Το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) είναι ο κύριος βραχίονας των ενόπλων δυνάμεων άσκησης εξωτερικής πολιτικής μιας ναυτικής χώρας, όπως η Ελλάδα. Η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ επαφίεται στην τεράστια ναυτική ισχύ των 11 αεροπλανοφόρων και των ομάδων μάχης τους. Είναι οι πρώτες δυνάμεις που φτάνουν στην περιοχή ενδιαφέροντος με δυνατότητα να αντιμετωπίσουν αεροναυτικές δυνάμεις ολόλκληρων χωρών.
Η Κίνα που αναδύεται στην παγκόσμια σκακιέρα έχει ξεκινήσει ένα τεράστιο ναυπηγικό πρόγραμμα για την απόκτηση ναυτικής ισχύος παγκόσμιας κλίμακας. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι αυτοκρατορίες είχαν ως κοινό παρονομαστή την ναυτική ισχύ. Η ναυτική ισχύς ήταν και είναι προβολή ισχύος και ο έλεγχος των θαλασσών είναι ο έλεγχος του εμπορίου. Να θυμήσουμε ότι η απαρχή της πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας επήλθε όταν απωλέσθηκε στρατιωτικο-οικονομικά ο έλεγχος της Μεσογείου ο οποίος πέρασε σταδιακά στους Ενετούς. Σήμερα όπου τεράστια κοιτάσματα ανακαλύπτονται στη θάλασσα η ναυτική παρουσία είναι εκείνη που θα πρωτοστατίσει στη διαφύλαξη των πόρων αυτών.
Το 2020, μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια αυτοεμπάργκο και εθνικού αφοπλισμού με πρόσχημα την οικονομική κρίση, αποφασίστηκε η ανανέωση των κύριων μονάδων του στόλου του Π.Ν. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε το πρόγραμμα στη ΔΕΘ ύψους 5,5 δις ευρώ. Ο στόχος του προγράμματος ήταν η ναυπήγηση τεσσάρων νέων φρεγατών και ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών ΜΕΚΟ 200. Το πρόγραμμα αυτό μαζί με την παραμονή σε υπηρεσία τεσσάρων εκσυγχρονισμένων φρεγατών Standard θα απέδειδε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έναν ισχυρό στόλο 16 κύριων μονάδων, όντας η αρχή ενός προγράμματος που ως σκοπό είχε την πλήρη αντικατάσταση των ολλανδικών φρεγατών σε βάθος χρόνου δεκαετίας από νέας ναυπήγησης μονάδων.
Εν έτη 2023 και φτάνοντας προς το τέλος του έτους η κατάσταση είναι τούλαχιστον απογοητευτική. Μέχρι στιγμής το μόνο πρόγραμμα που έχει προχωρίσει είναι εκείνο της ναυπήγησης τριών και όχι τεσσάρων φρεγατών ύψους 3 δις ευρώ. Ενώ όλα τα υπόλοιπα προγράμματα έχουν μείνει στάσιμα. Το πρόγραμμα της ναυπήγησης τριών κορβετών ύψους 1,8 δις ευρώ με προαίρεση για άλλη μία μοναδά, που αντικατέστησε τα μεταχειρισμένα πλοία του αρχικού προγραμματος, έχει μείνει στάσιμο πάνω από ένα χρόνο. Οι δύο φιναλίστ έρχονται και επανέρχονται με καλύτερες προσφορές αλλά δεν διαφαίνεται φως στο τούνελ.
Το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ έχει καθυστερήσει δραματικά δεδομένου πως η κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ) δεν λαμβάνουν τα κατάλληλα νομικά μέτρα προκειμένου να το υλοποιήσουν. Είναι γνωστό πως η μόνη λύση για την υλοποίηση και συμβασιοποίηση του προγράμματος είναι η σύμβαση να έρθει προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων διαμέσου ενός νομοσχεδίου προκειμένου να παρακαμφθούν ορισμένοι ειδικοί όροι οι οποίοι απορρέουν από τον Νόμο Βενιζέλου Νόμος 3978/2011.
