ισχύουσα νομοθεσία δεν θα επέτρεπε τη σύναψη και ως εκ τούτου την εκτέλεση τους, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη ότι η εκτέλεση των συμβάσεων αρχίζει άμεσα.

Περαιτέρω, είναι επίσης προφανές ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο δεν θα παρείχε έγκριση υπογραφής των εν λόγω σχεδίων κατά τον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητάς τους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έχουμε κηρύξει και τον πόλεμο στην ισχύουσα νομοθεσία όπως άκουσα να διατυπώνεται εδώ -νομίζω την εισηγήτρια του «Μέρα25», την κ. Σακοράφα- διότι θυμίζω ότι αυτή η προμήθεια έχει να κάνει ενδεχομένως με δύο-τρία υποπρογράμματα (προμήθεια αεροσκαφών, εν συνεχεία υποστήριξη, όπλα). Λοιπόν, από την ανάληψη των καθηκόντων μας έχουμε περάσει 47 ή 48 υποπρογράμματα. Τρία υποπρογράμματα που αποκλείουν από την ισχύουσα νομοθεσία, 48 που εκτελούνται σύμφωνα ακριβώς με την ισχύουσα νομοθεσία. Δεν το λες αυτό και «πόλεμο», ότι δεν θέλουμε να εφαρμόσουμε την κείμενη νομοθεσία όταν έχουμε περάσει 48 σύμφωνα με το νόμο και για τα τρία αυτά λόγω της κρισιμότητας αλλά και του ιδιαίτερα μεγάλου οικονομικού αντικειμένου και για λόγους ταχύτητας διεκπεραίωσης, επιλέγουμε να φέρουμε ειδικό νόμο και όχι να εφαρμόσουμε τα ισχύοντα στην κείμενη νομοθεσία.

Η ισχυροποίηση λοιπόν τον εν λόγω συμβατικών όρων που αποκλίνουν από την υφιστάμενη νομοθεσία μπορεί να γίνει επιτρεπτός μόνο με νομοθετική ρύθμιση μέσω της οποίας η Εθνική Αντιπροσωπεία θα εγκρίνει τα σχέδια των συμβάσεων και θα εξουσιοδοτεί τα αρμόδια όργανα να προβούν στη σύναψή τους.

Η νομοθετική έγκριση σχεδίων συμβάσεων έγινε και στο παρελθόν, οφείλω να το πω. Έχουν εγκριθεί σχέδια συμφωνιών πλαισίου της εν συνεχεία υποστηρίξεως αεροσκαφών τύπου «Μιράζ 2000-5» με τις ίδιες κατασκευάστριες -γράψτε άλλο ένα υποπρόγραμμα στο οποίο ακολουθήθηκε η οδός της νομοθετικής ρύθμισης, επειδή ακριβώς υπήρχαν αποκλίσεις από την ισχύουσα νομοθεσία- επομένως τέσσερα υποπρογράμματα, 48 όμως που εκτελέστηκαν κατά την κείμενη νομοθεσία, ακόμα και άλλα εις το παρελθόν.

Θα θυμίσω εις στο παρελθόν άλλο ένα, με το Νόμο 3885/10, κύρωση συμβάσεων που αφορούν στο μέλλον των «Ελληνικών Ναυπηγείων» (ΕΝΑΕ) και τα προγράμματα των Υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού το 2010. Λοιπόν, στο άρθρο μόνο παράγραφος 4 αυτού του προγράμματος, προβλέφθηκε πολύ συγκεκριμένα ότι στις συμβάσεις που κυρώνονται με τον παρόντα νόμο περιλαμβάνονται και όλα τα συνημμένα σε αυτές κείμενα, ιδίως πρωτόκολλα και δηλώσεις, καθώς και τα εμπιστευτικά τεχνικά παραρτήματα στα οποία γίνεται μνεία και τα οποία έχουν μονογραφηθεί από το ΓΕΝ στο οποίο και φυλάσσονται τα σχετικά πρωτότυπα κείμενά τους για λόγους βέβαια εμπιστευτικότητας διαδικασίας και υπηρεσιακού απορρήτου.

Ακόμα, με το νόμο 4494/17 επί Υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου, το σχέδιο σύμβασης αντισταθμιστικών ωφελημάτων μεταξύ της εταιρίας “Raytheon” και της ΓΔΑΥ/ΥΠΕΘΑ αφορούσε στην παροχή υλικών και ανταλλακτικών προς τις Ένοπλες Δυνάμεις και στην ανάθεση υποκατασκευαστικού έργου σε ελληνικές εταιρείες. Κι εδώ διαβάζω από το σχετικό νόμο: «Άρθρο 29, Έγκριση σχεδίου σύμβασης στον τομέα της Άμυνας: Τα ως άνω παραρτήματα δεν προσαρτώνται στο παράρτημα του παρόντος για λόγους διασφάλισης υπηρεσιακού απορρήτου».

