Ενώ στη χώρα μας υπάρχει μια πολιτική αστάθεια άνευ προηγουμένου και ένας πανικός που ξεκίνησε με τη λάθος προσέγγιση του Σκοπιανού Ζητήματος, η Τουρκία αποδεικνύει ότι έχει αποφασίσει να οδηγήσει στα άκρα όλες τις υποθέσεις της στην ανατολική Μεσόγειο.

Αφρίν και Αιγαίο

Όσο βλέπουμε ως πλήρως διαχωρισμένες τις πολλαπλές κρίσεις που διέρχεται η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η σύγχυσή μας αναφορικά με τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα. Η Τουρκία είναι έτοιμη να μιμηθεί τον σκορπιό όταν αυτός περικυκλώνεται από τη φωτιά. Η επιχείρηση Κλαδί Ελιάς που έχει σκοπό να αποτρέψει ένωση κουρδικών πληθυσμών και να μεγαλώσει ουσιαστικά την εδαφική επικράτεια της Τουρκίας, (μετατροπή της περιοχής της Αφρίν σε προτεκτοράτο) δε φαίνεται να έχει κάποιο όφελος για την Τουρκία. Ο λόγος είναι διττός. Μπορεί οι ΗΠΑ και η Ρωσία να συμφωνούν πως διαφωνούν για το μέλλον της περιοχής όμως και οι δύο δυνάμεις, δεν έχουν σκοπό να μοιραστούν την επόμενη μέρα της Συρίας με κάποια άλλη περιφερειακή δύναμη.

Η Τουρκία γνωρίζει πολύ καλά ότι το ΝΑΤΟ έχει μεγάλη δυσφορία απέναντι στις πρωτοβουλίες της, τόσο τις στρατιωτικές, όσο και τις εξοπλιστικές (S-400). Πέραν του ΝΑΤΟ και τα ισχυρά κράτη της Δύσης, εναντιώνονται όλο και περισσότερο στην επιθετικότητα της Άγκυρας. Λίγες μέρες πριν, η ΕΕ με αφορμή την παρεμπόδιση πλοίου στα χωρικά ύδατα της Κύπρου, προειδοποίησε την Τουρκία έτσι ώστε να απέχει από εχθρικές ενέργειες και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών-μελών της ΕΕ. Γιατί όμως η Τουρκία συνεχίζει να βαδίζει ευθεία και προκλητικά σε αυτό το άτυπο chicken game με τις χώρες της Δύσης τις οποίες θεωρεί ως χώρες που επιθυμούν να την περικυκλώσουν;

Η Τουρκία εκβιάζει το ΝΑΤΟ λόγω απελπισίας και όχι λόγω κάποιου σχεδίου

Η πολιτική των «μηδενικών τριβών» που είχε θέσει ο Αχμέτ Νταβούτογλου, απέτυχε παταγωδώς. Ο λόγος αποτυχίας, είναι απλός. Δεν είναι εφικτό ένα κράτος να έχει μηδενικές τριβές όταν έχει στόχο την επίτευξη περιφερειακής ηγεμονίας. Η Τουρκία έχει βρεθεί απομονωμένη και οι μόνες χώρες που τη στηρίζουν είναι όσες χώρες διατρέχουν τον «κουρδικό κίνδυνο». Το Αιγαίο και η Κύπρος αποτελούν για την Τουρκία μια διέξοδο της πολιτικής απελπισίας στην οποία έχει προ πολλού προβεί στα σύνορά της με τη Συρία. Με άλλα λόγια η Άγκυρα στέλνει μήνυμα στη Δύση ότι αν παρέμβει δυναμικά υπέρ των Κούρδων (το μήνυμα είναι και για το Ισραήλ) θα φέρει το ΝΑΤΟ σε δύσκολη θέση στο Αιγαίο, προσβάλλοντας ουσιαστικά μια σύμμαχο χώρα, την Ελλάδα. Επιπρόσθετα, ο Τούρκος πρόεδρος έχει βάλει ψηλά τον πήχη στο εσωτερικό του. Η οικονομία της Τουρκίας, αποτελούσε το μεγάλο άλλοθι επιτυχίας της εσωτερικής πολιτικής του ΑΚΡ. Ο μόνος τρόπος να κρατά την κοινωνική συνοχή της χώρας του, είναι να την διατηρεί σε πολεμικό κλίμα, σε συνεχή κόκκινο συναγερμό. Η Τουρκία ουσιαστικά, αμύνεται προσπαθώντας να μην υπάρχει γεφύρωση του χάσματος μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Πόσο καλό είναι για την Ελλάδα αλλά και για την ευρύτερη περιοχή το ότι η Τουρκία δεν έχει κάποιο σαφές σχέδιο;

