Η τουρκική ναυπηγική ικανότητα στο σύνολό της έχει κάνει άλματα τα τελευταία τουλάχιστον είκοσι χρόνια. Τόσο η επισκευαστική και η κατασκευαστική όσο και η σχεδιαστική της ικανότητα έχει ενισχυθεί και ολόκληρος ο ναυπηγοεπισκευαστικός κλάδος έχει μια συνεχόμενη ανοδική πορεία, σε αντίθεση με την Ελλάδα όπου στο διάστημα αυτό όλα τα κύρια ναυπηγεία συντηρούνταν από κρατικές επιχορηγήσεις χωρίς εργασίες και με τις παραγγελίες του Π.Ν. να ταλανίζονται από κακές πολιτικές αποφάσεις και πολιτικές, κακή διαχείρηση από τους ιδιοκτήτες, νομικά προβλήματα και γενικά δίχως όραμα από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Από την άλλη αυτή τη στιγμή η τουρκική ναυπηγική βιομηχανία έχοντας αποκτήσει τεράστια εμπειρία από τις επισκευαστικές εργασίες που εκτελούνται κάθε χρόνο στα διάφορα ναυπηγεία της και από την μεταφορά τεχνογνωσίας που επετεύχθει μέσα από τα προγράμματα ναυπήγησης του τουρκικού πολεμικού ναυτικού έχει σήμερα όχι μόνο να επιδείξει αξιόλογες σχεδιάσεις πλοίων, πολιτικών και στρατιωτικών, αλλά και πωλήσεις πολεμικών πλοίων σε πελάτες του εξωτερικού. Σε αυτό βοηθάει και η εν τω συνόλω ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας της Τουρκίας όπου ένα πολεμικό πλοίο μπορεί να προσφερθεί ως ολοκληρωμένο οπλοσύστημα τουρκικής ανάπτυξης και κατασκευής χωρίς να έγκειται σε περιορισμούς εξαγωγής πολεμικού υλικού από τρίτες χώρες.
Τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα η πλειονότητα των πλοίων νέας κατασκευής που υπάρχουν στους στόλους των δύο χωρών έχει ναυπηγηθεί τοπικά με μεταφορά τεχνογνωσίας. Η διαφορά είναι ότι στην Ελλάδα η τεχνογνωσία αυτή δεν χρησιμοποιήθηκε πουθενά αλλού πλην της ολοκλήρωσης ναυπήγησης του εκάστοτε προγράμματος ενώ στην Τουρκία έγινε, MilGem I, MilGem II, MOSHIP, TF2000, αποβατικά πλοία, νέο τουρκίκο υποβρύχιο και πολλά άλλα.
Όσον αφορά τις μονάδες κρούσης, σήμερα ο τουρκικός στόλος αποτελείται από 16 φρεγάτες, οχτώ MEKO 200TN και οχτώ κλάσης “G”, πρώην αμερικάνικες κλάσης O.H. Perry. 10 ASW κορβέτες από τις οποίες οι τέσσερις είναι κλάσης Ada του προγράμματος MilGem I τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής με χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας και έξι παλαιότερες κλάσης Burak πρώην γαλλικές Α69.
Επίσης, συνολικά 19 ΤΠΚ από τις οποίες οι εννιά είναι κλάσης Kilic, οι δύο είναι κλάσης Yildiz και οχτώ είναι κλάσης Dogan, όλες χτισμένες στην Τουρκία. 16 περιπολικά ανοιχτής θαλάσσης με Α/Υ δυνατότητες κλάσης Tuzla, τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής.
Τον υποβρύχιο στόλου αποτελούν 13+5 υποβρύχια γερμανικής σχεδίασης από τα οποία τα περισσότερα έχουν κατασκευαστεί στο ναυπηγείο Golcuk στην Τουρκία. Και τέλος η ναυαρχίδα του τουρκικού πολεμικού ναυτικού το μίνι αεροπλανοφόρο TCG Anadolu ισπανικής σχεδίασης και τουρκικής κατασκευής. Να προσθέσουμε εδώ ότι υπάρχουν πλήθος βοηθητικών και αποβατικών σκαφών τουρκικής σχεδίασης και κατασκευής που βρίσκονται σε υπηρεσία.
Όπως προαναφέραμε και θα δούμε και παρακάτω είναι πολύ σημαντικό για την τουρκική στρατιωτική ναυπηγική βιομηχανία η ταυτόχρονη ύπαρξη τουρκικών ηλεκτρονικών και οπλικών συστημάτων που ενσωματώνονται τόσο στις νέες ναυπηγήσεις όσο και ως προγράμματα αναβάθμισης παλιότερων μονάδων. Η δυνατότητα αυτή αυξάνει την αυτοδυναμία της χώρας στην παραγωγή και πώληση έτοιμων οπλικών συστημάτων.