Παρά το γεγονός ότι θεωρώ ότι έχει επιλυθεί μεταξύ μας αυτό το ζήτημα, όπως σας είπα είναι ελεύθερη η πρόσβαση για τους εκπροσώπους των κομμάτων στα απόρρητα στοιχεία αυτών των συμβάσεων, που έχουν παραδοθεί από μας ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή. Νομίζω ότι καλό είναι να το ξεκαθαρίζουμε διότι όπως καταλαβαίνετε υπάρχουν κάποια σημεία που επιτάσσουν, τα πρωτότυπα κείμενα των εγκεκριμένων σχεδίων αυτών -σχεδίων συμβάσεων εννοείται- να φυλάσσονται στη ΓΔΑΕΕ διότι περιλαμβάνουν μεγάλο πλήθος απορρήτων πληροφοριών που άπτονται της οργάνωσης της διάρθρωσης του εφοδιασμού και προφανώς εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, η δημοσίευση των οποίων θα προκαλούσε βλάβη στην Άμυνα και την Ασφάλεια της χώρας. Διέπονται λοιπόν από καθεστώς υπηρεσιακού απορρήτου.

Επιπρόσθετα περιλαμβάνονται πληροφορίες με τη μορφή τεχνικών λεπτομερειών, προδιαγραφών, σχεδίων και τα λοιπά, που άπτονται και του βιομηχανικού απορρήτου των συμβαλλομένων εταιρειών, οι οποίες ως μοναδικοί κατασκευαστές ζήτησαν να μην αποκαλυφθούν προκειμένου να διαφυλαχθούν τα νόμιμα συμφέροντά τους. Το ίδιο είχε ζητήσει, κι είχε προβλεφθεί βέβαια, πέρυσι η “Dassault” όταν ψηφίστηκε από τη Βουλή το Δεκέμβριο του 2019 η συμφωνία-πλαίσιο για την εν συνεχεία υποστήριξη των «Μιράζ 2000-5».

Εν κατακλείδι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι το νομοσχέδιο εξασφαλίζει την ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της Πολεμικής Αεροπορίας για την αποτελεσματική εκπλήρωση της αποστολής της. Έχουμε βέβαια περιθώριο μέχρι την Πέμπτη, τη συζήτηση στην Ολομέλεια. Θα προέτρεπα όμως όλες οι πολιτικές παρατάξεις να τοποθετηθούν θετικά για πολλούς λόγους. Όλοι αντιλαμβανόμαστε και παραδεχόμαστε, το άκουσα από τους εκπροσώπους σχεδόν όλων των πολιτικών παρατάξεων εδώ σήμερα, ότι αυτή η προμήθεια όντως ενισχύει τη μαχητική ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας, ενδυναμώνει το αποτρεπτικό αποτύπωμα των Ενόπλων Δυνάμεων. Αλλά καλό είναι να το αποδείξουμε και διά της ψήφου μας, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Εναπόκειται σε εμάς, τη Βουλή των Ελλήνων, και ειδικά τα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας που συνεδριάζει αυτή την ώρα, να υπερψηφίσουμε το υπό κρίση νομοσχέδιο, εκπέμποντας με όρους Εθνικής συνεννόησης ένα θετικό σήμα στήριξης αυτής της σκληρής και εντατικής προσπάθειας για ακόμα καλύτερη αμυντική θωράκιση της χώρας.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Αύριο θα έχουμε την δυνατότητα στις άλλες δύο συζητήσεις που θα ακολουθήσουν με τη διαδικασία που θα αποφασίσουμε, να απαντήσουμε και σε επιμέρους ζητήματα.

Κύριε Πρόεδρε, θα πρότεινα και για την οικονομία του χρόνου -εκτός αν υπάρχει κάποια άλλη άποψη επ’ αυτού- ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ και ο Αρχηγός ΓΕΝ (εάν δεν υπάρχουν απορίες) να τοποθετηθούν πάνω στα ειδικά τεχνικά θέματα, μερικά από τα οποία άπτονται και του υπηρεσιακού απορρήτου και της εμπιστευτικότητας, κατά την αυριανή διπλή συζήτηση, τόσο στην αίθουσα «Καποδίστριας», όσο και στην απογευματινή που στην ουσία θα είναι επί των άρθρων ή β΄ ανάγνωση, είναι περισσότερο τεχνικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα όπλα, τις δυνατότητές τους, τα συστήματα αυτοπροστασίας, τα ραντάρ του αεροπλάνου και φυσικά θα συμπληρώσω κάποια ειδικά στοιχεία για το ζήτημα του κόστους, γιατί νομίζω ότι πρέπει να έχουμε να πούμε κάτι και για αυτό.

Θέλω μόνο να συμπληρώσω κάτι, όσον αφορά ένα ακόμα ζήτημα που είχε τεθεί από το Δεκέμβριο. Θα μου επιτρέψετε ένα λεπτό ακόμα κύριε Πρόεδρε, την ανοχή σας. Εκτός από τα τεχνικά ζητήματα όσον αφορά στην επιλογή των “Rafale”, μάς τέθηκε υπόψη και το ζήτημα της καλής κατάστασης των μεταχειρισμένων αεροσκαφών και εύλογα.

