Καταλυτικός ήταν ο ρόλος των Ελληνικών Μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου του ΓΕΕΘΑ αλλά και συνολικά των Ειδικών Δυνάμεων του Στρατού Ξηράς στα πλαίσια της εθνικής διακλαδικής άσκηση ΤΑΜΣ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ 2023.
Κατάδειξη στόχων από Ελληνικές Μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων
Μεταξύ των φωτογραφιών που αποδέσμευσε το ΓΕΕΘΑ παρουσιάζεται – χωρίς όμως περεταίρω διευκρινίσεις – ομάδα Προωθημένων Ελεγκτών των Ειδικών Δυνάμεων του ΕΣ οι οποίοι φαίνεται ότι πραγματοποιούν εντοπισμό στόχου από θέση απόκρυψης και αίτηση παροχής πυρών υποστηρίξεως σε μαχητικά αεροσκάφη, προκειμένου να τον προσβάλλουν με κατευθυνόμενα όπλα. Πρόκειται για μια εκπαίδευση η οποία αργά αλλά σταθερά εισήχθη στην εκπαίδευση επίλεκτων μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων του ΕΣ και της ΠΑ προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σύγχρονου πεδίου μάχης.
Η εξέλιξη της διαδικασίας
Σημείο – σταθμός αποτέλεσε η 3 η Σεπτεμβρίου 2003 όπου τέθηκε επισήμως το ακριβές πλαίσιο διαδικασιών για το προσωπικό εδάφους, που θα απαιτηθεί να κατευθύνει μια αεροπορική προσβολή σε εχθρικές θέσεις (CAS). Αυτό αφορούσε την έκδοση εγχειριδίου Τεχνικών, Τακτικών και Διαδικασιών για παροχή Εγγύς Αεροπορικής Υποστήριξης γνωστό ως Joint Publication (JP) 309.3 Tactics. Techniques and Procedures (TTP) for Close Air Support! Λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων που απαιτούνται, η ειδικότητα αυτή έλαβε την ονομασία Forward Air Control (FAC) που μετασχηματίστηκε πιο πρόσφατα σε «joint terminal attack controller» (JTAC).
Η σχετική εκπαίδευση σε αυτήν ειδικότητα εξασφάλισε επιτέλους μια κοινή λίστα ενεργειών, ώστε η διαδικασία επικοινωνίας με τους χειριστές μαχητικών να είναι η ίδια ακριβώς για οποιαδήποτε μονάδα Στρατού, Πεζοναυτών, Αεροπόρων και Ειδικών Δυνάμεων των ΗΠΑ αλλά και μονάδων Συμμαχικών χωρών του ΝΑΤΟ που επιχειρούν από κοινού, στο πλαίσιο Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων η πολεμικών αναμετρήσεων σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη! Στην Ελλάδα το αντικείμενο εισήλθε στο επίκεντρο ενδιαφέροντος μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων σταδιακά πριν από μια δεκαετία περίπου. Προηγουμένως, μονάχα το Ειδικό Τμήμα Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ) διέθετε περιορισμένο αριθμό φορητών καταδεικτών laser για κατάδειξη και τερματική βομβων GBU εναντίον επιλεγμένων στόχων στρατηγικής σημασίας.
Όμως η εξέλιξη των τακτικών σε διεθνές επίπεδο από την εμπειρία των επιχειρήσεων σε Αφγανιστάν και Ιράκ ανέδειξε την ανάγκη επέκτασης της εκπαίδευσης και στο ρόλο των JTAC με τις αντίστοιχες διαδικασίες επικοινωνίας με χειριστές μαχητικών για παροχή δεδομένων στοχοποίησης επί τακτικών στόχων που απειλούν άμεσα φίλιες δυνάμεις στο πεδίο της μάχης.
Διαδικασίες εμπλοκής και οι «9 γραμμές»
Η μέθοδος επικοινωνίας στηρίζεται στην διαδικασία προφορικής η γραπτής αποστολής συντεταγμένων με την τεχνική των 9 γραμμών (9-line) που επιβεβαιώνουν την ακριβή θέση του στόχου τον οποίο ο χειριστής του μαχητικού «περνάει» ως συντεταγμένες στο σύστημα ναυτιλίας ώστε να μπορεί να το διακρίνει το στόχο «Target Box» στο HUD και στην οθόνη τακτικής κατάστασης TSD.