Κύριες μονάδες κρούσης
Όσον αφορά τις κύριες μονάδες κρούσης, μετά το πέρας του προγράμματος αναβάθμισης των φρεγατών O.H.Perry με νέα ηλεκτρονικά συστήματα αλλά και την προσθήκη ενός εκτοξευτή Α/Α πυραύλων MK41 VLS σε τέσσερις από αυτές, είχαμε την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του εθνικού πλοίου MilGem το οποίο απέδωσε τέσσερις κορβέτες νέας γενιάς στο TDK. Το πρόγραμμα MilGem I, υπήρξε το όχημα για την απόκτηση εμπειρίας σχεδίασης και κατασκευής μεγάλων πιο σύνθετων ναυτικών μονάδων αλλά και των πρώτων επιτυχημένων πωλήσεων κύριων μονάδων κρούσης σε πελάτες του εξωτερικού.
Σήμερα τα δύο μεγάλα προγράμματα που τρέχουν είναι η πλήρης αναβάθμιση των νεότερων φρεγατών MEKO 200 TN Track IIA/B και η δεύτερη φάση του προγράμματος MIlGem, το MilGem II το οποίο αναφέρεται σε τέσσερις φρεγάτες γενικών καθηκόντων εκτοπίσματος 3000 τόνων, κλάσης Istanbul. Ήδη το πρώτο πλοίο της κλάσης αναμένεται να παραδοθεί μέσα στο 2023 και αποφασίστηκε η συνέχιση του προγράμματος με τα υπόλοιπα τρία πλοία.
Η νέα αυτή κλάση θα αντικαταστήσει σταδιακά τις πρώτες τέσσερις μη αναβαθμισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ 200 ΤΝ Track I. Όσον αφορά το πρόγραμμα αναβάθμισης των φρεγατών ΜΕΚΟ 200 ΤΝ Track IIA/B η πρώτη φρεγάτα ξεκίνησε τις δοκιμέ αποδοχής. Το πρόγραμμα περιέχει την εγκατάσταση νέου συστήματος διαχείρισης μάχης ADVENT της Havelsan εξέλιξη του GENESIS που τοποθετήθηκε στις φρεγάτες O.H.Perry, νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ARES-2N της ASELSAN, νέο ραντάρ ελέγχου πυρός AKR-D, νέα Η/Ο συστήματα Piri IRST και Kirlangic, νεό σόναρ γάστρας Fersah και σύστημα κατά τορπιλών Hizir όλα της ASELSAN. Αντικαταστάθηκε ο πλωραίος ιστός με νέο όπου τοποθετήθηκαν πλήθος ηλεκτρονικών συστημάτων και το ραντάρ Smart-S MK2 προσφέροντας καλύτερη θέαση σε σχέση με την προηγούμενη θέση.
Ο πρυμναίος ιστός έχει αναδιαμορφώθηκε. Αυτός ο νέος λεπτότερος ιστός υποστηρίζει το ραντάρ αναζήτησης MAR-D. Το MAR-D έχει δομή κεραίας συστοιχίας ενεργής φάσης και μονάδες ενισχυτή ισχύος στερεάς κατάστασης. Είναι ένα αρθρωτό, ελαφρύ και χαμηλής ισχύος ραντάρ. Τα λειτουργικά χαρακτηριστικά του περιλαμβάνουν τρισδιάστατη αναζήτηση στόχων, παρακολούθηση και ταξινόμηση, αναζήτηση τομέα και υψηλή ακρίβεια τοποθεσίας στόχου. Έχει αυτονομία πάνω από 100 km. Λειτουργεί σε μια ζώνη Χ και μπορεί να παρακολουθήσει 200 στόχους. Όσον αφορά τον οπλισμό, αντικαταστάσθηκαν όλα τα CIWS Sea Zenith και τη θέση τους πήραν δύο τηλεχειριζόμενοι σταθμοί STOP 25mm στην πρύμνη και ένα CIWS Gokdeniz στην πλώρη, επίσης προστέθηκε και ένα MK15 Phalanx Block 1B baseline 2 στην πρύμνη πάνω από το υπόστεγο του ελικοπτέρου. Τέλος θα αντικασταθούν οι πύραυλοι Επ.-Επ. Harpoon από τους τουρκικούς Atmaca.
Στο μέλλον υπάρχει η πρόβλεψη για την ναυπήγηση τεσσάρων έως έξι αντιτορπιλικών AAW εκτοπίσματος 7000 τόνων. Ήδη και λόγω των κακών σχέσεων με τις ΗΠΑ είναι υπό ανάπτυξη ένας κάθετος εκτοξευτής Α/Α πυραύλων ο οποίος θα είναι εφοδιασμένος με τους πυραύλους μέσου και μεγάλου βεληνεκούς Hisar και Siper.