Αναλυτικά το DefenceReview.gr και ο Διευθυντής Σύνταξης Ιωάννης Νικήτας είχαν τοποθετηθεί σε άρθρο με τίτλο: Πολεμικό Ναυτικό: Πως εξελίσσεται το παρασκήνιο του προγράμματος εκσυγχρονισμού των φρεγατών ΜΕΚΟ-200ΗΝ (https://defencereview.gr/polemiko-naytiko-pos-exelissetai-to-p/)
Πρόκειται για ένα σημαντικό πρόγραμμα το οποίο θα αποδώσει τέσσερις αξιόμαχες μονάδες διατηρώντας τις σε υπηρεσία για άλλα 20 έτη πλην όμως εάνν δεν ξεκινήσει σύντομα θα μετατραπεί σε άλλη μια κακή επιλογή όπου μερικές εκατοντάδες εκατομύρια ευρώ θα ξοδευτούν χωρίς την αντίστοιχη ανταπόδοση αποτελέσματος.
Την ίδια στιγμή επανέρχεται από την πίσω πόρτα η απόκτηση των πλέον ακατάλληλων αμερικανικών LCS με πρόσχημα την αστεία δικαιολογία έλειψης χρημάτων και ανάγκης για πλώρες!
Ταυτοχρόνως η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός διαφημίζουν πως η οικονομία της χώρας έχει ανοδική πορεία και σύμφωνα με τα αποτελέσματα 10μήνου έχουμε υπέρβαση στόχου στα φορολογικά έσοδα και πρωτογενές πλεόνασμα 6,084 δις έναντι στόχου 1,746 δις ευρώ. Από την άλλη υποτίθεται ότι το υπουργείο οικονομικών έχει προϋπολογίσει και παρακρατήσει το κονδύλι των 5,5 δις ευρώ για την ανανέωση του στόλου ήδη από το 2021. Ο κυβερνητικός εμπαιγμός στο Πολεμικό Ναυτικό σε όλο του το μεγαλείο.
Από το κονδύλι αυτό για τις φρεγάτες έχουν παρακρατηθεί 3 δις ευρώ και μέχρι το τέλος του 2023 θα έχουν πληρωθεί στη Naval Group τα 1,8 δις ενώ άλλο ένα δις θα πληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025. Επομένως μένουν άλλα 2-2,5 αδιάθετα δις ευρώ για το Π.Ν. για να αποκτήσει τις κορβέτες κόστους 1,8 δις ευρώ και να εκσυγχρονίσει τις ΜΕΚΟ.
Παράλληλα σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις η Naval Group στην επικαιροποιημένη προσφορά της προσφέρει 15ετή αποπληρωμή του συμβολαίου ναυπήγησης των κορβετών, εφόσον αυτό ανατεθεί σε εκείνη. Με τον τρόπο αυτό προσφέρει αποσυμφόρηση του προϋπολογισμού του ΥΠΕΘΑ και θα μπορούσε έτσι ίσως να χωρέσει και τέταρτη κορβέτα στο αρχικό συμβόλαιο.
Όπως έχουμε πολλάκις αναλύσει μέσα από την ιστοσελίδα μας το ελληνικό πολεμικό ναυτικό δεν είναι μόνο η Διοίκηση Φρεγατών. Το Π.Ν. στο σύνολό του χρειάζεται μονάδες νέας ναυπήγησης που πρώτον θα προσδώσουν στην επιχειρησιακή ετοιμότητα και ικανότητα του στόλου, δεύτερον θα παραμείνουν σε υπηρεσία για πολύ καιρό και τρίτον θα μειώσουν την ανάγκη και το κόστος επισκευών και συντήρησης.
Επίσης έχουμε ξαναγράψει ότι η κατάσταση στις ένοπλες δυνάμεις λόγω της 20ετούς αδράνειας είναι τέτοια που χρειάζονται πάρα πολλά δις για να καλυφθεί το εξοπλιστικό κενό της περασμένης εικοσαετίας. Το ΠΝ τη δεδομένη στιγμή βρίσκεται στην πιο δύσκολη κατάσταση λόγω της παλαιότητας του συνόλου του υλικού του και της γεωπολιτικής και ενεργειακής κρισιμότητας που διανύουμε. Από τον κρατικό προϋπολογισμό δεν περισσεύει ούτε ένα σεντ και πρέπει όλες οι προμήθειες αμυντικού υλικού να γίνονται με κύριο γνώμονα το μεγαλύτερο επιχειρησιακό αποτέλεσμα με το μικρότερο δυνατό κόστος. Πρέπει να υπάρχει σωστή προτεραιοποίηση αναγκών σε όλους τους κλάδους. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται και την ευθύνη φέρει το ΓΕΕΘΑ και η ηγεσία του η οποία είναι υπεύθυνση για τη προτεραιοποίηση των ελληνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Δεν μπορεί να συζητάμε ότι υπάρχει περίπτωση με αυτή την πρακτική ο ελληνικός στόλος να γίνει η σκιά του εαυτού του μέσα στα επόμενα χρόνια γιατί δεν υπάρχουν χρήματα και από την άλλη να αγοράζουμε μεταχειρισμένα αμφίβια τεθωρακισμένα αξίας ύψους 400 εκατ. ευρώ, να συζητάμε για LCS με αρχικό κόστος απόκτησης 600 εκατ. δολάρια, να διαφημίζουμε με τα τριαντά ετών island που θα μας κοστίσουν 40 εκατ ευρώ όταν θα μπορούσαμε να αγοράσουμε αντίστοιχα νέας ναυπήγησης με 50 εκατ. ευρώ και με διάρκεια ζωής 30 έτη χωρίς προβλήματα υποστήριξης και βλαβών που έχουν τα 30 ετών πλοία.
