Με αφορμή την πρόσφατη είδηση, που συνοδεύτηκε κι από φωτογραφίες, ότι η Κίνα κατασκευάζει στόχους που ομοιάζουν με αμερικανικά πολεμικά πλοία, η αμυντική ιστοσελίδα «Naval News» ανάρτησε σήμερα ένα κείμενο με τίτλο «Aircraft Carrier Killer: What Anti-Ship Ballistic Missiles Are, And Who Has Them» («Φονιάδες Αεροπλανοφόρων: Τι είναι τα βαλλιστικά βλήματα κατά πλοίων, ποιος του έχει»). Το κείμενο υπογράφει ο συντάκτης H. I. Sutton και στην εισαγωγή του αναφέρει: «Εν μέσω μιας διαφημιστικής εκστρατείας για τους υπερηχητικούς πυραύλους [σημείωση του μεταφραστή: Στο αγγλικό κείμενο αναφέρεται η λέξη «Hypersonic»] και πίσω από την υστερία και τους εντυπωσιακούς τίτλους, βρίσκεται ένας νέος τύπος πυραύλου που θα μπορούσε να βοηθήσει στην αναμόρφωση της ναυτικής αρένας. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι κατά πλοίων (ASBM : Anti-Ship Ballistic Missiles) αποτελούν μια απρόβλεπτη απειλή για τα αεροπλανοφόρα και άλλους στόχους υψηλής αξίας». (H μετάφραση έγινε από τη συντακτική ομάδα του «DefenceReview», για να διαβάσετε το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική πατήστε ΕΔΩ)
«Στις αρχές Νοεμβρίου αποκαλύφθηκε ότι η Κίνα κατασκευάζει στόχους σε σχήμα αεροπλανοφόρων του Αμερικανικού Ναυτικού, σε απομακρυσμένες, ερημικές τοποθεσίες. Μαζί με άλλους στόχους, σχεδιασμένους να ομοιάζουν με αμερικανικά πολεμικά πλοία, πιστεύεται ότι αποτελούν μέρος του προγράμματος ανάπτυξης ASBM του Κινεζικού Ναυτικού.
Αυτό θα προσφέρει στην Κίνα μια πιθανή ικανότητα αλλαγής του παιχνιδιού. Θα μπορούσε να εμποδίσει την ικανότητα ή την αποφασιστικότητα άλλων χωρών να χρησιμοποιήσουν αεροπλανοφόρα εναντίον της ή να περιορίσει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται τα αεροπλανοφόρα και συνεπώς τον τακτικό και στρατηγικό αντίκτυπό τους.
Αλλά η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που αναπτύσσει ASBM. Κι άλλες χώρες, που έχουν να αντιμετωπίσουν αεροπλανοφόρα, αναπτύσσουν παρόμοιους πυραύλους.
Ένας ASBM ξεκινά την πτήση του προς τον στόχο ακολουθώντας βαλλιστική τροχιά. Η πτήση τον οδηγεί στο διάστημα, πριν επιστρέψει στη γη, εισερχόμενο ξανά στην ατμόσφαιρα με απότομη γωνία καθόδου. Το τελικό στάδιο περιλαμβάνει την ενεργοποίηση έναν τύπο οχήματος επανεισόδου ελιγμών (MaRV : Maneuverable Reentry Vehicle). Ως εκ τούτου, ο πύραυλος ASBM μπορεί να προσαρμόσει την πτήσης του για να χτυπήσει τον στόχο, ο οποίο μπορεί στο μεταξύ να έχει μετακινηθεί. Η διαδρομή αυτή θα κάνει πιο δύσκολη την αναχαίτισή του ASBM, αυξάνοντας έτσι την απειλή.
Επειδή οι πύραυλοι ASBM πετούν απίστευτα γρήγορα, πάνω από 5 Mach, κατηγοριοποιούνται ως υπερηχητικά όπλα. Και ενδεχομένως κάποια μελλοντικά σχέδια να περιλαμβάνουν κι ένα υπερηχητικό όχημα ολίσθησης (HGV : Hypersonic Glide Vehicle), κατά την τερματική φάση της πτήσης. Αυτό το όχημα έχει αεροδυναμική μορφή και πτερύγια που του επιτρέπουν να απομακρυνθεί από την ατμόσφαιρα, επεκτείνοντας έτσι την εμβέλειά του και καθιστώντας το ακόμη πιο δύσκολο στόχο αναχαίτισης.
Γιατί χρειάζονται οι ASBM
Στον σύγχρονο κόσμο, τα πλοία μπορούν να χτυπηθούν από πυραύλους και τορπίλες. Επίσης με βόμβες, νάρκες και πυρά πυροβολικού. Αλλά όλα αυτά έχουν πολύ περισσότερους περιορισμούς. Οι συμβατικοί πύραυλοι κατά πλοίων και οι τορπίλες έχουν προβλήματα, ειδικά κατά μεγάλων και καλά προστατευμένων στόχων. Και τα αεροπλανοφόρα είναι ο απόλυτος συνδυασμός μεγάλων και καλά προστατευμένων πλοίων.