Υποβρύχια
Σε κανονικούς ρυθμούς προχωράει το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των τεσσάρων πρώτων από τα οχτώ υποβρυχίων Type 209/1400 με κύριο γνώμωνα την αντικατάσταση του συστήματος διαχείρισης μάχης ISUS από το ADVENT MUREN και την ενσωμάτωση της νέας τουρκικής βαριάς τορπίλης AKYA. Επίσης αντικαθήσταντε και σειρά από διάφορα άλλα ηλεκτρονικά και ηλεκτρομιηχανολογικά συστήματα.
Το πρώτο από τα έξι υποβρύχια Type 214 αναμένεται να παραδοθεί μέχρι το τέλος του 2023. Τα υποβρύχια ενσωματώνουν πλήθος τουρκικών συστημάτων με κυριότερο το σύστημα GENESIS. Οι κύριες τουρκικές εταιρίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι οι Havelsan, Aselsan, STM, TUBITAK, Milsoft κ.α.
Από την άλλη πλευρά, το Εθνικό Υποβρύχιο (MILDEN), το οποίο θα ανοίξει μια νέα σελίδα στην ιστορία των Τουρκικών Υποβρυχίων, αναμένεται να τεθεί σε υπηρεσία από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2030. Επί του παρόντος, οι μελέτες για τη σκοπιμότητα του MILDEN και τα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του υποβρυχίου συνεχίζονται ενώ το TDK πραγματοποιεί ανάλυση κατασκευαστικής ικανότητας για το σκάφος MILDEN. Το MILDEN θα ναυπηγηθεί στη Διοίκηση του Ναυτικού Ναυπηγείου του Gölcük, το οποίο πραγματοποιεί γενικές επισκευές υποβρυχίων στην υπηρεσία TNFC για 55 χρόνια και κατασκευάζει υποβρύχια για 37 χρόνια.
Κατα καιρούς βγαίνουν στη δημοσιότητα πολλά νέα σχέδια για την ναυπήγηση νέων μονάδων μεγέθους από περιπολικά μέχρι φρεγάτες και από USV μέχρι μεγάλα αποβατικά. Το ζήτημα είναι ότι η γείτονα χώρα αυτή τη στιγμή βρίσκεται έτη φωτός μπροστά και θα δούμε στο μέλλον νέες κλάσεις να μπαίνουν σε υπηρεσία με όλο και περισσότερα και καλύτερα συστήματα τουρκικής προέλευσης που δε θα έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα αντίστοιχα δυτικά. Την ώρα που εμείς απαξιώνουμε την ελληνική αμυντική βιομηχανία στο σύνολο της χωρίς όραμα και χωρίς πρόγραμμα.
Τα κύρια συμπεράσματα που εξάγονται είναι τα εξής:
Το Τουρκικό Ναυτικό πορεύεται με σαφές σχέδιο και όραμα. Στη δική μας περίπτωση, το Πολεμικό Ναυτικό εμπαίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση, η οποία δεν κάνει ούτε τα βασικά (προγράμματα εκσυγχρονιμμού). Χαρακτηρηστική είναι η περίπτωση της μεγάλης καθυστέρησης στο πρόγραμμα πρόσκτησης νέων κορβετών.
Επικεντρώνονται στις νέες ναυπηγήσεις πλοίων με μακρύ ορίζοντα επιχειρησιακής ζωής και όχι σε μεταχειρισμένες μονάδες αμφίβολης αξιοπιστίας.
Δίνεται μεγάλη έμφαση σε τουρκικής σχεδίασης ηλεκτρονικά και οπλικά συστήματα από τη τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Ενισχύουν καταλυτικά τις δυνατότητες επιχειρησιακής αξιοποίησης μη επανδρωμένων μέσων (USV & UAV). Ενδεικτικά αναφέρεται πως το ANADULU θα αξιοποιείται ως φορεάς εξαπόλυσης οπλισμένων UAV τα οποία εξοπλίζονται με τα κατάλληλα όπλα. Παράλληλα, βλέπουμε μέσα από ασκήσεις και δοκιμές, την ανάπτυξη και χρήση οπλισμένων τουρκικών USV τύπου ULAQ.
Σε γενικές γραμμές σε στρατηγικό επίπεδο, αντιλαμβάνονται πως η θαλάσσια – ναυτική κυριαρχία και η επίτευξη των πολιτικών τους σκοπών επιτυγχάνεται μέσα από ένα ισχυρό Τουρκικό Ναυτικό. Έχουν αφομιώσει τα ιστορικά παραδείγματα στα οποία η Ελλάδα μεγαλούργησε όταν διέθετε ισχυρό ναυτικό.
Θέλουμε επίσης να επισημάνουμε πως η παρούσα «καλή περίοδος» στα ελληνοτουρκικά δίχως τις καθημερινές προκλήσεις, οφείλεται σε ένα στρατήγημα της τουρκικής πολιτικής, η οποία δεν έχει μειώσει ή ακυρώσει ούτε κατ’ ελάχιστον τα κύρια ναυπηγικά της προγράμματα. Με άλλα λόγια, η Τουρκία κερδίζει χρόνο αξιοποιώντας τη παρούσα χρονική συγκυρία.