Θέλω να κάνω μόνο δύο-τρία σχόλια να θίξω δύο-τρία σημεία επ’ αυτού:

Το πρώτο είναι ότι έγιναν όντως εντατικές διαπραγματεύσεις πάνω σε αυτό το ζήτημα της καλύτερης διαλογής δηλαδή, των καλύτερων για τα συμφέροντά μας, αεροσκαφών σε σύντομο χρονικό διάστημα, στην ουσία από το Σεπτέμβριο έως τις αρχές Δεκεμβρίου 2020.

Η γαλλική πλευρά έδειξε πάρα πολύ καλή διάθεση. Είχαμε τουλάχιστον μία φορά παρέμβαση της Υπουργού Άμυνας της Γαλλίας, της ομολόγου μου της κ. πΑρλύ (Parly) προς στην Γαλλική Αεροπορία, με εντολή να κάνουν το καλύτερο δυνατό για τους Έλληνες. Το σύστημα που προέκριναν και μας πρότειναν οι Γάλλοι ικανοποίησε εντελώς την ελληνική πλευρά δηλαδή την Πολεμική Αεροπορία.

Οι Γάλλοι κατασκεύασαν, επινόησαν ένα σύστημα δείκτη καταπόνησης του αεροσκάφους, το λεγόμενο “fatigueIndex” με κάποιες ειδικές παραμέτρους προσδιόρισαν πόσο καταπονημένο ήταν κάθε αεροσκάφος από αυτά που μας προσφέρουν, γιατί ξέρετε υπάρχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά που παίζουν ρόλο. Για παράδειγμα δεν υφίσταται την ίδια καταπόνηση, στον ίδιο αριθμό ωρών πτήσεως, ένα ελληνικό μαχητικό σε σχέση με ένα γαλλικό, διότι -ξέρει καλύτερα ο Αρχηγός- σε δύο ή τρία ή τέσσερα λεπτά από την απογείωση το ελληνικό μαχητικό έχει εμπλακεί σε αερομαχία και φτάνει πολλές φορές τα όρια των δυνατοτήτων του, εμπλεκόμενο με αντίστοιχα τουρκικά μαχητικά σε μία αναχαίτιση. Με τα Γαλλικά δεν ισχύει το ίδιο. Μία ώρα πτήσης για το γαλλικό μπορεί να είναι μία πολύ άνετη πτήση χωρίς καταπονήσεις του αεροσκάφους σε δύσκολους και πολλές φορές επικίνδυνους ελιγμούς.

Επομένως όλα αυτά λήφθηκαν υπ’ όψιν. Η λύση που πρότειναν, τελικά, οι Γάλλοι κρίθηκε άκρως ικανοποιητική από την Πολεμική Αεροπορία και επιπλέον (αυτό είναι ένα πολύ θα έλεγα σημαντικό σημείο) εξασφαλίζεται το 70% της επιχειρησιακής ζωής κάθε αεροσκάφους, δηλαδή η γαλλική πλευρά μας εξασφαλίζει 3.500 ώρες από ένα σύνολο πέντε χιλιάδων ωρών που είναι το όριο ζωής κάθε “Rafale”. Τρεισήμισι χιλιάδες μπροστά από τις πέντε και βέβαια με τη δυνατότητα αναβάθμισης που μας προσφέρουν θα καταστεί δυνατό (εάν το επιλέξουμε) το 2023 αυτό το όριο ζωής να επεκταθεί στις 7.000 ώρες και το 2025 στις 9.000 ώρες.

Επομένως, το συντριπτικά μεγαλύτερο περιθώριο του συνολικού ορίου ζωής των αεροσκαφών “Rafale” που θα μας παραδοθούν, βρίσκεται μπροστά. Δεν έχουν εξαντλήσει ούτε καν έχουν φτάσει στο μισό, του σημείου αυτού. Αυτό όπως είπα οφείλεται στις επιτυχείς διαπραγματεύσεις και στην καλή διάθεση κάθε πλευράς.

Και τέλος νομίζω ότι είναι σκόπιμο να σημειώσω ότι η “Dassault” εδώ, εγγυάται για το υπόλοιπο της ζωής τους. τα αεροσκάφη της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας, παραδίδονται στη “Dassault”, Η “Dassault” προβαίνει σε κάποιο έλεγχο της κατάστασης τους, σε κάποια μερική αναβάθμιση, ή ανανέωση κάποιων συστημάτων και τα παραδίδει από κει και πέρα στην ελληνική πλευρά καθότι συμβάλλεται με αυτήν.

Αυτά θα ήθελα να πω κυρίες και κύριοι συνάδελφοι.

Κύριε Πρόεδρε ευχαριστώ για την ανοχή. Θα συμπληρώσουμε αύριο με τα ειδικότερα και ιδίως με τα απόρρητα.

Σας ευχαριστώ πολύ.»