Είναι αστείο και αδιανόητο ολόκληρο ελληνικό κράτος που δαπανά δισ ευρώ να μην μπορεί να διαθέσει άμεσα για το ΠΝ τα απαραίτητα κονδύλια για την νέων καινούργιων σύγχρονων πλοίων με μακρύ ορίζοντα επιχειρησιακής αξιοποίησης.
Την ίδια στιγμή το ΠΝ χάνει έμψυχο δυναμικό. Η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΣΝΔ) και η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών Ναυτικού (ΣΜΥΝ) έχουν οδηγηθεί σε μαρασμό. Αρκεί κανείς να δει τον αριθμό εισακτέων και τις φετινές βάσεις των πανελληνίων εξετάσεων. Το 2023 ο αριθμός παραιτήσεων αγγίζει τα υψηλότερα της τελευταίας δεκαετίας.
Η κυβέρνηση αδιαφορεί επιδεικτικά για το μέλλον του ΠΝ ενώ η στρατιωτική ηγεσία δεν είναι σε θέση να δώσει όραμα και ελπίδα στο προσωπικό και τα στελέχη του ΠΝ. Ας μην γελιόμαστε: το οικονομικό δεν είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίο παραιτούνται τα στελέχη του ΠΝ. Ο κυριότερος είναι πως δεν υπάρχει όραμα για το ΠΝ και τα στελέχη του. Είναι χαρακτηριστικός ο εμπαιγμός των στελεχών του ΠΝ από τη κυβέρνηση και τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ με τα λεγόμενα «πλεύσιμα».
Εάν η κυβέρνηση ενδιαφέρονταν πραγματικά για το ΠΝ θα είχε υλοποιήσει τα βασικά ζητούμενα (πρόσκτηση 4 κορβετών, ενεργοποίηση του δικαιώματος προαίρεσης για τη 4η FDI HN, εκσυγχρονισμός φρεγατών ΜΕΚΟ, προγράμματα εκσυγχρονισμών Type 214 & Super Vita πρόγραμμα ναυπήγησης νέων υποβρυχίων) ενώ ταυτοχρόνως θα έδινε όλα τα αναγκαία κίνητρα στο προσωπικό και τα στελέχη του ΠΝ προκειμένου να ανακάμψει το κύμα παραιτήσεων και παράλληλα να προσελκύσει προσωπικό στο ΠΝ.
Ας μην γελιόμαστε άλλο. Το πρόβλημα για το ΠΝ δεν είναι οικονομικό όπως συχνά εντέχνως και ιδιοτελώς λέγεται. Το πρόβλημα είναι πως η κυβέρνηση στερείται ενός μακρόπνοου στρατηγικού σχεδιασμού για το ΠΝ συνολικά με βάση τις εθνικές επιδιώξεις σε διπλωματικό επίπεδο.
Το χειρότερο είναι πως συνολικά το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό είναι κατώτερο των εθνικών περιστάσεων πλήρως ανίκανο να κατανοήσει τα γεωπολιτικά δεδομένα τα οποία διαμορφώνονται. Αντιθέτως είναι έρμαιο ιδιοτελών συμφερόντων και εξυπηρετήσεων σκοπιμοτήτων τρίτων. Ως εκ τούτων, τα εξοπλιστικά διαμορφώνονται με βάση αυτές τις ιδιοτελείς επιδιώξεις και όχι με βάση το εθνικό συμφέρον. Ενίοτε είναι αποτέλεσμα συγκυριών όπως στη περίπτωση των φρεγατών FDI HN.