Οι σύγχρονες τορπίλες βαρέως τύπου εκρήγνυνται κάτω από την ίσαλο γραμμή του πλοίου. Είναι ένα εντυπωσιακό, καταστροφικό πλήγμα και πιθανόν αρκετό για να θέσει ένα αεροπλανοφόρο εκτός μάχης. Όμως, ακόμη και με τις συνεχείς βελτιώσεις οι σημερινές τορπίλες εξακολουθούν να έχουν σχετικά μικρή εμβέλεια. Και χρειάζονται κι ένα υποβρύχιο να βρίσκονται στο σωστό μέρος την κατάλληλη στιγμή.
Οι πύραυλοι κατά των πλοίων τείνουν να είναι μικρότεροι σε μέγεθος και είναι λιγότερο πιθανό να επιφέρουν καταστροφικό πλήγμα σε μεγάλα πλοία σαν τα αεροπλανοφόρα (οι περιστάσεις είναι φυσικά το παν!). Ορισμένοι πύραυλοι είναι μεγαλύτεροι, όπως ο ρωσικός Granit, αλλά ακόμη και αυτοί έχουν συγκριτικά περιορισμένο βεληνεκές.
Υπάρχουν συνεχείς βελτιώσεις στους πυραύλους κατά πλοίων, όσον αφορά το βεληνεκές, τις δυνατότητες στόχευσης, την ταχύτητα και τη δυνατότητα επιβίωσης τους. Αλλά η τεχνολογία των ASBM οδηγεί αυτές τις μεταβλητές σε νέα επίπεδα.
Η υψηλή ταχύτητα είναι επίσης πολύτιμη καθώς μειώνει τον χρόνο πτήσης, που σημαίνει ότι ο στόχος θα έχει μετακινηθεί λιγότερο κατά τη διάρκεια της πτήσης. Ο Blake Herzinger, ο οποίος έχει γράψει ένα βιβλίο για τους βαλλιστικούς πυραύλους κατά πλοίων της Κίνας, εκτιμά ότι μια εμπλοκή μεγάλου βεληνεκούς μπορεί να διαρκέσει μόνο 25 λεπτά, από την εκτόξευση έως την προσβολή. Σε αυτό το διάστημα, ένα αεροπλανοφόρο, ακόμη και με 30 κόμβους ταχύτητα, θα μετακινηθεί σε απόσταση μικρότερη από 13 ναυτικά μίλια.
Δεδομένου του μεγέθους των αεροπλανοφόρων, οι ASBM θα πρέπει να προσβάλουν το στόχο τους πολύ πιο ισχυρά ακόμη και από τους ισχυρότερους πυραύλους κατά πλοίων, που είναι διαθέσιμοι σήμερα. Παρόλα αυτά, ο Herzinger αμφιβάλλει ότι ένα μόνο χτύπημα είναι αρκετό να βυθίσει ένα αεροπλανοφόρο. Ωστόσο, όπως λέει: “είναι απίθανο η Κίνα να εκτοξεύσει μόνο έναν πύραυλο. Η επίτευξη μιας αποστολής προσβολής ενός αεροπλανοφόρου ή αδυναμίας του να απογειώσει/προσγειώσει αεροσκάφη είναι μια ξεκάθαρη πιθανότητα για να είναι επιτυχημένο ένα πλήγμα”.
Βλήματα ASBM ανά τον κόσμο
Η κύρια και πιο συχνή χώρα αναφοράς υιοθέτησης βλημάτων ASBM είναι η Κίνα. Έχει αναπτύξει τουλάχιστον τρία διαφορετικά όπλα της κατηγορίας. Το χερσαίο DF-21D (CSS-5 Mod-4), το οποίο εντάχθηκε σε υπηρεσία γύρω στο 2009. Έχει εκτιμώμενο βεληνεκές περίπου 800 ναυτικών μιλίων και επιτυγχάνει ταχύτητες έως και 10 Mach.
Τα τελευταία πέντε χρόνια περίπου η οικογένεια πυραύλων DF-21 έχει συμπληρωθεί από τον βελτιωμένο DF-26 (CSS-18). Έχει πολύ μεγαλύτερη εμβέλεια, περίπου 2.000 ναυτικά μίλια, ενώ είναι σημαντικό ότι ο πύραυλος έχει πολλά εναλλάξιμα ωφέλιμα φορτία, πυρηνικών και συμβατικών κεφαλών.
Υπάρχει επίσης η προσδοκία ότι βλήματα ASBM θα ενσωματωθούν στο τελευταίο πολεμικό πλοίο Type-055 κλάσης “Renhai”. Επισήμως περιγράφονται ως μεγάλα αντιτορπιλικά, αλλά μπορούν να χαρακτηριστούν πιο εύστοχα ως καταδρομικά. Αν και ο ακριβής τύπος των ASBM δεν είναι γνωστός, είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερος από τους γνωστούς εν υπηρεσία πυραύλους. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να προστεθούν νέα κελιά εκτόξευσης, μειώνοντας τον αριθμό των 112 κελιών κάθετης εκτόξευσης που έχουν. Η νέα ικανότητα τους όμως θα αντισταθμίσει τη μείωση των κελιών.
