Η πρόταση-σχεδίαση Type-26 της Combat Ship Team (Lockheed Martin Canada) κέρδισε τελικά το πρόγραμμα CSC (Canadian Surface Combatant) του Πολεμικού Ναυτικού του Καναδά, για τη ναυπήγηση 15 νέων φρεγατών προς αντικατάσταση των 12 φρεγατών κλάσης «Halifax», από τις αρχές της δεκαετίας του 2020 και μετά. Υπενθυμίζουμε ότι εκτός του Καναδά, οι φρεγάτες Type-26 έχουν επιλεγεί από την Αυστραλία (9 πλοία) και από τη Μεγάλη Βρετανία (8 πλοία).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπογράφηκε κάποιο συμβόλαιο. Απλά, επιλέχθηκε το πλοίο και πλέον θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, μεταξύ του Καναδά και της Lockheed Martin Canada, για τους όρους του συμβολαίου και το τελικό κόστος του προγράμματος. Σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσει νέος γύρος διαπραγματεύσεων με τον επόμενο υποψήφιο.
Σύμφωνα με το ισχύοντα προγραμματισμό το συμβόλαιο αναμένεται να υπογραφεί στα τέλη του 2018, ενώ η ναυπήγηση του πρώτου πλοίου θα ξεκινήσει στις αρχές της ερχόμενης δεκαετίας, με πιθανότερο έτος το 2021. Η αντικατάσταση των 12 φρεγατών κλάσης «Halifax», οι οποίες το Νοέμβριο του 2016 ολοκλήρωσαν πρόγραμμα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού μέσης ζωής, θα μπορούν δυνητικά να εξεταστούν από το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) στο πλαίσιο της ανάγκης αντικατάστασης των μη-αναβαθμισμένων Standard και των ΜΕΚΟ-200, εάν και εφόσον δεν αναβαθμιστούν.
Οι μη αναβαθμισμένες Standard είναι πλοία ηλικίας 37-39 ετών, δηλαδή βρίσκονται στο όριο της επιχειρησιακής τους ζωής. Ομοίως οι MEKO-200 είναι πλοία 20-26 ετών και χρειάζονται πρόγραμμα εκσυχρονισμού μέσης ζωής, διαφορετικά θα απαξιωθούν και θα πρέπει να αντικατασταθούν. Σε νατοϊκό επίπεδο το «σύνηθες» είναι τα πολεμικά πλοία να παραμένουν σε υπηρεσία 15-20 χρόνια, από τη στιγμή της ναυπήγησης τους, να εκσυγχρονίζονται εκτενώς, να παραμένουν σε υπηρεσία για 15-20 χρόνια και στη συνέχεια να αντικαθίσταται με νέες ναυπηγήσεις.
Με άλλα λόγια ακόμα και με τις πλέον αισιόδοξες εκτιμήσεις οι μη αναβαθμισμένες Standard θα πρέπει να αντικατασταθούν έως το 2025 και στη συνέχεια να ξεκινήσει η αντικατάσταση των αναβαθμισμένων Standard και των MEKO-200, στην περίπτωση που δεν εκσυγχρονιστούν.
Και δεν είναι μόνο η ηλικία των πλοίων. Είναι και το γεγονός ότι πλέον δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες επιχειρησιακές απαιτήσεις του Αιγαίου. Αποστολή των φρεγατών είναι να προσβάλουν στόχους στον αέρα και στη θάλασσα (επί και υπό). Ομοίως θα πρέπει να μπορούν να αμυνθούν εναντίων απειλών προερχομένων από τον αέρα, τη θάλασσα (επί και υπό) και τη ξηρά. Οι μη αναβαθμισμένες Standard διατηρούν ηλεκτρονικά και οπλικά συστήματα τεχνολογίας της δεκαετίας του 1980, συνεπώς είναι ξεπερασμένες τεχνολογικά από κάθε άποψη.
Από την άλλη πλευρά και οι MEKO-200, αλλά και οι αναβαθμισμένες Standard, αντιμετωπίζουν επιχειρησιακά προβλήματα, ιδιαίτερα στον οπλισμό τους. Η αναβάθμιση ή ο εκσυγχρονισμός των πολεμικών πλοίων για να είναι αποδοτικός θα πρέπει να καλύπτει τρείς (3) κύριους τομείς: Τους αισθητήρες του πλοίου, τα οπλικά του συστήματα και το σύστημα διοίκησης και ελέγχου. Το πρόγραμμα αναβάθμισης των Standard αφορούσε στους αισθητήρες και το σύστημα διοίκησης και ελέγχου του πλοίου, ενώ τα οπλικά συστήματα παρέμειναν τα ίδια σε μια εποχή όπου άλλες ναυτικές δυνάμεις τα αντικαθιστούσαν με νεότερες εκδόσεις, σαφώς με καλύτερες επιδόσεις.
