Μια νέα, εξαιρετικά αναβαθμισμένη γεωπολιτικά, παρουσία της Ελλάδας στο αναδυόμενο ενεργειακό τοπίο της Ανατολικής Μεσογείου διαμορφώνει η ολοκλήρωση των διαδικασιών για την παραχώρηση των περιοχών δυτικά και νοτιοδυτικά Κρήτης, Ιονίου και Κυπαρισσιακού Κόλπου, με τις οποίες κλείνει ουσιαστικά ένας κύκλος παραχωρήσεων που το ελληνικό Δημόσιο άνοιξε το 2014. Η κατάθεση των συμβάσεων παραχώρησης προς κύρωση στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα από το υπουργείο Ενέργειας, ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση επενδύσεων 140 εκατ. ευρώ σε πρώτη φάση και δισεκατομμυρίων ευρώ στην περίπτωση που εντοπιστεί παραγωγικό κοίτασμα.
Γράφει η ΧΡΥΣΑ ΛΙΑΓΓΟΥ για την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Πρόκειται για μια νέα αγορά βαριάς εξωστρεφούς βιομηχανίας που μόλις ξεκινάει να αναπτύσσεται και η οποία αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση του ΑΕΠ αλλά και στην απασχόληση σε ορίζοντα 30ετίας, αφού για κάθε άμεση θέση εργασίας στον κλάδο των υδρογονανθράκων δημιουργούνται 3 νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης στην ευρύτερη περιοχή σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Η διεθνής εμπειρία δείχνει, επίσης, ότι για κάθε ευρώ που αμείβονται οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο, δημιουργούνται άλλες δύο θέσεις εργασίας σε άλλους κλάδους της οικονομίας. Για τις μεγάλες πολυεθνικές, ExxonMobil και Τotal που αναμένουν εδώ και περίπου 1,5 χρόνο την ολοκλήρωση της παραχώρησης των περιοχών νοτιοδυτικά της Κρήτης και δυτικά της Κρήτης που διεκδίκησαν από κοινού με τα ΕΛΠΕ, αλλά και τη Repsol, που επίσης διεκδίκησε με συνεταίρο τα ΕΛΠΕ παραχώρηση στην περιοχή του Ιονίου, έκλεισε ένας κύκλος αβεβαιότητας σε σχέση με τις στρατηγικές τους επενδύσεις στις οποίες έχουν εντάξει και την ανεξερεύνητη περιοχή της Ελλάδας. Δεν ήταν λίγες οι φορές που εκπρόσωποι των μεγάλων πολυεθνικών εξέφρασαν και δημοσίως τη δυσαρέσκειά τους για τις καθυστερήσεις του ελληνικού Δημοσίου, ενώ μεγάλη ήταν και η αγωνία των ΕΛΠΕ που ως συνεταίρος ήταν ο άμεσος αποδέκτης της δυσαρέσκειας και των παραπόνων των μεγάλων πολυεθνικών, γνωρίζοντας ότι δεν μπορούν να αναμένουν εσαεί την Ελλάδα για να διασφαλίσουν τη μελλοντική παραγωγή τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Η κατάθεση στη Βουλή των συμβάσεων παραχώρησης άναψε το πράσινο φως στις τρεις πολυεθνικές εταιρείες να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα και ουσιαστικά να ξεκινήσουν να υλοποιούν τις επενδύσεις. Στα επιτελεία των ExxonMobil, Total και Repsol από την περασμένη Τετάρτη που ανακοινώθηκε η κατάθεση των προσφορών στη Βουλή είναι διάχυτη η ευφορία και τα αρμόδια τμήματα των πολυεθνικών σχεδιάζουν ήδη τα επόμενα βήματα. Όπως εξηγούν στην «Κ» παράγοντες της πετρελαϊκής αγοράς, για τις μεγάλες πολυεθνικές η καταγραφή κονδυλίων στους ισολογισμούς τους για μια επένδυση στους υδρογονάνθρακες ξεκινάει από την ημερομηνία δημοσίευσης στο ΦΕΚ της σύμβασης παραχώρησης. Κύκλοι της κοινοπραξίας των Exxon-Total-ΕΛΠΕ δηλώνουν ότι τον αμέσως επόμενο μήνα θα ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί για την ανάθεση των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε εξειδικευμένα γραφεία. Με την ολοκλήρωση της έγκρισης της μελέτης από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ θα ξεκινήσουν οι πρώτες επενδύσεις σε σεισμικά μέσα στο 2020 και θα ακολουθήσουν ένα χρόνο αργότερα οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις, τα αποτελέσματα των οποίων θα κρίνουν εάν θα επενδύσουν και σε παραγωγικές γεωτρήσεις.
Για τα ΕΛΠΕ, που εκτός από τις περιοχές στο Ιόνιο και στην Κρήτη όπου συμμετέχουν από κοινού με τους πολυεθνικούς συνεταίρους τους, ανοίγει επίσης ο δρόμος για την αναζήτηση συνεταίρων στο οικόπεδο του Ιονίου και το οικόπεδο στον Κυπαρισσιακό Κόλπο που τους έχουν παραχωρηθεί. Οι συζητήσεις που είχαν ξεκινήσει μήνες πριν με μεγάλες εταιρείες του κλάδου τίθενται πλέον σε νέα βάση και είναι θέμα χρόνου η ολοκλήρωση συμφωνίας που θα σηματοδοτήσει την είσοδο και νέας μεγάλης πολυεθνικής στην εγχώρια αγορά υδρογονανθράκων.