Εν αναμονή του ατυχήματος

Οι προκλήσεις της Τουρκίας εδώ και 2 έτη, κλιμακώνονται. Η κλιμάκωση είναι σταθερή και δε φαίνεται να ακολουθεί την πάλαι ποτέ «παλίρροια και άμπωτη» των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Τόσο Τούρκοι αξιωματούχοι (είτε στρατιωτικό προσωπικό είτε πολιτικό) όσο και ο Τούρκος πρόεδρος αναβαθμίζει τις απειλές του και η επιθετική ρητορική του, ακολουθείται από εξαιρετικά προκλητικές ενέργειες, όπως αυτή εναντίον του Ελληνικού Λιμενικού. Είναι πάντα πιο επικίνδυνο το να εξάγεται η επιθετικότητα χωρίς σχέδιο. Η απελπισία, είναι η βασική πηγή κινδύνων στην στρατηγική και στη διπλωματία.

Η κινδυνολογία πρέπει να διαχωριστεί από την πραγματικότητα. Όταν ένας κίνδυνος είναι πραγματικός, οφείλουμε να τον αναφέρουμε και να τον αναλύουμε. Μην ξεχνάμε ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Αμερικανός πρέσβης εκδήλωσε την ανησυχία του για κάποιο ατύχημα στο Αιγαίο. Τι οφείλουμε λοιπόν να κάνουμε; Πρώτον, να αξιοποιήσουμε τις περιφερειακές πρωτοβουλίες εξωτερικής εξισορρόπησης τις οποίες έχουμε ως χώρα αναλάβει από το 2010 και μετά. Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Αίγυπτος, οφείλουν να εξετάσουν την αναβάθμιση της τουρκικής επιθετικότητας. Οι απειλές της Τουρκίας εξαπολύονται κατά της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ αλλά και κατά των ΗΠΑ. Δεύτερον, οφείλουμε να κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε για να έχουμε μια στοιχειώδη πολιτική σταθερότητα εντός Ελλάδος. Η εσωτερική πολιτική της Ελλάδας, δεν περνά τις καλύτερες των ημερών της. Τα θέματα που αφορούν την εξωτερική πολιτική και την άμυνα, προηγούνται στην εκάστοτε agenda. Τρίτον, η βιασύνη στο Σκοπιανό Ζήτημα πρέπει να τελειώσει. Δεν είναι ώρα να πέφτουμε στην παγίδα της Τουρκίας που μπορεί να αξιοποιήσει τις επίσημες επαφές της με τα Σκόπια σαν επικοινωνιακό τρικ. Τα Σκόπια γνωρίζουν πολύ καλά πως η Τουρκία είναι παντελώς αναξιόπιστη αλλά και να μην ήταν, οι μέρες που περνά στη Μέση Ανατολή, δεν τις επιτρέπουν να ασχοληθεί εντατικά με τα Βαλκάνια. Το ότι ο Ερντογάν παρουσιάζει την Τουρκία σαν υπερδύναμη, δε σημαίνει ότι κάτι τέτοιο, αγγίζει έστω στο ελάχιστο την πραγματικότητα. Το τελευταίο που οφείλει η Ελλάδα να κάνει είναι το πιο σημαντικό. Να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική μας έναντι της Τουρκίας. Έως τώρα, όποια τακτική/στρατηγική και αν έχουμε δοκιμάσει, δε φαίνεται να είναι αποτελεσματική. Ο «νευρικός γείτονας» δεν κοινωνικοποιείται. Η μόνη μας ευχή είναι να μην αναγκαστούμε «βίαια» να αλλάξουμε οπτική, ας ελπίσουμε στην εξομάλυνση των σχέσεων. Αυτήν την εξομάλυνση, οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε προβαίνοντας σε έναν νέο σχεδιασμό απέναντι στην Τουρκία, κάνοντας διάλογο με τους συμμάχους μας.

Συντάκτης: Αλέξανδρος Θ. Δρίβας, Διεθνολόγος και Συντονιστής του Τομέα Ευρασίας & Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων

Πηγή: HUFFPOST