Η Κίνα πιστεύεται επίσης ότι αναπτύσσει ένα ASBM που εκτοξεύεται από τον αέρα. Ένα βλήμα, ίσως το μεγαλύτερο που εκτοξεύεται από αέρος στον κόσμο, μπορεί να μεταφερθεί κάτω από στρατηγικό βομβαρδιστικό H-6. Πολύ λίγα είναι γνωστά για το ίδιο το βλήμα, αλλά ο Herzinger υποπτεύεται ότι μπορεί να είναι μια παραλλαγή του DF-21. Η εκτόξευση από τον αέρα θα αυξήσει σημαντικά την εμβέλειά του και ενδεχομένως θα επιτρέψει ταχύτερες αντιδράσεις έναντι στόχων, η προσβολή των οποίων είναι συνάρτηση και του χρόνου.
Το πόσο γρήγορα μπορούν να αντιδράσουν σε στόχους που μόλις έχουν εντοπιστεί είναι σημαντική παράμετρος. Η στόχευση είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα ASBM, λόγω των ακραίων αποστάσεων που καλούνται να καλύψουν. Η Κίνα φαίνεται να έχει υιοθετήσει μεγάλο αριθμό δορυφόρων για την κάλυψη του απέραντου Ειρηνικού Ωκεανού. Θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν και αισθητήρες συνθετικής απεικόνισης (SAR : Synthetic Aperture Radar) για την παροχή κάλυψης παντός καιρού.
Μια άλλη χώρα που έχει ASBM, που εκτοξεύεται από αέρος, είναι η Ρωσία. Ορισμένα μαχητικά MiG-31 FOXHOUND έχουν αναβαθμιστεί για να φέρουν τον υπερηχητικό πύραυλο Kh-47M2 Kinzhal. Ο πύραυλος έχει ταχύτητα Mach 10 και βεληνεκές περίπου 1.100 ναυτικών μιλίων.
Σχετικά με τη Ρωσία θα πρέπει να θίξουμε εν συντομία και τον πύραυλο Zircon. Είναι ένας υπερηχητικός πύραυλος κατά πλοίων, αλλά κανονικά δεν θα μπορούσε να κατηγοριοποιηθεί ως ASBM. Είναι ένας μικρός πύραυλος που εκτοξεύεται από πλοία και υποβρύχια. Ωστόσο, σκεφτείτε τον ως υπερηχητική έκδοση ενός παραδοσιακού πυραύλου κατά πλοίων παρά ως έκδοση κατά πλοίων ενός βαλλιστικού πυραύλου.
Το Ιράν έχει επίσης αναπτύξει ASBM, με βάση τον χερσαίο πύραυλο Fateh-110. Η τελευταία έκδοση του βλήματος (Khalij Fars) χρησιμοποιεί υπέρυθρο/ηλεκτροπτικό αισθητήρα για καθοδήγηση στην τερματική φάση. Η εμβέλειά του υποστηρίζεται ότι είναι 380 ναυτικά μίλια, που είναι μικρότερη από τα άλλα βλήματα που περιγράφονται παραπάνω. Η ταχύτητά του δεν είναι επίσης μεγάλη, περί τα 3 Mach. Επομένως, είναι ένα λιγότερο ικανό βλήμα, τουλάχιστον θεωρητικά, αλλά παραμένει μια σοβαρή απειλή.
Η τελευταία χώρα που πρέπει να αναφέρουμε είναι η Ινδία. Ο βαλλιστικός πύραυλος Dhanush αναφέρεται ότι έχει αντιπλοϊκή ικανότητα. Έχει εμβέλεια μικρότερη από 200 ναυτικά μίλια, αλλά πολύ υψηλή τερματική ταχύτητα, περίπου 8-9 Mach. Η εκτόξευση γίνεται μέσω μιας σταθεροποιημένης πλατφόρμας, που συνήθως καταλαμβάνει το ελικοδρόμιο του πλοίου. Αυτό καθιστά το σύστημα λιγότερο ευέλικτο σε σχέση με άλλα συστήματα.
Σε μια θάλασσα δυσπιστίας, τα βλήματα ASBM εκλαμβάνονται ως απειλές όλο και πιο σοβαρά. Ιδιαίτερα το φιλόδοξο πρόγραμμα της Κίνας. Όπως κάθε νέο όπλο, θα υπάρξουν προκλήσεις και πολλά συστήματα μπορεί να μην είναι τόσο ικανά σε επιχειρησιακό περιβάλλον όσο διαφημίζονται. Αλλά η κατεύθυνση του ταξιδιού είναι ξεκάθαρη. Και η Κίνα φαίνεται αποφασισμένη να το κάνει πραγματικότητα».