Για παράδειγμα τα αντιαεροπορικά βλήματα RIM-7 Sea Sparrow μέγιστου βεληνεκούς 16,55 χιλιομέτρων και μέγιστης ταχύτητας Mach 2+ αντικαθίσταται με τα βλήματα τύπου RIM-162 ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile) μέγιστου βεληνεκούς, άνω των 50 χιλιομέτρων και μέγιστης ταχύτητας Mach 4+. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το σύστημα CIWS Phalanx μέγιστου βεληνεκούς 2,2 χιλιομέτρων, το οποίο αντικαθίσταται από το σύστημα RAM (Rolling Airframe Missile) μέγιστου βεληνεκούς 9 χιλιομέτρων.
Είναι λοιπόν προφανές ότι οι Standard πρέπει να αντικατασταθούν, σε βάθος χρόνου, πρώτα οι μη-αναβαθμισμένες και μετά οι αναβαθμισμένες, συν οι MEKO-200, εάν δεν αναβαθμιστούν. Ακόμα και στην περίπτωση ναυπήγησης 2 + 2 φρεγατών Belh@rra, που σήμερα είναι το πιθανότερο σενάριο για την αντικατάσταση των μη-αναβαθμισμένων Standard, το ΠΝ θα πρέπει να προγραμματίσει την αντικατάσταση των έξι (6) αναβαθμισμένων Standard και των τεσσάρων (4) MEKO-200, εάν δεν εκσυγχρονιστούν: Συνολικά 10 πλοία.
Και αν για τις Belh@rra υπάρχει άμεσα διαθέσιμο το ποσό των € 1,5 δισεκατομμυρίων περίπου από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων, που έχει στην κατοχή της η Γαλλία και πρέπει να επιστρέψει στην Ελλάδα, πιθανότατα μέσω της χρηματοδότησης του προγράμματος ναυπήγησης των Belh@rra (τουλάχιστον αυτό είναι το επικρατέστερο σενάριο), για ένα πιθανό πρόγραμμα αντικατάστασης των αναβαθμισμένων Standard και των MEKO-200, εάν δεν αναβαθμιστούν, θα χρειαστούν τουλάχιστον € 7,5 δισεκατομμύρια για τη ναυπήγηση 10 νέων πλοίων.
Είναι προφανές ότι με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα καμία κυβέρνηση δεν πρόκειται να δεσμεύσει ένα τέτοιο ποσό, διότι δεν υπάρχει, ενώ είναι αμφίβολο εάν η χώρα μας θα μπορέσει να υλοποιήσει νέα εξοπλιστικά προγράμματα πριν το 2020. Συνεπώς η έλλειψη χρημάτων καθιστά αδύνατη τη ναυπήγηση νέων μονάδων. Τι απομένει; Η προοπτική απόκτηση μεταχειρισμένων πλοίων. Μια τέτοια περίπτωση είναι και οι 12 καναδικές φρεγάτες κλάσης «Halifax», οι οποίες ναυπηγήθηκαν την περίοδο 1987-1996, δηλαδή είναι πλοία 22-31 ετών, αναβαθμισμένα την περίοδο 2010-2016 στο πλαίσιο προγράμματος ύψους $ 3,1 δισεκατομμυρίων. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος οι «Halifax» ενσωματώνουν σύγχρονο οπλισμό και ηλεκτρονικά συστήματα, ενώ ο χρόνος επιχειρησιακής τους ζωής έχει επεκταθεί για το 2035.
Οι κύριοι άξονες του προγράμματος αναβάθμισης αφορούσαν: (α) Στην εγκατάσταση του υπέρυθρου ραντάρ έρευνας και ανίχνευσης τύπου Sirius (β) Στην εγκατάσταση ενός νέου Συστήματος Διαχείρισης Μάχης, βασισμένο στο σύστημα 9LV Mk.4 της Saab (CanACCS-9LV) (γ) Στην εγκατάσταση των συστημάτων διεύθυνσης και κατεύθυνσης πυρός τύπου CEROS-2000 (δ) Στην αναβάθμιση των πυροβόλων τύπου Bofors Mk.2 των 57 χιλιοστών στο επίπεδο Mk.3 (ε) Στην αναβάθμιση του ραντάρ τύπου SG-150HC (στ) Στην εγκατάσταση του συστήματος αυτοπροστασίας τύπου MASS (Multi-Ammunition Soft-Kill System) (ζ) Στην εγκατάσταση συστήματος ηλεκτρονικού πολέμου (η) Στην εγκατάσταση του ραντάρ έρευνας και κατάδειξης στόχων μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς τύπου Smart-S Mk.2 (θ) Στην εγκατάσταση του ραντάρ ναυτιλίας τύπου Pathfinder ST Mk.2 (ι) Στην εγκατάσταση συστήματος παθητικών ηλεκτρονικών αντιμέτρων και (ια) Στην αναβάθμιση του CIWS τύπου Phalanx στο επίπεδο Block.1B Baseline.1.
Πιστεύουμε ότι οι φρεγάτες κλάσης «Halifax» είναι μια καλή ευκαιρία για το ΠΝ να εξετάσει την περίπτωση απόκτησης προσφάτως εκσυγχρονισμένων πλοίων ηλικίας 20 ετών περίπου.