«Αγκάθι» οι χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδοτήσεων
Η ταχύτητα με την οποία η νέα κυβέρνηση και ο υπουργός Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης ανταποκρίθηκαν στο αίτημα για κατάθεση των συμβάσεων στη Βουλή αναγνωρίστηκε από την πετρελαϊκή αγορά εντός και εκτός της χώρας ως πολύ θετική εξέλιξη και αύξησε τις προσδοκίες για βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος στον τομέα των υδρογονανθράκων. Η εμπλοκή ωστόσο στις αδειοδοτικές διαδικασίες των δήμων και των περιφερειών δημιουργεί σοβαρά προσκόμματα και καθυστερήσεις που εξακολουθούν να προβληματίζουν τους επενδυτές. Οι ανάδοχες εταιρείες αναμένουν από τη νέα κυβέρνηση να ανταποκριθεί στο αίτημα που είχε υποβληθεί και στην προηγούμενη για αναγνώριση με νομοθετική ρύθμιση των επενδύσεων στους υδρογονάνθρακες ως εθνικής εμβέλειας. «Όταν σε χερσαίες παραχωρήσεις πρέπει, για να προχωρήσεις σε σεισμικές έρευνες, να πάρεις άδεια από 20 δήμους, δύο από αυτούς να μην εγκρίνουν έχεις σοβαρό πρόβλημα», αναφέρει στην «Κ» στέλεχος εγχώριας πετρελαϊκής εταιρείας, περιγράφοντας το πρόβλημα. Από τα συνολικά 13 θαλάσσια και χερσαία οικόπεδα που έχει παραχωρήσει το ελληνικό Δημόσιο, τα πιο ώριμα αυτή τη στιγμή είναι το βεβαιωμένο κοίτασμα του Κατάκολου, που έχει παραχωρηθεί στην Εnergean και το κοίτασμα του Πατραϊκού Κόλπου, που έχει παραχωρηθεί σε κοινοπραξία των ΕΛΠΕ-Εdison. Και οι δύο παραχωρήσεις ωστόσο δείχνουν να προχωρούν με σοβαρές καθυστερήσεις, με την πλευρά της ΕΔΕΥ να εκφράζει σοβαρές ανησυχίες για το ενδεχόμενο αιτήματος παράτασης των ερευνητικών γεωτρήσεων που προβλέπει η σύμβαση για τον Πατραϊκό αλλά και η σύμβαση για γεώτρηση εκμετάλλευσης του βεβαιωμένου κοιτάσματος στο Κατάκολο. Είναι χαρακτηριστική της δυσλειτουργίας της δημόσιας διοίκησης η περίπτωση του Κατάκολου. Ενώ το ελληνικό Δημόσιο τον Αύγουστο του 2016 προχώρησε στην έγκριση του σχεδίου ανάπτυξης (Field Development Plan) που υπέβαλε η Energean, στις 13/1/2017 προχώρησε στην ανάρτηση νέων δασικών χαρτών, δίνοντας ουσιαστικά τη δυνατότητα αμφισβήτησης και της πράξης τελεσιδικίας την οποία το ίδιο είχε εκδώσει! Το διάστημα μέχρι τον Ιούνιο του 2017 που δόθηκε η δυνατότητα ενστάσεων, κάτοικος της περιοχής υπέβαλε ένσταση η οποία εκδικάστηκε στις 17 Απριλίου του 2019(!!). Η ένσταση τελικά απορρίφθηκε, αλλά στο μεταξύ η επένδυση «πάγωσε» για περίπου δύο χρόνια. Στη συνέχεια, τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η έγκριση της οποίας είναι προαπαιτούμενο για την έναρξη εργασιών και ενώ η λήξη της διαβούλευσης προσδιοριζόταν για τις 20 Σεπτεμβρίου, οι νεοεκλογείσες αυτοδιοικητικές αρχές έχουν ζητήσει παράταση από το ΥΕΝ για πληρέστερη ενημέρωση. Στον Πατραϊκό, από την ανάλυση των σεισμικών ερευνών των ΕΛΠΕ προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις για κοίτασμα απόδοσης 10 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Πρίνου και αναμένεται, βάσει της σύμβασης παραχώρησης, η πρώτη γεώτρηση στο δεύτερο τρίμηνο του 2020. Η πιθανότητα να πάει πίσω ωστόσο είναι μεγάλη, καθώς δεν έχει ακόμη διασφαλισθεί σύμβαση παραχώρησης συγκεκριμένης έκτασης από κάποιο λιμάνι της περιοχής, προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της γεώτρησης. Τα ΕΛΠΕ διερεύνησαν τέσσερα λιμάνια-και συγκεκριμένα της Πάτρας, της Κυλλήνης, του Αιγίου και του Αστακού-, δεν έχουν όμως καταφέρει μέχρι σήμερα να υπογράψουν σύμβαση παραχώρησης. Η διαδικασία προβλέπεται χρονοβόρα, καθώς θα πρέπει το λιμάνι που θα υποδεχθεί τον βαρύ εξοπλισμό της γεώτρησης να έχει εντάξει αντίστοιχη δραστηριότητα στον χωροταξικό του σχεδιασμό. Τα ΕΛΠΕ εκτιμούν ότι δεν υπάρχει η αναγκαία στήριξη από την ΕΔΕΥ και το ΥΠΕΝ, ενώ η πλευρά της ΕΔΕΥ καταλογίζει στα ΕΛΠΕ αργοπορία, σημειώνοντας ότι θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει διαγωνιστική διαδικασία για την επιλογή λιμανιού τουλάχιστον ένα χρόνο πριν από την έναρξη της γεώτρησης, σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθούν διεθνώς εταιρείες του κλάδου.