Ακολούθως τον εγκλωβίζει με χρήση ραντάρ σε διαμόρφωση αέρος εδάφους είτε με ατρακτήδιο σκόπευσης TGP (τύπου LANTIRN, LITENING, μελλοντικά SNIPER) για κατάδειξη και άφεση κατευθυνόμενων πυρομαχικών με λέιζερ GBU και JDAM. Ο JTAC θα πρέπει στην διαδικασία αυτή να εντοπίσει το στόχο αλλά και το επιτιθέμενο αεροσκάφος CAS οπτικά πριν από κάθε επίθεση , ενώ αν οι καιρικές συνθήκες είναι απαγορευτικές για κάτι τέτοιο θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει συντεταγμένες με οπτική επαφή στόχου χωρίς οπτική επαφή με το αεροσκάφος!
Πρωταρχικό ρόλο στην προσπάθεια αφομοίωσης και εξέλιξης τακτικών JTAC στην Ελλάδα είχε η 31 η Μοίρα Επιχειρήσεων Έρευνας και Διάσωσης (31 η ΜΕΕΔ) η οποία ως μονάδα της ΠΑ έχει πιο στενή και «φυσική» σχέση με το αντικείμενο μεταλαμπαδεύοντας γνώσεις στο πλαίσιο ειδικών σχολείων σε συναδέλφους από μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων του ΕΣ.
Κλειδί στην επιτυχία της διαδικασίας είναι η συνεχής εκπαίδευση σε διαδικασίες φωνητικής επικοινωνίας των καταδρομέων με τους αεροπόρους προκειμένου να επιτευχθούν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Ζητούμενο λοιπόν είναι το αντικείμενο να εντατικοποιηθεί ως εκπαιδευτική διαδικασία σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού των Ειδικών Δυνάμεων, κάτι που συμβαίνει στο σύνολο των Ελληνικών Ειδικών Δυνάμεων. Σημειώνεται ότι οι διαδικασίες αυτές μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο εκπαίδευσης σε θεωρητικό επίπεδο ήδη από τις μονάδες, ώστε το προσωπικό να περνάει το σχετικό σχολείο που λειτουργεί στο ΚΕΑΤ και τελικά να δοκιμάζεται σε ασκήσεις.
Αμφίβιες επιχειρήσεις στο Ανατολικό Αιγαίο
Νευραλγικός όμως ήταν και ο ρόλος των Μοιρών Αμφίβιων Καταδρομών στο Ανατολικό Αιγαίο αφού κλήθηκαν να επανδρώσουν (προκατάληψη) βράχους και βραχονησίδες στη Περιοχή Ευθύνης της ΑΣΔΕΝ ενώ διεξήγαγαν και επιχειρήσεις ανακατάληψης. Καθίσταται σαφές με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο πως υπάρχει ανάγκη για σύγχρονα ταχύπλοα σκάφη κλειστού τύπου και με ικανή ισχύ πυρός. Δυστυχώς οι εικόνες με τα φουσκωτά ταχύπλοα σκάφη ανοικτού τύπου είναι απογοητευτικές για έναν σοβαρό στρατό. Επανειλημμένα, έχουμε αναφερθεί στο θέμα αυτό δεδομένων των αναγκών που υφίστανται.
Κατά τη διάρκεια της άσκησης δοκιμάστηκαν διαδικασίες και τακτικές μεταφοράς προσωπικού και υλικού από τα κύρια νησιά (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Κως, Ρόδος) σε μικρότερες νήσους (ενδιάμεσες) που αναφέρονται ως Διοικήσεις Άμυνας Νήσου (ΔΑΝ) καθώς και σε ακόμη μικρότερες ακατοίκητες βραχονησίδες και βράχους με έμφαση στη περιοχή των Δωδεκανήσων. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε από το επιτελείο της ΑΣΔΕΝ στη επιτήρηση «ευπαθών» σημείων που βρίσκονται στο διαρκές στόχαστρο της Τουρκίας. Η συνεργασία μεταξύ Ειδικών Δυνάμεων (Καταδρομών) και Σχηματισμών της ΑΣΔΕΝ υπήρξε άψογη και υποδειγματική. Κομβικός ήταν και ο ρόλος του Πολεμικού Ναυτικού αλλά και της Πολεμικής Αεροπορίας που υποστήριζαν από θαλάσσης και αέρος ενέργειες ανακατάληψης βράχων και βραχονησίδων.
Μην ξεχνάμε πως βασική προϋπόθεση για την ανακατάληψη μιας βραχονησίδας είναι να διασφαλιστεί τοπική αεροπορική και ναυτική υπεροχή σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Ειδάλλως, οι φίλιες δυνάμεις οφείλουν να ενεργήσουν ανακατάληψη βραχονησίδας αθέατα και με τρόπο αφανή, επιχειρησιακή πρόκληση η οποία παρουσιάζει υψηλό βαθμό δυσκολίας. Ως εκ τούτων, βασική απαίτηση είναι η έγκαιρη προειδοποίηση και καταγραφή των κινήσεων του αντιπάλου και η έγκαιρη διασπορά δυνάμεων σε ακατοίκητες βραχονησίδες που βρίσκονται στο διαρκές στόχαστρο της Άγκυρας.
Δεδομένων όμως ότι η ελληνική αρχιπελαγική γεωγραφία περιλαμβάνει εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες βράχων και ακατοίκητων βραχονησίδων στο Αιγαίο, υπάρχει πάντα η περίπτωση τουρκικές ειδικές δυνάμεις να καταφέρουν να καταλάβουν εθνικό έδαφος ακόμη και εάν είναι ένας βράχος ή μια βραχονησίδα στο Ανατολικό Αιγαίο με στόχο να δημιουργήσουν τετελεσμένα αντίστοιχα των Ιμίων. Συνεπώς, οι κύριες τουρκικές ενέργειες σε περίοδο επιχειρήσεων δεν αναμένεται να λάβουν χώρα σε κύρια νήσο (φυσικά αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί) αλλά σε μικρότερες νήσους και ειδικά σε βραχονησίδες όπου καταλαμβάνονται σχετικώς εύκολα και με γρήγορο τρόπο.
Κλείνοντας, εξετάστηκε και η δυνατότητα μεταφοράς ενισχύσεων (δια θαλάσσης και αέρος) από την ηπειρωτική χώρα προς τη νησιωτική τόσο κατά τον καιρό της κρίσης/ έντασης όσο και κατά τη διάρκεια σύρραξης. Οι σχηματισμοί όπως η 71η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία, η 1η Ταξιαρχία Καταδρομών – Αλεξιπτωτιστών, η 5η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία και η 32 Ταξιαρχία Πεζοναυτών αποτελούν τις βασικές εφεδρείες και ενισχύσεις της ΑΣΔΕΝ. Για όλες τις παραπάνω δυνάμεις εξετάστηκαν και αξιολογήθηκαν τρόποι μεταφοράς πάντα υπό τη προστασία και ασφάλεια του ΠΝ και της ΠΑ.
Η επιχειρησιακή χρήση ΝΗ90
Επιπροσθέτως, εκτός των άλλων που αναφέρθηκαν παραπάνω υπήρξε ανάληψη αποστολών μεταφορών δυνάμεων με ελικόπτερα ΝΗ90 τα οποία κυριολεκτικά πετούσαν νύχτα ελάχιστα μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας μεταφέροντας προσωπικό και υλικό της ΔΕΠ/ ΓΕΕΘΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, ομάδα ειδικών επιχειρήσεων της ΔΕΠ μεταφέρθηκε σε ταχύτατο χρόνο από την Αττική στο Ανατολικό Αιγαίο απόρροια της υψηλής ταχύτητας πτήσης του ΝΗ90 και των επιχειρησιακών δυνατοτήτων που τα καθιστούν ιδανικά για ταχεία μεταφορά δυνάμεων εγγύς της περιοχής ενδιαφέροντος. Αντίστοιχης φιλοσοφίας σενάρια έλαβαν χώρα και με τα Πλοία Ταχείας Μεταφοράς ZUBR.
